1 Aktualizacja Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Błonie do roku 20231

2 Lokalny Program RewitalizacjiKluczowy dokument, stanowiący element lokalnego planu zagospodarowania przestrzennego Wyznaczenie celów strategicznych, misji oraz wizji dla gminy Koncepcja zrównoważonego rozwoju społeczno-przestrzennego Zapewnienie ciągłości konceptu rozwoju gminy Wypracowanie strategii wyjścia z sytuacji kryzysowej dla obszarów zdegradowanych

3 Etapy realizacji Lokalnego Programu RewitalizacjiAnaliza społeczno-gospodarcza bieżącej sytuacji w gminie Analiza SWOT Diagnoza czynników kryzysowych Charakterystyka obszarów zdegradowanych Wyznaczenie terenów pod rewitalizację Wyznaczenie wizji wyprowadzenia obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego Omówienie projektów rewitalizacyjnych oraz oceny ich efektywności

4 Słownik pojęć Rewitalizacja - proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych. Obszar zdegradowany - obszar, na którym zidentyfikowany został stan kryzysowy (tj. stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych). Może to być teren podzielony na podobszary nieposiadające wspólnych granic. Obszar rewitalizacji - całość lub część obszaru zdegradowanego, na którym planowane jest przeprowadzenie rewitalizacji. Teren nacechowany koncentracją negatywnych zjawisk, posiadający duże znaczenie dla rozwoju lokalnego. Projekt rewitalizacyjny - plan ukierunkowany na osiągnięcie celów programu rewitalizacji, finansowany głównie ze środków: Regionalnych Programów Operacyjnych, budżetu państwa i jednostek samorządowych, a także prywatnych. Partycypacja społeczna – aktywny udział mieszkańców w lokalnych sprawach społecznych.

5 Diagnoza społeczno-gospodarcza gminyOpracowanie danych zastanych dotyczących gminy z zakresu sfery społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej. Połączenie analizy desk research wraz z analizą SWOT ma za zadanie wyznaczyć strategiczne walory gminy, na których powinny opierać się priorytetowe działania rozwojowe. Z drugiej strony, synergia badań pozwala wyznaczyć główne obszary kryzysowe, które należy wyeliminować.

6 Społeczeństwo Wykres. Przyrost naturalny na terenie gminy w latach Liczba mieszkańców w 2015 roku wskazywała na osób, w tym mężczyzn (47,74%) oraz kobiety (52,26%) W latach 2010 – 2015 nastąpił wzrost gęstości zaludnienia na terenach wiejskich oraz spadek na terenach miejskich. Odsetek liczby ludności na terenach miejskich wynosi w gminie 58,4%. Negatywne zmiany w strukturze grup ekonomicznych ludności. Bilans w przyroście naturalnym w 2015 roku wynosił - 15.

7 Wyszczególnienie powierzchni Udział w powierzchni Gminy [%]Przestrzeń Tabela. Struktura użytkowania gruntów na terenie gminy w 2014 r. Wyszczególnienie powierzchni Powierzchnia [ha] Udział w powierzchni Gminy [%] Użytki rolne razem, w tym m.in.: 7570 88,46 grunty orne 6447 sady 170 łąki i pastwiska trwałe 541 Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 62 0,72 Grunty pod wodami razem 46 0,54 Grunty zabudowane i zurbanizowane razem, w tym m.in.: 843 9,85 tereny mieszkaniowe 197 tereny przemysłowe 194 Użytki ekologiczne Nieużytki 37 0,43 Tereny różne OGÓŁEM 8558 100 Miasto Błonie centralnym ośrodkiem administracyjnym, pełniącym funkcje usługowo-społeczne. W latach 2012 – 2014 przekształcenie 77 ha gruntów rolnych w grunty zabudowane i zurbanizowane.

8 Sfera gospodarcza Tabela. Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych w Gminie Błonie w 2015 roku. 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Sektor publiczny ogółem 48 46 43 41 39 Sektor prywatny ogółem, w tym: 2361 2329 2428 2494 2558 2591 Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 1894 1853 1905 1951 1979 2005 Spółki handlowe 186 195 229 241 258 267 Spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 45 50 53 Spółdzielnie 13 12 11 Fundacje 2 3 Stowarzyszenia i organizacje społeczne 37 38 40 42 W latach 2010 – 2015 wzrost liczby podmiotów o 9,33%, na koniec okresu funkcjonowało 2657 przedsiębiorstw. Najliczniej reprezentowana grupa mikroprzedsiębiorstw (2539), następnie małych (93), średnich (22) oraz dużych (3) podmiotów gospodarczych. Przewaga liczby przedsiębiorstw z sektora prywatnego w relacji do sektora publicznego. Zgodnie z PSR na terenie gminy w 2010 funkcjonowało 1011 gospodarstw rolnych.

9 Zatrudnienie Wykres. Liczba pracujących ogółem wg płci na terenie Gminy Błonie w latach W latach 2010 – 2014 liczba mieszkańców posiadających zatrudnienie była niestabilna. Przewaga mężczyzn w liczbie osób zatrudnionych. W roku 2014 odnotowany najwyższy poziom osób pracujących (8 441).

10 Infrastruktura technicznaTabela. Zasoby mieszkaniowe na terenie gminy w latach 2010 2011 2012 2013 2014 Liczba mieszkań 7 894 7 960 8 245 8 371 8 489 Liczba izb 29 779 30 154 31 004 31 576 32 119 Powierzchnia użytkowa mieszkań [m²] Rosnąca liczba mieszkań w gminie. Obecność drogi krajowej oraz czterech dróg wojewódzkich wyprowadzających ruch na zewnątrz gminy. W latach 2010 – 2015 nastąpił wzrost długości sieci: wodociągowej (o 14,1 km), kanalizacyjnej (o 9 km) oraz gazowej (o 15 km). W latach 2010 – odnotowano wzrost liczby osób korzystających z instalacji: wodociągowej (o 2,8% p.p.), kanalizacyjnej ( o 5,4 p.p.) oraz spadek liczby ludności eksploatujących sieć gazową (o 5,5 p.p.).

11 Poziom edukacji Tabela. Dane statystyczne na temat oświaty i edukacji w latach 2012 2013 2014 Placówki wychowania przedszkolnego 9 10 13 Miejsca w przedszkolach 703 756 874 Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego 721 766 815 Szkoły podstawowe 3 4 Uczniowie szkół podstawowych 1187 1234 1338 Szkoły gimnazjalne Uczniowie szkół gimnazjalnych 573 554 547 Szkoły ponadgimnazjalne 1 Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych 263 349 200 Liczba uczniów przypadająca na jeden oddział w szkołach podstawowych 21 Liczba uczniów przypadająca na jeden oddział w szkołach gimnazjalnych 22 23 W latach 2012 – 2014 nastąpił wzrost w liczbie dzieci uczęszczających na zajęcia w ośrodkach przedszkolnych oraz szkołach podstawowych. W latach 2012 – 2014 odnotowano spadek liczby uczniów szkół gimnazjalnych.

12 Infrastruktura społecznaSferę kulturalną na terenie Gminy Błonie zapewnia w większości miasto, gdzie swoją działalność prowadzą takie instytucje, jak: Centrum Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna, Wojewódzka Biblioteka Pedagogiczna - filia w Błoniu. Opiekę zdrowotną w zakresie lecznictwa stacjonarnego dla społeczeństwa z terenów miejsko-wiejskich Gminy świadczy: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Błoniu, Zakład Opieki Medycznej „Vita-Med” filia w Bramkach, Powiatowa Stacja Ratownictwa Medycznego zlokalizowana w Błoniu, LLMED Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, NZOZ Credomed Sp. z o.o, NZOZ Gabinety Stomatologiczne Androsz. Organizacją wspierającą osoby potrzebujące jest Ośrodek Pomocy Społecznej w Błoniu. Podmiotem wspomagającym Ośrodek Pomocy Społecznej w sferze walki z alkoholizmem jest Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

13 Analiza SWOT Analiza SWOT jest oceną silnych i słabych stron danego obszaru na tle szans i zagrożeń ze strony otoczenia. Diagnoza ta pozwala wybrać najlepszą strategię do wdrożenia planowanych zmian w gminie. Jej nazwa pochodzi od pierwszych liter rozpatrywanych grup czynników: strengths – silne strony – charakter wewnętrzny i pozytywny, weaknesses – słabości – charakter wewnętrzny i negatywny, opportunities – szanse – charakter zewnętrzny i pozytywny, threats – zagrożenia – charakter zewnętrzny i negatywny.

14 Sfera przestrzenna ROZWÓJ PRZESTRZENNY Mocne strony Słabe stronyduża powierzchnia Gminy w stosunku do innych gmin powiatu warszawskiego zachodniego, ścisłe powiązania z dużymi ośrodkami z rejonu, bliska odległość do aglomeracji warszawskiej, występowanie żyznych gleb, gęsta sieć rowów melioracyjnych, duży udział dróg nieurządzonych (gruntowych), niezadowalający stan techniczny nawierzchni dróg, zły stan budynków zabytkowych, bardzo mała powierzchnia kompleksów leśnych, mało urozmaicona struktura użytkowania gruntów, Szanse Zagrożenia realizacja strategii rozwoju powiatu i Gminy, możliwość pozyskania środków (m.in. z funduszy UE) na poprawę stanu technicznego budynków i dróg na obszarze zdegradowanym, Zwiększenie estetyki, użyteczności i zagospodarowania przestrzennego obszaru zdegradowanego, co przyciągnęłoby turystów intensywny proces urbanizacyjny, pomniejszanie terenów rolniczych na rzecz terenów zabudowanych, mało powierzchni objętych formami ochrony, duże zagrożenie zanieczyszczenia sieci hydrograficznej ściekami komunalnymi. Zabudowania skupione głównie wzdłuż bardzo ruchliwych ciągów komunikacyjnych

15 Sfera społeczna ROZWÓJ SPOŁECZNY Mocne strony Słabe stronydziałalność organizacji pozarządowych, dostęp do infrastruktury sportowej, wystarczająca baza infrastruktury oświatowej, dodatnie saldo migracji wewnętrznych, wzrost liczby osób korzystających z instalacji kanalizacyjnej, spadek liczby mieszkańców na obszarze miejskim, przy równoczesnym ich wzroście w obrębie terenów wiejskich, ujemny przyrost naturalny, Szanse Zagrożenia możliwość realizacji projektów europejskich, aktywna działalność samorządu lokalnego, spadek liczby bezrobocia, dofinansowanie programów instytucji kultury w celu wzrostu aktywizacji społeczności, duże dysproporcje między liczbą kobiet i mężczyzn pod względem wieku i płci, niestabilna sytuacja zatrudnienia,

16 Sfera gospodarcza ROZWÓJ GOSPODARCZY Mocne strony Słabe stronywzrost liczby podmiotów gospodarczych, znaczna przewaga podmiotów gospodarstw sektora prywatnego, dość dobrze rozbudowana infrastruktura systemów technicznych, zapewniona podstawowa opieka zdrowotna, dominacja małych gospodarstw rolnych (1-5 ha), hodowla zwierząt gospodarskich bazująca przede wszystkim na drobiu, wzmożony ruch samochodów ciężarowych, duże obciążenie ruchem samochodowym skrzyżowań dróg na obszarze miejskim, brak sieci kanalizacji deszczowej, Szanse Zagrożenia możliwość uzyskania środków z funduszy zewnętrznych na rozwój i odnowę miejsc potrzebnych rewitalizacji, realizacja planowanych strategii, które mają na celu odnowę gospodarczą, wykorzystanie warunków dla rozwoju turystyki i rekreacji, co wiązałoby się z utworzeniem nowych miejsc pracy, pozyskanie środków finansowych ze źródeł zewnętrznych (w tym funduszy UE) na rozwój przedsiębiorczości brak szybkiej poprawy istniejącej infrastruktury,

17 Obszar zdegradowany Najpoważniejsze zjawiska kryzysowe, występujące na terenie gminy dotyczą sfery społecznej. Są to głównie takie aspekty jak: bezrobocie, alkoholizm, ubóstwo, przestępczość, niski poziom kapitału społecznego, edukacji, bądź też uczestnictwa mieszkańców w życiu publicznym. Aby zdefiniować dany obszar jako zdegradowany, poza wymienionymi wyżej czynnikami, na jego terenie musi występować co najmniej jedno negatywne zjawisko: gospodarcze: głównie niski stopień przedsiębiorczości, słaba kondycja lokalnych przedsiębiorstw, lub środowiskowe: przede wszystkim przekroczenie standardów jakości środowiska, bądź też obecności szkodliwych materiałów dla zdrowia i życia człowieka, lub przestrzenno-funkcjonalne: brak lub słaby stan infrastruktury technicznej, niedostatek podstawowych usług, bądź brak dostępu do nich, niedobór przestrzeni publicznych.

18 Wykorzystane wskaźniki w analizie obszarów zdegradowanychNa podstawie współpracy instytucjami, takimi jak PUP, OSP, Policja, oraz Urząd Miasta i Gminy zostały zebrane szczegółowe dane dotyczące takich aspektów jak: Liczba osób bezrobotnych: zarejestrowanych ogółem, kobiet, długotrwałe bezrobotnych, poniżej 25 roku życia; powyżej 50 roku życia; bez wykształcenia średniego; bez kwalifikacji zawodowych; Liczba osób objętych pomocą ze względu na: alkoholizm, ubóstwo, niepełnosprawność; Liczba przestępstw stwierdzonych: rozboje, wymuszenia rozbójnicze, kradzieże rozbójnicze; bójka i pobicie, kradzieże z włamaniem, kradzieże ogółem, przestępstwa narkotykowe, przestępstwa dot. przemocy w rodzinie; Emisja CO2 ze zużycia energii na potrz. Cieplnej [Mg CO2]; Dostępność zabytków.

19 Wyznaczenie obszaru zdegradowanegoWszystkie z zaproponowanych czynników problemowych: społeczne, gospodarcze, infrastrukturalne i kulturowe znalazły potwierdzenie w wynikach badań z interesariuszami Gminy Błonie zarówno z grupą roboczą podczas warsztatów diagnostycznych i przeprowadzenia analizy SWOT, jak i badaniami ankietowymi oraz spotkaniami konsultacyjnymi ze wszystkimi interesariuszami Gminy. Rysunek. Obszary zdegradowane

20 Obszar rewitalizacji nie może być większy niż 20% powierzchni gminy.Obszar rewitalizacji nie może być zamieszkały przez więcej niż 30% liczby mieszkańców gminy. Teren może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic. Obszar musi obejmować całość bądź część obszaru zdegradowanego, cechując się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk

21 Centrum Miasta Obecny stan strukturalno-przestrzenny centrum miasta nie spełnia funkcji, które są istotne dla funkcjonowania gminy i miasta. Obecnie w obszarze tym brakuje atrakcyjnej oferty usługowo-handlowej. Zanikanie funkcji centrum miasta jest wynikiem zjawiska suburbanizacji. Postępująca dezintegracja społeczna oraz zanikająca świadomość poczucia tożsamości lokalnej powoduje wzrost natężenia problemów społecznych. Proces rewitalizacji będzie miał za zadanie przywrócić centrum miasta Błonie znaczenie istotnego ośrodka gospodarczego oraz kulturalno-rozrywkowego gminy. Dodatkowo na terenie centrum znajdują się obiekty zabytkowe stanowiące dziedzictwo historyczno-kulturowe regionu, których zachowanie i renowacja podniesie atrakcyjność turystyczną miasta i gminy.

22 Tereny osiedli mieszkaniowych oraz tereny zieloneW wyznaczonym obszarze zidentyfikowano braki w infrastrukturze mieszkaniowej, w zakresie złego stanu infrastruktury budynków oraz niskiej jakości przestrzeni publicznych. W związku z niezagospodarowaniem części terenów znajdujących się w pobliżu osiedli mieszkaniowych brakuje miejsc integracji społecznej oraz przestrzeni dla organizacji wydarzeń kulturalno-rozrywkowych. Przywrócenie przestrzeniom publicznym funkcji miejsca spotkań, integracji kulturalnej sportu i rozrywki wpłynie znacząco na poprawę jakości życia mieszkańców i zwiększy atrakcyjność turystyczną regionu.

23 Tereny o znaczeniu gospodarczym i inwestycyjnymTeren byłego dworca PKP oraz po byłych zakładach Mechaniczno-Precyzyjnych „Mera – Błonie” jest przestrzenią obecnie niezagospodarowaną i zdegradowaną. Ze względu na położenie blisko obszaru centrum oraz wysoki potencjał rozwoju gospodarczego, stanowi istotne zaplecze inwestycyjne dla strefy śródmieścia. Ponieważ znaczącym problemem miasta i gminy błonie jest brak wystarczającej liczby inwestycji gospodarczych i powstawania nowych miejsc pracy, co powoduje, emigrację ludności w celach zarobkowych, w wyniku konsultacji społecznych zdecydowano się na włączenie do rewitalizacji terenów o potencjale inwestycyjnym, w celu przywrócenia im funkcji gospodarczych, co pozytywnie wpłynie na sytuację społeczno-gospodarczą miasta i gminy.

24 Obszar rewitalizacji Rysunek. Obszary rewitalizacji

25 Planowany efekt rewitalizacjiWizja: Zrównoważony rozwój społeczny, gospodarczy, infrastrukturalny i środowiskowy na obszarach wyznaczonych do rewitalizacji. Skoncentrowany na potrzebach lokalnej społeczności, przyczyniający się do jej integracji i wzmacniania więzi, przy jednoczesnym ożywieniu gospodarczym wpłynie na poprawę jakości życia mieszkańców całej gminy. Obszar rewitalizacji postrzegany będzie jako atrakcyjny zarówno dla mieszkańców, jak i inwestorów. Misja: Podejmowanie zintegrowanych działań przez władze Gminy Błonie oraz interesariuszy Programu Rewitalizacji (mieszkańców, przedsiębiorców, organizacje pozarządowe itd.) w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzenno-funkcjonalnej, finansowanych z kapitału publicznego i prywatnego, wspartych o fundusze zewnętrzne. Działania będą przyczyniały się do niwelowania problemów występujących na obszarach rewitalizacji.

26 Cele strategiczne Obszar strategiczny - społeczeństwoCel strategiczny - Rozwój kapitału społecznego i integracja mieszkańców, w tym zwiększenie dostępności i różnorodności oferty rekreacyjno-kulturalnej oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Obszar strategiczny - gospodarka Cel strategiczny - Rozwój gospodarczy i podnoszenie aktywności zawodowej mieszkańców. Obszar strategiczny – przestrzeń i środowisko Cel strategiczny - Zagospodarowanie przestrzenne obszarów zdegradowanych oraz zwiększenie ich estetyki i użyteczności.

27 Projekty rewitalizacyjneModernizacja dachu na budynku Dziennego Domu „Senior-WIGOR” Rewitalizacja Stadionu Miejskiego w Błoniu Bulwary Błońskie nad rzeką Rokitnicą wraz z zielenią i infrastrukturą towarzyszącą na odcinku od ul. Piłsudskiego do zachodniej kładki przy parku Bajka w Błoniu - II etap budowy bulwarów miejskich w Błoniu Budowa wielofunkcyjnego kompleksu sportowo-rekreacyjnego obejmującego budowę hali sportowo-widowiskowej i krytego basenu wraz z zapleczem techniczno-socjalnym i rekreacyjno-treningowym” Doposażenie sali usprawniania ruchowego w Dziennym Domu „Senior-WIGOR” Doposażenie sali klubowo-kinowej w Dziennym Domu „Senior-WIGOR” Rewitalizacja terenu zielonego przed budynkiem Dziennego Domu „Senior-WIGOR” Rewitalizacja targowiska miejskiego w Błoniu Budowa parkingu „Parkuj i Jedź” w Bieniewicach Budowa zintegrowanego systemu dróg rowerowych na terenie Gminy Błonie

28 Partycypacja społecznaPodmiotami uczestniczącymi w procesie rewitalizacji są: pojedyncze osoby (mieszkańcy i użytkownicy obszaru rewitalizowanego); lokalne społeczności i ich formalni i nieformalni przedstawiciele; władze samorządowe i krajowe; politycy; grupy specjalnych interesów; przedstawiciele biznesu; turyści; potencjalni mieszkańcy; organizacje pozarządowe. ETAPY ANGAŻOWANIA SIĘ MIESZKAŃCÓW W SPRAWY PUBLICZNE Informowanie Konsultowanie Aktywne uczestnictwo

29 Ewaluacja wyników Ewaluacja ex-ante (przed realizacją przedsięwzięć rewitalizacyjnych) Ewaluacja w trakcie realizacji przedsięwzięć Ewaluacja ex-post (po realizacji przedsięwzięć) Modyfikacja Lokalnego Programu Rewitalizacji Ewaluacja Lokalnego Programu Rewitalizacji będzie prowadzona etapowo: Ewaluacja ex-ante (przed realizacją przedsięwzięć rewitalizacyjnych): ocena zasadności poszczególnych działań i przedsięwzięć rewitalizacyjnych oraz ocena ich wpływu na społeczność lokalną i obszary strategiczne. Ewaluacja w trakcie realizacji przedsięwzięć: ocena bieżąca przyjętych celów oraz ich wpływu na obszary problemowe. Ewaluacja ex-post (po realizacji przedsięwzięć): długoterminowa ocena wpływu oraz trwałości poszczególnych przedsięwzięć na społeczność lokalną i grupy interesariuszy. Modyfikacja Gminnego Programu Rewitalizacji: po przeprowadzeni ewaluacji lub w razie wystąpienia istotnej zmiany warunków realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji.

30 Aktualizacja Lokalnego Programu RewitalizacjiPodmioty zainteresowane realizacją projektu (zlokalizowanych na obszarze do rewitalizacji) zgłaszają propozycje do jednostki do spraw LPR Jednostka ds. LPR przeprowadza konsultacje z odpowiednimi wydziałami Urzędu Miasta i Gminy Następuje weryfikacja zgłaszanych propozycji i wydanie opinii odnośnie do włączenia lub odmowy włączenia zgłoszonego przedsięwzięcia do LPR Jednostka ds. Programu Rewitalizacji zwołuje posiedzenie i przekłada zgłoszoną propozycję przedsięwzięcia pod obrady Rady Miasta i Gminy Po rozpatrzeniu złożonej propozycji wniosku, Rada Miasta i Gminy wydaje opinię w zakresie jej włączenia lub odrzucenia Burmistrz podejmuje decyzję o wprowadzeniu zmian do LPR Po sporządzeniu projektu aneksu do LPR Burmistrz przekłada dokument Radzie Miejskiej i Gminnej w celu podjęcia stosownej uchwały Zgłoszenie do Urzędu Marszałkowskiego wniosku o usunięcie LPR wraz z wnioskiem o zaakceptowanie nowego programu Akceptacja Urzędu Marszałkowskiego i pojawienie się zaktualizowanego LPR na stronie Urzędu Miasta i Gminy oraz w Biuletynie Informacji Publicznej

31 Dziękujemy za uwagę!