1  Dorota Suwalska-Barancewicz, Alicja Malina IP UKW

2  Współcześnie na szczycie piramidy wartości młodych ludzi pozostają wartości związane małżeństwem i rodziną (Szafraniec, 2011). Wejście w związek małżeński i pomyślne rozwiązanie kryzysu pomiędzy intymnością a izolacją stanowi bardzo ważne zadanie rozwojowe osób stających u progu dorosłego życia. Jednocześnie wobec wielości istniejących dostępnych stylów życia i norm i reguł szczególnie ważne dla stworzenia między małżonkami zdrowej więzi wydaje się być efektywne komunikowanie się. Wobec wielości docierających do nas w społeczeństwie informacyjnym komunikatów, często doświadczamy niepewności własnych kompetencji komunikacyjnych, co z kolei prowadzi do pogorszenia jakości naszych relacji interpersonalnych. Z tej perspektywy istotnym wydaje się badanie jakości komunikacji w relacji małżeńskiej.

3  Teoretycy komunikacji zwracają uwagę, że informacja, którą przekazujemy jest zawarta na dwóch poziomach: treści i relacji. Proces przekazywania wiadomości od jednej osoby do drugiej zawsze wiąże się z przekazywaniem jakiejś formy jawnego czy ukrytego komentarza dotyczącego ich wzajemnych relacji (Knapp, 1978).  Na kształtowanie się komunikatów, a zatem sposób komunikowania informacji i ich zawartość treściową, zgodnie z analizą literatury mają wpływ czynniki indywidualne takie jak: stan zaspokojenia potrzeb, nastrój i samopoczucie oraz czynniki środowiskowe jak kontekst społeczny czy doświadczenia wyniesione z rodziny generacyjnej (Plopa, Kaźmierczak, 2008) a co za tym idzie także doświadczenia wyniesione z obecnych i przeszłych związków intymnych.

4  Nieodzowne znaczenie w kształtowaniu komunikatów ma również poczucie własnej wartości i samoocena. Osoba charakteryzująca się niskim poczuciem własnej wartości ma tendencję do negatywnego interpretowania przekazów – zwłaszcza w sytuacji gdy przekaz nie jest wyraźnie jednoznaczny lub gdy komunikujący się partnerzy różnią się poczuciem własnej wartości (Satir, 1972). Samoocena może zatem przyczynić się do poprawy lub pogorszenia się komunikacji małżeńskiej.  W małżeństwie komunikacja służy nie tylko wymianie informacji ale jej zasadniczym celem jest budowanie bliskości między partnerami. Podstawowym zadaniem nowopowstałego systemu rodzinnego jest wypracowanie odpowiednich strategii komunikacyjnych zapewniających wzajemne zrozumienie i doświadczanie intymności.  Jako czynnik decydujący o efektywności małżeńskiej komunikacji wskazuje się umiejętności przekazywania wiadomości w sposób jasny i zrozumiały oraz zgodny z intencją nadawcy. Z tej perspektywy bardzo istotną zmienną może stanowić samoocena jako czynnik decydujący o sposobie interpretacji przekazów współmałżonka.

5  W badaniach wzięło udział 118 osób (59 par)  Kryterium doboru osób badanych był wiek (okres wczesnej dorosłości) oraz bycie w związku  Średnia wieku badanych wynosiła 33 lata

6 

7  Samoocena - zespół wyobrażeń, nastawień i oczekiwań odnoszących się do oceny samego siebie. (Łaguna, Dzwonkowska, Lachowicz-Tabaczek, 2008). Poziom samooceny oszacowany został na podstawie sumy punktów uzyskanych przez osoby badane na Skali Samooceny Rosenberga SES  Przywiązanie - „długotrwały, emocjonalny związek z konkretną osobą” (Schaffer, 2007, s. 123); wyróżniono styl bezpieczny, lękowo-ambiwalentny, unikowy

8  Komunikacja między partnerami oceniana na trzech wymiarach:  Wsparcie - okazywanie szacunku partnerowi poprzez docenianie jego wysiłków, przejawianie zainteresowania problemami czy potrzebami partnera, a także aktywne uczestnictwo w procesie wspólnego rozwiązywana problemów  Zaangażowanie - umiejętność tworzenia atmosfery wzajemnego zrozumienia i bliskości w związku poprzez okazywanie sobie uczuć, podkreślanie wyjątkowości i ważności partnera dla nas, urozmaicanie rutyny dnia codziennego oraz zapobieganie konfliktom w związku  Deprecjacja - przejawianie agresji wobec partnera, chęć zdominowania partnera i kontrolowania jego działań, brak poszanowania godności partnera

9  Skala Samooceny SES Morrisa Rosenberga w adaptacji Ireny Dzwonkowskiej, Kingi Lachowicz-Tabaczek i Marioli Łaguny  Kwestionariusz Stylów Przywiązania Mieczysława Plopy  Kwestionariusz Komunikacji Małżeńskiej autorstwa Mieczysława Plopy i Marii Kaźmierczak

10 

11 Współczynnik korelacji r-Pearsona N=118 p

12 Współczynnik korelacji r-Pearsona N=118 p

13 Współczynnik korelacji r-Pearsona N=118 p

14 Współczynnik korelacji r-Pearsona N=118 p

15 Współczynnik korelacji r-Pearsona N=118 p

16  Fakt posiadania dzieci:  Liczba dzieci: Zmienna Posiadanie dzieci (1) Brak dzieci (0) tp(1)(2) iloraz F - Wariancje wsparcie p40,2121243,23077-2,106810,03728966521,427001 zaangażowanie p30,7424234,42308-3,584470,00049566521,783842 deprecjacja p22,1060622,40385-0,190720,84907666521,325323 Współczynnik korelacji r-Pearsona p

17  Fakt posiadania dzieci  Liczba dzieci Współczynnik korelacji r-Pearsona p

18 Podsumowanie regresji zmiennej zależnej: wsparcie p R=,41559801 R^2=,17272171 Popraw. R2=,14317606 F(4,112)=5,8459 b*Bł. std. - z b*bBł. std. - z bt(112)p W. wolny25,538345,7092934,473120,000019 bezpie0,2565980,0880910,247670,0850242,912880,004324 lek-amb-0,0571090,093456-0,040920,066968-0,611070,542389 unik-0,1707420,094082-0,170760,094094-1,814820,072227 ses0,1928840,0874330,315280,1429132,206090,029419 Podsumowanie regresji zmiennej zależnej: zaangażowanie p R=,44712270 R^2=,19991871 Popraw. R2=,17134438 F(4,112)=6,9964 b*Bł. std. - z b*bBł. std. - z bt(112)p W. wolny20,105244,1577934,835560,000004 bezpie0,2671190,0866310,190920,0619193,083420,002577 lek-amb0,0052510,0919070,002790,0487700,057130,954540 unik-0,2366100,092522-0,175240,068524-2,557330,011885 ses0,1908000,0859830,230950,1040762,219040,028500 Podsumowanie regresji zmiennej zależnej: deprecjacja p R=,54906105 R^2=,30146804 Popraw. R2=,27652047 F(4,112)=12,084 b*Bł. std. - z b*bBł. std. - z bt(112)p W. wolny38,625715,6194036,873630,000000 bezpie-0,3704530,080946-0,382990,083686-4,576530,000012 lek-amb0,2980960,0858770,228800,0659143,471210,000737 unik0,1052760,0864510,112780,0926121,217750,225879 ses-0,1210490,080342-0,211930,140663-1,506670,134710

19 Podsumowanie regresji zmiennej zależnej: wsparcie w R=,41372214 R^2=,17116601 Popraw. R2=,14156480 F(4,112)=5,7824 b*Bł. std. - z b*bBł. std. - z bt(112)p W. wolny37,713184,6803718,057730,000000 bezpie0,1327440,0881740,104930,0697011,505480,135015 lek-amb-0,0611560,093544-0,035890,054899-0,653770,514599 unik-0,3035530,094170-0,248650,077136-3,223460,001659 ses0,1319500,0875150,176640,1171571,507740,134436 Podsumowanie regresji zmiennej zależnej: zaangażowanie w R=,32982510 R^2=,10878460 Popraw. R2=,07695548 F(4,112)=3,4178 b*Bł. std. - z b*bBł. std. - z bt(112)p W. wolny27,746924,0611996,832200,000000 bezpie0,0725380,0914310,047980,0604810,793360,429245 lek-amb0,2167200,0970000,106430,0476372,234220,027454 unik-0,2673890,097650-0,183280,066932-2,738250,007187 ses0,1414330,0907480,158440,1016581,558520,121930 Podsumowanie regresji zmiennej zależnej: deprecjacja w R=,37665306 R^2=,14186753 Popraw. R2=,11121994 F(4,112)=4,6290 b*Bł. std. - z b*bBł. std. - z bt(112)p W. wolny21,351906,1858843,451710,000787 bezpie-0,1072300,089718-0,110100,092122-1,195180,234540 lek-amb0,2958180,0951830,225500,0725583,107890,002389 unik0,1198780,0958200,127550,1019481,251080,213513 ses-0,0026430,089048-0,004600,154843-0,029680,976376

20  Samoocena okazuje się być istotna dla oceny zachowań komunikacyjnych partnera (uzyskuje status predyktora). Im wyższa jest samoocena tym lepszy jest ocena komunikacji partnera na wymiarach wsparcia, zaangażowania i deprecjacji. Samoocena nie ma natomiast znaczenia dla oceny własnych zachowań komunikacyjnych jako wspierających, zaangażowanych czy deprecjonujących.  Styl przywiązania także okazuje się mieć znaczenie w procesie oceny zachowań komunikacyjnych partnerów. Tyczy się sto zwłaszcza stylu bezpiecznego (ocena zachowań partnera) i styli pozabezpiecznych (ocena włanych zachowań komunikacyjnych).