1 600. Rocznica urodzin Jana D ł ugosza

2 JAN D Ł UGOSZ Portret Jana Długosza z XVIII wieku

3 Rok 2015 Rokiem Jana Długosza Jan Długosz – kronikarz, wybitny polski historyk, twórca nie mającego sobie równych w ówczesnej Europie dzieła „Historia”, został określony jako ojciec polskiej historiografii i heraldyki. Duchowny, geograf, dyplomata, wychowawca synów Kazimierza Jagiellończyka.

4 Jan Długosz (życiorys ) Na poglądy Jana Długosza wywarły wpływ wyniesione z domu tradycje walk z Krzyżakami wspominane przez ojca. W latach 1428-31 studiował w Akademii Krakowskiej. W 1431 dostał się na dwór Zbigniewa Oleśnickiego, biskupa krakowskiego, gdzie pełnił funkcje notariusza, potem sekretarza, a w końcu kanclerza. Źrodło: Średniowiecze. Encyklopedia popularna, oprac. H. R. Loyn, Warszawa, Czytelnik, 1996.

5 Jan Długosz (życiorys ) Urodził się w 1415 roku w Brzeźnicy (dziś powiat pajęczański, województwo łódzkie), w średniozamożnej rodzinie szlacheckiej. Matka – Beata, córka Marcina z Borowna. Ojciec – Jan Długosz z Niedzielska, odegrał ważną rolę w bitwie pod Grunwaldem, gdzie pojmał komtura krzyżackiego. W nagrodę otrzymał bogate starostwo w Nowym Mieście Korczynie. Źródło: Średniowiecze. Encyklopedia popularna, oprac. H. R. Loyn, Warszawa, Czytelnik, 1996.

6 Jan Długosz (życiorys) Jednocześnie dał się poznać jako sprawny administrator dóbr biskupich. Król Kazimierz Jagiellończyk wykorzystał zdolności dyplomatyczne Długosza i w latach 1467 i 1469 powierzył mu ważne misje w Czechach i na Węgrzech. Został też Długosz wychowawcą synów królewskich. Pod koniec życia, dzięki poparciu królewskiemu został mianowany na stanowisko arcybiskupa lwowskiego, jednak nie zdołał go już objąć. Był fundatorem kościołów, domów dla wikariuszy i bursy uniwersyteckiej. Źródło: Średniowiecze. Encyklopedia popularna, oprac. H. R. Loyn, Warszawa, Czytelnik, 1996.

7 Wychowawca królów Kazimierz IV Jagiellończyk został wybrany królem Polski w roku 1445 – rok po bitwie pod Warną, gdzie zginął jego starszy brat Władysław II, zwany Warneńczykiem. Wnioskodawcą był kardynał Zbigniew Oleśnicki, który pod Grunwaldem miał uratować życie jego ojcu – Władysławowi Jagielle. Koronacja Kazimierza IV Jagiellończyka odbyła się na Wawelu 25.06.1447 r.

8 Wychowawca królów 7 lat później – 10 lutego 1454 r. król pojął za żonę córkę cesarza austriackiego Alberta II Elżbietę Rakuszankę z Habsburgów, która w przyszłości zyskała zaszczytny tytuł Matki Królów dając mu 13 dzieci, w tym 6 synów, z których 4 zostało królami. Wychowaniem królewiczów zajmowali się od 1467 r. kronikarz Jan Długosz oraz włoski humanista Filip Kallimach.

9 Wychowawca królów „Ojciec Jan Kazimierz Jagiellończyk nie był dla synów pobłażliwy. 1 października 1467 r. oddał ich do szkoły Jana Długosza. Oprócz Olbrachta znaleźli się w niej 12-letni Władysław, 9-letni Kazimierz i liczący 7 lat Aleksander. Pod ręką kanonika Długosza królewiczom łatwo nie było. Żyli w skromnych warunkach, a dni upływały im pracowicie, często z dala od stolicy, m. in. w górzystych okolicach Nowego Sącza.” /Rosik Stanisław, Jan Olbracht i jego czasy, Wrocław, Wydawnictwo Dolnośląskie, 2003, s. 3-4./

10

11 Jan Długosz, obraz pędzla Jana Matejki, źr. Wikimedia Commonsdp

12

13 „Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego” Jan Długosz przez 25 lat pracował nad najważniejszym dziełem swojego życia „Dziejami Polski”, zwanymi też „Rocznikami czyli kronikami sławnego Królestwa Polskiego”. Dzieło to było pierwszą wybitną syntezą w historiografii polskiej, zajmuje także ważne miejsce w średniowiecznej historiografii europejskiej. Kronika to chronologiczny zapis ważniejszych wydarzeń, bez wyjaśnień, zdarza się, że autor zamieszcza swój komentarz. Jan Długosz w 12 księgach opisał historie Polski od czasów legendarnych do 1480 roku. Prace rozpoczął w 1455 a trwały do śmierci Jana Długosza. http://www.edupedia.pl/words/index/show/564648_leksykon_postaci- jan_dugosz. Ola Bednarska, Jan Dlugosz jako historyk http://www.oeiizk.edu.pl/historia/bednarska/historyk

14 „Każdy jest dłużnikiem swojej ojczyzny… ” Dzieło Długosza wzbudziło podziw wśród znawców interesujących się historią, na przykład u słynnego Kallimacha. W dziejach kultury polskiej Kronika Jana Długosza zajmuje miejsce wyjątkowe, ponieważ wpływała na historyczną świadomość Polaków. Długosz wyjątkowo cenił wykształcenie historyczne, ponieważ uważał, że dostarcza ono wzorców zachowania, uczy rozróżniać między dobrem i złem, kształtuje zasady współżycia między ludźmi. Mówił, że „każdy jest dłużnikiem swojej ojczyzny w takim stopniu w jakim siły jego umysłu pozwalają mu dług spłacić”. Ola Bednarska, Jan Dlugosz jako historyk http://www.oeiizk.edu.pl/historia/bednarska/historyk

15 Domniemany wizerunek Jana Długosza na fresku z końca XV wieku w Domu Długosza w Wiślicy