1 10 lat po. Czy grozi nam kryzys finansowy?Rzeszów Krzysztof Pietraszkiewicz Prezes Związku Banków Polskich
2 Jak rozumieć kryzys finansowy?Utrata zdolności wypełniania misji efektywnego i bezpiecznego pośrednictwa finansowego przez banki, jako instytucji zaufania publicznego.
3 Czasy w których żyjemy – postęp, niepewność, konflikt
4 Źródła i konsekwencje minionego kryzysu6. 1. Charakter i przebieg procesów globalizacyjnych Migracje 3. 2. Postęp technologiczny Błędy w polityce monetarnej i fiskalnej Nierównowagi w różnych obszarach 5. Zróżnicowania dochodowe 4.
5
6 Przemiany: cywilizacyjneZmiana sposobów komunikacji społecznej, nowe formy i metody organizacji ruchów społecznych, Populizm i populszewizm* powszechnym i coraz bardziej skutecznym narzędziem w świecie polityki, Częste podważanie znaczenia roli instytucji i autorytetów w demokratycznych państwach, Cyberataki, wojny hybrydowe, akty terroryzmu o podłożu religijnym ,społecznym i gospodarczym, Rosnące nastroje separatystyczne w wielu regionach wyrosłe na gruncie kryzysu,
7 Przemiany: demograficzneMigracje na wielką skalę w wielu regionach świata o różnych przyczynach (głód, wojny, prześladowania: religijne, narodowe i polityczne), Wyraźnie obniżona dzietność w krajach wyżej rozwiniętych, modyfikacja i zmiana polityk poszczególnych państw, Społeczne i gospodarcze konsekwencje wydłużenia okresu życia obywateli (m.in. zmiana systemów zabezpieczenia społecznego), Medycyna: narastające zagrożenia epidemiologiczne, lekooporność, alergie, choroby układu krążenia, uzależnienia i nowotwory,
8 Po 2008 roku obniżenie zaufania do sektora bankowego w wielu krajachNiszcząca polityczna i gospodarcza siła nierówności, Nadmierna finansjalizacja niektórych gospodarek, Wojny podatkowe: wykorzystywanie systemów bankowych do prania pieniędzy, Zaawansowana transgraniczna i krajowa optymalizacja podatkowa, Przeregulowanie źródłem przyspieszonego zmniejszania konkurencji na rynku finansowym,
9 Bankowość w Polsce – w kraju społecznej gospodarki rynkowej
10 Główne wskaźniki oceny ogólnej banków, zaufania i reputacji 2012-2017+2 +3 +1 +7 Index TRI*M to syntetyczna miara oceny reputacji bazująca na 5 głównych wskaźnikach: sympatii ocenie ogólnej zaufaniu postrzeganiu sukcesu jakości usług
11 Czynniki kluczowe dla poprawy reputacji oceniane negatywnie:Banki w ocenie społecznej nie zredukowały czynników negatywnie wpływających na reputację. Czynniki kluczowe dla poprawy reputacji oceniane negatywnie: Postępowanie zgodnie z kodeksem etyki Uczciwe działanie wobec klientów i otocznia Wrażliwość na problemy klientów z bankiem Nie uchylanie się od odpowiedzialności Przejrzysta i otwarta komunikacja Słuchanie i uwzględnianie uwag klientów Przystępne ceny Spójność Czynniki kluczowe dla utrzymania reputacji oceniane dobrze: Bezpieczeństwo pieniędzy, danych klientów, bankowości elektronicznej Profesjonalna obsługa, jakość, dostępność Nowoczesność, innowacyjność Utrzymywanie kontaktu z klientami Dobre zarządzanie Polski kapitał w bankach
12 Źródło: A. Halesiak, Klub Polska 2025+, 25.05.2017
13 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KNF, analizy.pl
14 Struktura własnościowa bankówŹródło: KNF, Dziennik Gazeta Prawna
15 Słabe punkty w systemie finansowym według KSFRyzyko wynikające z nadmiernego wzrostu lub wielkości zadłużenia lub dźwigni finansowej; Ryzyko wynikające z nadmiernego niedopasowania aktywów i pasywów lub ryzyka niepłynności rynków; Ryzyko wynikające z nadmiernych koncentracji ekspozycji wobec podmiotów lub czynników ryzyka i związanych z tym powiązań pomiędzy podmiotami systemu finansowego; Ryzyko wynikające z nieadekwatnych zachęt wpływających na zachowania instytucji finansowych lub ich klientów; Źródło: NBP
16 Prawdopodobieństwo kryzysu bankowego według szacunków NBPŹródło: NBP
17 Zagrożenia dla stabilnego działania bankówZbyt niskie fundusze własne i niedobór wewnątrzkrajowych, szczególnie długoterminowych, oszczędności, Przeregulowanie systemu oraz wysokie obciążenia fiskalne i podobne, Niewydolność małych podmiotów pośrednictwa finansowego wobec zmian regulacyjnych i ogromnych nakładów na IT konkurentów, Osłabienie systemu egzekwowania należności, Rosnące koszty administracyjne działalności bankowej, Obniżenie zaufania do sektora bankowego, łatwość wzbudzenia niepokoju, Spadek możliwości finansowanie gospodarki w szczególności w przypadku zmniejszenia środków napływających z UE, Nieokreślony status kryptowalut.
18 Sektor bankowy Obciążenia, wymagania i ograniczenia
19 Przeregulowanie systemu oraz wysokie obciążenia fiskalne i podobnePromocja wielkich instytucji finansowych w wyniku ograniczeń, obciążeń, wymagań oraz warunkach szybkiego postępu technologicznego, Regulacyjne czynniki inicjujące hazard moralny i wyzwalające nierówne warunki konkurowania na rynku finansowym, Problemy z rzetelną oceną skutków regulacji i stosowaniem zasady proporcjonalności, Ogromne/rosnące, koszty regulacyjne – niebiznesowe działania banków, Zmniejszenie zdolności banków do finansowania rozwoju,
20 Najważniejsze wprowadzone zmiany przepisów – pogarszanie sytuacji prawnej banku jako wierzycielaLikwidacja BTE (wyrok TK z dnia 14 kwietnia 2015 r. sygn. akt P 45/12); Wniosek o restrukturyzację zadłużenia złożony w trybie art. 75c Prawa bankowego (utrudnienie wypowiedzenia umowy kredytu przez bank w sytuacji, gdy klient nie wywiązuje się z zawartej z bankiem umowy; Obniżenie opłaty sądowej ponoszonej przez konsumentów w sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych (art. 13 ust. 1a UKSC), Wzrost kosztów zabezpieczenia wierzytelności banków z tytułu udzielonych kredytów w związku z uchyleniem BTE; Bariera w kredytowaniu nieruchomości rolnych (ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego); Przerwanie biegu przedawnienia roszczeń poddanych pozasądowemu postępowaniu w sprawie rozwiązywania sporów między klientem a podmiotem rynku finansowego (np. mediacja, arbitraż)
21 Rosnące koszty administracyjne działalności bankowejDodatkowe obciążenia banków w 2015 r. Wypłaty gwarantowane dla klientów SKOK 3 mld zł Dodatkowe wpłaty na BFG z tytułu opłat gwarantowanych dla klientów SK Bank 2 mld zł Fundusz wsparcia kredytobiorców 0,6 mld zł Utracone źródła przychodów: - Zmniejszenie opłaty interchange 1,5 mld zł - Wsparcie dla kredytobiorców walutowych (tzw. sześciopak) 1 mld zł Łącznie: 8,1 mld zł
22 Rosnące koszty administracyjne działalności bankowejObciążenia w 2016 r. Wartość DODATKOWE WYMAGANIA UNIJNE DOT. KAPITAŁU Bufor zabezpieczający (Tier I) zgodnie z dyrektywą CRD IV 12 mld zł DODATKOWE WYMAGANIA KNF DOT. KAPITAŁU Domiar kapitałowy wymagany przez KNF od 14 banków zaangażowanych w kredyty mieszkaniowe w CHF 10 mld zł DODATKOWY PODATEK BANKOWY Podatek od aktywów za jedenaście miesięcy 2016 r. 3,2 mld zł Utracone przychody Kontynuacja wsparcia dla kredytobiorców walutowych – tzw. „sześciopak” (w skali roku) 1 mld zł
23 Zbyt niskie fundusze własne i presja na ograniczanie zysku w sektorzeŹródło: BFG
24 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KNF
25 Zbyt niskie fundusze własne w stosunku do wymogów regulacyjnych i potrzeb finansowych gospodarkiWiększość wypracowanych zysków banki przeznaczają na fundusze własne Cechą polskiego systemu bankowego jest wysoka jakość i stabilność kapitałów bankowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KNF Źródło: dane KNF poprzednie prezentacje
26 Rosnące ale nadal niskie ubankowienieKonto Konto internetowe Płatności mobilne 78% 87% 83% % % % Źródło: NBP Szczegóły: kwartalny Raport
27 Wysokie zaawansowanie technologicznePłatności kartą Karty Bankomatowe / debetowe Karty kredytowe Karty przedpłacone / elektroniczna portmonetka Karty wirtualne % MAM i korzystam MAM ale nie korzystam NIE MAM Szczegóły: kwartalny Raport Źródło: NBP
28 Dynamika kredytów w Polsce w latach 2015-2017 [%, r/r]Spadek możliwości finansowanie gospodarki w szczególności w przypadku zmniejszenia środków napływających z UE Dynamika kredytów w Polsce w latach [%, r/r] Źródło: BFG
29 Spadek możliwości finansowanie gospodarki w szczególności w przypadku zmniejszenia środków napływających z UE Źródło: A. Halesiak, Klub Polska 2025+,
30 Spadek możliwości finansowanie gospodarki w szczególności w przypadku zmniejszenia środków napływających z UE Źródło: A. Halesiak, Klub Polska 2025+,
31 Polityka gospodarcza i społecznaStrategia Odpowiedzialnego Rozwoju w warunkach częściowej dezintegracji UE, Programy społeczne i gospodarcze w warunkach ostrego sporu politycznego, Osłabiające i wzmagające czynniki pewności prawnej obrotu gospodarczego, Osłabienie skłonności do FDI w naszej części Europy, Poważne działania modernizacyjne systemu podatkowego oraz wsparcie dla rozwoju gospodarki elektronicznej,
32 Zagrożenia wynikające z kryptowalutBrak prawnego statusu dla tego typu środków płatniczych, Brak jasnych zasad odpowiedzialności i gwarancji depozytów dla rachunków kryptowalutowych, Konflikty wewnętrzne w zdecentralizowanym środowisku podmiotów realizujących transakcje kryptowalutowe, Niemożność odzyskania środków w przypadku utracenia tzw. klucza prywatnego, Cyberzagrożenia – ataki na użytkowników i podmioty prowadzące portfele kryptowalutowe, Mechanizm wymiany dla działalności przestępczej.
33 Zmiana wartości BTC/USD w latach 2009/20171 BTC = ~ PLN ( ) Źródło: blochain.info
34 Rekomendacje KSF Kontynuować wprowadzanie rekomendacji KSF z 13 stycznia 2017 r. dotyczącej portfela kredytów walutowych; Unikać działań osłabiających odporność systemy bankowego na zaburzenia (np. doprowadzenia do zmniejszenia zdolności kredytowania gospodarki); Dalsza integracja w systemach IPS; Przebudowa systemu bankowości spółdzielczej ukierunkowana na wzrost efektywności, ograniczenie kosztów i koncentrację na obszarach działalności z odpowiednim potencjałem zarządzania ryzykiem Restrukturyzacja w systemie SKOK prowadząca do wzrostu efektywności i zwiększenia kapitałów; Ostrożna polityka kredytowa uwzględniająca w szczególności możliwość wzrostu stóp procentowych w przyszłości Źródło: NBP
35 Mieszanka kryzysogennaSpotęgowane sprzeczne oczekiwania: polityków, regulatorów, organów państwa i czasami nadzorców; Brak zrozumienia dla konieczności wypracowywania zysku przez sektor bankowy; Rosnące koszty biznesowe i administracyjne regulacji; Wymuszona, pospieszna i sztucznie wzmagana konsolidacja sektora; Brak środków na rozwój technologii w bankach lokalnych i cyberbezpieczeństwo; Źródło: NBP
36 Nawet najlepszy sektor bankowy może wpaść w tarapaty na skutek kumulacji negatywnych czynnikówBłędy, zaniechania władz regulacyjnych i samych banków: Nadmierne obciążenia i ograniczenia (SKOKI, BFG, podatek bankowy, Ifee), Brak zachowania zasady proporcjonalności, Zalew regulacji i częste dublowanie wymogów sprawozdawczych i raportujących, Osłabienie egzekucji należności, Osłabianie reputacji sektora, Opóźnienia we wdrażaniu IPS i budowy systemów IT, Niepewność prawna obrotu gospodarczego, Brak koordynacji działań w odpowiednim czasie (dot. CHF, SKOKów, BFG). Uwarunkowania zewnętrzne: Kłopoty banków matek i szybkie zmiany własnościowe Cyberzagrożenia, uprzywilejowywanie konkurentów, Brexit, osłabienie UE, wojna na Ukrainie, Wzrost stóp procentowych, Zmienność na rynkach walutowych.
37 Czy można uniknąć kryzysu?TAK!!! ale należy; - zagrożeniom przeciwdziałać, - wyzwaniom należy sprostać, - szanse wykorzystywać,
38
39 Dziękuję