1 Andrzej Sołtan (1897–1959) fizyk J. Ż., W-wa

2 w Zakładzie Fizyki Doświadczalnej UW1920 – 1939 Andrzej Sołtan w Zakładzie Fizyki Doświadczalnej UW prof. Stefana Pieńkowskiego studia fizyki doktorat habilitacja (czerwiec) asystent adiunkt (maj  Polskie Zakłady Philipsa w Warszawie) J. Ż., W-wa

3 Działalność naukowa Andrzeja Sołtanado 1939 r. (i) optyka atomowa i molekularna, do 1926 r. (Warszawa) (ii) Badania rentgenowskie, (Paryż, Warszawa) (iii) fizyka jądrowa, od 1932 (Pasadena, Warszawa) J. Ż., W-wa

4 Odkrycie reakcji Li(d,n) i Be(d,n)Stypendium Rockefellera 1932/33 Kellog Radiation Laboratory, Pasadena, USA akcelerator Cocrofta-Waltona (1 MV) H.R. Crane, C.C. Lauritsen, A. Sołtan publikacje (1933): C. R. Acad. Sci. (Paris) – 1 Physical Review – 3 J. Ż., W-wa

5 Pierwszy polski akceleratorzbudowany na Hożej przez A. Sołtana (1937) deuterony 0.4 MeV, prąd wiązki do 200 µA J. Ż., W-wa

6 Badanie oddziaływania neutronów z jądramiprzy zastosowaniu akceleratora na Hożej A.Sołtan and L.Wertenstein, Nature 141,76 (1937) Isomeric Radio-Isotopes of Bromine A.Sołtan, Nature 142, 252 (1938) Interaction of Fast Neutrons with Atomic Nuclei J.Cichocki, A.Sołtan, C.R. Acad. Sci. (Paris) 207,423(1938) Radio-Silicium produit par le bombardement du soufre par neutrons rapides J. Cichocki, A. Sołtan, Acta Phys. Pol. 7, 240 (1939) Corps radioactifs produits dans le soufre et phosphore par neutrons rapides J. Ż., W-wa

7 Promieniotwórczość wzbudzana w siarceprzez neutrony prędkie M.L.Pool et al., Phys.Rev. 52, 239 (1937): T1/2=26 min (i T1/2=14.5 d) J.Cichocki & A.Sołtan (1938/39): T1/2=157 min (i T1/2=14.5 d) Hoża: neutrony MeV, tarcze S+34S+… i 31P komora jonizacyjna do pomiaru aktywności radiochemiczne wydzielanie krzemu 31Si J. Ż., W-wa

8 Habilitacja dra Andrzeja Sołtana czerwiec 1939Zderzenia prędkich neutronów z jądrami atomowymi J. Ż., W-wa

9 Lata 1939 – 1944 1.05.1939 → Polskie Zakłady Philipsakier. Laboratorium Badań Fizycznych (do wybuchu wojny) 1941–1944 – udział w tajnym nauczaniu UW 1942–1944 – ponownie praca w Zakładach Philipsa J. Ż., W-wa

10 Pierwsze lata po wojnie1945 – Katedra Fizyki Technicznej, Politechnika Łódzka Powrót na Hożą 1946 – profesor nadzwyczajny UW 1948 – Katedra Atomistyki UW 1953 – Zakład Izotopów Promieniotwórczych PAN J. Ż., W-wa

11 Tworzenie warszawskiego ośrodka fizyki jądrowejetap I – Hoża 1948 – budowa „Hali Atomowej” 1951 – uruchomienie akceleratora Greinachera (1MV) 1952 – budowa generatora Van de Graaffa (koniec: IBJ 1962) Szkolenie młodego pokolenia fizyków. Budowa aparatury pomiarowej. J. Ż., W-wa

12 Hala Atomowa na Hożej akcelerator akceleratorGreinachera Van de Graaffa J. Ż., W-wa

13 z wykorzystaniem akceleratora GreinacheraPierwsze prace z wykorzystaniem akceleratora Greinachera Z.Wilhelmi, R. Brunsz & C. Dąbrowski, Bull. Acad. Sci. 1, 105 (1953) Some new nuclear reactions produced by fast neutrons in tin Z. Wilhelmi, Acta Phys. Pol. 13, (1954) Cross-sections of atomic nuclei for the (n,p) reaction Z. Wilhelmi, Proc. of the Int. Conf. on the Peaceful Uses of Atomic Energy, Geneva, vol. 2, 102 (1955) Cross sections of atomic nuclei for the (n,p) reaction J. Ż., W-wa

14 Pierwsza obrona pracy doktorskiej1954 – Zdzisław Wilhelmi Przekroje czynne jąder na reakcje (n,p) promotor: prof. Andrzej Sołtan J. Ż., W-wa

15 Ze wspomnień własnych J.Ż.od 1953 – praca u prof. Sołtana („oaza” na Hożej) do 1955 – etap budowy spektrometru β (prace magisterskie) R. Sosnowski i J.Ż. 1956 – uruchomienie spektrometru (i … „awantura”!) J. Jastrzębski i J.Ż. J. Ż., W-wa

16 Zafascynowanie osobą Profesora Sołtanaze strony młodych współpracowników patrz: Konrad Blinowski, Postępy Fizyki 32, (1981) O Profesorze Andrzeju Sołtanie – parę osobistych wspomnień J. Ż., W-wa

17 Profesor Andrzej Sołtan pierwszym dyrektorem IBJ (1955 – 1958)Tworzenie warszawskiego ośrodka fizyki jądrowej etap II – Instytut Badań Jądrowych od 1955 r. Profesor Andrzej Sołtan pierwszym dyrektorem IBJ (1955 – 1958) ● Rozwój różnorodnych badań jądrowych. ● Przedstawienie planu uruchomienia elektrowni jądrowej w latach J. Ż., W-wa

18 Niektóre ze źródeł Henryk Niewodniczański, Postępy Fizyki 11 (1960) 3Andrzej Sołtan ( ) Ludwik Natanson, Postępy Fizyki 11 (1960) 11 Wspomnienie o Andrzeju Sołtanie Zdzisław Wilhelmi, Postępy Fizyki 31 (1980) 379 Życie i dzieło Andrzeja Sołtana – w dwudziestą rocznicę śmierci Henryka Plucińska, Raport SINS 2115/B, Otwock-Świerk 1991 Andrzej Sołtan , monografia bio-bibliograficzna J. Ż., W-wa