1 Agnieszka Kowalczyk Kielce, kwiecie ń 2014 Polskie czasopisma kobiece z okresu międzywojennego zawierające wkładki żurnalowe Polish feminine journals from interwar period with inserts

2  Moda dwudziestolecia międzywojennego była nierozłącznie związana z wydarzeniami historycznymi. Ukształtowały ją przede wszystkim:  I wojna światowa,  długotrwały kryzys lat 1929-1934. Po okresie „fin de siecle” i „belle epoque” nastąpił okres gwałtownego przeobrażania się mody, głównie kobiecej. Przyczyny: 1. powszechność pracy kobiet, 2. ich dostęp do stanowisk zastrzeżonych wcześniej dla mężczyzn, 3. zrównanie w sprawach obywatelskich. Moda dwudziestolecia międzywojennego

3  Sylwetka wydłuża się poprzez skracanie spódnic. Powoli zaczynają się odkrywać kobiece nogi.  Definitywnie skończył się czas noszenia gorsetów. Wojna roku 1914 zmieniła strój jeszcze bardziej:  „Dla kobiety cieszącej się większą swobodą, często pracującej zawodowo, uprawiającej sport i lubiącej taniec, ubranie musiało być przede wszystkim praktyczne. W strojach ignorowano talię i biust, skróceniu uległa spódnica, zrezygnowano z gorsetu na rzecz biustonosza i pasa do pończoch, wprowadzono nocną piżamę,..”  Młode dziewczyny, bo był to okres mody młodości, obcięły krócej spódniczki i jeszcze krócej włosy. Kobieta z tego okresu to „chłopczyca”.  Z modą nierozłącznie wiążą się żurnale mód. To właśnie dzięki między innymi tym czasopismom, które zajmowały się modnym strojem, możemy poznać ewolucję ubiorów od najdawniejszych czasów po dzień dzisiejszy. Trendy w modzie kobiecej

4

5  Na rozwój polskich żurnali mód okresu międzywojennego duży wpływ miały żurnale: Polskie żurnale mód okresu międzywojennego Zaspokoiwszy rodzimy rynek, wydające je firmy wysyłały czasopisma do innych państw, w których kultura druku żurnali była niska. Chłonnym rynkiem zbytu okazała się Polska. Złożyło się na ten stan wiele przyczyn. Jedną z nich była mała ilość wydawców prasowych i drukarni, które byłyby zainteresowane tą formą działalności. Wielkie polskie firmy wydawnicze takie jak ”Gebethner i Wolf, „Drukarnia Anczyca i Spółki”, czy „Dom Książki Polskiej” były bardziej zainteresowane drukowaniem książek i czasopism zakazanych wcześniej niż żurnalami mód. paryskie, paryskie, wiedeńskie, wiedeńskie, londyńskie. londyńskie.

6 W latach 1918-1926 wychodziło w Polsce 8 czasopism dla kobiet, a już w 1935 było ich 31. Można wyodrębnić wśród nich kilka grup tematycznych:  wyłącznie poświęcone modzie i robotom ręcznym,  mające przy dziale mód dodatek literacki,  obejmujące wyłącznie gospodarstwo domowe,  łączone oba te działy z dodatkiem pielęgnacji zdrowia i urody z częścią literacką,  obejmujące tylko higienę i kulturę fizyczną,  obejmujące wszystkie te działy oraz wychowanie dzieci i wiadomości różne związane z życiem i ruchem organizacyjnym. Czasopisma dla kobiet w latach 1918-1935 Odnalezienie ich sprawia ogromny kłopot, ponieważ nie mają one dotychczas opracowanej, ani wydanej drukiem historii. We wzmiankach zaś, bibliografiach i encyklopediach o wydawnictwach periodycznych z tej dziedziny jest dużo braków i błędów.

7 Nie było polskiego czasopisma, które prezentowałoby tylko krajową produkcję strojów. Moda w Polsce była związana z modą zachodnią. Moda – Miesięcznik ilustrowany PaniBluszcz Prawie wszystkie firmy wydawnicze drukujące czasopisma kobiece, sprowadzały z zachodu wkładki żurnalowe. Włączano je do pism albo całościowo, jak np. w czasopiśmie „Moda – Miesięcznik ilustrowany” albo też częściowo, nie zmieniając nic z modeli i wykrojów, ale opisy i podpisy przekładając je na język polski, jak np. w miesięczniku ”Pani” czy tygodniku „Bluszcz”. Żurnale zachodnioeuropejskie zaznaczyły swoją obecność na polskim rynku wydawniczym nie tylko jako wydawnictwa samoistne. Można je było także odnaleźć w zupełnie innej postaci. Wyszukanie zachodnich żurnali mód w bibliotekach polskich nastręcza jeszcze więcej trudności. Sprowadzane najczęściej poprzez prywatne kontakty trafiały od razu do rąk prywatnych odbiorców.

8

9 Modnie ubrani ludzie wyglądem swoim zaznaczali przynależność do odpowiedniej klasy społecznej, określali swoją osobowość. Nic więc dziwnego, że ubiór traktowany był w kategoriach absolutnie obowiązującego prawa. W pismach tych, obok treści społecznych i literackich wyraźnie eksponowano dział mód, haftów i robót ręcznych. Związane to było z tym, że moda była traktowana była wówczas jako rozwinięta sztuka użytkowa, W zakładach graficznych tegoż Towarzystwa, mieszczących się w Warszawie, wychodziły czasopisma przeznaczone dla czytelniczek ze wszystkich warstw społecznych. Bluszcz Najpoczytniejszymi czasopismami zawierającymi wkładki żurnalowe były periodyki Towarzystwa Wydawniczego „Bluszcz”.

10 Oprócz cotygodniowego dodatku mody, publikowane były również modele ubiorów okazjonalnych (w numerach specjalnych). Na przykład w dodatku sylwestrowym były pokazywane najmodniejsze stroje karnawałowe. Moda prezentowana w tych czasopismach była całosezonowa. Dawała pełny obraz aktualnie obowiązującego stylu ubierania się kobiet i dzieci. Bluszcz BluszczŚwiat Dziewcząt Młoda MatkaKobieta w świecie i w domuJa to zrobięTo co najmodniejszeDziecko i matka Życie kobieceKultura ciałaModne roboty kobiece 8-10 tys. egzemplarzy Pod egidą Towarzystwa Wydawniczego „Bluszcz” wydawane były takie periodyki jak: „Bluszcz” (1910 - 1921; 1922 - 1939), „Świat Dziewcząt” (1933 - 1934), „Młoda Matka” (1927 - 1934), „Kobieta w świecie i w domu” (1925), „Ja to zrobię” (1933 - 1935), „To co najmodniejsze” (1930 - 1935), „Dziecko i matka” (1925), „Życie kobiece”, „Kultura ciała” i „Modne roboty kobiece” Łączny nakład wszystkich tytułów nie przekraczał 8-10 tys. egzemplarzy.

11

12

13 Bluszcz BluszczemTygodnik-Kobieta Współczesna Czasopismem nie wydawanym przez Tow. Wyd. „Bluszcz”, ale bardzo mocno związanym z tematyką i gronem redakcyjnym z „Bluszczem” był „Tygodnik-Kobieta Współczesna”. Tygodnik Kobiety Inne firmy wydawnicze nie rezygnowały jednak z konkurencji i walczyły wytrwale, wszelkimi dostępnymi im środkami o zdobycie jak największej liczby czytelniczek. Obniżały cenę czasopism, używały papieru lepszej klasy, ale przede wszystkim wszystkie starały się o bogatszą stronę graficzną i pełniejszy serwis informacyjny. Jednym z nich był „Tygodnik Kobiety”. Kobieta Współczesna Bluszcz10 tys. egzemplarzy „Kobieta Współczesna” nie zdobyła szerszej popularności i podobnie jak „Bluszcz” musiała zadawalać się nakładem nie przekraczającym 10 tys. egzemplarzy, pozostając pismem nie tylko o dość określonym profilu politycznym, ale także skierowanym do kobiet zaangażowanych w życie publiczne kraju.

14 Moda w czasopiśmie nie była wielce eksponowana. Zajmowała zazwyczaj wewnętrzną stronę okładek, ostatnią i dwie środkowe karty czasopisma. Na okładce przedstawiano zazwyczaj modele ubiorów, natomiast środkową część zajmowały wzory wykrojów sporządzane przez polskie firmy krawieckie. Była to w większości moda kobieca, ale niektóre numery, np. karnawałowy eksponowały modę męską lub dziecięcą (dla panów kroje fraków, smokingów; dla dzieci wzory sukienek, bucików). Na okładce przedstawione były zazwyczaj modele ubiorów, natomiast środkową część zajmowały wzory wykrojów sporządzane przez polskie firmy krawieckie. Bardzo często można było spotkać wzory haftów i robótek. Moda w czasopiśmie

15 Pani Na czoło periodyków poświęconych modzie wysuwał się bezspornie miesięcznik „Pani - czasopismo poświęcone eleganckiej kobiecie i jej otoczeniu”. 1 kwietnia 1925 r. podtytuł zmieniono na „Pismo poświęcone eleganckiej kobiecie, wytwornym modom, kultowi artystycznemu i kosmetyce”. Treść pisma obejmowała:   felietony i groteski (felietony pisane przez najpoczytniejszych pisarzy dwudziestolecia: Magdalenę Samozwaniec, Kornela Makuszyńskiego, Juliana Tuwima)   nuty i taniec   dział: jak się ubrać, jak się ubierało ongiś  Pani Mody  klejnoty i rozkazy dzienne ”Pani Mody”   przegląd literatury i sztuki   dział: co się dzieje w eleganckim świecie.

16

17 Moda zajmowała w piśmie 5 - 6 stron. Były to modele firmy Gustaw Żmigryder oraz firmy Bogusław Herse (było ich o wiele mniej) Ryciny dawano przeważnie jako drzeworyty w tekście i naklejano górnym brzegiem. Moda w górachModa w teatrzeModa w auciePani Temat mody jest bardzo ważny w piśmie. Właściwie wszystko jej dotyka. Oprócz modeli ubioru na każdą okazję: „Moda w górach”, „Moda w teatrze”, „Moda w aucie”, w „Pani” przedstawiano również dodatki: kapelusze, buty, rękawiczki. Pani Pani - ilustrowany magazyn z dodatkiem Art.-Goud-Beate Od „Pani” Gustawa Żmigrydera trzeba odróżnić wydawane pod tym tytułem krótkotrwałe pismo „Pani - ilustrowany magazyn z dodatkiem Art.-Goud-Beate”, wydawane w Warszawie w 1934r. Do pisma sprowadzano żurnale mód z Paryża i Wiednia. Do nich dodrukowywano w kraju część literacką wraz z artykułami z higieny i znajomości kosmetyków, czasem z gospodarstwa domowego wychowania dzieci.

18 Pani Świat Kobiecy - Rekord Wydawnictwem podobnym do „Pani” Żmigrydera był żurnal pt. „Świat Kobiecy - Rekord” zrazu miesięcznik, później „dwutygodnik poświęcony modom sprawom kobiecym z osobną wkładką żurnalową”. ok.10 tys. egzemplarzy Nakład wynosił ok.10 tys. egzemplarzy. Obok dużego działu literackiego czasopismo zawierało 30 stron żurnali. Dwie ostatnie strony przeznaczone były na roboty ręczne (ilustracje z opisem wykonania aplikacji, sztucznych kwiatów, haftów). Modele czarno-białe i kolorowe przedstawiały zarówno modę sezonową jak i okazjonalną.

19

20 Świat Kobiecy Przegląd ModyMiesięcznik ilustrowany, poświęcony modzie i sprawom kobiecym Magazynem tego samego typu co „Świat Kobiecy” był „Przegląd Mody - Miesięcznik ilustrowany, poświęcony modzie i sprawom kobiecym”. Przeglądzie Mody Moda w „Przeglądzie Mody” była elementem dominującym. Czarno- białe i kolorowe plansze z modelami przychodziły z Francji gotowe i były doczepiane do polskiego tekstu. Objaśnienia modeli do 1924 roku były w języku francuskim, potem w języku polskim. Paryski Przegląd Mody - Miesięcznik poświęcony modzie i życiu kobietyPrzegląd kobiecy - Miesięcznik poświęcony modzie i aktualjom życia kobiecego Bardzo ciekawym żurnalem mód było czasopismo pt. „Paryski Przegląd Mody - Miesięcznik poświęcony modzie i życiu kobiety”. W grudniu 1927r. wydawca zmienił tytuł na „Przegląd kobiecy - Miesięcznik poświęcony modzie i aktualjom życia kobiecego”. Chic Parisien Pierwsze miejsce w czasopiśmie zajmują 32 strony modeli, tablice kroju i omówienia dodatków do stroju. Modele czarno - białe i kolorowe były wykonywane na papierze kredowym, jako osobna wkładka do pisma. Przywożono je z Paryża z najlepszych francuskich żurnali mód np. „Chic Parisien” z Londynu i Wiednia.

21

22 Przeglądu kobiecego Modele wykonywano bardzo starannie. Przeznaczone były wyłącznie dla kobiet i dzieci (do lat trzydziestych, tylko moda dla dziewczynek). Niektóre numery „Przeglądu kobiecego” zawierały wkładkę z krojami. Jeżeli ich nie było, to czytelniczki mogły zamówić wykroje osobiście w redakcji czasopisma. Wykonywali je, do wszystkich modeli, specjaliści, w ciągu 24 godzin. Moda miesięcznik ilustrowany Dosyć interesującym żurnalem mód było czasopismo pt. „Moda”- miesięcznik ilustrowany. Mody Końcowa część „Mody” (około 4 stron) przeznaczona była na artykuły dotyczące różnych wydarzeń politycznych i społecznych w Polsce i za granicą. od stóp do głów Większą część pisma zajmowały czarno - białe modele sprowadzane z firm: Lelong, Bouty, Wiede, Groult Voque czy Redfern. Modele przedstawiały tylko modę kobiecą. Pokazywane stroje (wykonywane tylko z najdroższych materiałów) przeznaczono na wszystkie okazje. Żurnal ubierał kobietę dosłownie „od stóp do głów”.

23 As-Ilustrowany Magazyn Tygodniowy Moda eksponowana była również w czasopiśmie wychodzącym w Krakowie „As-Ilustrowany Magazyn Tygodniowy”. 5-6 tys. egzemplarzy Pismo to, wydawane w formacie tabloidu, na 32 kolumnach, ukazywało się w nakładzie ok. 5-6 tys. egzemplarzy. Moda zajmowała w piśmie wiele miejsca. W numerach znajdowały się mody damskie i męskie. Była to przede wszystkim moda okazjonalna, np. letnia. wakacyjna (wzory i wykroje kostiumów plażowych), balowa (modele sukien, smokingów). Często ukazywały się także modele dodatków, np. butów, kapeluszy, rękawiczek, cylindrów. Ilustracje czarno-białe i kolorowe wykonywane były w Polsce.

24

25 O modzie pisano także w niektórych czasopismach przeznaczonych dla gospodyń domowych. Mój dom Jednym z takich periodyków był „Mój dom”. Mój dom „Mój dom” ukazywał nie tylko modne ubiory, ale także modę mieszkaniową (modne nakrycia stołowe, modne dywany, meble). Było na to przeznaczonych około 4 stron. Medeleine radzi Moda rozrzucona po całym czasopiśmie zajmowała około 8 stron. Czarno-białe modele ubiorów zajmowały cztery środkowe kartki. Dział ten zatytułowany był „Medeleine radzi” Były to projekty polskich firm krawieckich (szczególnie warszawskich), prezentowane przez gwiazdy polskiego kina. Dwie ostatnie strony zajmowały wzory robót ręcznych.

26 Życie i mody kobiece Oparte na modelach niemieckich wydawnictwo pt. „Życie i mody kobiece”. Mody wytworne i praktyczne Razem z pismem wydawnictwo drukowało, w formie dodatku - żurnal połączony z tablicą kroju „Mody wytworne i praktyczne”. Zawierał 600 modeli kostiumów, płaszczy i bielizny dla mężczyzn, chłopców i dzieci. Ubiory projektowano z najlepszych gatunkowo materiałów. W życiu i modach kobiecych „W życiu i modach kobiecych” reklamowano tytuły żurnali zagranicznych (szczególnie niemieckich). Można je było kupić w redakcji w Warszawie. Moda zajmowała większą część pisma - 12 stron. Była przeznaczona dla kobiet i dzieci na każdą okazję. Ilustracje modeli w tekście były czarno-białe, na okładce kolorowe. Do niektórych modeli dołączone były gotowe wykroje, jeśli zaś ich nie było, to na końcu czasopisma, wklejony był blankiet na stosowne zamówienie. Czytelniczka mogła wówczas zamówić wykrój danego wzoru. Wykroje były kompletne i gotowe do wykrajania. Szycie ułatwiać miały tablice miar do strojów.

27 Szyk kobiecy Jednym z mniej udanych przedsięwzięć wydawniczych był druk żurnalu pt. „Szyk kobiecy”. Do tekstu dołączony był arkusz wkładki żurnalowej przedstawiający modę sezonową. Wkładkę sprowadzano zza granicy. Modele strojów były bogato zdobione i szyte z najlepszych materiałów. Fotografie czarno-białe wykonywały na zamówienie Zakłady „Manuel” w Paryżu, „Wide-World” w Londynie oraz „Dorys” i „Fuks i Brzozowski” w Warszawie. Pismo zaznajamiało zarówno z modą męską jak i damską. Obok modeli sprowadzanych zza granicy, żurnal pokazywał wykroje projektantów warszawskich firm krawieckich. ABC - mody Żurnal poświęcony był wyłącznie modzie i właściwie wszystkie artykuły (bogato ilustrowane) poświęcano temu problemowi. W celu utrzymania wysokiego poziomu pisma, „ABC - mody” tłoczony był na papierze kredowym. ABC mody-miesięcznik poświęcony kulturze stroju pani i pana Próbą wyrwania naszego krawiectwa i jego dodatków spod wyłączności pism francuskich i niemieckich było czasopismo wychodzące 25 każdego miesiąca pt. „ABC mody-miesięcznik poświęcony kulturze stroju pani i pana”.

28 Wykwint i moda Żurnalem, który przedstawiał tylko modele polskich projektantów był miesięcznik pt. „Wykwint i moda”. Ilustracje wykonywano sposobem offsetowym w Drukarni „Lit... Art. W. Główczeski”. Wykwint i Moda Warszawskie Laboratorium Chemiczne „Wykwint i Moda” było nastawione przede wszystkim na reklamowanie wyrobów wielkich firm krawieckich, kosmetycznych, czy jubilerskich jak np. Towarzystwa Akcyjnego „Warszawskie Laboratorium Chemiczne” sprzedającego perfumy, mydła, kosmetyki. Znani artyści ołówka wykonywali rysunki modeli kreską, które powielano następnie na papierze kredowym. Do każdego z nich dołączony był odpowiednio dowcipny tekst. Kolorowe rysunki powielane offsetem przedstawiały modę na każdą okazję dla pana i pani, np. dla panów wzory garniturów wizytowych, dla pań wzory garsonek, lub sukni wizytowych.

29 Świat pięknej pani Najmłodszym warszawskim żurnalem mód był „Świat pięknej pani”. Dział mód (jeden z najważniejszych) stworzyła i doprowadziła do rozkwitu Jadwiga Kiewnarska. Zajmował on 4 strony w środkowej części pisma. Fotografie modeli były czarno-białe i kolorowe, pokazywały ubiory i noszone za granicą, i opracowane przez polskich projektantów mody. Letnia rewia modyWiosenna rewia mody Tablice dodatków przedstawiały zazwyczaj modę sezonową, np. „Letnia rewia mody”, „Wiosenna rewia mody”. Stroje wykonywane były z najlepszych i najdroższych materiałów, sprowadzanych zza granicy. Dużą wagę Jadwiga Kiewnarska przywiązywała do bogatych dodatków stroju, np. złotej biżuterii.

30 Moja przyjaciółka Z pismami stołecznymi zaczęło konkurować pismo „Moja przyjaciółka” ukazujące się w Żninie w Wielkopolsce. Jeden z działów poświęcony był „Kursowi robót”. Zawierał wzory haftów, robót ręcznych i przepisów kulinarnych. Czasopismo składało się z 24 stron, w tym moda zajmowała od 8 do 20 kartek (wliczając w to okładki). Modele pokazywały modę damską, męską, dziecięcą. Fotografie czarno-białe wykonane były na lichym papierze. Przedstawiały modę zarówno codzienną, np. stroje robocze, domowe suknie, jak i też okazjonalną, np. wyprawa panny młodej. Niektóre numery były wzbogacone przez arkusze modeli pochodzących z Wiednia.

31

32 Nowa Linia Do rywalizacji z warszawskimi żurnalami mód stanęli także wydawcy i redaktorzy krakowscy, czasopismem dla kobiet, pt. „Nowa Linia”. Nowa Linia „Nowa Linia” była typowym czasopismem poświęconym modzie. Liczne fotografie czarno-białe modeli przedstawiały stroje na każdą okazję, np. na wizytę u teściowej, na chrzciny, na ślub, na bal, na wyprawę nad morze, czy w góry. Tekstu nie dotyczącego mody było stosunkowo niewiele. Moda i Sztuka Nieudaną próbą było wydawanie czasopisma, pt. „Moda i Sztuka”. Modzie i Sztuce Moda w „Modzie i Sztuce” dominowała. Czarno-białe fotografie modeli przedstawiały modę damską i męską. Modele zajmowały górną część strony, dolna poświęcona była reklamie wszelkiego rodzaju (od mydła i pasty począwszy, na biżuterii skończywszy). Modą i Sztuką W założeniu, stali abonenci magazynu mieli co miesiąc otrzymywać dodatek żurnali mód zza granicy. Z „Modą i Sztuką” współpracowali także artyści krakowscy. Dostarczali, wykonane przez siebie wzory modnych ubrań. Na ostatniej stronie prezentowano tradycyjne wzory strojów z XIX wieku.

33 Odrębną grupę tworzyły wydawnictwa fachowe przeznaczone dla uczniów, czeladników i mistrzów krawieckich. Gazeta Krawiecka Jednym z takich periodyków była ”Gazeta Krawiecka” – Centralny Organ ekonomiczno-polityczny Państwowego Związku Samoistnych Krawców, Krawczyń i pokrewnych Zawodów Zjednoczonej Polski. Główny zrąb pisma stanowiły artykuły dotyczące mody i kroju. Były również porady dla początkujących krawców, np. jak zdejmować miarę z klienta. W każdym numerze znajdowały się modele ubrań oraz wzory ich wykrojów. Zła jakość papieru, na którym drukowano „Gazetę”, pozawalała na rysunki jedynie czarno-białe (chodziło o jak najniższe koszty, aby cena produkcji pisma była dostępna dla każdego). W miarę rozwoju magazynu pojawiało się coraz więcej modeli i wzorów z wykrojami.

34 Gazeta Krawiecka Taki sam tytuł i zawartość miało pismo „Gazeta Krawiecka” - Organ Naczelny Spółdzielni Pracy Krawców ”. Na jej łamach zamieszczano porady dla młodych krawców, omawiano sytuację ekonomiczną kraju i branży krawieckiej. Można tam było również znaleźć kroje i wykroje ubrań dla każdego w wykonaniu najlepszych mistrzów. Półrocznik „Półrocznik” zawierał wszystko to, co interesowało ówczesnego krawca. Były tam artykuły dotyczące egzaminów, reklamy, nekrologi, cenniki strojów i materiałów a także na eksponowanym miejscu wzory i wykroje ubrań. Rysunki i ilustracje (niestety czarno-białe) zajmowały cztery środkowe kartki. Wydawca posiadał własną Prywatną Szkołę Kroju dużą wagę przykładał do żurnali mód. Najlepsze z nich reklamował w swojej gazecie.

35 Według wydawcy żurnale mód powinny: wzbudzić zaufanie klienta, że mu krawiec taki fason wykona, jaki sobie klient wybierze z żurnalu, ułatwiać sprzedaż, żurnal dany do pracowni ułatwia odrobienie fasonu, a to jest najważniejszą reklamą, ponieważ klient jest zadowolony, gdy ubranie stroi, jak tę figurę w obrazie mody. Odzież - Ilustrowane pismo zawodowe, poświęcone krawiectwu z dodatkiem sezonowych żurnali mód Nie była to jedyna próba wydawania prasy dla tej grupy zawodowej. Czasopismem wydawanym dla krawców było również „Odzież - Ilustrowane pismo zawodowe, poświęcone krawiectwu z dodatkiem sezonowych żurnali mód”. Odzież „Odzież” była typowym pismem krawieckim. Nowością było to, że na żądanie klienta przesyłano również wzory materiałów oraz własne wydawnictwa: przewodnik dla krawców damskich i męskich z ilustracjami podręcznik kroju dla krawców podręcznik kroju sukien, okryć damskich i dziecięcych Odzież ćwierćroczną kumulację czasopisma „Odzież”

36 Fryzura - kosmetyka - moda Uroda - dwutygodnik ilustrowany, poświęcony fryzurze, kosmetyce i modzie Warto również wspomnieć o jeszcze jednym, liczącym się periodyku fachowym, w którym dominowała moda, wydawanym przez Oficynę Polska Prasa Zawodowa pt. „Fryzura - kosmetyka - moda” - dwutygodnik ilustrowany, Oficjalny Organ Centralnego Związku Cechów Fryzjerskich w 1932 roku zmieniono tytuł na „Uroda - dwutygodnik ilustrowany, poświęcony fryzurze, kosmetyce i modzie”. Uroda Urodzie „Uroda” obok tematów interesujących wyłącznie fryzjerów, podawała również informację przeznaczoną dla postronnego czytelnika. Można było tu przeczytać mnóstwo porad, dotyczących poprawy własnego wyglądu, np. jak czesać włosy, aby być modnym, jakiego kremu, lub kosmetyku użyć, aby poprawić i uzdrowić cerę. W „Urodzie” można było znaleźć także odpowiednie dodatki do fryzury. Wzory modeli sprowadzane z zagranicy prezentowały sławne gwiazdy filmowe Mauveen O’Sullivan, Jack Oakii, Inez Garcia. To powodowało, że pokazywana była wyłącznie moda panująca w Hollywood. Fotografie były czarno-białe.

37 Żurnale mód to nie tylko historia stroju, to także historia czasopiśmiennictwa i sztuki drukarskiej, ilustracyjnej, fotograficznej. Znaczenie żurnali mód można rozpatrywać z wielu punktów widzenia. Pierwszym i chyba jednym z najważniejszych jest ich związek z historią kultury materialnej ( w tym kultury stroju ). To dzięki tym, zupełnie niedocenianym wydawnictwom, poznajemy historię ubiorów ludzi z przeszłości, już od połowy XIX wieku po dzień dzisiejszy, obserwujemy ich rozwój i zmiany na przełomie stuleci.

38 Dziękujęzauwagę