1 . METODA I METODOLOGIA BADAŃ NAUKOWYCH KS. DR JAROSŁAW LISICA /

2 LITERATURA Bielecki J., Metodologia, Kraków 1993.Cichosz W., Metodologia. Elementarz Studenta, Gdańsk 2000. Heller M., Filozofia nauki. Wprowadzenie, Kraków 1992. Kamiński A., Funkcje pedagogiki społecznej, Warszawa 1972. Kamiński A., Metoda, technika, procedura badawcza w pedagogice empirycznej, w: Metodologia pedagogiki społecznej, red. R. Wroczyński, T. Pilch, Wrocław 1974. Kamiński S., Metoda i język. Studia z semiotyki i metodologii nauk, Lublin 1994. Kamiński S., Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk, Lublin 1992.

3 LITERATURA Kuhn T., Struktura rewolucji naukowych, Warszawa 1968.Lipset S. M., Trow M., Collman J., Dwojakie cele badań monogragicznych, w: Metody badań socjologicznych, wybór tekstów, red. S. Nowak, Warszawa 1965. Metodologia pedagogiki społecznej, praca zb. pod kier. nauk. R. Wroczyńskiego i T. Pilcha, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974. Pilch T., Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995. Zaczyński W., Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1968.

4 LITERATURA ŹRÓDŁO WYKŁADU I PREZENTACJI MULTIMEDIALNEJTreść wykładu oraz prezentacja multimedialna zostały opracowane na podstawie książki pt. „Metodologia. Elementarz Studenta” autorstwa ks. prof. dra hab. Wojciecha Cichosza. Cichosz W., Metodologia. Elementarz Studenta, Gdańsk 2000.

5 OMAWIANE ZAGADNIENIA METODOLOGIA BADAŃ NAUKOWYCH: METODY I RODZAJETECHNIKI I RODZAJE NARZĘDZIA BADAWCZE PROCEDURY I ICH STRUKTURA CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD BADAWCZYCH 1. EKSPERYMENT 2. METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW 3. MONOGRAFIA 4. SONDAŻ 5. STATYSTYKA

6 DEFINICJA Zbiór procedur służący do zbierania i interpretowania materiału dowodowego w taki sposób, aby ograniczyć źródła błędów i wyciągnąć wnioski, na których można polegać.

7 RODZAJE METOD BADAWCZYCHEKSPERYMENT MONOGRAFIA METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW SONDAŻ DIAGNOSTYCZNY STATYSTYKA

8 Czynności praktyczne, regulowane wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na otrzymanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów. TECHNIKI BADAWCZE

9 TECHNIKI STATYSTYCZNERODZAJE TECHNIK BADAWCZYCH OBSERWACJA WYWIAD ANKIETA EKSPERYMENT TECHNIKI SOCJO-METRYCZNE BADANIE DOKUMENTÓW TECHNIKI STATYSTYCZNE POMIAR

10 NARZĘDZIE BADAWCZE DEFINICJATo przedmiot służący do realizacji wybranej techniki badawczej (np. kwestionariusz ankiety lub wywiadu, arkusz, dziennik obserwacji).

11 NARZĘDZIA BADAWCZE APARAT FOTOGRAFICZNY MAGNETOFON SKALEDYSPOZYCJA BADAWCZA KWESTIONARIUSZ

12 PROCEDURA BADAWCZA DEFINICJAPostępowanie zmierzające do opracowania zakresu podejmowanych badań, do określenia doboru właściwej próby badawczej, do wydzielenia w badanej populacji odpowiednich grup, do sprecyzowania postępowania różnicującego owe grupy, a także do wskazania, jaki i jak gromadzić materiał badawczy, kiedy i jak dokonywać pomiaru zebranych danych itp.

13 STRUKTURA PROCEDÓR BADAWCZYCH PROCEDURY BADAWCZE BADANIA ZESPOŁOWEPOWTARZANE BADANIA KOMPLEKSOWE BADANIA ZESPOŁU JEDNORODNEGO KATAMNEZA PANEL

14 BADANIA ZESPOŁOWE BADANIA KOMPLEKSOWE BADANIA ZESPOŁU JEDNORODNEGO

15 PROCEDURA BADAWCZA – BADANIA ZESPOŁOWEBADANIA KOMPLEKSOWE TERYTORIALNY OBSZAR INSTYTUCJA SPOŁECZNA PROCES BADAWCZY WSPÓLNE KIEROWNICTWO ZESPOŁÓW SPECJALISTÓW RÓŻNYCH DYSCYPLIN NAUKOWYCH: PSYCHOLOG, PEDAGOG, SOCJOLOGO, LEKARZ, DEMOGRAF ITP.

16 BADANIA ZESPOŁU JEDNORODNEGOPROCEDURA BADAWCZA – BADANIA ZESPOŁOWE BADANIA ZESPOŁU JEDNORODNEGO Badania realizowane pod wspólnym kierownictwem, zmierzają do zbadania za pomocą „wielu rąk”, ale jednolitą metodą badawczą i tymi samymi technikami, np. danej instytucji.

17 BADANIA POWTARZANE KATAMNEZA PANEL

18 PROCEDURA BADAWCZA – BADANIA POWTARZANEKATAMNEZA Kontrola po pewnym czasie tego samego „przypadku” w celu uchwycenia zachodzących zmian.

19 PROCEDURA BADAWCZA – BADANIA POWTARZANEPANEL Pozwala uchwycić zmiany zachodzące w opinii społecznej na określony temat.

20 PROCEDURA BADAWCZA – PODSUMOWANIEMETODA TECHNIKA NARZĘDZIE BADAWCZE

21 CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH METOD BADAWCZYCHEKSPERYMENT SONDAŻ METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW MONOGRAFIA STATYSTYKA

22 METODA BADAWCZA EKSPERYMENT „Metoda ta pozwala zbadać naukowo określony wycinek rzeczywistości, polega na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem”. T. Pilch, Zasady badań pedagogicznych, Warszawa 1995, s

23 METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓWMETODA BADAWCZA METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW PRZYPADEK OSIEDLA LUDZIE INSTYTUCJE JAKĄ TECHNIKĘ BADAWCZĄ STOSOWAĆ W TEJ METODZIE?

24 METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓWMETODA BADAWCZA METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW GŁÓWNA TECHNIKA BADAWCZA: WYWIAD TECHNIKI POMOCNICZE: ANALIZA DOKUMENTÓW OSOBISTYCH OBSERWACJA

25 METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓWMETODA BADAWCZA METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW Czy i w jakim zakresie ustalone w oparciu o studium indywidualnych przypadków prawidłowości mogą rozciągać się poza obręb zbadanego zbioru jednostek i reprezentowanej przez nie ograniczonej społeczności?

26 METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓWMETODA BADAWCZA METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW Prawidłowości mogą występować poza obrębem reprezentowanej społeczności tylko jako HIPOTEZY, których stopień prawdopodobieństwa wzrasta wraz z kompetencją badającego i w miarę weryfikacji wysuniętej hipotezy przez kolejne studium przypadków.

27 PRZEDMIOT MONOGRAFII MONOGRAFIA 1 ZAGADNIENIE 1 PRZEDMIOT 1 1 FAKTMETODA BADAWCZA MONOGRAFIA PRZEDMIOT MONOGRAFII 1 ZAGADNIENIE 1 PRZEDMIOT 1 FAKT 1 INSTYTUCJA

28 Słownik współczesny języka polskiego, Warszawa 2000, s. 532.METODA BADAWCZA MONOGRAFIA „Obszerna publikacja naukowa, książka, rozprawa, dążąca do wielostronnego i wyczerpującego przedstawienia wybranego problemu, zagadnienie lub jednej osoby”. Słownik współczesny języka polskiego, Warszawa 2000, s. 532.

29 BADANIE MONOGRAFICZNEMETODA BADAWCZA BADANIE MONOGRAFICZNE BADANIE MONOGRAFICZNE – sprowadza się do wszechstronnego opisu i szczegółowej analizie wybranej (zwykle wybór jest celowy) jednostki lub niewielkiej grupy jednostek badanej zbiorowości statystycznej. OBSERWACJA – umożliwia dokładne poznanie cech przedmiotu badania w formie ilościowej i jakościowej. METODA MONOGRAFICZNA – używana jest do badania m.in. Rozwoju społecznego krajów, miast, wsi.

30 CELE POWTARZANIA BADAŃWERYFIKACJA HIPOTEZ, KTÓRE NIE SPRAWDZIŁY SIĘ W BADANIU WYJŚCIOWYM SPRAWDZENIE WPROWADZONYCH UPRZEDNIO ULEPSZEŃ I INNOWACJI WERYFIKACJA UZYSKANYCH W PIERWSZYM BADANIU WYNIKÓW

31 CELE BADAŃ MONOGRAFICZNYCHwedług S. M. Lipseta, M. Trow’a oraz J. Collmana ANALIZA UOGÓLNIAJĄCA LUB ROZWIJANIE TEORII PRZEZ ANALIZĘ POJEDYNCZEGO PRZYPADKU OPIS I WYJAŚNIENIE POJEDYNCZEGO PRZYPADKU

32 METODA BADAWCZA SONDAŻ DIAGNOSTYCZNY

33 METODA BADAWCZA SONDAŻ DIAGNOSTYCZNY SONDAŻ DIAGNOSTYCZNY - metoda stosowana do celów opisowych, wyjaśniających i eksploracyjnych. Jest ona stosowana głównie w takich projektach badawczych, w których jednostkami analizy są pojedyncze osoby.

34 METODA BADAWCZA SONDAŻ DIAGNOSTYCZNY SONDAŻ DIAGNOSTYCZNY - metoda badań, której podstawową funkcją jest gromadzenie informacji o interesujących badacza problemach w wyniku relacji słownych osób badanych, nazywanych respondentami. Cechą konstytutywną metody jest „wypytywanie” czy sondowanie opinii.

35 PRZEDMIOT BADAŃ SONDAŻOWYCHMETODA BADAWCZA SONDAŻ DIAGNOSTYCZNY PRZEDMIOT BADAŃ SONDAŻOWYCH POGLĄDY OPINIE MOTYWY ZACHOWANIE SIĘ

36 KLASYFIKACJA DANYCH 1. Dane osobiste2. Dane o środowisku respondenta (sąsiedzi, mieszkanie, rodzina, zakład pracy, kręgi przyjaciół, instytucje itd.) 3. Dane o sposobach zachowania, np. sposób spędzania wolnego czasu 4. Dane dotyczące posiadanych informacji, opinii, postaw, motywów, oczekiwań

37 TYPY BADAŃ SONDAŻOWYCH1. Sondaże jednorazowe na próbie nieważonej 2. Sondaże jednorazowe na próbie ważonej 3. Sondaże na próbach kontrastowych 4. Sondaże powtarzane

38 GŁÓWNE TECHNIKI BADAWCZE STOSOWANEW METODZIE SONDAŻU technika ankiety wywiad kwestionariuszowy

39 TECHNIKI POMOCNICZE 1. OBSERWACJA 2. ANALIZA DOKUMENTÓW 3. TECHNIKI SOCJOMETRYCZNE

40 POSŁUGUJE SIĘ… KWESTIONARIUSZEM

41 Do najczęściej stosowanych rodzajów techniki ankietowej należą: I) ankieta poc owa II) ankieta prasowa III) ankieta środowiskowa, czyli rozdawana

42 STATYSTYKA

43 Nauka o metodach badania zjawisk masowych, systematyzująca cechy ilościowe i jakościowe tych zjawisk.

44 STATYSTYCZNE PODSTAWOWE POJĘCIA ZBIOROWOŚĆ CECHA POPULACJA

45 Etapy badania statystycznego:a) zbieranie materiału b) opracowanie materiału c) analiza wyników

46 CEL BADANIA STATYSTYCZNEGOPOZNANIE ROZMIARÓW LUB STRUKTURY ZBIOROWOŚCI WEDŁUG JEDNEJ ALBO PARU CECH. POZNANIE ROZMIARÓW OSIĄGA SIĘ PRZEZ ZLICZENIE LUB PRZEZ POMIAR.

47 METODA REPREZENTATYWNA1. Zwiększenie systematyczności i precyzji ujmowania zagadnień 2. Udoskonalenie wyników badań 3. Nałożenie pewnych obowiązków, od których wypełnienia możliwość właściwego i skutecznego stosowania tych pojęć będzie uzależniona

48 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ  KONIEC Ks. dr Jarosław Lisica