1 -jako motyw literacki Ś m ierć 1

2 Mój projekt przedstawia dzieła w których głównym motywem jest śmierć. Z biologicznego punktu widzenia agonia jest nieodwracalnym ustaniem wszystkich czynności życiowych. Literatura ujmuje to zjawisko inaczej-jako znaczący element ludzkiej egzystencji (byt, istnienie), powód cierpienia i strachu ludzkiego, a przede wszystkim jako wielką tajemnicę. Ludzie od wielu lat próbują wyobrazić sobie śmierć. Najpopularniejszym wizerunkiem jest kościotrup z kosą w ręku. Epokami, które często sięgały do tego motywu i przedstawiały śmierć jako żywe zjawisko były: średniowiecze i barok. Także w romantyzmie często sięgano do tego tematu. W mojej prezentacji motyw śmierci przestawię w następujących dziełach: 1.„Noce i dnie”- film fabularny w reżyserii Jerzego Antczaka, adaptacja powieści Marii Dąbrowskiej 2.„Trędowata”- dwutomowa powieść Heleny Mniszkówny, wydana w Krakowie w 1909 roku 3.„Śmierć w Wenecji”- nowela Tomasza Manna wydana w 1912 roku 4.„Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808 roku”- obraz Francisca Goyi 5.„Masakra na Chios”- obraz Eugena Delacroix Wstęp Wstęp

3 Zdjęcia z filmu „ Noce i dnie ” „ Noce i dnie ” Zdjęcia z filmu „ Noce i dnie ” „ Noce i dnie ” www.100latpolskiegofilmu.pl www.calisia.pl

4 Streszczenie Film pt.”Noce i dnie” jest adaptacją powieści Marii Dąbrowskiej. Ekranizacja opowiada o losach Barbary i Bogumiła Niechciców. Ich miłość nie była do końca prawdziwa, ponieważ wybrankiem Barbary był młody prawnik, który wziął ślub z inną kobietą. Małżeństwo głównej bohaterki z Niechcicem było trudne, gdyż pani z miasta musiała nauczyć się żyć na wsi i pracować w gospodarstwie. Motyw śmierci Pierwszym tragicznym wydarzeniem w ich życiu była śmierć pierwszego dziecka Piotrusia. Chłopczyk umierał bardzo spokojnie, nieprzytomny z powody wysokiej gorączki. „Tragedia Barbary oraz Bogumiła nie znała granic. Małżeństwo musiało bardzo ciężko pracować w gospodarstwie, co pozwalało im chociaż na trochę oderwać się od bolesnych wspomnień.” 1 Panią Niechcic nie opuściły jednak nieszczęścia. Najpierw umarła jej siostra Terenia, a potem matka. Oba odejścia najbliższych osób bardzo przeżywała, może dlatego po śmierci Lucjana Kociełły, miała nocne koszmary związane z jego męczeńską śmiercią. Kolejnym wydarzeniem, które na zawsze odmieniło życie Barbary była śmierć jej męża-Bogumiła. Niechcic umarł wskutek nagłego przeziębienia, które przekształciło się w zapalenie płuc. „Barbara w momencie śmierci męża przeżywała największą tragedię całego swojego życia. Dopiero ta chwila uzmysłowiła jej, że na zawsze straciła mężczyznę, który był jej niezwykle bliski. Zdała sobie sprawę, że przez te wszystkie lata na prawdę kochała Bogumiła(…). Sprzedała wtedy majątek i przeprowadziła się do Kalińca” 2. Te wszystkie wydarzenia i śmierć najbliższych spowodowały, że główna bohaterka bardzo się zmieniła. Z wesołej i pełnej energii kobiety, stała się smutna i przygnębiona. Rzeczy ważne przestały mieć dla znaczenie. Po tych wszystkich wydarzeniach potrafiła jednak dalej żyć, a w późniejszych latach bronić się podczas I Wojny Światowej. 1. www.shvoong.com.pl 2.www.shvoong.com.pl Streszczenie Film pt.”Noce i dnie” jest adaptacją powieści Marii Dąbrowskiej. Ekranizacja opowiada o losach Barbary i Bogumiła Niechciców. Ich miłość nie była do końca prawdziwa, ponieważ wybrankiem Barbary był młody prawnik, który wziął ślub z inną kobietą. Małżeństwo głównej bohaterki z Niechcicem było trudne, gdyż pani z miasta musiała nauczyć się żyć na wsi i pracować w gospodarstwie. Motyw śmierci Pierwszym tragicznym wydarzeniem w ich życiu była śmierć pierwszego dziecka Piotrusia. Chłopczyk umierał bardzo spokojnie, nieprzytomny z powody wysokiej gorączki. „Tragedia Barbary oraz Bogumiła nie znała granic. Małżeństwo musiało bardzo ciężko pracować w gospodarstwie, co pozwalało im chociaż na trochę oderwać się od bolesnych wspomnień.” 1 Panią Niechcic nie opuściły jednak nieszczęścia. Najpierw umarła jej siostra Terenia, a potem matka. Oba odejścia najbliższych osób bardzo przeżywała, może dlatego po śmierci Lucjana Kociełły, miała nocne koszmary związane z jego męczeńską śmiercią. Kolejnym wydarzeniem, które na zawsze odmieniło życie Barbary była śmierć jej męża-Bogumiła. Niechcic umarł wskutek nagłego przeziębienia, które przekształciło się w zapalenie płuc. „Barbara w momencie śmierci męża przeżywała największą tragedię całego swojego życia. Dopiero ta chwila uzmysłowiła jej, że na zawsze straciła mężczyznę, który był jej niezwykle bliski. Zdała sobie sprawę, że przez te wszystkie lata na prawdę kochała Bogumiła(…). Sprzedała wtedy majątek i przeprowadziła się do Kalińca” 2. Te wszystkie wydarzenia i śmierć najbliższych spowodowały, że główna bohaterka bardzo się zmieniła. Z wesołej i pełnej energii kobiety, stała się smutna i przygnębiona. Rzeczy ważne przestały mieć dla znaczenie. Po tych wszystkich wydarzeniach potrafiła jednak dalej żyć, a w późniejszych latach bronić się podczas I Wojny Światowej. 1. www.shvoong.com.pl 2.www.shvoong.com.pl

5 Zdjęcia z filmu „Trędowata” „Trędowata” www.google.pl www.ytimg.com.pl

6 Streszczenie Streszczenie „Trędowata” jest adaptacją powieści Heleny Mniszkówny. Film realizuje odwieczny temat literacki "księcia i kopciuszka”. Akacja rozpoczyna się, kiedy do bogatego domu szlacheckiego przyjeżdża Stefania Rutecka, która ma być nauczycielką Luci. Jej życie nabiera innych barw, kiedy przyjeżdża przystojny członek rodziny Pan Waldemar Michorowski. Wystarczyło tylko jedno spojrzenie, aby zwykła znajomość przerodziła się w wielką miłość. „Młody Michorowski pała tak wielkim uczuciem do urodziwej Stefanii, że bez względu na wszystko postanawia się z nią ożenić (..) Rodzina sprzeciwia się planom matrymonialnym Waldemara”. 1 Wtedy cała historia nabrała zupełnie innego oblicza. Motyw śmierci Motyw śmierci „Szlachetnie urodzone damy i wykwintni panowie podczas balu jednoznacznie dają odczuć ubogiej dziewczynie, że wśród nich zawsze będzie trędowata, a jej małżeństwo z panem na Głębowiczach byłoby niewybaczalnym mezaliansem. Zrozpaczona Stefcia biegnie w strugach ulewnego deszczu przez park. Wkrótce spełni się to, co jej przeznaczone.” 2 Przerysowany obraz śmierci Stefanii Rudeckiej znajduje bliźniacze kopie w innych romansach. Bohaterka odchodzi z tego świata, odepchnięta przez klasę społeczną narzeczonego. Umiera otoczona kwiatami, a jedyną osobą, która czuwa przy niej do samego końca i razem z nią przeżywa tę bolesną śmierć jest ukochany. Waldemar od tego dnia staje się obłąkany i popada w wielkie załamanie, ponieważ darzył wielkim uczuciem Stefanię. Ludzka nienawiść i zazdrość doprowadziły do niechcianej śmierci. Czy ta historia na prawdę musiała się tak zakończyć? „Trędowata” jest adaptacją powieści Heleny Mniszkówny. Film realizuje odwieczny temat literacki "księcia i kopciuszka”. Akacja rozpoczyna się, kiedy do bogatego domu szlacheckiego przyjeżdża Stefania Rutecka, która ma być nauczycielką Luci. Jej życie nabiera innych barw, kiedy przyjeżdża przystojny członek rodziny Pan Waldemar Michorowski. Wystarczyło tylko jedno spojrzenie, aby zwykła znajomość przerodziła się w wielką miłość. „Młody Michorowski pała tak wielkim uczuciem do urodziwej Stefanii, że bez względu na wszystko postanawia się z nią ożenić (..) Rodzina sprzeciwia się planom matrymonialnym Waldemara”. 1 Wtedy cała historia nabrała zupełnie innego oblicza. Motyw śmierci Motyw śmierci „Szlachetnie urodzone damy i wykwintni panowie podczas balu jednoznacznie dają odczuć ubogiej dziewczynie, że wśród nich zawsze będzie trędowata, a jej małżeństwo z panem na Głębowiczach byłoby niewybaczalnym mezaliansem. Zrozpaczona Stefcia biegnie w strugach ulewnego deszczu przez park. Wkrótce spełni się to, co jej przeznaczone.” 2 Przerysowany obraz śmierci Stefanii Rudeckiej znajduje bliźniacze kopie w innych romansach. Bohaterka odchodzi z tego świata, odepchnięta przez klasę społeczną narzeczonego. Umiera otoczona kwiatami, a jedyną osobą, która czuwa przy niej do samego końca i razem z nią przeżywa tę bolesną śmierć jest ukochany. Waldemar od tego dnia staje się obłąkany i popada w wielkie załamanie, ponieważ darzył wielkim uczuciem Stefanię. Ludzka nienawiść i zazdrość doprowadziły do niechcianej śmierci. Czy ta historia na prawdę musiała się tak zakończyć? 1. www.shvoong.com.pl 2. www.filmpolski.pl

7 www.interia.pl www.tamaryszek.blox.pl Zdjęcia z filmu „ Śmierć w Wenecji” „ Śmierć w Wenecji”

8 Streszczenie Streszczenie „Śmierć w Wenecji” jest to nowela Tomasza Manna wydana w 1912 roku. Historia opowiada o Gustawie von Aschenbachdzie, który zakochał się w młodym, polskim chłopcu Tadziu. „Aschenbach spędza czas na plaży Lido i w pewnym stopniu śledzi chłopca i jego rodzinę. „W momencie rozpaczy chce uciec z wydającej się mu duszną Wenecji – jednak przez przypadek zostaje.(…). Ostatecznie pobyt w Wenecji doprowadza do jego śmierci, ponieważ wybucha epidemia cholery, na którą Aschenbach umiera.” 1 Motyw śmierci Motyw śmierci „Śmierć w Wenecji” jest to nowela Tomasza Manna wydana w 1912 roku. Historia opowiada o Gustawie von Aschenbachdzie, który zakochał się w młodym, polskim chłopcu Tadziu. „Aschenbach spędza czas na plaży Lido i w pewnym stopniu śledzi chłopca i jego rodzinę. „W momencie rozpaczy chce uciec z wydającej się mu duszną Wenecji – jednak przez przypadek zostaje.(…). Ostatecznie pobyt w Wenecji doprowadza do jego śmierci, ponieważ wybucha epidemia cholery, na którą Aschenbach umiera.” 1 Motyw śmierci Motyw śmierci Opowiadanie ukazuje podwójne widzenie śmierci: jako obumieranie miasta symbolu kultury i jako umieranie Aschenbacha, który odchodzi z tego świata zaraz po wiadomości o wyjeździe Tadzia. Umiera samotnie siedząc na plaży i rozmyślając o ukochanym. „ Śmierć Wenecji” ma na celu uzmysłowienie Nam odchodzenie dawnej klasycznej kultury. Ta patologiczna miłość nie mogła dojść do skutku. Takie wydarzenie na zawsze odmieniłoby życie młodego Tadzia. 1.www.wikipedia.org.pl Streszczenie

9 Obraz pt. „Rozstrzelanie powstańców madryckich 3 maja 1808 roku” www.republika.pl

10 Opis Opis Obraz został namalowany przez Francisca Goye w 1814 roku. Jest bardzo wymowny i przedstawia śmierć niewinnych ludzi. „(…)Nawiązuje do wydarzeń historycznych, związanych z wyprawą wojsk Napoleona do Hiszpanii(…). Francuzi chcieli opanować tron hiszpański. Kiedy w maju 1808 roku z pałacu w Madrycie wyjeżdżał monarcha, (…)tłum miał pilnować, aby nie wybuchły zamieszki. Wówczas naczelny dowódca wojsk napoleońskich w Hiszpanii, Joachim Murat krwawo stłumił bunt hiszpańskiego ludu. Wszystkich, którzy zostali pochwyceni, nakazał rozstrzelać na wzgórzu Moncloa.” 1 Motyw śmierci Obraz namalowany jest w bardzo ciemnych barwach, które podkreślają poważny nastrój wydarzenia, rozgrywającego się w 1080 roku. Wyjątkiem jest biała koszula skazańca, która symbolizuje niewinność tych ludzi. Lampa stająca obok Francuzów rozświetla pełne grozy i smutku, a przede wszystkim przerażenia twarze Hiszpanów. Śmierć jest tu przedstawiona w wyrazisty i dramatyczny sposób. Współczesność tematyki, dramatyczna gestykulacja, wyraziste kolory i światłocień oddają ludzkie okrucieństwo i strach niewinnych ludzi. 1. www.historiasztuki.blox.pl

11 Obraz pt. „Masakra na Chios” www.loustrzyki.edu.pl

12 Opis Obraz został namalowany przez Eugena Delacroixw 1824 raku i przedstawia „rzeź greckiej ludności wyspy Chios dokonana w kwietniu 1822 przez Wojska Imperium Osmańskiego, w wyniku której zginęło ponad 20 tyś. ludzi, a około 50-60 tyś. uprowadzono w niewolę.” 1 Motyw śmierci Motyw śmierci Chios to grecka wyspa na Morzu Śródziemnym. W czasie walk wolnościowych Greków przeciwko tureckiemu panowaniu, wojska okupanta dokonały rzezi mieszkańców wyspy. Obraz przedstawia dramat ludzi, którzy byli gnębieni i prześladowani, a w ostateczności zabijani. Tragiczna historia została przedstawiona w bardzo czytelny sposób. Czy naprawdę musiało dojść do śmierci tylu ludzi, którzy chcieli po porostu wolności? To dzieło przedstawia jak w czasach XIX wieku ludzie „kochali” władzę. 1. www.wikipedia.org.pl

13 Bibliografia I Strony internetowe : 1.www.shvoong.com.pl 2.www.filmpolski.pl 3.http://pl.shvoong.com.pl 4.www.wikipedia.org.pl 5.www.historiasztuki.blox.pl II Książki: 1. S. Stopczyk, „Bliżej sztuki”, wyd.1, podręcznik dla gimnazjum, Warszawa 2009, s.128-130 2.B.Drabarek, J. Falkowski, I. Jowiński, „Szkolny słownik motywów literackich”, wyd.3, Warszawa 1998, s. 434-446

14 Dziękuję