1 ANALIZA DANYCH DO OPRACOWANIA MAP TEMATYCZNYCH HALINA KLIMCZAK INSTYTUT GEODEZJI I GEOINFORMATYKI UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU

2 Dane przestrzenne są podstawowymi składnikami, faktami dotyczącymi środowiska przyrodniczego. Tym najmniejszym elementem jest pojedyncza dana, łącząca miejsce, często czas oraz jakąś opisywaną cechę (atrybut) Zróżnicowanie atrybutów w ramach informacji geograficznej jest ogromne. Niektóre podlegają powolnym, inne szybkim zmianą w czasie (np. wysokość npm., temperatura. Atrybuty mogą mieć charakter fizyczny, społeczny, gospodarczy DANE PRZESTRZENNE

3 TYPY OBIEKTÓW PRZESTRZENNYCH Obiekty geograficzne można sklasyfikować zgodnie z ich wymiarem topologicznym, który informuje o sposobie w jaki wypełniają one przestrzeń. Do reprezentacji graficznej położenia obiektów absolutnych, jak i pochodnych można zastosować różnego rodzaju obiekty geometryczne; punkt linię powierzchnię (obiekty objętościowe) (czas)

4 SZEŚĆ SPOSOBÓW REPREZENTACJI POLA A BC DEF

5 LpRodzaj skaliDziałania matematyczne Najbardziej odpowiednia średnia 1Nominalna (jakościowa) =, ≠Moda (Mo) 2Porządkowa (quasi- ilościowa) =, ≠, Mediana (Me) 3Interwałowa (przedziałowa) =, ≠,, +, -Średnia arytmetyczna 4Ilorazowa (stosunkowa) =, ≠,, +, -, x, ÷Średnia arytmetyczna SKALE POMIAROWE I ICH MIARY ŚREDNIE

6 Od początku opracowania mapy tematycznej musimy brać pod uwagę konieczność generalizacji kartograficznej. Mapa tematyczna w szczególny sposób wymaga od wykonawcy wyboru i przekształcenia informacji z uwagi na znaczne zmiany skali w stosunku do oryginału w większości opracowywanych map. Jest to związane z celem i przeznaczeniem mapy. Mając do dyspozycji nawet bardzo szczegółową bazę danych decydujemy o celowym zastosowaniu zabiegów generalizacyjnych (podprogów), które pozwolą ocenić tendencje w strukturze rozmieszczenia zjawiska na badanym obszarze. To jest bowiem podstawową rolą mapy i to wyróżnia ją spośród innych środków informacji. DANE A MAPA

7 Dane pochodzące z różnych źródeł należy ujednolicić tak, aby uzyskać wartości porównywalne. Jest to pierwszy etap przetwarzania danych. Proces przetwarzania danych jest typowym dla wielu środków przekazu. W przypadku przekazu kartograficznego wynika z potrzeby usunięcia niepożądanej informacji, z punktu widzenia przeznaczenia mapy, lub dostosowania jej do tematyki sporządzanej mapy. DANE A MAPA

8 Do obliczenia wartości reprezentatywnej dla zbioru i analizy właściwości struktury zbiorowości (czasowej lub przestrzennej) można zastosować: miary średnie (zwane miarami poziomu wartości zmiennej, miarami położenia lub przeciętnymi) służące do określenia tej wartości, wokół której skupiają się wszystkie pozostałe wartości zbioru danych, miary rozproszenia (zmienności, zróżnicowania, dyspersji) służące do badania stopnia zróżnicowania danych, miary asymetrii (skośności) służące do badania kierunku zróżnicowania wartości danych, miary koncentracji służące do badania stopnia skupienia poszczególnych danych wokół średniej.

9 SKALE POMIAROWE I DOSTOSOWANE DO NICH STATYSTYKI OPISOWE SKALAMIARA TENDECJI CENTRALNEJ WSKAŹNIK ODCHYLENIA NOMINALNAMODAZMIANA STOSUNKÓW PORZĄDKOWAMEDIANAZAKRES DECYLI INTERWAŁOWAŚREDNIA ARYTMETYCZNA ODCHYLENIE STANDARDOWE ILORAZOWAŚREDNIA ARYTMETYCZNA ODCHYLENIE STANDARDOWE

10 POWIAT APOWIAT B Rodzaj użytku Liczba obiektów Powierz -chnia (w km 2 ) Rodzaj użytku Liczba obiektów Powierzchnia (w km 2 ) Rola6025Rola1527 Łąka2510Łąka4510 Pastwisko1838Pastwisko1935 Las4220Las2040

11 Klasa bonitacyjna gleb Pow (ha) pow. skumulowana (ha) I44 II919923 III a38354758 III b17096467 IV a20808547 IVb178810335 V200012335 VI42512760 VI z912769 Zestawienia powierzchni gruntów ornych w gminie Długołęka

12 Wskaźnik zmienności

13 Mediana

14 Średnia arytmetyczna x – średnia arytmetyczna niewiadoma x i – indywidualne wartości liczbowe cechy dla zbioru badanych jednostek odniesienia N – liczebność badanego zbioru

15 Otrzymany w wyniku pomiaru czy obserwacji statystycznej materiał liczbowy należy odpowiednio usystematyzować i pogrupować w postaci tzw. szeregów statystycznych (S. Ostasiewicz, 2006). Grupowanie można przeprowadzić: typologicznie, wyodrębniając grupy różne jakościowo, wariancyjnie, porządkując badaną zbiorowość poprzez łączenie w klasy obiektów (jednostek) o odpowiednich wartościach liczbowych.

16 Chcąc ujawnić na mapie strukturę przestrzenną badanej zbiorowości dane można przedstawić w postaci szeregu rozdzielczego z przedziałami klasowymi. Budowa szeregu przedziałowego wymaga; " ustalenia liczby klas (k), " przyjęcia metody podziału, " ustalenia rozpiętości przedziałów klasowych, " ustalenie granic poszczególnych klas, " wyznaczenie liczebności (częstości) w klasach.

17

18

19

20

21

22

23 x 1 =14,9 x=27,2 x 2 =36,7 4,6 – 14,9 (6) 15,0 – 27,2 (7) 27,3 – 36,7 (10) 36,8 – 51,5 (7) PODZIAŁ METODĄ ŚREDNICH CZĘŚCIOWYCH