1 3000 KROKÓW DZIENNIE PROPOZYCJA KAMPANII PROMUJĄCEJ ZDROWIE DLA KROTOSZYNIAN Prof. dr hab. n. med. Piotr Dylewicz, dr Monika Krzywicka-Michałowska

2 Wstęp Najczęstsze przyczyny przedwczesnych zgonów w krajach cywilizowanych Udział procentowy 1Choroby układu krążenia48% 2Nowotwory złośliwe19% 3Przewlekłe choroby układu oddechowego7,5% 4Wypadki komunikacyjne, urazy i zatrucia7%  Wojtczak A.: Zdrowie Publiczne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009  World Health Organization. New challenges for Public Health; Report of an Interregional Meeting in Geneva 27-30, WHO November 1995, Geneva 1996

3 Wstęp W przypadku najważniejszych chorób cywilizacyjnych istotną rolę epidemiologiczną odgrywają tzw. czynniki ryzyka związane ze stylem życia. Jednym z nich jest siedzący tryb życia i brak wystarczającego poziomu aktywności fizycznej  każdego roku do ok 5.3 milionów zgonów na świecie  ponad 50% populacji wielu krajów nie spełnia rekomendowanych kryteriów minimalnego poziomu aktywności fizycznej Lee, I.M. and P.J. Skerrett. ‘Physical activity and all cause mortality: what is the dose ‐ response relation?’ Medicine and Science in Sports and Exercise (2001) 33: S459–S471  W Niemczech zaledwie 13% społeczeństwa spełnia rekomendowane kryteria. Wallmann B., Froboese I. Intervention seffekte einer Aktivitatserhohung von 3000 Schritten meher am Tag. Wiener klinische Wochenschrift. The Cent Eurp Jour of Medicine. 11-12/2012

4 Per-Olof Åstrand Warszawa, 1999 Ruch będzie lekiem XXI wieku

5 Zadziwiająca jest skuteczność terapeutyczna i prewencyjna aktywności fizycznej! Nic nie kosztuje ten lek, a jest skuteczniejszy od renomowanych, o których cały dzień (a nie długo zapewne i w nocy) wykrzykują nam firmy farmaceutyczne. Ale za wysiłkiem fizycznym jako sposobem terapii nikt nie stoi. Nikt nie robi marketingu. Zróbmy więc sami marketing wysiłkowi fizycznemu, przepisujmy go naszym pacjentom (wszystkim!) niejako na receptę. L.Ceremużyński-Honorowy Prezes PTK (komentarz do pracy P.Dylewicza i współpracowników), Kardiol.Pol, 2001

6 Intensywność ćwiczeń Dotychczasowe dane epidemiologiczne, mimo pojedynczych badań sugerujących dalsze korzyści przy większej intensyfikacji ćwiczeń, w żadnym przypadku nie przesądzają o konieczności dążenia do dużej intensywności wysiłków fizycznych, tym bardziej, iż zbyt intensywne ćwiczenia mogą zwiększać ryzyko nagłej śmierci oraz ryzyko uszkodzenia narządu ruchu, szczególnie u osób niewytrenowanych. Shephard GJ, Balady GJ. Circulation 1999

7 W listach Św. Pawła zbliżenie do fizycznej powłoki ludzkiej idzie… daleko. …Czy nie idzie tu również o jego sympatię i uznanie dla w miarę uprawianych ćwiczeń ciała? E. Piasecki Wychowanie Fizyczne-właściwa troska o ciało. Referat na Zjeździe Akcji Katolickiej w Wilnie, 1936

8 Umiarkowanie (łac. Temperantia) Cnota moralna, która pozwala opanować dążenie do przyjemności i zapewnia równowagę w używaniu dóbr stworzonych. KKK 1809 Roztropność (łac. Prudentia) Cnota moralna, która uzdalnia rozum praktyczny do rozeznawania w każdej okoliczności naszego prawdziwego dobra i do wyboru właściwych środków do jego pełnienia. KKK 1806

9 Rekomendacje poziomu AF Aktywność fizyczna w tygodniu:  5 treningów  po 30min;  razem: 150min/tyg  wysiłku o umiarkowanej intensywności U.S. Department of Health and Human Services. 2008 Physical Activity Guidelines for Americans. [pdf] 2008 Feb 8, 2009

10 Ile czasu? Już 15 min dziennie wysiłku o umiarkowanej intensywności przynosi korzystne efekty dla zdrowia. 4% redukcja ryzyka zgonu Wen, C.P. et al., ‘Minimum amount of physical activity for reduced mortality and extended life expectancy: a prospective cohort study’, The Lancet (2011) 378: 9798: 1244–53

11 Marsz czy bieg po zdrowie? Czy?

12 Trening marszowy Trening marszowy to jedna z najprostszych form ruchu o, nie bagatela, solidnej dawce korzyści dla zdrowia Dotyczy zarówno:  sfery fizycznej: sprawność, wydolność, siła  organicznej: utrzymanie gęstości gości, regulacja ciśnienia krwi, spalanie tkanki tłuszczowej, poprawa odporności  sfery psychicznej: zmniejsza objawy otępienia, stresu, napięcia, zdenerwowanie czy chorób tj.: Alzheimer

13 Ogólnodostępność treningu marszowego Można maszerować bez względu na wiek, płeć, wyjściowy poziom sprawności fizycznej. Marsz nie wymaga żadnych nakładów finansowych.

14 Redukcja ryzyka zgonu Przy regularnym treningu marszowym Redukcja ryzyka zgonu w zakresie 19-30% w zależności od częstotliwości i długości wysiłku (dla odpowiednio 12.5-20 km/tygodniowo) Woodcock, J. et al., ‘Non ‐ vigorous physical activity and all ‐ cause mortality: systematic review and metaanalysis of cohort studies’, Int J Epidemiology (2011) 40(1): 121–38

15 Ile kroków? najlepiej zbadanym i wyliczonym wg. oficjalnych rekomendacji poziomem aktywności jest: 3000 kroków/dziennie z prędkością 100 kroków/min (umiarkowana intensywność) 30 minut dziennie 5 dni w tygodniu Marshall, S. et al., ‘Translating physical activity recommendations into a pedometer ‐ based step goal 3,000 steps in 30 minutes’, American Journal of Preventive Medicine (2009) 36: 410–15 Tudor-Locke CE, Sisson SB, Collova T, Lee SM, Swan PD. Pedometerdetermined step count guidelines for classifying walking intensity in a young ostensibly healthy population. Can J Appl Physiol 2005;30:666–76

16 Ile kroków? Inne popularne zalecenia długości marszu, liczby kroków dziennie nie znajdują już tak solidnego potwierdzenia w wynikach badań naukowych Np.: 10 000 kroków American Collage of Sports Medicine, Chodzko-Zajko WJ, Proctor DN, et al. American Collage of Sports Medicine position stand. Exercise and physical activity for older adults. Med. Sci Sports Exerc 41 (7): 1510- 1530, 2009

17 3000 Schritte mehr - täglich Das Bundeskabinett hat Eckpunkte zur Erarbeitung eines Nationalen Aktionsplans „Bewegung und Gesundheit“ verabschiedet, 09.05.2008

18 Motywacja i wyznaczenie celu wyznaczenie docelowej ilości kroków przy użyciu krokomierzy zwiększa poziom aktywności fizycznej o 30% Bravata, D.M. et al. (2007). ‘Using pedometers to increasephysical activity and improve health: a systematic review’, JAMA (2007) 298: 2296-304

19 Ograniczenia krokomierzy  Umieszczony na biodrze, rejestruje wyłącznie ruchy dolnej połowy ciała w płaszczyźnie pionowej.  Nie jest czuły na indywidualnie różne obciążenia tj.: waga pacjenta, opcjonalnie dodatkowe obciążenie  Nie różnicuje jakości podłoża, czy też poziomu jego nachylenia (z góry, pod górę, po płaskim terenie)

20 Ciężar ciała a intensywność marszu PRĘDKOŚĆ/ WAGA ILOŚĆ KROKÓW/MIN *DŁUGOŚĆ KROKU ** (M)MET ***HR- TĘTNO 95 M/MIN NORMALNY NADWAGA OTYŁOŚĆ 128.21 121.91 127.14 0.75 0.78 0.80 4.94 4.65 5.23 119 117 134 110 M/MIN NORMALNY NADWAGA OTYŁOŚĆ 141.50 133.15 134.97 0.80 0.83 0.82 7.05 6.43 7.26 146 137 150 * Krokomierz na lewym biodrze ** dystans w m / ilość kroków *** 1 MET=3.5ml O2 / kg x min Marshall, S. et al., ‘Translating physical activity recommendations into a pedometer ‐ based step goal 3,000 steps in 30 minutes’, American Journal of Preventive Medicine (2009) 36

21 Bieg po zdrowie Korzyści z biegów długodystansowych dla zdrowia są udowodnione. Ryzyko jest bardzo niewielkie jeśli przedtem przejdzie się badania lekarskie a obciążenia treningowe będą zwiększane bardzo powoli. Czynnikami, które mogą je zmniejszyć są: stała kontynuacja treningu, szczególna ostrożność w sytuacji kiedy odczuwamy zmęczenie oraz rezygnacja z nadmiernych ambicji. Fakt, że aktywność sportowa zwiększa ryzyko zdrowotne jest niepodważalny. Najwyższy współczynnik „korzyść-ryzyko” ma trening wytrzymałościowy o średniej intensywności. Oertel R, Walther A, Kirch W, 2009

22 Mamy już 4479 zgłoszeń!

23 Klasyfikacja generalna: Półmaraton, Poznań 2011 MSCNazwiskoKrajData urWynik 1 MWANZIA MUSAU Kenia198301:03:14 2 NGOROKONYANG LOITARENG Kenia198301:03:15 3 TUEI Kenia198701:04:38 4 KIPROP CHERUIYOT Kenia198401:06:00 5 SAJEK Polska198501:09:18

24 The high-intensity walking aerobic interval exercise training is superior to moderate intensity exercise… in patients with coronary artery disease. (Rongmo O. at all; Eur J Cardiovasc Prev Rehab 2004) in heart failure patients (Wisløff U., Støylen A, Loennechen etc.; Circulation 2007)

25 Medicine is a compromise between choice and need, between hypotheses and facts. The choice of an exercise training program should be based on patient’s preferences with the objective that it be maintained as long as possible. (Belardinelli R; Circulation 2007)

26  Przebywanie w mieście w atmosferze spalin, w tym także spacery i jazda na rowerze, prawie 3-krotnie zwiększają ryzyko wystąpienia zawału serca! Annette Peters, Stephanie von Klot, Margit Heier, et.al. Particulate Air Pollution and Nonfatal Cardiac Events. Part I. Air Pollution, Personal Activities, and Onset of Mayocardial Infaraction in a case-crossover Study. Health Effects Institute. 2005; 124 Luttmann-Gibson H, Suh H i wsp.: Short term effects of air pollution on heart rate variability in senior adults in Steubenville, Ohio. J.Occup. Environ. Med. 2006;48(8):780-788 Środowisko i zanieczyszczenie powietrza

27 Środowisko leśne  Zwiększa się aktywność protein przeciw nowotworowych Li Q, Morimoto K, Nakadal A.: Forest bathing enhances human natural killer activity and expression of anti-cancer proteins. Int J Immunopathol Pharmacol. 2007;20(2 Suppl 2):3-8.  Anty-stresowe działanie środowiska leśnego - obniżenie wydzielania kortyzolu u osób przebywających w lesie Lee J.,Park B.J., Tsunetsugu y., Kagawa T.: Physiological benefits of forest environment: based on field research at 4 sites. Nihon Eiseigaku Zasshi. 2011;66(4): 663-9 Lee J., Park B.J., Tsunetsugu Y., Ohira T., Kagawa T.: Effect of forest bathing on physiological and psychological response in young Japanese male subjects. Public Health, 2011; 125(2):93-100

28 Środowisko leśne  W porównaniu do terenów zurbanizowanych, przebywanie w środowisku z dużą ilością zieleni przyczynia się do występowania niższego ciśnienia tętniczego u dzieci Markevych I., Thiering E., Fuertes E., Sugiri D.: A cross-sectional analysis of the effects of residential greenness on blood pressure in 10-year old children: results from the GINIplus and LISAplus studies. BMC Public Health 2014, 14:477  Inhalacja naturalnymi olejkami z drzew iglastych, zwiększa aktywność anty-oksydacyjną osocza, ma korzystny wpływ na neurotransmitery związane z chorobą Alzheimera Bae D, Seol H, Yoon HG. Na JR.: Inhaled essential oil from Chamaecyparis obtuse ameliorates the impairments of cognitive function induced by injection of β-amyloid in rats. Pharm Biol. 2012;50(7):900-10

29 W badaniu Walks4Work, oceniono korzyści ze spaceru w porze lunchu w zieleni w porównaniu do takiego samego spaceru w okolicach zakładu pracy. 1. Brak istotnych różnic między grupami! 2. Poprawa sprawności i samopoczucia przy zastosowaniu marszu w przerwie w pracy! Forma zastosowanej rekreacji to jedynie:  2x w tygodniu  przez 8 tygodni  każdorazowo 20min (długość marszu ok. 2km) Brown D.K., Barton J.L., PrettyJ., Gladwell V.F.: Walks4Work: Assessing the role of the natural environment in a workplace physical activity intervention Scand J Work Environ Health, 2014 Aktywność ruchowa- w miejscu pracy

30 Albo zostań przy 3000 kroków w czasie 30min 5x w tygodniu

31 3000 kroków więcej Po 15 tyg. treningu: 1. Obniżenie poziomu BMI 2. Poprawa wydolności fizycznej 3. Obniżenie poziomu cholesterolu 4. Obniżenie ciśnienia tętniczego 5. Poprawa subiektywnej oceny jakości życia Badanie dotyczyło osób prowadzących siedzący tryb życia, w wieku 35-69lat, nie uprawiających sportu, z BMI poniżej 35 kg/m2 Wallmann B., Froboese I. Interventionseffekte einer Aktivitatserhohung von 3000 Schritten mehr am Tag. Jahrgang 63, Nr. 3 (2012) Deutsche Zeitschrift für Sportmedizi

32 Propozycje programu do dyskusji Badanie pilotażowe poziomu aktywności fizycznej mieszkańców Krotoszyna Kwestie do rozstrzygnięcia: Sposób rekrutacji Kryteria selekcji: wiek, płeć, BMI, stan zdrowia, środowisko pracy, Metoda badania: akcelerometry, pedometry- pomiar 7-dniowy Kwestie do rozstrzygnięcia: Jakie urządzenia? Za jaką cenę? Ile sztuk wyjściowo? Kto pokryje koszty zakupu urządzeń? Miejsce wydawania i odbioru urządzeń pomiarowych? Czy wykonywać dodatkowe pomiary: waga, wzrost, poziom wydolności, ciśnienie tętnicze, skład ciała, glukoza, cholesterol, inne badania laboratoryjne- Kto ponosi koszty? Kto wykonuje?

33 Badania-interwencja 3000 kroków/ dziennie dodatkowo Kwestie do rozstrzygnięcia: 1. Przebieg interwencji- czas trwania 2. Sposób nadzoru 3. Selekcja grupy badanej: Czy wszyscy z I etapu? Czy tylko grupy podwyższonego ryzyka (niski poziom aktywności i wydolności, nadciśnienie, otyłość itd.)? Zakres badań końcowych Źródła finansowania: Granty naukowe? Granty samorządowe? Środki unijne?

34 W dawnych Chinach i medycynie chińskiej pacjent płacił swojemu lekarzowi za bycie zdrowym, jeśli zachorował – przestawał mu płacić.

35 Dziękuję za uwagę