1 Alergia pokarmowa Dr. Agnieszka Krauze

2 Niepożądana reakcja na pokarmOkreślenie ogólne, używane do opisu nieprawidłowej reakcji na spożyty pokarm bez wnikania w patomechanizm tej reakcji

3 Niepożądana reakcja na pokarmNietolerancja pokarmowa – niefizjologiczna odpowiedź o podłożu nieimmunologicznym na spożywany pokarm Alergia pokarmowa (nadrażliwośc)- nieprawidłowa reakcja organizmu na pokarm o typie reakcji immunologicznej może mieć charakter IgE lub nieIgE zależny

4 Epidemiologia Alergia pokarmowa dotyczy 6% dzieci poniżej 2 roku życiaAlergia na białko mleka krowiego dotyczy 3%-5% niemowląt, 80% z nich „wyrośnie” do 5 r.ż Alergia na jajko kurze ok. 5% dzieci Niepożądane reakcje na dodatki do żywności około 0,5%-1% dzieci

5 Alergeny pokarmowe Dzieci Dorośli mleko orzeszki ziemne jaja orzechysoja ryby gluten owoce morza ryby owoce morza orzeszki

6 Czynniki ryzyka Genetyczne – atopowy wywiad rodzinnyŚrodowiskowe – nieprawidłowa dieta (wczesne wprowadzanie silnych alergenów ), pokarm matki w trakcie karmienia piersią, infekcje jelitowe Niedojrzałość bariery śluzówkowej przewodu pokarmowego ( alergia pokarmowa w pierwszych latach)

7 Alergia pokarmowa IgE zależnaPrzewód pokarmowy – zespół nadwrażliwości jamy ustnej, anafilaksja Skóra – pokrzywka,obrzęk naczynioruchowy Układ oddechowy – nieżyt nosa spojówek, astma Reakcje systemowe anafilaktyczne, wstrząs

8 Alergia pokarmowa Reakcje komórkoweZapalenie odbytnicy lub okrężnicy spowodowane nietolerancją białek pokarmowych Enteropathia Zapalenie jelita cienkiego i okrężnicy spowodowane alergią na białka pokarmowe Celiakia Dermatitis herpetiformis Zespół Heinera

9 Alergia pokarmowa Reakcje o typie mieszanym – IgE zależnym i komórkowym Przewód pokarmowy – alergiczne eozynofilowe zapalenie przełyku, alergiczny eozynofilowy nieżyt żołądkowo – jelitowy Skóra- azs Układ oddechowy – astma

10 Alergia pokarmowa – objawy w obrębie przewodu pokarmowegoZespół nadwrażliwości jamy ustnej OAS Czynnik wyzwalający to kontakt surowego antygenu (warzywa, owoce) z błoną śluzową jamy ustnej Objawy : świąd, obrzęk warg, języka podniebienia, gardła Zwykle są to atopicy z pyłkowicą

11 Reakcje krzyżowe Marchew, seler – brzoza, bylica Pomidory – trawyCukinia – ambrosia Jabłko, gruszka, morela, kiwi – brzoza Banan – ambrosia Pomarańcza - trawy

12 Alergia pokarmowa – objawy w obrębie przewodu pokarmowegoObjawy anafilaktyczne dotyczące przewodu pokarmowego to zwykle : nagłe nudności, kolkowy ból brzucha, wymioty, zwykle występują kolejno objawy z innych narządów

13 Alergia pokarmowa – objawy w obrębie przewodu pokarmowegoAlergiczne eozynofilowe zapalenie przełyku naciek eozynofilowy ściany jelit objawy :wymioty, dysfagia, bóle brzucha, y

14 Alergia pokarmowa – objawy w obrębie przewodu pokarmowegoZapalenie odbytnicy lub okrężnicy u niemowląt spowodowane nietolerancją białek pokarmowych pierwsze miesiące życia, zwykle dobry stan ogólny,dobry przyrost masy ciała makroskopowo lub mikroskopowo stwierdzana obecność krwi w stolcu W biopsji naciek eozynofilowy lub ropnie eozynofilowe

15 Alergia pokarmowa – objawy w obrębie przewodu pokarmowegoEnteropatia spowodowane nietolerancją białek pokarmowych Zespól złego wchłaniania, zaburzenia przyrostu masy ciała i długości wymioty hipoproteinemia

16 Alergia pokarmowa – objawy w obrębie przewodu pokarmowegoZapalenie jelita cienkiego lub okrężnicy u niemowląt spowodowane nietolerancją białek pokarmowych zwykle wymioty (występują 1-3 godzin po karmieniu) biegunka ( czasem z krwią ), odwodnienie, objawy bardziej nasilone niż w enteropatii , nawet odwodnienie, senność, kwasica utrata masy ciała

17 Alergia pokarmowa- zmiany skórnepokrzywka - świąd, bąble pokrzywkowe atopowe zapalenie skóry - znaczny świąd, charakterystyczne zmiany w typowej lokalizacji dermatitis herpetiformis - grudkowo-pęcherzykowa wysypka (pośladki,skóra nad prostownikami ) wyprysk kontaktowy -świąd,wysypka

18 Alergia pokarmowa - układ oddechowynieżyt nosa i spojówek - rzadko astma - jako jedyna manifestacja występuje rzadko, obturacja drzewa oskrzelowego występować może z objawami z innych narządów para powstała przy gotowaniu żywności (ryba) zawierająca drobne cząsteczki białka może wywołać reakcje astmatyczne, nawet anafilaktyczne

19 Uogólniona anafilaksja1/3- 1/2 przypadków anafilaktycznych w Izbie Przyjęć zwykle nastolatki, młodzi dorośli z wywiadem alergii pokarmowej i astmą rzadko stosowana była adrenalina w USA - najczęściej orzeszki ziemne i inne orzechy

20 Anafilaksja wywołana wysiłkiemWystępuje w sytuacji kiedy pacjent ćwiczy w ciągu 2-4 godzin od zjedzenia pokarmu przy braku wysiłku pokarm może być spożywany bez żadnej reakcji zwykle kobiety lat

21 Diagnostyka - wywiad Precyzyjne informacje - jaki pokarm, jego ilość, pomiędzy odstęp czasowy pomiędzy spożyciem a wystąpieniem objawów, inne czynniki towarzyszące ( wysiłek ) kiedy wystąpiła ostatnia reakcja Dzienniki dietetyczne

22 Diagnostyka - badania laboratoryjneTesty typu prick u dzieci < 2 roku życia wynik testu skórnego na mleko, jajko, orzeszki ziemne bąbel > 8mm wartość predykcji dodatniej >95% ujemny wynik potwierdza brak reakcji IgE zależnej testy z handlowymi preparatami owoców ?

23 Diagnostyka Patch testy w diagnostyce azswymagają doświadczenia w interpretacji

24 Predykcja reakcji klinicznej 95% na podstawie stężenia s IgEAlergen kU/L jajko ( 2 niemowlęta) mleko ( 5 niemowlęta) orzeszki ziemne 14 ryba pszenica oznaczanie system CAP

25 Diagnostyka Eozynofilia endoskopia biopsja

26 Doustne testy prowokacjiPodwójnie ślepa próba kontrolowana placebo pozostaje złotym standardem diagnostyki alergii pokarmowej potwierdza prawidłowe rozpoznanie alergii pokarmowej ,pomaga określić czy pacjent „ wyrósł „ z alergii pokarmowej

27 Doustne testy prowokacyjneotwarta próba pojedyncza ślepa próba z powodu możliwości wywołania reakcji anafilaktycznych próby powinny być przeprowadzane w warunkach szpitalnych

28 Leczenie eliminacja produktu ( edukacja, czytanie etykiet) fastject ?leki antyhistaminowe (zmniejszenie objawów skórnych, OAS, brak blokowania reakcji systemowych ) sterydy anty IgE kromony , leki antyleukotrienowe

29 Zapobieganie Karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy ( matka karmiąca unika orzeszków ziemnych ) wprowadzenie innych pokarmów po 6 miesiącu życia mieszanki hypoalergiczne