1 18.09.2016 XI Ogólnopolska Konferencja „Automatyzacja bibliotek – Biblioteki nowej generacji" Wrocław, 16-17 kwietnia 2015 r. Technologia identyfikacji radiowej (Radio Frequency Identyfication - RFID) w bibliotekach Marta Grabowska [email protected] [email protected] Źródła obrazu: http://europa.eu/rapid/press-release_IP- 14-889_en.htm

2 18.09.2016 Uzupełnienie dotychczasowej automatyzacji bibliotek tj. zintegrowanych systemów bibliotecznych, które głównie obsługują - gromadzenie, - opracowanie, - udostępnianie (katalogi on-line, OPAC-i ) RFID – dział w oparciu o technologie bezprzewodowe wykorzystujące fale radiowe i służy do identyfikacji i śledzenia obiektów za pomocą urządzeń radiowych. RFID

3 18.09.2016 od 1 Hz do 3 THz  Fale bardzo długie (VLF) 10- 100 km  Fale długie (LF) 1-10 km  Fale średnie (MF) 100 m -1 km  Fale krótkie (HF) 10-100 m  Fale ultrakrótkie (VHF) 1-10 m  MIKROFALE od 300 MHz  Fale decymetrowe (UHF) 10-100 cm  Fale centymetrowe (SHF) 10-100 mm  Fale milimetrowe (EHF) 1-10 mm  Fale submilimetrowe (THF) 100 – 1000 nm Spektrum fal radiowych

4 18.09.2016 Wi-Fi (pakiet standardów IEEE 802.11) Super Wi-Fi (niższe częstotliwo ści przewidzi ane dla kanałów telewizyjn ych) Li-Fi (światło widzialne) 400 THz – 789 THz WiMAX (pakiet standardów IEEE 802.16e) HiPeRLAN (standardy ETSI- transmisja obiektów multimedia lnych) WiBro (standardy IEEE – odbiór przez obiekty będące w ruchu) LTE – telefonia komórkowa - 3GPP (obiekty mobilne ) Telekomunikacja bezprzewodowa

5 18.09.2016 Krótkodystansowe bezprzewodowe połączenia między urządzeniami np. Bluetooth) – (standardy IEEE 802.15) * * * WPAN – (Wireless Personal Area Network) Bezprzewodowe połączenia między urządzeniami

6 18.09.2016  RFID – (Radio Frequency Identification) – identyfikacja radiowa 13,56 MHz (HF) jest to fala o długości 22,1 m., 868 -956 MHz (UHF), 125-134 kHz (LF), 2,4 GHz (UHF) Bezprzewodowe urządzenia telekomunikacyjne bliskiego zasięgu nie wymagające pozwoleń

7 18.09.2016 Rozporządzenie ministra transportu z dnia 3 lipca 2007 r. w sprawie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczo odbiorczych, które mogą być używane bez pozwolenia radiowego (Dz. U. 2007 nr 138 poz. 972). W Aneksie nr 9 poz. 11 określono warunki dla urządzeń indukcyjnych RFID (pasywnych) pracujących na częstotliwości 13,553-13,567 MHz, a pozostałe, aktywne urządzenia RFID (Aneks nr 11) pracować mogą na częstotliwościach 2446- 2454 MHz oraz 865-868 MHz. Polskie regulacje prawne

8 18.09.2016  Cele przemysłowe, naukowe i medyczne (fizykoterapia, urządzenia medyczne, kuchenki mikrofalowe)  Pierwszeństwo przed urządzeniami telekomunikacyjnymi  Zdefiniowane w 1974 r, przez ITU - International Telecommunication Unit (agenda ONZ) R- Radiocommunication Sector  Pasma 13,56 MHz, 2,4 GHz i 5GHz European Spectrum Policy Program PASMO ISM (Industrial, Scientific and Medical radio band )

9 18.09.2016  Etykiety (tagi) = mikrochip + antena = transponder  Różne rodzaje etykiet: - pasywne, aktywne, półpasywne, półaktywne, - tylko do odczytu, tylko do zapisu, wielokrotnego zapisu.  Różne materiały (papier, plastiki, metal, szkło)  Czytniki – różne rodzaje RFID - Radio Frequency Identification

10 18.09.2016  Gromadzenie i obieg dokumentów w bibliotece (elektroniczna współpraca z wydawcami i dystrybutorami);  Obsługa wypożyczeń;  Szybka lokalizacja dokumentu na półce,  Inwentaryzacja (scontrum) bez konieczności zdejmowania dokumentów z półek i zamykania biblioteki;  Oszczędność czasu pracy personelu  Ochrona przed kradzieżą. Zalety systemu RFID w bibliotece

11 18.09.2016  stanowisko administracyjne  urządzenie do etykietowania  stanowisko do samoobsługowego wypożyczania  stanowiska do automatycznych zwrotów dokumentów („wrzutnie”) i systemy transmisyjne  bramki przeciwkradzieżowe  oprogramowanie pośredniczące między systemem RFID a ILS  czytniki dla bibliotekarzy i czytelników Urządzenia

12 18.09.2016 ISO 28560:2011 Information and documentation – RFID in libraries Norma ISO dla bibliotek

13 18.09.2016 ISO/IEC 18000 - Information technology - Radio frequency identification for item management Arkusz 3: Parameters for air interface communication at 13,56 MHz Wcześniejsza norma

14 18.09.2016 ISO 28560 - Information and documentation – RFID in libraries Part 1 – Data elements and guidelines for implementation Part 2 – Encoding of RFID data elements based on rules from ISO/IEC 15962 Part 3 – Fixed length encoding Norma ISO dla bibliotek

15 18.09.2016 Norma ISO 28560 przygotowana została przez ISO/TC 46/SC4 Technical interoperability (WG11) ustala zasady stosowania technologii RFID w bibliotekach i jest oparta na systemie kodowania zawartym w normie : ISO/IEC 15962 – Information technology - Radio frequency identification (RFID) for item management. Data protocol: data encoding rules and logical memory functions. Norma RFID dla bibliotek

16 18.09.2016 Zestaw elementów opisu dokumentów Źródło: http://biblstandard.dk/rfid/docs/summary.htm

17 18.09.2016 1. Primary item identifier 2. Content parameter 3. Owner institution (ISIL) 4. Set information 5. Type of usage 6. Shelf location 7. ONIX media format 8. MARC media format 9. Supplier identifier Elementy opisu

18 18.09.2016 10. Order number 11. ILL borrowing institution (ISIL) 12. ILL borrowing transaction number 13. GS1 product identifier 14. Reserved for Alternative unique item identifier 15. Local data A 16. Local data B 17. Title 18. Product identifier local Elementy opisu (c.d.)

19 18.09.2016 19. Media format (other) 20. Supply chain stage 21. Supplier invoice number 22. Alternative item identifier 23. Alternative owner instituton 24. Subsidiary of an owner instiution 25. Alternative ILL borrowing institution 26. Local data C 27-31 Reserved for the future use Elementy opisu (c.d.)

20 18.09.2016 SIP 2 (Standard Interchange Protocol), pracujący na podobnych zasadach jak Z39.50 NCIP (NISO Circulation Interchange Protocol) pracujący na podobnych zasadach jak Z39.83 (ANSI/NISO, 2014) a obsługujący procedury wypożyczeń i kontrolę dostępu do zasobów elektronicznych oraz ułatwiający interoperacyjność tych procedur., BLCF – Wielka Brytania Współpraca z zintegrowanym systemem bibliotecznym

21 18.09.2016 AFI (Application Family Identifier) – jednobitowa informacja do blokowania danych w etykiecie – wcześniej stosowano system EAS (Electronic Article Surveillance) – wartości C2HEX albo 07HEX. A Template for Building Data http://www.galecia.com/sites/default/files/Convergent%20Technology%27s%20RFID%20LibraryTutorial_1.pdf DSFID (Data Storage Identifier) określa informacje niezbędne w obszarze logiki współpracy systemu w zakresie przyjętego formatu opisu i metody dostępu do danych. Elementy systemowe

22 18.09.2016 Źródło obrazu : http://www.galecia.com/sites/default/files/Convergent%20Technology's%20RFID%20LibraryTutorial_1.pdfhttp://www.galecia.com/sites/default/files/Convergent%20Technology's%20RFID%20LibraryTutorial_1.pdf

23 18.09.2016 The Danish Agency for Libraries and Media http://biblstandard.dk/rfid/docs/summary.htmhttp://biblstandard.dk/rfid/docs/summary.htm. Instytucja prowadząca stronę normy ISO 28560

24 18.09.2016  COMMISSION RECOMMENDATION of 12 May 2009 on the implementation of privacy and data protection principles in applications supported by radio - frequency identification  EN 16570: 2014 – Information technology- Notification of RFID. The information sign and additional information to be provided by operations of RFID application systems – 30 lipca 2014 Źródła obrazu: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-14-889_en.htm Ochrona prywatności

25 18.09.2016  TAGSYS  BIBLIOTHECA  NEDAP  3M  2CQR – Thinking Libraries  D-Tech International  Intellident  Plescon Firmy zagraniczne

26 18.09.2016  ARFIDO, SP. z o.o.  HADATAP, Sp. z o.o.  SKK SA Firmy polskie

27 18.09.2016 Dziękuję za uwagę