1 Aktywna polityka społeczna na rzecz integracjiZapobieganie wykluczeniu społecznemu dzieci i młodzieży w ramach aktywnej polityki społecznej Przykład  Placówki Wsparcia Dziennego Do wykorzystania w ramach konkursów RPO w Zachodniopomorskim 2017

2 Agenda wystąpienia Konteksty problematyki dzieci i młodzieżyFormalno-prawne aspekty działalności PWD Funkcje i modele działania PWD W poszukiwaniu innowacyjnych rozwiązań – dobre praktyki Problemy i perspektywy dotyczące rozwoju PWD

3 Kontekst ostatniego ćwierćwiecza i polityki na rzecz rodziny, dzieci i młodzieżyPrzez wiele lat brak polityki na rzecz rodziny i dzieci w PL Brak zagospodarowania młodzieży wchodzącej na rynek pracy skutek  2 mln emigrantów po 2004r. Brak oferty rozwoju pasji dla młodych w wielu gminach Brak wielofunkcyjnego modelu polskiej szkoły  wyprowadzenie zajęć pozalekcyjnych poza szkołę i do systemu płatnych korepetycji Brak zintegrowanego modelu usług dla młodych

4 Kontekst ostatniego ćwierćwiecza – kontekst kulturowy i cywilizacyjnyPrzemiany międzygeneracyjne (aktualnie pokolenie Z) Wszechobecny internet i media społecznościowe (płytkie relacje i większa samotność, brak kontroli ze strony rodziców) Dominacja wzorców konsumpcyjnych i indywidualizmu Wzrost polaryzacji społecznej i wzrost aspiracji (potrzeb) Pracoholizm rodziców gubi uważność na dzieciach

5 Deficyt wiedzy i badań nt. PWD w PolsceRaporty MRPiPS 3 i 5 nie zawierają danych nt. PWD Raport GUS z 2014 r. zawiera dane ale bardzo podstawowe Badanie GUS, UM i ROPS Kraków i Łódź zdają się prekursorskie Deficyt badań naukowych.

6 Placówki wsparcia dziennego – kontekst prawnyUstawa z r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, wprowadziła przepisy dotyczące PWD Wcześniej funkcjonowanie tzw. Świetlic środowiskowych regulowało Rozporządzenie MPiPS z r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych Nowe przepisy wymusiły na podmiotach prowadzących dotychczasowe świetlice środowiskowe konieczność przystosowania tychże placówek do nowych przepisów Gminy powinny przygotować Programy Wspierania Rodziny Obowiązkiem więc samorządów jest nie tylko opracowanie tegoż programu, lecz także zaktualizowanie innych programów pomocowych z tejże sfery pożytku publicznego (program przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar w rodzinie, program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych).

7 Spójność i synergia w działaniach lokalnych na rzecz dzieci i rodzinyStrategia Rozwoju Gminy/ Powiatu Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych, 3. Gminne programy: Rozwiązywania Problemów Alkoholowych  Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Wspierania Rodziny  Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi  inne programy Działania wspierania dzieci na różnym poziomie szczegółowości powinny być zawarte we wszystkich tych programach.

8 Regionalne, lokalne strategie i programy społeczne w PolsceNadal wiele do zrobienia jeśli chodzi spójne treści wielu dokumentów planistycznych Wiele strategii pozostaje ciągle na papierze Niska jakość wielu strategii Brak wyobraźni strategicznej z obszaru PS w wielu gminach Temat dzieci i młodzieży często traktowany marginalnie

9 PWD mogą być prowadzone przez gminę lub powiatSamodzielnie w drodze utworzenia oddzielnej jednostki organizacyjnej lub poprzez powierzenie tego zadania innym podmiotom JST: MOPS, Biblioteka, Dom Kultury, szkoła itd. Zlecenie NGO’s lub instytucjom wyznaniowym Zlecenie innemu podmiotowi na podstawie zezwolenia władz JST.

10 Formy placówek wsparcia dziennegoopiekuńcze specjalistyczne pracy podwórkowej realizowanej przez wychowawcę mieszane (welfare mix) Placówki te wspierają rodzinę w sprawowaniu jej podstawowych funkcji. Współpracują z rodzicami lub opiekunami dziecka, a także placówkami oświatowymi i podmiotami leczniczymi. Placówki wsparcia dziennego mogą być prowadzone w formie - opiekuńczej – zapewnia dziecku opiekę i wychowanie, pomoc w nauce, organizację czasu wolnego, zabawę i zajęcia sportowe oraz rozwój zainteresowań. - specjalistycznej - organizuje zajęcia socjoterapeutyczne, terapeutyczne, korekcyjne, kompensacyjne oraz logopedyczne, realizuje indywidualny program korekcyjny, program psychokorekcyjny lub psychoprofilaktyczny, w szczególności terapię pedagogiczną, psychologiczną i socjoterapię. - pracy podwórkowej realizowanej przez wychowawcę – prowadzi działania animacyjne i socjoterapeutyczne. Pobyt dziecka w takiej placówce jest bezpłatny i dobrowolny, chyba, ze do placówki skieruje sąd.

11 Placówki wsparcia dziennego (i całodobowego) a inne systemy wsparciaDzienne wsparcie Pomoc społeczna System wsparcia rodziny Wychowanie i resocjalizacja Rynek pracy Zdrowie i PFRON Edukacja Świetlice, ogniska, placówki opiekuńcze i specjalistyczne Placówki opiekuńczo – wychowawcze Ochotnicze Hufce Pracy Wielofunkcyjny charakter szkoły Praca środowiskowa Młodzieżowe Ośrodki Szkolno-Wychowawcze Zakłady Poprawcze Domy Dziennego Pobytu Streetworking i misje osiedlowe

12 Zasady działalności PWDPWD współpracują z rodzicami lub opiekunami dziecka PWD współpracują ze szkołami Pobyt w placówce jest nieodpłatny i dobrowolny Na 1 wychowawcę w PWD w tym samym czasie może przebywać nie więcej niż 15 dzieci

13 Różne rodzaje PWD – komu mają one służyć?Konieczne jest zdiagnozowanie komu ma służyć konkretna PWD? Jakie potrzeby mają dzieci z naszej społeczności i w jaki sposób je zaspokajają? Jakie zagrożenia dotyczące dzieci i młodzieży obserwujemy? Jakie problemy występują w rodzinach żyjących w tej społeczności? Jakich interesariuszy mamy do pomocy?

14 Problemy dzieci i młodzieży ze środowisk trudnychDeficyty emocjonalne i miłości Problemy socjalne i materialne Patologia w rodzinie (alkoholizm, narkomania, przemoc) Brak swojego miejsca dla siebie Dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych i społecznych Dzieci żyjące z dnia na dzień – brak wzorców i systemu wartości

15 Marzenia dzieci a rzeczywistość szkolna i pozaszkolna…

16 Funkcje Placówek Wsparcia DziennegoDominują wielu PWD jednak funkcje opiekuńczo – lekcyjne Warto być może byłoby powiązać PWD z rozwojem pasji i zainteresowań dzieci i młodzieży PWD powinno być miejscem wymyślonym przez samych uczestników Pomoc w nauce Zapewnienie opieki Zapewnienie posiłku Organizacja czasu wolnego Zajęcia socjoterapeutyczne Indywidualne programy korekcyjne Zajęcia sportowe i kulturalne

17 Świetlica połączona z warsztatami – Centrum dla Dzieci i Młodzieży w Kolonii (Niemcy)

18 Centrum Rozwoju Dzieci i Młodzieży w każdej gminie?Wszystkie usługi zintegrowane w 1 miejscu Metody animacyjne i środowiskowe Praca poprzez projekty Koordynacja działań Miejsce kreacji działań przez młodych  Centrum Młodzieży im. dr. Henryka Jordana w Krakowie

19 Model działania PWD Empowerment potencjałów dzieci i młodzieżyDziałania przez projekty Kreowanie rzeczywistości poprzez samodoświadczenie i pasję Wychowca jako mentor, autorytet a nie urzędnik Odejście od schematów hierarchicznych – szkolnych Włączenie dzieciaków na 200 % w projekty, wyjazdy, działania artystyczne Świetlica to miejsce dzieciaków nie wychowawców

20 Kluczowe czynniki sukcesu PWDOdpowiedni lider Zaangażowana kadra z motywacją Lokalizacja Dobra diagnoza dziecka przy rekrutacji Atrakcyjny program dla młodych Metody pracy Współpraca z rodzicami i innymi podmiotami Ewaluacja i superwizja

21 Dzieci w PWD na 1 tysiąc mieszkańców a wielkość placówki (Polska)

22 Problemy placówek wsparcia dziennegoDominacja funkcji opiekuńczych (PWD niestety czasami jako „przechowalnia”) Deficyt działań przez projekty, przez samodoświadczenie Nie zawsze kadra ma pasję i motywację do wyciągania młodych z trudnych sytuacji (wypalenie) Ograniczone zasoby i środki Brak przywództwa – lidera, działania od…do…. Brak lokalnego systemu wsparcia – rodzice, szkoła, ulica, osiedle

23 Placówka wsparcia dziennego często zastępuję rodziców, ale i szkołęSzkoła hierarchiczna nie radzi sobie z trudnymi uczniami Oferta pozalekcyjna szkół często ograniczona do minimum Szkoła ma realizować podstawę programową… i często nie rozwija pasji uczniów Szkoła jest tylko 1 z 12 przestrzeni rozwoju i edukacji dzieci i młodzieży (prof. Mario Raich) Nadmiernie wystandaryzowana szkoła często tłumi kreatywność i innowacyjność uczniów

24 Orientowanie zawodowe Grywalizacja Design thinkingWykorzystanie metod indywidualizacji relacji i kreowania nowych pomysłów w PWD Mentoring Tutoring Life coaching Coaching kariery Orientowanie zawodowe Grywalizacja Design thinking

25 Zróżnicowanie oferty i projektów dla młodzieżyMisje osiedlowe i uliczne Kluby Młodych Wyjazdy studyjne Obozy wakacyjne Asystent rodziny Metoda współrządzenia /Senatu Edukacja kreatywna

26 Bariery i perspektywy rozwoju PWDDeficyt świadomości niektórych decydentów i brak diagnozy potrzeb młodych Wysoka „zależność od szlaku” – rodzice i szkoła jako odpowiedzialni za rozwój dzieci i młodzieży Brak międzysektorowej współpracy i brak liderów społecznych Perspektywa finansowa RPO i konkursy na rzecz młodych i PWD w maju i czerwcu 2017 roku  WUP w Szczecinie

27