1 1 Ubezpieczenia społeczne

2 Ubezpieczenie W otaczającym nas świecie część zdarzeń uznajemy za pożądane, względnie dla nas obojętne. Inne za zdarzenia niepożądane. Niestety - z reguły zdarzenia niepożądane cechuje losowość, tzn. wiemy że nastąpią, ale nie wiemy gdzie i kiedy. Z tego względu powstały ubezpieczenia, których zadaniem jest rekompensata strat zaistniałych wskutek zdarzeń losowych. Z matematycznego punktu widzenia wszyscy, którym zagraża ewentualna strata, wyrównują szkodę tym, którzy ją poniosą. Historia ubezpieczeń sięga odległych wieków. W czasach początków ubezpieczeń zobowiązanie do wspólnego pokrycia szkody w momencie jej zaistnienia zastępowało obecnie funkcjonujący fundusz ubezpieczeniowy. Korzenie współczesnych ubezpieczeń zarówno majątkowych, jak i życiowych sięgają XIV wieku i związane są z ubezpieczeniami morskimi. Rozwijająca się idea wzajemnej pomocy doprowadziła w konsekwencji do obecnie działającej machiny finansowej jaką jest system ubezpieczeń str. 64

3 Ubezpieczenia można podzielić na: Obowiązkowe z których należy korzystać z mocy prawa np. ubezp. komunikacyjne, zdrowotne osób pracujących Dobrowolne np. ubezp. majątkowe lub na życie Ze względu na cel wyróżniamy ubezpieczenia: społeczne zdrowotne na życie od odpowiedzialności cywilnej majątkowe

4 Ubezpieczenia społecznesą jedną z podstawowych dziedzin ubezpieczeń, która ma na celu prewencyjną ubezpieczeniową ochronę zdrowia, zdolności do wykonywania pracy oraz życia ludności. Ubezpieczenia społeczne powstały końcu XIX w. w Niemczech, następnie rozwinęły się w większości państw europejskich. Zadaniem powszechnych obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest zapewnienie niezbędnego minimum świadczeń oraz ochrony ubezpieczeniowej.

5 Historia ubezpieczeń społecznych: 1881 – „Historia ubezpieczeń społecznych: 1881 – „... ci, którzy są niezdolni do pracy z powodu wieku lub inwalidztwa mają uzasadnione prawo do opieki ze strony państwa...” – Otto von Bismarck 1883 r. – ubezpieczenie chorobowe (Krankenversicherung der Arbeiter) 1884 r. – ubezpieczenie wypadkowe (Unfallversicherung) 1889 r. – ubezpieczenia od starości i niezdolności do pracy, czyli emerytalne i rentowe (Alters- und Invaliditätsversicherung für Arbeiter, lub Retenversicherung)

6 Historia ubezpieczeń społecznych w Polsce:Najlepiej rozwinięte w zaborze pruskim (system Bismarcka), W zaborze austriackim ubezpieczenia na starość, obejmowały tylko pracowników umysłowych i górników. Obowiązywało ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe, W zaborze rosyjskim niewielka część robotników objęta ubezpieczeniem wypadkowym i chorobowym.

7 Historia ubezpieczeń społecznych w Polsce:1919 r. jednolite ubezpieczenie chorobowe, 1923 r. ustawa o opiece społecznej, 1924 r. ubezpieczenie wypadkowe w byłym zaborze rosyjskim, 1927 r. jednolite ubezpieczenie pracowników umysłowych, 28 marca 1933 ustawa o ubezpieczeniu społecznym: scalenie systemów, powstanie ZUS, 1968 – pojawia się pojęcie „emerytura”.

8 Cechy ubezpieczeń społecznych:Nastawione na realizację jakiegoś celu społecznego, Na ogół występuje przymus uczestnictwa, Członkowie systemu płacą składkę, której wysokość jest uregulowana prawnie, Są tańsze (powinny być) niż ubezpieczenia dobrowolne, Ściśle zdefiniowane prawnie – roszczeniowy charakter, Administrowane przez administrację państwową, odrębne instytucje publiczne lub prywatne pod nadzorem państwa, Mogą mieć cechy redystrybucyjne, Powinny mieć długoterminowy plan finansowania świadczeń.

9 Ubezpieczenia zdrowotneSkładki pobierane na poczet ubezpieczenia zdrowotnego mają na celu sfinansowanie służby zdrowia, czyli świadczeń medycznych udzielanych osobom ubezpieczonym, tj. osobom podlegającym obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, ubezpieczonym dobrowolnie, lub będącym członkami rodzin osób ubezpieczonych Za pracownika składkę oblicza, pobiera i odprowadza do ZUS pracodawca. Zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego oraz wpłaty składek dokonuje się za pośrednictwem ZUS, który musi przekazać składkę do właściwej Kasy NFZ

10 Ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność

11 Osoby prowadzących pozarolniczą działalność - definicjaZgodnie z art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się: osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, twórcę i artystę, osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu: - w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, -z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. osobę prowadzącą niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

12 Zakres ubezpieczeń Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nałożyła obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych na osoby fizyczne, które na terenie Polski są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy). Osoby prowadzące pozarolniczą działalność objęte są również obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym (art.12 ust.1). Natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dla wymienionych osób dobrowolne i objęcie nim następuje na wniosek osoby zainteresowanej (art. 11).

13 Zakres ubezpieczeń - podsumowanieJakie ubezpieczenia? Obligatoryjność Ubezpieczeniem dobrowolnym jest ubezpieczenie chorobowe. obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, zdrowotne, dodatkowo opłacanie składki na Fundusz Pracy

14 UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE OSÓB, DLA KTÓRYCH PROWADZENIE POZAROLNICZEJ DZIAŁALNOŚCI JEST JEDYNYM TYTUŁEM DO OBJĘCIA UBEZPIECZENIAMI Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w brzmieniu obowiązującym od 20 września 2008 r., osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

15 Problem ! Przedsiębiorca X zatrudniający dwóch pracowników w ostatnim czasie znalazł się w bardzo trudnej sytuacji finansowej – brakuje mu środków na płacenie składek ubezpieczeniowych. Z tego powodu rozważa możliwość zawieszenia prowadzonej działalności. Czy może to zrobić oraz czy będzie musiał nadal opłacać składki ZUS?

16 Czy Przedsiębiorca może zawiesić działalność:Art. 14a. 1. Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy. 2. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników. 6. Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.

17 Odpowiedz! Przedsiębiorca X zatrudniający dwóch pracowników w ostatnim czasie znalazł się w bardzo trudnej sytuacji finansowej – brakuje mu środków na płacenie składek ubezpieczeniowych. Z tego powodu rozważa możliwość zawieszenia prowadzonej działalności. Czy może to zrobić? Odpowiedź: Nie – nie może. Możliwość zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej mają jedynie ci przedsiębiorcy, którzy nie zatrudniają pracowników.

18 Przykład Przykład Kowalski prowadzi wypożyczalnię sprzętu wodnego (kajaków, łódek i żaglówek) w mazurskiej miejscowości. Działalność prawdziwy ruch i zyski generuje jedynie wiosną, latem i wczesną jesienią. Zatem ze względu na fakt, iż późną jesienią i zimą działalność ta nie przynosi dochodów przedsiębiorca chce ją zawiesić i nie ponosić tym samym obowiązkowych kosztów związanych z jej prowadzeniem w okresie tego zawieszenia. Osoba zgłoszenia o zawieszeniu wykonywania działalności dokonała w dniu 20 listopada, a zgłoszenia informacji o wznowieniu wykonywania działalności - 15 marca. W jakich terminach osoba nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności ?.

19 Problem - rozwiązanie Art. 36a ust. 2 UoSUS Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, …………….. Osoba zgłoszenia informacji do ewidencji działalności gospodarczej o zawieszeniu wykonywania działalności dokonała w dniu 20 listopada, zatem nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 20 listopada. Art. 36a ust. 2 UoSUS Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej. zgłoszenia informacji o wznowieniu wykonywania działalności - 15 marca, zatem nie podlega ubezpieczeniom społecznym do 14 marca Zawieszenie działalności przez spółkę jawną, komandytową lub partnerską skutkuje ustaniem ubezpieczeń społecznych wszystkich wspólników, na zasadach podanych wyżej. Także w przypadku wspólników spółki cywilnej, zawieszenie wykonywania działalności w ramach tej spółki skutkuje ustaniem ubezpieczeń społecznych wszystkich wspólników, na podanych wyżej zasadach.

20 NALEŻY ZAPAMIĘTAĆ ! 1) Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej. 2) Bez deklaracji i składek - za okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca niezatrudniający pracowników nie będzie miał obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. 3. Możliwość dobrowolnego ubezpieczenia - w okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca będzie mógł przystąpić dobrowolnie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a także do ubezpieczenia zdrowotnego - po zawarciu z NFZ umowy o objęcie tym ubezpieczeniem. Taki przedsiębiorca nie będzie mógł zgłosić się ani do ubezpieczenia chorobowego, ani do ubezpieczenia wypadkowego.

21 Jak ma to zrobić – kogo poinformować?Przykład Przykład Przedsiębiorca X w ostatnim czasie znalazł się w bardzo trudnej sytuacji finansowej – brakuje mu środków na płacenie składek ubezpieczeniowych. Z tego powodu rozważa możliwość zawieszenia prowadzonej działalności w lutym. Czy może to zrobić w przypadku zawieszenia tylko na jeden miesiąc (luty ma 28 dni)? Jak ma to zrobić – kogo poinformować? Kiedy przedsiębiorca powinien to zrobić 31 stycznia czy 1 lutego, jeżeli zamierza zawiesić działalność na dwa miesiące?

22 Czy może to zrobić (luty ma 28 dni)?Przykład Przykład Przedsiębiorca X w ostatnim czasie znalazł się w bardzo trudnej sytuacji finansowej – brakuje mu środków na płacenie składek ubezpieczeniowych. Z tego powodu rozważa możliwość zawieszenia prowadzonej działalności w lutym. Czy może to zrobić (luty ma 28 dni)? Art. 14a. 1. (UoSDG) Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 1a. 1a. Jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym.

23 Jak ma to zrobić – kogo poinformować?Przykład Przykład Przedsiębiorca X w ostatnim czasie znalazł się w bardzo trudnej sytuacji finansowej – brakuje mu środków na płacenie składek ubezpieczeniowych. Z tego powodu rozważa możliwość zawieszenia prowadzonej działalności w lutym. Jak ma to zrobić – kogo poinformować?

24 Wniosek o zawieszenie Zgłoszenie wniosku do CEIDGZawieszenie wykonywania  działalności gospodarczej podlega obowiązkowi zgłoszenia wniosku  do Centralnej Ewidencji i Informacji  o Działalności Gospodarczej (CEIDG). W tym celu należy wypełnić w części formularza CEIDG – 1. Wniosek CEIDG-1 o zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej  należy złożyć do CEIDG przez  Internet albo  w wybranym Urzędzie Miasta i Gminy osobiście lub za pośrednictwem poczty.

25 UWAGA! Wyjaśnienia ZUS Osoby fizyczne1) W przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej płatnik składek zobowiązany jest zgłosić ten fakt w organie ewidencyjnym, który następnie przekazuje do ZUS kopię wpisu o zawieszeniu. Na tej podstawie Zakład sporządza dokumenty ubezpieczeniowe: wyrejestrowanie płatnika składek (formularz ZUS ZWPA), wyrejestrowanie z ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność gospodarczą (formularz ZUS ZWUA) oraz członków rodziny osoby ubezpieczonej - osoby prowadzącej działalność (formularz ZUS ZCNA), jak również wyrejestrowanie z ubezpieczeń osób współpracujących (formularz ZUS ZWUA) i członków rodziny osób współpracujących (formularz ZUS ZCNA). Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokona wyrejestrowania płatnika składek w sytuacji, gdy płatnik nadal zatrudnia osoby w zakresie dopuszczalnym przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, za które ma obowiązek składania dokumentów ubezpieczeniowych (np. zleceniobiorców). Zakład powiadomi płatnika składek (ewentualnie osoby współpracujące) odrębnym pismem o wszystkich sporządzonych przez ZUS dokumentach ubezpieczeniowych - w związku z zawieszeniem przez niego wykonywania działalności gospodarczej. W przypadku, gdy do Zakładu wpłynie z organu ewidencyjnego informacja o zawieszeniu wykonywania działalności przez przedsiębiorcę, a ZUS stwierdzi, iż dany płatnik nie wyrejestrował z ubezpieczeń osób będących pracownikami w rozumieniu Kodeksu Pracy, wówczas Zakład powiadomi organ ewidencyjny oraz płatnika składek o wszczęciu postępowania wyjaśniającego w celu ustalenia, czy faktycznie nastąpiło jej zawieszenie.

26 Kiedy przedsiębiorca powinien to zrobić 31 stycznia czy 1 lutego?Przykład Przykład Przedsiębiorca X w ostatnim czasie znalazł się w bardzo trudnej sytuacji finansowej – brakuje mu środków na płacenie składek ubezpieczeniowych. Z tego powodu rozważa możliwość zawieszenia prowadzonej działalności w lutym. Kiedy przedsiębiorca powinien to zrobić 31 stycznia czy 1 lutego?

27 Jakie korzyści daje zawieszenie działalności gospodarczejJakie korzyści daje zawieszenie działalności gospodarczej? Przedsiębiorca zawieszający działalność nie musi odprowadzać zaliczek na podatek dochodowy ani składać deklaracji VAT-7 za okres zawieszenia. Ponadto, w okresie zawieszenia działalności, ustaje obowiązek opłacania składek ZUS. Należy przy tym rozróżnić składki na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli chodzi o składki na ubezpieczenie społeczne, to oszczędności obejmują cały okres zawieszenia, proporcjonalnie do ilości dni, na jaką działalność została zawieszona. Każdy dzień zawieszenia oznacza zatem oszczędność na składkach. Inaczej jest w przypadku składki zdrowotnej. Tej składki nie płacimy jedynie wtedy, gdy okres zawieszenia obejmuje pełen miesiąc kalendarzowy. Wówczas nie płacimy składki za każdy pełen miesiąc zawieszenia. W sytuacji jednak gdy zawieszenie obejmuje niepełny miesiąc kalendarzowy, składkę zdrowotną za ten miesiąc należy uiścić w pełnej wysokości.

28 Przykład Ze względu na przejściowe trudności finansowe, Pani Anna zawiesiła działalność gospodarczą na okres od 1 czerwca do 31 lipca. W normalnej sytuacji (bez zawieszenia), pełne miesięczne składki ZUS wyniosłyby1092,28 zł, w tym: ubezpieczenie społeczne oraz Fundusz Pracy:   812,87 zł ubezpieczenie zdrowotne:  279,41 zł

29 Pani Anna będzie zwolniona z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za wszystkie dni czerwca oraz wszystkie dni lipca. W związku z tym, iż zawieszenie objęło okres dwóch pełnych miesięcy kalendarzowych, Pani Anna będzie zwolniona również z opłacania składki zdrowotnej za czerwiec i lipiec. W czerwcu i lipcu Pani Anna nie zapłaci więc żadnych składek ZUS. Oszczędności Pani Anny wyniosą: 2 x 1092,28 = 2184,56 zł

30 Przykład: Z powodu wyjazdu za granicę, Pan Jerzy zawiesił działalność gospodarczą na okres od 11 lipca do 25 sierpnia.

31 Pan Jerzy będzie mógł pomniejszyć składki ZUS należne za lipiec (za 21 dni zawieszenia) oraz sierpień (za 25 dni zawieszenia). Pan Jerzy będzie jednak zobowiązany do zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne za pozostałe 10 dni lipca oraz 6 dni sierpnia.

32 Składki za 10 dni lipca: 812,87 / 31 * 10 = 262,22 zł Składki za 6 dni sierpnia: 812,87 / 31 * 6 = 157,33 zł Odpowiednich korekt wysokości składek Pan Jerzy dokona na formularzu ZUS DRA. Ponadto, w obu miesiącach, do powyższych kwot Pan Jerzy musi dodać składkę na ubezpieczenie zdrowotne (2 x 279,41 zł), gdyż okres zawieszenia nie objął żadnego pełnego miesiąca kalendarzowego. Łącznie składki ZUS za lipiec i sierpień wyniosą więc: 262,22 zł + 157,33 zł + 2 * 279,41 zł = 978,37 zł Oszczędności wynikłe z zawieszenia wyniosą: 2 x 1092, ,37 = 1206,19 zł Pan Jerzy zaoszczędzi zatem na zawieszeniu znacznie mniej niż Pani Anna. W głównej mierze miała na to wpływ składka zdrowotna, którą Pan Jerzy musiał zapłacić w każdym z miesięcy. Oszczędności Pana Jerzego byłyby dużo większe, gdyby okres zawieszenia objął pełne miesiące kalendarzowe.

33 UWAGA! Wyjaśnienia ZUS Osoby fizyczne2) W sytuacji wznowienia wykonywania działalności gospodarczej płatnik składek zobowiązany jest zgłosić ten fakt w CEDIG, który następnie przekazuje do ZUS kopię wpisu o wznowieniu. W oparciu o tę informację Zakłada sporządza dokumenty ubezpieczeniowe: zgłoszenie płatnika składek (formularz ZUS ZFA) - tylko w przypadku gdy nastąpiło wyrejestrowanie płatnika w związku z wcześniejszym zawieszeniem działalności oraz zgłoszenie do ubezpieczeń osoby prowadzącej działalność, odpowiednio na formularzu ZUS ZUA lub ZUS ZZA - zgodnie z podleganiem ubezpieczeniom, wskazanym w ostatnim zgłoszeniu przed zawieszeniem działalności. Jeżeli w okresie zawieszenia działalności wystąpiły zmiany skutkujące zmianą zasad podlegania ubezpieczeniom lub kodu tytułu ubezpieczenia, do złożenia dokumentów zgłoszeniowych do ubezpieczeń zobowiązany jest płatnik składek. Zakład powiadomi płatnika składek odrębnym pismem o sporządzonych przez ZUS dokumentach zgłoszeniowych - w związku z wznowieniem przez niego wykonywania działalności gospodarczej.

34 2) W sytuacji wznowienia wykonywania działalności gospodarczej cd.UWAGA! Wyjaśnienia ZUS Osoby fizyczne 2) W sytuacji wznowienia wykonywania działalności gospodarczej cd. Po wznowieniu wykonywania działalności, płatnik składek zobowiązany jest do złożenia dokumentów zgłoszeniowych za wszystkie wyrejestrowane osoby podlegające ubezpieczeniom (np. za osoby współpracujące) jak i członków rodziny. Po wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej płatnik składek zobowiązany jest do złożenia: a) deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA lub imiennych raportów miesięcznych za siebie lub osoby współpracujące za miesiąc, w trakcie którego nastąpi wznowienie prowadzenia działalności i powstanie obowiązek ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz za kolejny miesiąc, za który zostanie zadeklarowana na ubezpieczenia społeczne kwota w wysokości nie niższej niż najniższa podstawa wymiaru składek b) deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA lub imiennych raportów miesięcznych za siebie lub osoby współpracujące za dany miesiąc, jeżeli od pierwszego dnia tego miesiąca nastąpi wznowienie prowadzenia działalności i powstanie obowiązek ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, a na ubezpieczenia społeczne zostanie zadeklarowana kwota w wysokości nie niższej niż najniższa podstawa wymiaru składek. Na podstawie złożonych dokumentów rozliczeniowych, w których zostaną prawidłowo rozliczone należne składki od zadeklarowanych na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne kwot za pełny miesiąc, Zakład będzie mógł sporządzać dokumenty rozliczeniowe za kolejne miesiące. W przypadku gdy płatnik składek korzystał ze zwolnienia z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej lub imiennych raportów miesięcznych za siebie lub osoby współpracujące - zobowiązany jest do złożenia tych dokumentów za dany miesiąc, jeżeli obowiązek ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego ustał w trakcie miesiąca.

35 Kogo należy powiadomić i jakie dokumenty Pani Krystyna musi złożyćPrzykład : Pani Anna wznowiła prowadzenie działalności gospodarczej od 1 czerwca 2009. Kogo należy powiadomić i jakie dokumenty Pani Krystyna musi złożyć

36 — w terminie do 10 lipca 2009 r. – za czerwiec 2009 r.Przykład : Pani Anna jest zobowiązana złożyć w urzędzie miast lub gminy wniosek CEIDG-1oraz przekazać do ZUS deklarację rozliczeniową ZUS DRA: — w terminie do 10 lipca 2009 r. – za czerwiec 2009 r. Na podstawie złożonych dokumentów rozliczeniowych, w których zostaną prawidłowo rozliczone należne składki od zadeklarowanych na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne kwot za pełny miesiąc, ZUS będzie mógł sporządzać dokumenty rozliczeniowe za kolejne miesiące.

37 Kogo należy powiadomić i jakie dokumenty Pani Krystyna musi złożyć.Przykład : Pani Krystyna wznowiła prowadzenie działalności gospodarczej od 19 maja 2009 r. Kogo należy powiadomić i jakie dokumenty Pani Krystyna musi złożyć.

38 Przykład : Pani Krystyna jest zobowiązana złożyć w urzędzie miast lub gminy wniosek CEIDG-1 oraz przekazać do ZUS deklarację rozliczeniową ZUS DRA: — w terminie do 10 czerwca 2009 r. – za maj 2009 r., — w terminie do 10 lipca 2009 r. – za czerwiec 2009 r. Za kolejne miesiące osoba ta nie będzie zobowiązana do składania deklaracji rozliczeniowych, pod warunkiem jednak, że nie nastąpiły żadne zmiany w stosunku do danych wykazanych w ostatnio złożonej deklaracji, bądź zmiana jest spowodowana wyłącznie zmianą minimalnego lub przeciętnego wynagrodzenia.

39 Zbieg ubezpieczeń W stosunku do osób spełniających warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z kilku tytułów stosuje się szczególne zasady objęcia tymi ubezpieczeniami. Zbieg tytułów do ubezpieczeń jest sytuacją, w której musimy rozstrzygnąć z jakiego tytułu, jakim ubezpieczeniom, dobrowolnie czy obowiązkowo, dana osoba podlega. W zależności od rodzaju zbiegu ubezpieczeń ubezpieczony może być zobowiązany do opłacania składek z kilku źródeł, lub tylko z jednego. Może płacić składkę na ubezpieczenie społeczne z jednego źródła a na zdrowotne z kilku, może też nie płacić składki w ogóle. Oto kilka typowych zbiegów ubezpieczeń i związane z nimi obowiązki opłacania składek:

40 Osoba zatrudniona na etacie + własna działalność gospodarczaProblem: Czy właściciel jednoosobowej firmy prowadzący działalność gospodarczą ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia tej działalności, jeżeli jednocześnie pracuje w innej firmie na podstawie umowy o pracę na pełen etat?

41 Osoba zatrudniona na etacie + własna działalność gospodarczaRegulacja: Kwestię tę reguluje art. 9 ust. 1 u.s.u.s, który stanowi, że osoby będące pracownikami i spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy (a także umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z k.c. stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie).

42 Osoba zatrudniona na etacie + własna działalność gospodarczaRegulacja: Art (Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie

43 Osoba zatrudniona na etacie + własna działalność gospodarczaOdpowiedź Nie. Składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzane są wyłącznie od wynagrodzenia ze stosunku pracy. Zasadą jest, że pierwszeństwo mają ubezpieczenia ze stosunku pracy. Pracownik prowadzący jednocześnie działalność gospodarczą nie płaci więc składek ZUS od prowadzonej działalności – te opłaca bowiem już jego pracodawca od wynagrodzenia pracowniczego. Istnieje jednak obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

44 Osoba zatrudniona na etacie + własna działalność gospodarcza : przykładProblem: W 2009 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wynosiła zł, a kwota minimalnego wynagrodzenia w pierwszym roku pracy – 1020,80 zł. (80 proc. z zł.). Kowalski i Wiśniewski byli zatrudnieni od 1 stycznia 2009 r. na podstawie umowy o pracę w wymiarze : Kowalski 1/1 etatu, Wiśniewski 1/2etatu. Dla Kowalskiego był to jego pierwszy rok zatrudnienia a dla Wiśniewskiego trzeci. Obaj otrzymywali wynagrodzenia w wysokości 1100 zł . Od 1 marca 2007 r. dodatkowo rozpoczęli (niezależnie od siebie) pozarolniczą działalność. Polecenie: Określ czy i jakie przychody zostaną objęte obowiązkowymi ubezpieczeniem społecznym

45 Osoba zatrudniona na etacie + własna działalność gospodarcza : przykładRegulacja: art. 9 ust. 1a u.s.u.s Ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a. Art. 18 ust. 4. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe: pkt 5a duchownych – stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, zwana dalej „kwotą minimalnego wynagrodzenia”, z zastrzeżeniem ust. 9 i 10,

46 Osoba zatrudniona na etacie + własna działalność gospodarczaUwaga! Wyjątek : w sytuacji zaistnienia omawianego zbiegu tytułów ubezpieczeń należy ustalić czy: 1. Wynagrodzenie z tytułu wykonywania pracy etatowej jest mniejsze od kwoty minimalnego wynagrodzenia ustalonego w odrębnych przepisach 2. Wynagrodzenie z tytułu wykonywania pracy etatowej jest równe lub większe od kwoty minimalnego wynagrodzenia ustalonego w odrębnych przepisach W przypadku pierwszym należy opłacać składkę na ubezpieczenie społeczne zarówno od kwoty wynagrodzenia jak i składkę z tytułu prowadzenia samodzielnej działalności. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca się z obu tytułów. W przypadku drugim opłacać należy składkę na ubezpieczenie społeczne od kwot uzyskiwanych ze stosunku pracy. Natomiast składkę na ubezpieczenie zdrowotne należy opłacać z obu tytułów.

47 Osoba zatrudniona na etacie + własna działalność gospodarcza : przykładProblem: W 2009 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wynosiła zł, a kwota minimalnego wynagrodzenia w pierwszym roku pracy – 1020,80 zł. (80 proc. z zł.). Kowalski i Wiśniewski byli zatrudnieni od 1 stycznia 2009 r. na podstawie umowy o pracę w wymiarze : Kowalski 1/1 etatu, Wiśniewski 1/2etatu. Dla Kowalskiego był to jego pierwszy rok zatrudnienia a dla Wiśniewskiego trzeci. Obaj otrzymywali wynagrodzenia w wysokości 1100 zł . Od 1 marca 2007 r. dodatkowo rozpoczęli (niezależnie od siebie) pozarolniczą działalność. Polecenie: Określ czy i jakie przychody zostaną objęte obowiązkowymi ubezpieczeniem społecznym

48 Rozwiązanie Rozwiązanie: Wiśniewski Kowalski Składki na ubezpieczeniespołeczne z tytułu umowy o pracę społeczne z tytułu pozarolniczej działalności zdrowotne - umowa o pracę zdrowotne – pozarolnicza działalności obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe dobrowolne obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe

49 Osoba zatrudniona na etacie + własna działalność gospodarcza : przykładProblem: W 2009 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wynosi zł, a kwota minimalnego wynagrodzenia w pierwszym roku pracy – 1020,80 zł. (80 proc. z zł.). Kowalski był zatrudniony od 1 stycznia 2009r. na podstawie umowy o pracę w wymiarze 1/2etatu i otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 850 zł. Dla Kowalskiego był to jego piąty rok zatrudnienia. Od 1 marca 2009r. dodatkowo rozpoczął pozarolniczą działalność. Wiśniewski prowadząc pozarolniczą działalność gospodarczą jest jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę w jednym zakładzie pracy na część etatu i z tego tytułu podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 600 zł. Osoba ta jest równocześnie zatrudniona na podstawie umowy o pracę w innym zakładzie pracy (również na część etatu) z wynagrodzeniem miesięcznym 700 zł. Polecenie: Określ czy i jakie przychody zostaną objęte obowiązkowymi ubezpieczeniem społecznym.

50 Rozwiązanie Wiśniewski Kowalski Składki na ubezpieczeniespołeczne z tytułu umowy o pracę społeczne z tytułu pozarolniczej działalności zdrowotne - umowa o pracę zdrowotne – pozarolnicza działalności obowiązkowe obowiązkowe dobrowolne obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe

51 Przykład W 2009 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wynosił zł, a kwota minimalnego wynagrodzenia w pierwszym roku pracy – 1020,80 zł. (80 proc. z zł.). Kowalski prowadzi działalność gospodarczą od 1 Maja 2009 r. (Obowiązująca tę osobę najniższa podstawa wymiaru składek z tytułu prowadzonej działalności nie może być niższa od 30% minimalnego wynagrodzenia) . Kowalski w okresie od 1 lipca do 30 września 2009 r. wykonywał jednocześnie pracę na podstawie umowy-zlecenia. Z tytułu tej umowy osiągną dochód : lipiec 500 zł, sierpień 600 zł, wrzesień 230 zł. Polecenie: Określ czy i jakie przychody zostaną objęte obowiązkowymi ubezpieczeniem społecznym.

52 Prowadzenie pozarolniczej działalności i umowa-zlecenie(art. 9 ust. 2) Osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4–6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7. (art. 9 ust. 2a) Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8. Może ona dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4. Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, dla której właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art. 18a, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów, z zastrzeżeniem ust. 2c.

53 Prowadzenie pozarolniczej działalności i umowa-zlecenieArt Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: 1)pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów; 2) osobami wykonującymi pracę nakładczą; 3) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, zwanymi dalej „członkami spółdzielni”; 4) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej „zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4; 5) osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi;

54 Prowadzenie pozarolniczej działalności i umowa-zlecenieOsoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, które jednocześnie wykonują pracę na podstawie umowy zlecenia, z tytułu której podstawa wymiaru składek jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą*, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności (art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, ubezpieczeniom społecznym podlegają na swój wniosek. Jeżeli natomiast podstawa wymiaru składek z tytułu pracy na podstawie umowy zlecenia jest równa bądź wyższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą*, osoba podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu, który powstał wcześniej. Z drugiego tytułu, podlega ubezpieczeniom społecznym na swój wniosek. Osobie tej przysługuje również prawo zmiany tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (art. 9 ust. 2 ustawy systemowej). 3) Osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia i prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu z obu tytułów (art. 66 ust. 1 pkt 1c i 1e oraz art. 82 ust. 1 ustawy zdrowotnej). Art. 18 ust.8. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Art. 18a. 1. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

55 Prowadzenie pozarolniczej działalności i umowa-zlecenie - WYJĄTKI !Wyjątkiem są osoby, które wykonują umowę zlecenia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, gdy przedmiot tej umowy jest taki sam jak przedmiot prowadzonej działalności. Osoba taka podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz ubezpieczeniom społecznym tylko z tytułu prowadzonej działalności. Ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu tylko z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej podlegają również osoby, które zawarły umowę zlecenia i są studentami lub uczniami gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalnej czy szkoły ponadpodstawowej oraz nie ukończyły 26 lat.

56 Przykład W 2009 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wynosił zł, a kwota minimalnego wynagrodzenia w pierwszym roku pracy – 1020,80 zł. (80 proc. z zł.). Kowalski prowadzi działalność gospodarczą od 1 Maja 2009 r. (Obowiązująca tę osobę najniższa podstawa wymiaru składek z tytułu prowadzonej działalności nie może być niższa od 30% minimalnego wynagrodzenia) . Kowalski w okresie od 1 lipca do 30 września 2009 r. wykonywał jednocześnie pracę na podstawie umowy-zlecenia. Z tytułu tej umowy osiągną dochód : lipiec 500 zł, sierpień 600 zł, wrzesień 230 zł. Lipiec Sierpień Wrzesień Składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu umowy -zlecenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności zdrowotne – umowa-zlecenie zdrowotne – pozarolnicza działalności obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe

57 Przykład W 2009 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wynosił zł, a kwota minimalnego wynagrodzenia w pierwszym roku pracy – 1020,80 zł. (80 proc. z zł.) natomiast przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2009 roku wyniosło 3 193,00 zł. Kowalski prowadzi działalność gospodarczą od 1 Maja 2009 r. Kowalski w okresie od 1 lipca do 30 września 2009 r. wykonywał jednocześnie pracę na podstawie umowy-zlecenia. Z tytułu tej umowy osiągną dochód : lipiec 500 zł, sierpień 600 zł, wrzesień 2800 zł. Polecenie: Określ czy i jakie przychody zostaną objęte obowiązkowymi ubezpieczeniem społecznym.

58 Przykład obowiązkowe obowiązkowe Może wybrać obowiązkowe obowiązkoweLipiec Sierpień Wrzesień Składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu umowy -zlecenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności zdrowotne – umowa-zlecenie zdrowotne – pozarolnicza działalności obowiązkowe obowiązkowe Może wybrać obowiązkowe obowiązkowe Może wybrać obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe obowiązkowe

59 Kilka rodzajów pozarolniczej działalnościOsoba prowadząca kilka rodzajów pozarolniczej działalności jest obejmowana obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi tylko, z jednego, wybranego przez siebie rodzaju działalności. Z tytułu prowadzenia pozostałych rodzajów pozarolniczej działalności nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

60 ZASADY OPŁACANIA SKŁADEK

61 ubezpieczenia Stopa % składki Wysokość składki do r. Wysokość składki od r. Wysokość składki w 2016r. Emerytalne 19,52% 102,48 zł 108,34 zł Rentowe 8% 42,00 zł 44,40 zł Chorobowe 2,45% 12,86 zł 13,60 zł Wypadkowe* 1,93%/1,8% 10,13 zł 9,45 zł 9,99 zł

62 Wysokość składek na ubezpieczenia wypadkoweSkładkę na ubezpieczenie wypadkowe obliczoną od 1,8% podstawy wymiaru (tj. 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności) opłacają płatnicy: • podlegający wpisowi do rejestru REGON i zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych, • niepodlegający wpisowi do rejestru REGON (bez względu na liczbę ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego). Płatnicy podlegający wpisowi do rejestru REGON i zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalają w wysokości stopy procentowej określonej dla grupy działalności, do której płatnik należy wg PKD ujętego w rejestrze REGON na dzień 31 grudnia roku poprzedniego (rozporządzenie Rady Ministrów z 20 stycznia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności - Dz.U. nr 33, poz. 289 z późn. zm.). Płatnicy składek zgłoszeni od 1 stycznia - grupę działalności ustalą wg PKD ujętego w rejestrze REGON na dzień, w którym stali się płatnikami składek. Stopę procentową składki dla grup działalności określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu wypadków przy pracy... (Dz.U. nr 200, poz z późn.zm.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe wyłącznie płatnikom składek, którzy za trzy kolejne, ostanie lata kalendarzowe mieli obowiązek i przekazali do Zakładu „Informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe” – ZUS IWA. 1,8 Wysokość składek na ubezpieczenia wypadkowe

63 ZUS IWA Obowiązek składania ZUS IWA nie dotyczy wszystkich płatników, a jedynie spełniających łącznie wszystkie trzy wymogi określone ustawowo: Po pierwsze - obowiązek dotyczy płatników zarejestrowanych w ZUS nieprzerwanie jako płatnicy w całym roku poprzednim (od 1 stycznia do 31 grudnia) oraz co najmniej 1 dzień w styczniu roku następnego. Zatem w roku 2009 ZUS IWA składają płatnicy zarejestrowani w ZUS bez przerwy od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2008 r. oraz w co najmniej jednym dniu stycznia 2009 r., np. 1 stycznia albo 31 stycznia 2009 r. Obowiązek składania ZUS IWA nie dotyczy zatem płatników zgłaszających w roku poprzednim przerwę w prowadzeniu działalności gospodarczej (urlop) w wymiarze choć 1 dnia, ani tez płatników, którzy zlikwidowali działalność gospodarczą by otworzyć ją ponownie nawet po jednodniowej tylko przerwie. Po drugie - obowiązek dotyczy płatników zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych. Po trzecie - obowiązek dotyczy płatników wpisanych do rejestru REGON (posiadających numer REGON) w dniu 31 grudnia roku, za który składana jest informacja ZUS IWA. Zatem dla oceny obowiązku złożenia ZUS IWA w styczniu 2008 r. należy sprawdzić stan na 31 grudnia 2008 r. Tylko płatnicy spełniający wszystkie ww. warunki mają obowiązek składać ZUS IWA.

64 Zasady określania liczby ubezpieczonych dla celów ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe. Sposób ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe uzależniony jest od liczby ubezpieczonych zgłaszanych przez danego płatnika do ubezpieczenia wypadkowego. Liczbę ubezpieczonych ustala się jako iloraz sumy ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był w poprzednim roku kalendarzowym zgłoszony w ZUS co najmniej jeden dzień. W liczbie miesięcy uwzględnia się tylko te miesiące, w których płatnik co najmniej jeden dzień był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, tj. w których co najmniej jeden ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu. Liczba ubezpieczonych podlega zaokrągleniu do jedności w górę, jeśli końcówka jest większa lub równa 0,5 lub w dół, jeśli jest mniejsza od 0,5 (np. 9,49 ~ 9; 9,5 ~ 10).

65 Przykład 1) Spółka z o.o. była zgłoszona w ZUS jako płatnik składek nieprzerwanie przez cały 2008r. W ciągu poszczególnych miesięcy tego roku spółka zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego: Miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Liczba ubezpieczonych Ustalić liczbę ubezpieczonych dla celów ustalania składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy trwający od r. do r. wynosi:

66 Przykład 1) Spółka z o.o. była zgłoszona w ZUS jako płatnik składek nieprzerwanie przez cały 2008r. W ciągu poszczególnych miesięcy tego roku spółka zgłaszała do ubezpieczenia wypadkowego: Miesiąc I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Liczba ubezpieczonych Ustalić liczbę ubezpieczonych dla celów ustalania składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy trwający od r. do r. wynosi: suma 161 średnia

67 Liczba ubezpieczonych 14 0 6Przykład 2) Płatnik składek zarejestrował się w ZUS 1 października 2007r. W ciągu poszczególnych miesięcy 2008r. zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego: Miesiąc X XI XII Liczba ubezpieczonych W listopadzie 2007r., płatnik składek był zarejestrowany w ZUS, ale nie był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe, gdyż w tym miesiącu nie podlegał temu ubezpieczeniu ani jeden ubezpieczony.

68 Liczba ubezpieczonych 14 0 6Przykład 2) Płatnik składek zarejestrował się w ZUS 1 października 2007r. W ciągu poszczególnych miesięcy 2008r. zgłaszał do ubezpieczenia wypadkowego: Miesiąc X XI XII Liczba ubezpieczonych W listopadzie 2007r., płatnik składek był zarejestrowany w ZUS, ale nie był płatnikiem składek na ubezpieczenie wypadkowe, gdyż w tym miesiącu nie podlegał temu ubezpieczeniu ani jeden ubezpieczony. suma 20 średnia 10

69 Przykład Pani Anna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zgłosiła się jako płatnik składek od 1 września 2008r. Równocześnie zgłosiła do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych siebie oraz osobę współpracującą. Następnie od 1 października 2008r. zgłosiła do ubezpieczeń społecznych 6 pracowników: Suma ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy 2008r. wynosiła ………... Liczba ubezpieczonych dla celów ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy trwający od r. do r. wynosi: ……………………… Po zaokrągleniu do jedności – ……………………………

70 Przykład Pani Anna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zgłosiła się jako płatnik składek od 1 września 2008r. Równocześnie zgłosiła do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych siebie oraz osobę współpracującą. Następnie od 1 października 2008r. zgłosiła do ubezpieczeń społecznych 6 pracowników: Suma ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy 2008r. Wynosiła Liczba ubezpieczonych dla celów ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe na rok składkowy trwający od r. do r. wynosi: 26:4 = 6,5 Po zaokrągleniu do jedności –7 IX X XI XII 2 8

71 a) Pani Anna przystąpiła do ubezpieczeń społecznych 10 wrześniaPrzykład: Ustalić wysokość składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe w przypadku gdy: a) Pani Anna przystąpiła do ubezpieczeń społecznych 10 września b) Pani Anna przystąpiła do ubezpieczeń emerytalnego i rentowego 15 września a do ubezpieczenia chorobowego 20 września

72 Podstawa wymiaru składek:Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu (o ile nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń, jak np. umowa o pracę). Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tych osób stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

73 Podstawa wymiaru składek:Należy pamiętać, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe została ograniczona w skali roku. Z art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika bowiem, że roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Z obwieszczenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej wynika, że kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2016 r. wynosi zł.

74 Podstawa wymiaru składek:Kwota najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących podlega odpowiedniemu zmniejszeniu za miesiąc, w którym nastąpiło objęcie ubezpieczeniami lub ich ustanie, jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca. Wówczas kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom.

75 Podstawa wymiaru składek:Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jeżeli więc osoba podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym np. od początku miesiąca, a do ubezpieczenia chorobowego przystępuje w trakcie tego miesiąca, nie zmniejsza się podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe nie stosuje się ograniczenia górnej rocznej podstawy wymiaru składek, które obowiązuje dla podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednak podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Kwotę tę ustala się miesięcznie, poczynając od trzeciego miesiąca kwartału kalendarzowego, na okres 3 miesięcy, na podstawie przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.

76

77 Pani Anna przystąpiła do ubezpieczeń społecznych 10 wrześniaPrzykład: Ustalić wysokość składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe w przypadku gdy: Pani Anna przystąpiła do ubezpieczeń społecznych 10 września Pani Anna przystąpiła do ubezpieczeń emerytalnego i rentowego 15 września a do ubezpieczenia chorobowego 20 września

78 Minimalne składki ZUS dla nowych przedsiębiorcówOsoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, które: a) w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności, b) nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tych osób stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

79 Minimalne składki ZUS dla nowych przedsiębiorcówPodstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, spełniających warunki określone w art. 18a ustawy o sus, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. 

80 Minimalne składki ZUS dla nowych przedsiębiorcówPodstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, spełniających warunki określone w art. 18a ustawy o sus, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. 

81 PRZYKŁAD Przy założeniu, że w 2009 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wynosi zł, natomiast przeciętne miesięczne wynagrodzenie w w gospodarce narodowej w 2009 roku wyniosło 3 193,00 zł. Określić podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne dla miesiąca czerwca 2009 gdy: 1) Osoba, która nigdy wcześniej nie pracowała w dniu 1 czerwca 2008 r. podjęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Jest to pierwsza działalność pozarolnicza tej osoby. 2) Osoba podjęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej 1 czerwca 2008 r. Od 1 stycznia 2008 r. podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu jako wspólnik spółki jawnej. 3) Osoba podjęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej 1 czerwca 2008 r. Wcześniej do 31 czerwca 2003 r. prowadziła pozarolniczą działalność. 4) Osoba podjęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej 20 czerwca 2008 r. Do 31 grudnia 2002 r. prowadziła pozarolniczą działalność. 5) Osoba podjęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej 10 czerwca2008 r. Działalność wykonuje na rzecz trzech kontrahentów, w tym na rzecz byłego pracodawcy, u którego była zatrudniona do 30 maja 2007 r. 6) Osoba podjęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej 1 czerwca2008 r. Działalność wykonuje na rzecz trzech kontrahentów, w tym na rzecz byłego pracodawcy, u którego była zatrudniona do 30 maja 2006 r. 7) Osoba podjęła prowadzenie swojej pierwszej działalności gospodarczej 25 czerwca 2007 r. Działalności tej nie wykonuje na rzecz byłego pracodawcy. 8) Osoba podjęła prowadzenie swojej pierwszej działalności gospodarczej 1maja 2006 r. 9) Osoba podjęła prowadzenie swojej pierwszej działalności gospodarczej 1 kwietnia 2009 r. Między 1 majem a 31sierpniem 2009 osoba zawiesiła działalności. Wskazać sposób określenia podstawy wymiaru składki na dzień 31 marzec 2011.

82 Terminy płatności składekOsoba prowadząca pozarolniczą działalność zobowiązana jest do opłacania składek za dany miesiąc w terminie: • do 10. dnia następnego miesiąca - jeżeli opłaca składki wyłącznie za siebie • do 15. dnia następnego miesiąca - w pozostałych przypadkach (np. w przypadku opłacania składek za siebie oraz osobę współpracującą).

83 Składka na ubezpieczenie zdrowotneObowiązek ubezpieczenia zdrowotnego reguluje ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz ze zm.). Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osoby prowadzącej pozarolniczą działalność powstaje od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Uwaga! Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w brzmieniu obowiązującym od 20 września 2008 r,, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Do ubezpieczenia zdrowotnego osób, które na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej stosuje się zasady regulujące podleganie dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu.

84 Składka na ubezpieczenie zdrowotnePodstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest dla wszystkich ubezpieczonych jednakowa. Od 1 stycznia 2007 r. wynosi 9% podstawy wymiaru. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna. Składka ta nie podlega proporcjonalnemu pomniejszeniu do liczby dni podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym miesiącu kalendarzowym. Taka regulacja wynika z art. 79 ust. 2 ustawy zdrowotnej. Oznacza to, że przedsiębiorca ma obowiązek zapłacić składkę w pełnej wysokości również za miesiąc, w trakcie którego rozpoczął lub zakończył prowadzić działalność. Całą składkę na ubezpieczenie zdrowotne musi zapłacić również za miesiąc, w którym chorował, nawet jeśli choroba trwała cały miesiąc i za cały miesiąc nie musiał opłacać składek na ubezpieczenia społeczne z powodu nabycia uprawnień do zasiłku chorobowego.

85

86 Przykład: Pani Krystyna prowadząca pozarolniczą działalność zgłosiła się do ubezpieczenia zdrowotnego od 10 września 2009r. Ustalić składkę na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc wrzesień jeżeli: przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w czwartym kwartale 2008 r. wyniosło 3322,09 zł, przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, w pierwszym kwartale 2009 r. wyniosło 3249,29 zł, natomiast przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale 2009 r. wyniosło 3276,94 z

87 Składka na ubezpieczenie zdrowotneSkładka z każdego tytułu Każda osoba, która spełnia warunki do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym z kilku tytułów, składkę na ubezpieczenie zdrowotne musi opłacić z każdego z tych tytułów. Nie ma tutaj zastosowania zasada dotycząca ubezpieczeń społecznych, że opłacanie składek z jednego tytułu może zwalniać z obowiązku płacenia tych składek z innych tytułów. W związku z tym każdy przedsiębiorca, który poza prowadzeniem działalności wykonuje równocześnie inną pracę zarobkową, która stanowi tytuł do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, opłaca tyle składek zdrowotnych, ile ma tytułów do tego ubezpieczenia. *Przywileje dla przedsiębiorcy - emeryta/rencisty Ustawa zdrowotna przewiduje ulgi w opłacaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne, która obejmuje osoby prowadzące działalność i osoby z nimi współpracujące, które posiadają uprawnienia do emerytury lub renty bądź są osobami niepełnosprawnymi zaliczonymi do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności

88 Terminy opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotneSkładkę na ubezpieczenie zdrowotne za dany miesiąc osoba prowadząca pozarolniczą działalność odprowadza w terminach ustalonych dla składek na ubezpieczenia społeczne, tj.: • do 10 dnia następnego miesiąca - jeżeli składkę opłaca wyłącznie za siebie, • do 15 dnia miesiąca - w pozostałych przypadkach (np. w razie odprowadzania składki za siebie oraz za osobę współpracującą).

89 SKŁADKA NA FUNDUSZ PRACYObowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy zależy od tytułu, z jakiego dana osoba podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, czy jest objęta tymi ubezpieczeniami obowiązkowo oraz w jakiej wysokości osiąga przychody, od których są naliczane składki. 1) Obowiązkową składkę na Fundusz Pracy opłaca się od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (bez stosowania ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do 30-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej) , nie niższych, w przeliczeniu na okres miesiąca, niż minimalne wynagrodzenie. 2) Składkę na Fundusz Pracy odprowadzają te osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby współpracujące, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W konsekwencji za osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym na swój wniosek nie należy odprowadzać składki na Fundusz Pracy.

90 Problem: Przy założeniu, że w 2009 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wynosi zł, natomiast przeciętne miesięczne wynagrodzenie w w gospodarce narodowej w 2009 roku wyniosło 3 193,00 zł. Określić podstawę wymiaru składki na Fundusz pracy dla miesiąca czerwca 2009 gdy: 1) Osoba, która nigdy wcześniej nie pracowała w dniu 1 czerwca 2008 r. podjęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Jest to pierwsza działalność pozarolnicza tej osoby. 2) Osoba podjęła prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej 10 czerwca 2008 r. Działalność wykonuje na rzecz trzech kontrahentów, w tym na rzecz byłego pracodawcy, u którego była zatrudniona do 30 maja 2007 r.

91 SKŁADKA NA FUNDUSZ PRACYSkładka na Fundusz Pracy wynosi 2,45% podstawy wymiaru odpowiadającej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność. Składkę na Fundusz Pracy za dany miesiąc należy przekazywać w tym samym terminie co składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne (czyli do 10. lub 15. dnia następnego miesiąca). Uwaga! Od 1 lipca 2009 r. składki na Fundusz Pracy opłacają osoby prowadzące pozarolniczą działalność, które nie osiągnęły wieku wynoszącego co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn.

92

93 Formularze potrzebne do zgłoszenia firmy w ZUS:Osoba prowadząca pozarolniczą działalność i osoba z nią współpracująca, podobnie jak inne osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, podlegają zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZUA. Zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń, tj. od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności lub współpracy. Twórcy i artyści dokonują zgłoszeń do ubezpieczeń w ciągu 7 dni od dnia otrzymania decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, ustalającej datę rozpoczęcia wykonywania działalności.

94 Formularze potrzebne do zgłoszenia firmy w ZUS:Osoby fizyczne rozpoczynające wykonywanie działalności gospodarczej W przypadku osób fizycznych, które chcą rozpocząć wykonywanie działalności gospodarczej jednoosobowo albo w formie spółki cywilnej - wystarczy udać się do organu ewidencyjnego i wypełnić tam wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej EDG - 1. Jego efektem będzie wydanie wpisu do ewidencji, aktualizacja lub nadanie numeru NIP, nadanie numeru REGON, a także zgłoszenie do ZUS przedsiębiorcy jako płatnika składek. Wniosek ten umożliwia także dokonanie zmian, które podlegają wpisowi, w stosunku do wcześniejszego zgłoszenia płatnika. Zakład, na podstawie danych z otrzymanego wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej EDG - 1 sporządza pierwszorazowe dokumenty zgłoszenia płatnika składek ZUS ZFA oraz w oparciu o wypełnioną część EDG-RB dokument ZUS ZBA i część EDG-MW dokument ZUS ZAA, bez potrzeby osobistego ich składania w ZUS. W przypadku otrzymania z organu ewidencyjnego danych z wniosku o zmianę wpisu do ewidencji Zakład sporządza odpowiednio zgłoszenie zmiany płatnika na dokumencie ZUS ZFA lub zgłoszenie zmiany danych identyfikacyjnych płatnika na dokumencie ZUS ZIPA. Natomiast zmiany lub korekty danych dotyczących rachunku bankowego (rachunków bankowych) płatnik składek dokonuje sam na formularzu ZUS ZBA - z uwagi na fakt iż nie są to dane objęte wpisem do ewidencji działalności gospodarczej. W sytuacji zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej ZUS sporządza z urzędu dokument ZUS ZWPA na podstawie danych z wniosku EDG - 1, składanego jako zawiadomienie o zaprzestaniu działalności gospodarczej oraz kopii decyzji o wykreśleniu przedsiębiorcy z ewidencji.

95 Formularze potrzebne do zgłoszenia firmy w ZUS:II. Podmioty podlegające wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego W przypadku zgłoszenia, zawieszenia lub wznowienia działalności przez spółkę w Krajowym Rejestrze Sądowym, spółka dodatkowo wypełnia odpowiednio dokumenty zgłoszeniowe lub wyrejestrowujące, zmieniające lub korygujące dane spółki jako płatnika składek: ZUS ZPA, ZAA, ZBA, ZIPA, ZWPA, które zostaną bezpośrednio przekazane przez sądy rejestrowe do odpowiedniej jednostki ZUS (zgodnie z adresem siedziby spółki). Natomiast wspólnicy spółek: komandytowej, jawnej, partnerskiej lub jednoosobowej spółki z o.o., w związku z obowiązującą od 1 stycznia 2009r . ustawą z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1318) składają do ZUS odpowiednio zgłoszenie/wyrejestrowanie siebie jako płatnika składek na własne ubezpieczenia na formularzu ZUS ZFA, ZUS ZWPA, ZUS ZIPA z własnymi odrębnymi danymi identyfikacyjnymi: NIP i PESEL. Mogą tego dokonać również za pośrednictwem sądu rejestrowego. Wspólnicy spółek komandytowych, jawnych i partnerskich oraz jednoosobowych spółek z o.o., tak samo jak osoby fizyczne prowadzące jednoosobowo działalność gospodarczą lub w ramach spółki cywilnej, w celu dokonania zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i/lub ubezpieczenia zdrowotnego zobowiązani są przekazać do Zakładu w formie elektronicznej (opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu) lub papierowej (bezpośrednio w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS lub za pomocą poczty) formularz ZUS ZUA lub ZUS ZZA.

96 Formularze potrzebne do zgłoszenia firmy w ZUS:Pozostałe osoby prowadzące pozarolniczą działalność i osoby z nimi współpracujące, podobnie jak inne osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, podlegają zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZUA. ZUS ZUA (zgłoszenie do ubezpieczenia osoby ubezpieczonej) – dane osobowe, adres, PESEL, Regon, informacje o rachunku bankowym oraz zaznaczyć rodzaje ubezpieczenia, podać tytuł ubezpieczenia (w zapisie kodowym), oddział Narodowego Funduszu Zdrowia, ewentualny stopień niepełnosprawności Formularz ZUS ZUA wypełnia się w celu zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i do ubezpieczenia zdrowotnego, zmiany / korekty danych osoby ubezpieczonej (z wyjątkiem zmiany danych identyfikacyjnych). Terminy składania: Zgłoszeń do ubezpieczeń dokonuje się w ciągu 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń. Osoby, które obejmowane są ubezpieczeniami na zasadach dobrowolności, zgłaszają wniosek o objęcie ubezpieczeniem w terminie przez siebie wybranym, z tym że osoby zamierzające kontynuować ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgłaszają wniosek w terminie 30 dni od ustania obowiązku ubezpieczeń społecznych. Miejsce składania: Zgłoszeń do ubezpieczeń, według ustalonego wzoru, dokonuje się w jednostce organizacyjnej ZUS.

97 Formularze potrzebne do zgłoszenia firmy w ZUS:ZUS ZFA (zgłoszenie płatnika składek - osoby fizycznej) - zgłoszenie firmy dane osobowe, adres, PESEL, Regon, informacje o rachunku bankowym ZUS ZZA (zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego) - dotyczy sytuacji, gdy poza prowadzeniem firmy przedsiębiorca uzyskuje dochody w inny sposób, np. wykonuje pracę, za którą otrzymuje płacę w wysokości minimalnego wynagrodzenia lub wyższą; można je uzyskać w oddziale ZUS.

98 Pracownik - obowiązkowy tytuł do ubezpieczeń społecznych

99 Pracownik - definicja Zgodnie z art. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie - zawartej nie wcześniej niż 14 stycznia 2000 r. - umowy: • zlecenia, • agencyjnej, • innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia (zwanej dalej umową o świadczenie usług), • umowy o dzieło, jeżeli zostały one zawarte z pracodawcą, z którym dana osoba pozostaje równocześnie w stosunku pracy, lub z innym podmiotem niż pracodawca, ale w ramach tych umów praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy, z którym osoba ta pozostaje w stosunku pracy.

100 Obowiązek ubezpieczeniowy osoby zatrudnione na umowę o pracę:Pracownik podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu chorobowemu wypadkowemu zdrowotnemu w okresie od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracy.

101 Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników, osób wykonujących pracę nakładczą, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz funkcjonariuszy Służby Celnej Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników, osób wykonujących pracę nakładczą oraz funkcjonariuszy Służby Celnej stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej lub służby. W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników uwzględnia się również przychód z tytułu umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub innej umowy o świadczenia usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo z tytułu umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym pozostają oni w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy. Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej

102 Ubezpieczenie zdrowotne (składka na NFZ)Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe i zdrowotne Podstawa wymiaru, od której opłacana jest składka na ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe jest taka sama jak podstawa na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednak do ubezpieczenia wypadkowego i chorobowego nie stosuje się ograniczenia rocznej podstawy wymiaru jak w przypadku ubezpieczeń emerytalnych i rentowych Ubezpieczenie zdrowotne (składka na NFZ) Składkę na ubezpieczenie zdrowotne nalicza się od wynagrodzenia brutto pomniejszonego o sumę składek ZUS (emerytalna rentowa i chorobowa).

103 Przykład: 6,5 8 1,8* 1,8* * Patrz slajd i następne

104 Przykład: Pan Wiśniewski z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w kwocie 9 500 zł. Roczny limit podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2009 roku wynosi zł  zł. Ustalić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe za listopad.

105 Przykład: Jan Kowalski jest kierownikiem działu sprzedaży. Jego miesięcznie wynagrodzenie wynosi zł. W styczniu pracownik otrzymał nagrodę za 2008 rok w wysokości 5000 zł. Roczny limit podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2009 roku wynosi   zł. Ustalić: składki na ubezpieczenia społeczne za styczeń składki na ubezpieczenia społeczne za luty 3) wskazać miesiąc przekroczenia limitu podstawy składek i ustalić dla niego wielkość składek na ubezpieczenie społeczne 4) określić wysokość składek dla pozostałych miesięcy roku

106 Osoby zatrudnione na podstawie umowy zleceniaObowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia jest uzależnione od tego, czy jest to dla zatrudnionej osoby jedyny tytuł do ubezpieczeń, czy też oprócz tej umowy podlega ona ubezpieczeniom z innych tytułów, np. wykonywanej równocześnie umowy o pracę, wykonywanej równocześnie innej umowy zlecenia czy też z prowadzonej działalności. Znaczenie ma również to, czy zatrudniona osoba jest uczniem lub studentem.

107 Osoba zatrudniona na etacie + umowa zlecenieW przypadku, gdy osoba zatrudniona na umowę zlecenie jest naszym pracownikiem, wynagrodzenia wypłacone z tytułu tej umowy są obciążone obowiązkowymi składkami na ubezpieczenie społeczne. Należy również odprowadzić z tytułu tej umowy składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Gdy osoba zatrudniona na umowę zlecenie naszym pracownikiem nie jest, należy ustalić, czy jest ubezpieczona z innego tytułu od podstawy wynoszącej co najmniej równowartość najniższego wynagrodzenia określanego w odrębnych przepisach. Jeżeli tak, nie powstaje obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenie społeczne, należy natomiast odprowadzić składkę w odpowiedniej wysokości na ubezpieczenie zdrowotne. Gdy osoba taka nie jest ubezpieczona z innego tytułu, lub podstawa tego ubezpieczenia jest zbyt niska, cała kwota wynagrodzenia stanowi podstawę do naliczenia składek na ubezpieczenie społeczne. Dodatkowo należy z wynagrodzenia potrącić i odprowadzić składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Uwaga: Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami", oraz osoby z nimi współpracujące nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami szkół ponad podstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat. Osoby te nie podlegają również ubezpieczeniu zdrowotnemu.

108 Zatem podstawa wymiaru składek wynosi 2 100zł.Problem: Jan Kowalski studiuje i jednocześnie pracuje na podstawie umowy zlecenia. 10 października 2009 r. Kowalski ukończył 26 lat. Wynagrodzenie za miesiąc wrzesień wyniosło 3000 zł. Określić obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz podstawę ustalania składek na ubezpieczenie społeczne. Z tym dniem 10 września Kowalski powinien zostać zgłoszona z umowy zlecenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego. Rozliczając składki za wrzesień, płatnik powinien w podstawie wymiaru składek uwzględnić wynagrodzenie wypłacone Kowalskiemu za okres od 10 do 31 października. Natomiast od wynagrodzenia za okres do 9 września składki nie powinny być naliczane. Zatem podstawa wymiaru składek wynosi 2 100zł.

109 Osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia – ubezpieczenie wypadkoweUbezpieczeniu wypadkowemu podlegają zleceniobiorcy, którzy są objęci obowiązkowymi lub przystąpili do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych i wykonują umowę w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę. Jeśli zleceniobiorca wykonuje swoją pracę poza siedzibą lub miejscem prowadzenia działalności przez zleceniodawcę, to nie podlega ubezpieczeniu wypadkowemu. Ustalając więc obowiązek ubezpieczenia wypadkowego zleceniobiorcy należy więc najpierw ustalić gdzie jego płatnik składek ma swoją siedzibę oraz w jakich miejscach poza tym prowadzi swoją działalność.

110 Problem: Przykład 1 Kowalki Jan zamieszkały w Warszawie, wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia polegającą na roznoszeniu ulotek z ofertą sieci restauracji gastronomicznej. Kowalski roznosi ulotki na terenie osiedla swojego zamieszkania. Rozwiązanie: W związku z faktem, iż Kowalski roznosi ulotki na terenie swojego osiedla, nie będzie podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu. Przykład 2 Adam Nowak. podpisał umowę zlecenia z biurem rachunkowym na sprawdzenie poprawności dokumentacji księgowej firmy X. Zleceniodawca ma swoją siedzibę w Warszawie, a oprócz tego posiada swoje biura w Radomiu i Grójcu. Nowak może mieć dostęp do dokumentacji firmowej jedynie w biurze swojego płatnika w Warszawie, więc dojeżdża i tam wykonuje zlecone prace. Rozwiązanie: Ponieważ zlecenie było wykonywane w miejscu prowadzenia działalności płatnika składek, Nowak będzie podlegała ubezpieczeniu wypadkowemu z tego tytułu.

111 Osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia – ubezpieczenie choroboweOsoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, która z tytułu wykonywania umowy zlecenia podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe jest taka sama jak podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe nie ma zastosowania ograniczenie rocznej podstawy do 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (jak w przypadku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych). Tak więc jeśli podstawa wymiaru składek danej osoby przekroczyła kwotę 30-krotności w danym roku, to mimo zaprzestania odprowadzania składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, nadal istnieje obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie chorobowe. Istnieje natomiast ograniczenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe dla osób, które podlegają temu ubezpieczeniu dobrowolnie. Ich podstawa nie może przekraczać 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

112 Problem: Jan Nowak zatrudniony był w dwóch zakładach pracy od stycznia do września 2008 r., osiągając łącznie wynagrodzenie w wysokości zł. W październiku 2008 r. podjął pracę na podstawie umowy zlecenia. W listopadzie 2008 r. osiągnął przychód z tytułu umowy zlecenia w wysokości zł. Ustalić podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i dobrowolne chorobowe. Informacje dodatkowe: a) przeciętne miesięcznego wynagrodzenia w drugim kwartale 2008 r ,36 zł b) Roczne ograniczenie wymiaru składki w 2008 r zł Za listopad 2008 r. zostaną odprowadzone następujące składki od przychodu z tytułu umowy zlecenia: 1.Ubezpieczenie emerytalne i rentowe: Skumulowana podstawa roczna: zł zł = zł – nastąpiło przekroczenie 30-krotności Podstawa wymiaru składek ze zlecenia: Roczne ograniczenie zł minus dotychczasowe wynagrodzenie będące podstawą ubezpieczenia emerytalnego i rentowego = 4290 zł. Od takiej podstawy powinny jeszcze być odprowadzone składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w 2008r. w wysokości

113 Problem: W listopadzie 2008 r, podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie kwoty 7378,40 zł (tj. 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w drugim kwartale 2008 r.).

114 Osoby zatrudnione na podstawie umowy o dziełoUmowa o dzieło jest umową cywilnoprawną, uregulowaną przepisami Kodeksu cywilnego. Umowę o dzieło można zawrzeć tylko wówczas, gdy jej przedmiotem jest wykonanie określonego dzieła. Umowa o dzieło zawarta z własnym pracownikiem Przychód osiągnięty przez osobę wykonującą umowę o dzieło dla własnego pracodawcy, albo na jego rzecz (za pośrednictwem innej firmy) w zakresie ubezpieczeń społecznych traktowany jest jak przychód ze stosunku pracy. Dlatego przychód z umowy o dzieło i z tytułu stosunku pracy podlega oskładkowaniu i wykazaniu w jednym imiennym raporcie miesięcznym za danego ubezpieczonego. Umowa o dzieło zawarta z innym podmiotem niż pracodawca Umowa o dzieło nie jest samoistnym tytułem do ubezpieczeń społecznych. Dlatego też zawarcie takiej umowy z osobą niemająca innych tytułów do ubezpieczeń, albo pracownikiem zatrudnionym przez inny podmiot - w zakresie ubezpieczeń - nie rodzi żadnych skutków finansowych dla zamawiającego.

115 Problem: Przykład 1. Tadeusz Nowak jest pracownikiem w spółce komandytowej. Na podstawie umowy o pracę otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 7000 zł. 1 czerwca 2008 r. spółka komandytowa zawarła z nim umowę o dzieło. Za wykonanie tej umowy otrzymał 2000 zł. Ustalić podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Rozwiązanie: Ponieważ umowa o dzieło została zawarta z własnym pracodawcą, spółka komandytowa potrąciła składki na ubezpieczenia społeczne od sumy przychodów z umowy o pracę i umowy o dzieło, tj zł. Jan Kowalski świadczy pracę w ramach stosunku pracy, który łączy go z firmą X. Poza umową o pracę w czerwcu 2008 r. Kowalski wykonywała umowę o dzieło, którą zawarła z firmą Y. Na podstawie umowy o pracę otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 7000 zł. Za wykonanie umowy o dzieło otrzymał 2000 zł. Rozwiązanie: Od przychodu z umowy o dzieło firma Y nie potrąciła składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z uwagi na to, że z tą firmą Kowalskiego nie łączy stosunek pracy. Firma X potrąci składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od sumy przychodów z umowy o pracę , tj zł.

116 Fundusze pozaubezpieczeniowe -Składka na Fundusz PracyPoza składkami na fundusze ubezpieczeń w ZUS zakłady pracy mają obowiązek opłacać składki na fundusze pozaubezpieczeniowe, w tym m.in. na Fundusz Pracy. Obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy zależy od tytułu, z jakiego dana osoba podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, czy jest objęta tymi ubezpieczeniami obowiązkowo oraz w jakiej wysokości osiąga przychody, od których są naliczane składki. Wywiązywanie się z obowiązku opłacania składek na ten fundusz jest ważne, ponieważ od okresu ich opłacania zależą m.in. uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych.

117 Składka na Fundusz Pracy - problemFirma X zatrudnia pracownika na niepełny etaty. Pracownik ten poza pracą na niepełny etat w firmie X podjął pracę na zlecenie w innej firmie. Czy firma X musi opłacać składki na Fundusz Pracy od tego pracownika? Obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy za osobę, która podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z kilku tytułów, powstaje z każdego z tych tytułów wtedy, gdy łączna kwota stanowiąca podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, a w przypadku osób w pierwszym roku ubezpieczenia - 80% minimalnego wynagrodzenia. W powyższej sytuacji ubezpieczony powinien złożyć płatnikom składek na jego ubezpieczenia stosowne oświadczenia. Jeśli z oświadczeń wynika, że łączna suma przychodów stanowiących podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tych tytułów jest co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu (lub 80% tego wynagrodzenia), płatnicy mają obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy za tę osobę.

118 Składka na Fundusz Pracy - problemZakład pracy X zawarł umowę zlecenia na okres od 21 czerwca 2008 do 31 sierpnia 2008 : z miesięcznym wynagrodzeniem 1200 zł - za czerwiec zleceniobiorca otrzymał wynagrodzenie w wysokości 400 zł. zgodnie z umową zlecenia otrzymuje wynagrodzenie prowizyjne (wynagrodzenie za czerwiec wyniosło 600 zł) Z tytułu pracy na podstawie tej umowy zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Czy firma X musi opłacać składki na Fundusz Pracy od tego zleceniobiorcy? Minimalne wynagrodzenie w 2008 roku zł

119 Składka na Fundusz Pracy - problemZasadę przeliczenia stosuje się w przypadku, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia osoby była niższa od minimalnego wynagrodzenia i mogło to wynikać z faktu podlegania ubezpieczeniom przez część miesiąca (np. z powodu podjęcia lub zakończenia pracy w trakcie miesiąca, pobierania przez część miesiąca zasiłku, przebywania na urlopie wychowawczym). Sprawdza się wówczas, od jakiej podstawy naliczono by składki, gdyby osoba podlegała ubezpieczeniom przez cały miesiąc. Jeśli wyliczenia wskazują, że byłaby to kwota co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu, za taką osobę trzeba naliczyć składkę na Fundusz Pracy. WAŻNE! Zasada przeliczania podstawy wymiaru nie ma zastosowania do zleceniobiorców pracujących na akord lub prowizyjnie. Podstawę wymiaru składek przelicza się zawsze w przypadku pracowników, natomiast w przypadku zleceniobiorców wtedy, gdy w umowie zlecenia ustalono wynagrodzenie w kwotowej miesięcznej stawce. Przypadek A) Ze względu na to, że w umowie określono stałą stawkę miesięczną wynagrodzenia, przyjmuje się, że podstawa wymiaru składek w przeliczeniu na okres miesiąca wynosi 1200 zł. Jest to kwota wyższa od minimalnego wynagrodzenia, dlatego zleceniodawca musi opłacić za tę osobę składkę na Fundusz Pracy również za czerwiec. Przypadek B) Nie należy opłacać składki na Fundusz Pracy za czerwiec. W przypadku zleceniobiorców osiągających wynagrodzenie prowizyjne nie stosuje się zasady przeliczania podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe na okres miesiąca- zatem podstawa wymiaru składki jest niższa niż minimalne wynagrodzenie.

120 Składka na Fundusz Pracy - problemDo 15 czerwca 2008 firma X zatrudniała pracownika na 1/4 etatu, a od 16 czerwca podpisałam z nią umowę zlecenia. Z tytułu umowy o pracę pracownik osiągał miesięcznie wynagrodzenie w wysokości 500 zł, a za zlecenie otrzymał 500 zł (stawka akordowa określona w umowie). Czy za czerwiec firma X powinna naliczyć za tego pracownika składkę na Fundusz Pracy? Minimalne wynagrodzenie w 2008 roku zł Rozwiązanie : - W razie zatrudnienia na niepełny etat nie przelicza się miesięcznego wynagrodzenia w stosunku do etatu. Ze względu na opłacanie zlecenia stawką akordową nie należy przeliczać wysokości przychodu ze zlecenia na okres miesiąca. Ponieważ łączny przychód osiągany przez pracownika w czerwcu jest niższy niż minimalne wynagrodzenie za rok 2008 firma nie nalicza składek na FUNDUSZ PRACY.

121 Składka na Fundusz Pracy - problemW lipcu 2008 r. firma X (jednoosobowa działalność gospodarcza Kowalskiego) zatrudniała wyłącznie zleceniobiorców. Czy musi opłacać składki na Fundusz Pracy od zleceniobiorców? Obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy za zleceniobiorców i pracowników powstaje, jeśli łącznie zostały spełnione 3 warunki: - podmiot zatrudniający jest zobowiązany do opłacania składek na Fundusz Pracy, - zatrudniona osoba podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, - podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zatrudnionego w przeliczeniu na okres miesiąca jest co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia. Rozwiązanie: Nawet jeśli zleceniobiorcy, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym i osiągają wynagrodzenie w wysokości nie niższej od minimalnego, nie należy opłacać za nich składek na Fundusz Pracy, ponieważ firma X nie jest zobowiązana do opłacania składek na ten fundusz. Wynika to ze zmiany definicji pracodawcy zobowiązanego do opłacania składek na Fundusz Pracy w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, która obowiązuje od 1 listopada 2005 r. Od 1 listopada 2005 r. pracodawcą jest jednostka organizacyjna, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one przynajmniej jednego pracownika. W rozumieniu tych przepisów pracodawcą nie jest osoba fizyczna, która zatrudnia wyłącznie zleceniobiorców. W związku z tym Kowalski ma obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy wyłącznie za siebie.

122 Składka na Fundusz Pracy – podstawa prawnaArt. 104. 1. Obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887, z późn. zm.5)), wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca, co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę, w przypadku osób, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679), co najmniej wynagrodzenie, o którym mowa w tym przepisie, a w przypadku osób wykonujących pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania co najmniej 50 % minimalnego wynagrodzenia za pracę, opłacają:   1)   pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za osoby: a)  pozostające w stosunku pracy lub stosunku służbowym, b)  wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, c)  wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz za osoby z nimi współpracujące, d)  wykonujące pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, e)  pobierające stypendia sportowe, f)  otrzymujące świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym, świadczenie górnicze lub górniczy zasiłek socjalny lub wynagrodzenie przysługujące w okresie świadczenia górniczego, stypendium na przekwalifikowanie lub kontraktu szkoleniowego - przewidziane w odrębnych przepisach; Art. 2.1.p.25  pracodawcy - oznacza to jednostkę organizacyjną, chociażby nie posiadała osobowości prawnej, a także osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, które zatrudniają lub mają zamiar zatrudnić co najmniej jednego pracownika;

123 Składka na Fundusz Pracy –ograniczenie podstawy wymiaru składekPrzy ustalaniu podstawy wymiaru składek na Fundusz Pracy nie stosuje się przepisu art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych[2] mówiącego o ograniczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe do kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy[4]. Oznacza to, że składkę na Fundusz Pracy opłaca się nadal, pomimo że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przekroczyła trzydziestokrotność przeciętnego wynagrodzenia i ustał obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

124 Fundusze pozaubezpieczeniowe -Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń PracowniczychZasady i tryb opłacania składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) od 1 października 2006r. reguluje ustawa z dnia 13 lipca 2006r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. nr 158, poz. 1221). Zgodnie z przepisami tej ustawy, obowiązek opłacania składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za pracowników dotyczy: przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przedsiębiorców prowadzących działalność również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) oddziałów banków zagranicznych, oddziałów instytucji kredytowych, oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń, oddziałów lub przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych, jeżeli spełniają warunki określone w art. 2 ust. 1 powołanej ustawy. Przy czym w świetle art. 10 ustawy, pracownikiem jest osoba fizyczna, która zgodnie z przepisami polskiego prawa pozostaje z pracodawcą w stosunku pracy lub jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą albo wykonuje pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną, spółdzielnią kółek rolniczych lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną - jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, z wyjątkiem małżonka pracodawcy, a także jego dzieci własnych, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobionych, rodziców, macochy i ojczyma oraz osób przysposabiających, a także rodzeństwa, wnuków, dziadków, zięciów i synowych, bratowych, szwagierek i szwagrów oraz osób wykonujących pracę zarobkową w gospodarstwie domowym.

125 Fundusze pozaubezpieczeniowe -Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń PracowniczychFundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych jest drugim funduszem pozaubezpieczeniowym, na rzecz którego część płatników musi odprowadzać składki. Składki na FGŚP należy naliczać nie tylko od przychodów pracowników, ale również od przychodów osób świadczących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli z tego tytułu podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowemu. Oczywiście praca taka musi być świadczona na rzecz pracodawcy w rozumieniu ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych. Dotyczy to m.in. umów cywilnoprawnych. Składkę na FGŚP ustala się od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bez stosowania ograniczenia do kwoty 30-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Należy zauważyć, że w przeciwieństwie do składek na Fundusz Pracy przy składce na FGŚP nie ma znaczenia wysokość osiąganego przychodu. Wysokość składki określa ustawa budżetowa. Stopa procentowa składki na Fundusz od 1 stycznia 2006 r. wynosi 0,10% podstawy jej wymiaru. Składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych finansuje z własnych środków płatnik składek.

126 Problem: Przykład J. Nowak podpisał z firmą objętą przepisami ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych umowę zlecenia, która jest dla niego jedynym źródłem dochodu, a tym samym tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Za realizację zlecenia będzie otrzymywać co miesiąc kwotę 560 zł. Ustalić obowiązek opłacania składek na fundusze pozaubezpieczeniowe. Rozwiązanie: W tej sytuacji zleceniodawca nie musi naliczać składek na Fundusz Pracy, ponieważ osiągany przychód jest niższy od wynagrodzenia minimalnego (1.276). Natomiast obowiązkowo powinna być naliczona składka na FGŚP.

127 Kto nie płaci: Przepisy ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych nie dotyczą pracodawców niewypłacalnych w rozumieniu tej ustawy. Przepisy ustawy stanowią, że niewypłacalność pracodawcy zachodzi, gdy na podstawie ustawy z 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (DzU nr 60, poz. 535 ze zm.): • ogłoszono jego upadłość, • odrzucono wniosek o ogłoszenie jego upadłości z powodu niezłożenia przez wierzyciela pracodawcy zaliczki na koszty postępowania, • oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości pracodawcy, ponieważ jego majątek oczywiście nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania, • umorzono postępowanie upadłościowe, ponieważ: majątek masy nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania, - wierzyciel, na którego wniosek upadłość była ogłoszona, nie złożył zaliczki na koszty postępowania, a zachodzi brak płynnych funduszów na te koszty. Ponadto przepisów ustawy nie stosuje się do małżonka pracodawcy, a także jego krewnych i powinowatych.

128 Kto nie płaci: Oczywiście składek nie naliczają także pracodawcy niespełniający przedstawionych wcześniej przesłanek, jak chociażby ci, wobec których odrębne przepisy nie przewidują możliwości ogłoszenia ich upadłości. Nie można jej ogłosić np. wobec jednostek samorządu terytorialnego, publicznych samodzielnych zakładów opieki zdrowotnej, instytucji osób prawnych utworzonych w drodze ustawy oraz utworzonych w wykonaniu obowiązku nałożonego ustawą, osób fizycznych prowadzących gospodarstwo rolne i uczelni.

129 Problem: Pan J. Kowalski w związku z prowadzoną działalności gospodarczą zatrudnił na podstawie umowy zlecenia swojego brata. Jest to dla niego jedyne źródło dochodu, w związku z tym podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Za wykonywaną pracę otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości 1300 zł. Ustalić obowiązek opłacania składek na fundusze pozaubezpieczeniowe. Rozwiązanie: Oprócz wymaganych składek na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne zleceniodawca musi naliczyć też składkę na Fundusz Pracy. Nie liczy natomiast składki na FGŚP.