1 1 Komisja Spraw Społecznych i Zdrowia Związku Miast Bałtyckich Elbląg 15-16 wrzesień 2011 r.

2 2

3 3

4 4 Po zakończeniu pracy zawodowej zmienia się nie tylko ich status społeczny ale też pogarsza sytuacja materialna. Z wiekiem osoby starsze wymagają w coraz szerszym zakresie pomocy i wsparcia ze strony młodszego pokolenia. Samorząd elbląski dostrzegając potrzeby osób starszych od lat podejmuje szereg działań mających na celu poprawę jakości ich życia.

5 5 Jednym z takich działań było opracowanie w 2008 roku „Miejskiego informatora dla seniora”, który jest na bieżąco aktualizowany. Informator powstał we współpracy z organizacjami pozarządowymi. Zawiera on dane adresowe i telefoniczne oraz najważniejsze informacje na temat gdzie, w jakim zakresie i kiedy osoby starsze mogą oczekiwać pomocy ze strony instytucji i organizacji świadczących pomoc i usługi dla seniorów. Został rozpropagowany wśród osób starszych m.in. poprzez organizacje pracujące na rzecz seniorów.

6 6 W celu koordynacji działań na rzecz poprawy życia osób starszych w naszym mieście została powołana Rada Pomocy Seniorom. Do zakresu jej prac należy:  przygotowanie ekspertyz dotyczących problemów życia osób starszych,  inicjowanie tworzenia nowych instytucji świadczących usługi na rzecz osób starszych,  wskazywanie kierunków działań instytucjom, zobowiązanym z mocy prawa, do pomocy osobom starszym,  opiniowanie projektów działań na rzecz pomocy osobom starszym.

7 7 W Elblągu mieszka około 12 tysięcy osób powyżej 70 r.ż. Pracownicy socjalni Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Elblągu odwiedzają ich w miejscu zamieszkania, przedstawiają aktualne oferty pomocy i wręczają Informator. Jednocześnie dokonują rozpoznania ich sytuacji rodzinnej, zdrowotnej i mieszkaniowej. Zapoznają się również z oczekiwaniami seniorów wobec funkcjonujących w mieście służb miejskich. Po analizie sytuacji materialnej osoby starsze mogą otrzymać pomoc w formie: wsparcia finansowego, pomocy rzeczowej, usług opiekuńczych.

8 8 Uchwałą Nr XIX/395/2008 Rady Miejskiej w Elblągu z dnia 18 grudnia 2008r został przyjęty do realizacji „Elbląski program na rzecz osób starszych na lata 2009-2013”. Program powstał dzięki zaangażowaniu wielu podmiotów, instytucji i organizacji działających na rzecz osób starszych oraz w wyniku kilkumiesięcznych konsultacji społecznych.

9 9 Elbląski program na rzecz osób starszych na lata 2009-2013 Mieszkańcy Elbląga, w jesieni swojego życia są darzeni powszechnym szacunkiem, żyją w godnych warunkach, czują się bezpieczni, zdrowi, bardziej potrzebni i zadowoleni, biorą aktywny udział w życiu publicznym miasta, mają możliwość realizowania swoich zainteresowań, wykorzystania swojej wiedzy, doświadczenia i potencjału.

10 10 Misja Programu: Zbudowanie odpowiedniego, lokalnego systemu wsparcia osób starszych, we wszystkich sferach ich życia (zdrowie kultura, pomoc społeczna, itp.), dostosowanego do uwarunkowań ekonomicznych ispołecznych miasta.

11 11 Program jest realizowany w czterech obszarach: Obszar pierwszy: System wsparcia – infrastruktura, usługi socjalne. Cel strategiczny: Rozwój systemu pomocy i zapewnienie osobom starszym bezpieczeństwa socjalnego.

12 12 Jedną z form pomocy osobom starszym jest możliwość korzystania z udziału w zajęciach ośrodków wsparcia pobytu dziennego. Zajęcia w placówkach odbywają się od poniedziałku do piątku w godzinach od 7 30 do 15 30 Placówki dziennego pobytu oferują m.in. następujące formy zajęć:  integrację społeczną,  rehabilitację i gimnastykę oraz aktywność ruchową,

13 13 - różne rodzaje terapii usprawniającej, takiej jak: muzykoterapia, arteterapia, zajęcia plastyczne, krawieckie, - wycieczki krajoznawcze, - zabawy taneczne, - pomoc w dokonywaniu zakupów i opłat, - udział w imprezach na terenie miasta i placówki, - co najmniej dwa posiłki dziennie.

14 14 Dom Dziennego Pobytu przy ul. Królewieckiej 135 prowadzony przez Dom Pomocy Społecznej „Niezapominajka” jest przeznaczony dla 60 osób w starszym wieku.

15 15

16 16 Środowiskowy Dom Samopomocy przy ul. Podgórnej 1 prowadzony przez Dom Pomocy Społecznej przy ul. Pułaskiego 1c obejmuje opieką 36 osób z chorobą Alzheimera. Wszystkie miejsca są na bieżąco wykorzystane. W placówce funkcjonuje 5 miejsc pobytu całodobowego czasowego. Szczególną popularnością przez cały rok cieszą się pobyty weekendowe, tj. sobotnio - niedzielne. W strukturach zakładu działa grupa wsparcia dla rodzin i opiekunów osób dotkniętych chorobą Alzheimera.

17 17

18 18 Środowiskowy Dom Samopomocy przy ul. Traugutta 38 prowadzony przez Dom Pomocy Społecznej przy ul. Pułaskiego 1c jest przeznaczony dla 30 osób z zaburzeniami psychicznymi niewidomych i niedowidzących. Głównymi uczestnikami zajęć są osoby starsze.

19 19

20 20 Osoby wymagające pomocy w zaspokojeniu podstawowych czynności życiowych mogą korzystać z usług opiekuńczych świadczonych w ich miejscu zamieszkania. Usługi opiekuńcze są realizowane przez trzy organizacje:  Elbląskie Stowarzyszenie Pomocy Humanitarnej „Lazarus”,  Polski Czerwony Krzyż,  Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej –Usługi Pielęgniarskie.

21 21 Zakres usług jest uzależniony od indywidualnych potrzeb każdego podopiecznego i jest ustalany przez pracownika socjalnego Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej podczas wywiadu środowiskowego. Obejmuje głównie:  zaspokojenie potrzeb życiowych,  opiekę higieniczno - sanitarną,  pielęgnację,  pomoc w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz zabezpieczeniu innych, bieżących potrzeb podopiecznego. Usługami objętych jest około 570 osób.

22 22 Zakres godzinowy świadczonych usług opiekuńczych został rozszerzony o możliwość korzystania z nich w godzinach późno popołudniowych i wieczornych. Obecnie około 75 osób korzysta z pomocy opiekunek w tych godzinach. W celu podniesienia jakości świadczonych usług zostały opracowane standardy, które obejmują wymagania i kwalifikacje stawiane opiekunkom oraz zakres pracy.

23 23 Nowatorskim rozwiązaniem jest wprowadzenie płatnej pomocy sąsiedzkiej na rzecz osób starszych. Osoba świadcząca pomoc zamieszkuje w najbliższym sąsiedztwie osoby, na rzecz której pomoc jest świadczona. Zakres zadań realizowanych w ramach pomocy sąsiedzkiej obejmuje pomoc we wszystkich czynnościach dnia codziennego oraz bieżący monitoring funkcjonowania osoby objętej usługami.

24 24 Ze wsparcia finansowego w różnej formie w ubiegłym roku skorzystało 550 osób starszych. Między innymi było to dofinansowanie do obiadów wydawanych w stołówce Zakładu Aktywności Zawodowej lub dowożonych do miejsca zamieszkania.

25 25 Kontynuowane są odwiedziny najstarszych mieszkańców naszego miasta obchodzących w danym roku 85, 90, 95, 100 i powyżej 100 urodzin. Pracownicy socjalni wręczają im w dniu jubileuszu kwiaty i okazjonalne dyplomy. Najstarszych mieszkańców miasta odwiedza Prezydenta Miasta Elbląga.

26 26 Osoby starsze i rodziny zajmujące się tymi osobami mogą korzystać z pomocy psychologicznej i poradnictwa. Wsparcia tego rodzaju udziela psycholog, lekarz psychiatra i radca prawny.

27 27 Miejskie Centrum Usług Wolontarystycznych zorganizowało w 2010 roku 6 szkoleń dla wolontariuszy. Jedno z tych szkoleń było skierowane do wolontariuszy 50+. Dwa szkolenia przeznaczone były dla koordynatorów pracy wolontariatu. Szkolenia mają charakter ogólny, nie dotyczą wyłącznie opieki nad osobami starszymi.

28 28

29 29 W celu doskonalenia wiedzy zawodowej pracowników pomocy społecznej w zakresie wspierania osób starszych przeprowadzono następujące szkolenia dotyczące:  procedur umieszczania w Zakładzie Opiekuńczo- Leczniczym i Domu Pomocy Społecznej,  przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego,  możliwości pozyskania pomocy ze strony  Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dla osób starszych i niepełnosprawnych,  różnych aspektów pracy socjalnej z osobami w starszym wieku.

30 30 Obszar drugi: Zdrowie, profilaktyka, służba zdrowia. Cel strategiczny: Poprawa stanu zdrowia osób starszych w Elblągu.

31 31 Aby poprawić przepływ informacji pomiędzy placówkami służby zdrowia i pomocy społecznej wystosowano pisma do elbląskich szpitali z prośbą o przekazywanie do Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej informacji dotyczących osób starszych, samotnych pozostawianych w domach po odbytym leczeniu szpitalnym. Do szpitali został też skierowany „Miejski informator dla Seniora” celem wykorzystania go w pracy z pacjentem.

32 32 W celu podniesienia kwalifikacji pielęgniarek środowiskowych systematycznie organizowane są szkolenia w zakresie opieki długoterminowej. W placówkach służby zdrowia sukcesywnie likwidowane są bariery architektoniczne. Na część tych prac wykorzystywane są środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W ramach programu „Zdrowie” seniorzy mogą otrzymać dofinansowanie na zakup leków. Pomoc nie jest uzależniona od dochodów seniora, ale od rodzaju schorzenia i przyjmowanych leków.

33 33 Zakład Opiekuńczo – Leczniczy funkcjonuje w strukturach Samodzielnego Publicznego Specjalistycznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Szpital Miejski im. Jana Pawła II. Dysponuje 34 miejscami opieki długoterminowej.

34 34

35 35 Dom Pomocy Społecznej Niezapominajka” w Elblągu przeznaczony jest dla 136 osób starszych oraz somatycznie przewlekle chorych. Dom zapewnia pobyt całodobowy, opiekę pielęgniarską i opiekę lekarza rodzinnego, możliwość uczestnictwa w różnego rodzaju zajęciach oraz rehabilitację.

36 36

37 37 Hospicjum Elbląskie im. dr. Aleksandry Gabrysiak. W strukturach placówki działają: - Hospicjum Stacjonarne, - Poradnia Medycyny Paliatywnej, - Oddział Dziennego Pobytu, - Hospicjum Domowe, - Hospicjum Domowe dla Dzieci, - Zespół Wsparcia Osieroconych, - Hospicjum Domowe w Pasłęku.

38 38

39 39 Jednostki pomocy społecznej organizują dla seniorów atrakcyjne spotkania edukacyjne, wykłady i szkolenia z zakresu zachowań prozdrowotnych. Przy słodkim poczęstunku seniorzy mogą posłuchać informacji na temat najczęściej występujących w starszym wieku chorób, potrzebie zachowania odpowiedniej diety i prowadzenia zdrowego stylu życia. Spotkania takie cieszą się wśród seniorów dużym zainteresowaniem.

40 40 Elbląscy seniorzy uczestniczyli w bezpłatnych zajęciach rehabilitacyjnych z zakresu gimnastyki leczniczej, które odbywały się w Zakładzie Rehabilitacji i Odnowy Biologicznej Elbląskiej Uczelni Humanistyczno - Ekonomicznej. Jednorazowo w zajęciach uczestniczyło od 25 do 30 osób.

41 41 Jesień życia nie musi być szara, może mieć wszystkie kolory tęczy

42 42

43 43 Obszar trzeci: Aktywność, zainteresowania i potrzeby duchowe osób starszych. Cel strategiczny: Pełnoprawny, aktywny udział osób starszych w życiu społecznym, politycznym i gospodarczym.

44 44 Jednostki pomocy społecznej, Kluby seniora i organizacje pracujące na rzecz osób starszych organizują różnorodne imprezy aktywizujące te osoby. Są to wieczorki taneczne, spotkania z okazji różnych świąt (Dnia Babci i Dziadka, Dnia Seniora, Dnia Matki, Bożego Narodzenia i Nowego Roku) i innych ważnych rocznic. Seniorzy uczestniczą również w wycieczkach krajoznawczych, spotkaniach z ciekawymi ludźmi, wyjściach do kina, teatru i na koncerty.

45 45 Od 2009 roku realizowany jest program „Kawa dla seniora”. Rozdano około 2500 taloników uprawniających osoby w wieku emerytalnym do skorzystania, w wybranych kawiarniach na terenie miasta, z kawy lub herbaty za symboliczną złotówkę. Obecnie program jest realizowany we współpracy z kawiarnią Da Vinci. Osoby starsze aktywnie uczestniczą w zajęciach Uniwersytetu III Wieku i Osób Niepełnosprawnych.

46 46 Uniwersytet III Wieku oferuje swoim słuchaczom możliwość uczestniczenia w różnych formach zajęć audytoryjnych i seminaryjnych. Zajęcia odbywają się w ramach następujących sekcji:  komputerowej,  języka angielskiego i niemieckiego,  gimnastyki rehabilitacyjnej (zajęcia na basenie, aqua-aerobik),  muzykoterapeutycznej,  rękodzieła artystycznego, w tym haftu

47 47  malarskiej,  relaksacyjnej,  paneurytmicznej,  tenisa stołowego,  teatralnej. W czasie wakacji organizowany jest semestr letni o charakterze rekreacyjno - wycieczkowym, a także zajęcia sportowe w terenie.

48 48 Lektorat języka angielskiego

49 49 Przygotowanie zostały założenia do utworzenia Centrum Pomocy Osobom Starszym i Niepełnosprawnym. Zadanie będzie realizowane z chwilą pozyskania środków finansowych. Osoby w wieku 50+ chętne do udziału w szkoleniach kwalifikacyjnych są na bieżąco kierowane przez pracowników socjalnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej do Powiatowego Urzędu Pracy.

50 50 Corocznie organizowana jest Senioriada przez Uniwersytet III Wieku. Biorą w niej udział słuchacze Uniwersytetu, uczestnicy zajęć w placówkach pomocy społecznej, Klubów seniora i mieszkańcy miasta. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Elblągu realizuje usługi przewozowe według potrzeb zgłaszanych przez zainteresowanych seniorów oraz ich rodziny i opiekunów. Są to m.in. dojazdy do lekarzy specjalistów, na rehabilitację, do szpitali.

51 51 Obszar czwarty: Wizerunek osoby starszej w społeczeństwie. Cel strategiczny: Budowanie pozytywnego wizerunku osoby starszej w społeczeństwie.

52 52 Prezydent Miasta Elbląg powołał Pełnomocnika do spraw Osób Starszych, który współpracuje ze środowiskiem osób starszych, komórkami organizacyjnymi Urzędu Miejskiego, organizacjami pozarządowymi i z Radą Pomocy Seniorów.

53 53 Dla rozpropagowania wszystkich działań podejmowanych na rzecz osób starszych instytucje pomocy społecznej oraz organizacje pracujące na rzecz seniorów mają możliwość przekazywania na bieżąco informacji o działaniach Rzecznikowi Prasowemu Prezydenta Miasta.

54 54 Seniorzy uczestniczący w zajęciach Domu Dziennego Pobytu, Środowiskowych Domach Samopomocy, Klubach seniora, Uniwersytetu III Wieku biorą czynny udział w wystawach organizowanych na terenie miasta. Mają możliwość nie tylko pokazania swoich prac plastycznych i rękodzieła artystycznego, ale i przełamania stereotypów myślowych wśród społeczeństwa na temat ludzi w starszym wieku. Dzięki sprzedaży swoich prac pozyskują środki finansowe na dalszą realizację własnych pasji i wspomaganie osób potrzebujących, w tym dzieci.

55 55 We współpracy z przedszkolami i szkołami podstawowymi odbywają się w jednostkach pomocy społecznej i Klubach seniora spotkania okolicznościowe, na których dzieci mają możliwość pokazania przygotowanych przez siebie występów. Na tego typu spotkania seniorzy przygotowuję dla swoich gości wypieki własnej produkcji.

56 56 Komenda Miejska Policji w Elblągu prowadzi kampanie medialne oraz rozprowadza wśród seniorów ulotki na temat zachowania zasad bezpieczeństwa w środowisku lokalnym. Prowadzi również szkolenia na temat podstawowych zasad samoobrony.

57 57 Jesień życia nie musi być szara, może mieć wszystkie kolory tęczy

58 58