1 Argumentacja jako proces poznawczyArgumentacja jako proces poznawczy. Możliwości formalnej reprezentacji przekonań będących przedmiotem perswazji. Katarzyna Budzyńska Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie Wydział Filozofii Chrześcijańskiej

2 Formalizacja argumentacji Poznawcza wartość argumentacjiIstota argumentacji Formalizacja argumentacji Poznawcza wartość argumentacji

3 I. Istota Argumentacji

4 Elementy konstytuujące argumentację prostą:I. Istota Argumentacji Elementy konstytuujące argumentację prostą: niezgoda obrona przekonywanie konkretniej

5 argumenty do obrony opiniiI. Istota Argumentacji niezgoda = różnica opinii obrona = argumenty do obrony opinii przekonywanie = intencja przekonania do opinii potrzebujemy

6 Proponent vs Oponent AudytoriumI. Istota Argumentacji Warunki (1) i (3) wskazują na integralną rolę użytkowników języka w argumentacji: (1): dwie strony o odmiennych poglądach Proponent vs Oponent (3): grupa przekonywana Audytorium pytanie

7 ten, kto ma odmienne zdanie = ten, kogo przekonujemy?I. Istota Argumentacji Oponent = Audytorium? czyli: ten, kto ma odmienne zdanie = ten, kogo przekonujemy?

8 Funkcje użytkowników języka w argumentacji:I. Istota Argumentacji Funkcje użytkowników języka w argumentacji: Proponent = Oponent = Audytorium Proponent  Oponent = Audytorium Proponent  Oponent  Audytorium konkretniej

9 niezgoda = różnica opinii = Proponent ma inną opinię niż OponentI. Istota Argumentacji niezgoda = różnica opinii = Proponent ma inną opinię niż Oponent obrona = argumenty broniące opinii = Proponent dysponuje argumentami, z których daje się wywieść opinię przekonywanie = intencja przekonania do opinii = Proponent chce przekonać Audytorium do swojej opinii pytanie

10 I. Istota Argumentacji Co stanowi przedmiot sporu? Czego bronimy?Do czego przekonujemy? proponent ma inną OPINIĘ niż oponent proponent dysponuje argumentami, z których daje się wywieść OPINIĘ proponent chce przekonać audytorium do swojej OPINII czyli

11 zdanie uznane przez osobę x za:I. Istota Argumentacji Opinia opinia osoby x = przekonanie osoby x = zdanie uznane przez osobę x za: prawdziwe / fałszywe słuszne / niesłuszne konkretniej

12 Proponent uznaje zdanie T, którego Oponent nie uznajeI. Istota Argumentacji niezgoda= różnica opinii= Proponent ma inną opinię niż Oponent = Proponent uznaje zdanie T, którego Oponent nie uznaje obrona = argumenty broniące opinii = Proponent dysponuje argumentami, z których daje się wywieść opinię = Proponent dysponuje argumentami, z których daje się wywieść uznawane przez niego zdanie T przekonywanie = intencja przekonania do opinii = Proponent chce przekonać Audytorium do swojej opinii = Proponent chce, aby Audytorium uznało T pytanie

13 I. Istota Argumentacji Czy 1, 2, 3 to warunki wystarczające i konieczne, aby zaszła argumentacja? Proponent uznaje zdanie T, którego Oponent nie uznaje Proponent dysponuje argumentami, z których daje się wywieść uznawane przez niego T Proponent chce, aby Audytorium uznało T 1+2 = argumentacja? tak (ewentualnie): taka argumentacja, która nie jest przekonywaniem 1+3 = argumentacja? nie 2+3 = argumentacja? 1+2+3 = argumentacja? tak: taka argumentacja, która jest przekonywaniem konkretniej

14 Proponent uznaje zdanie T, oraz Oponent nie uznaje zdania T Obrona: I. Istota Argumentacji Niezgoda: Proponent uznaje zdanie T, oraz Oponent nie uznaje zdania T Obrona: Proponent uznaje zdania Arg, oraz z Arg daje się wywieść T Przekonywanie: Proponent chce, aby: Audytorium uznało T pytanie

15 Czy w argumentacji przekonania mają zawsze taką samą moc?I. Istota Argumentacji Czy w argumentacji przekonania mają zawsze taką samą moc? Nieprawda, że (Oponent: (przynajmniej raczej tak T)), czyli Oponent: (na pewno nie T) lub (raczej nie T) lub (nie wiem czy T) Proponent: przynajmniej raczej tak T Audytorium: przynajmniej raczej tak T konkretniej

16 Nieformalna definicja argumentacji prostej:I. Istota Argumentacji Nieformalna definicja argumentacji prostej: Proponent uznaje, że T, oraz Oponent uznaje, że nie T lub nie wie, czy T Proponent uznaje zdania Arg, oraz z Arg daje się wywieść T Proponent chce, aby: Audytorium uznało, że chociaż raczej tak T KONIEC CZĘŚCI I

17 II. Formalizacja Argumentacji

18 II. Formalizacja ArgumentacjiPrzyjmiemy oznaczenia: Dla stron sporu prop - proponent op – oponent aud – audytorium Dla zdań w argumentacji Arg – argumenty T – teza Dla wyprowadzania : z  daje się wyprowadzić 

19 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ: logika epistemiczna (doksastyczna) B(i, ): osoba i uznaje, że  jest prawdziwe (1) Niezgoda B(op,  T)) niezgoda oponenta niekoniecznie oznacza uznawanie „antytezy” B(op, T) niezgoda nie musi być rzeczywista Zachodzi: B(prop, B(op, T))

20 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ: logika epistemiczna (doksastyczna) (2) Obrona B(prop, Arg) oraz B(prop, ArgT) Proponent niekoniecznie uznaje swoje argumenty Zachodzi: B(prop, B(aud, Arg)) oraz B(prop, B(aud, ArgT)) (3) Przekonywanie prop chce, aby: B(aud, T)

21 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ STOPNIOWALNYCH: logika probabilistyczna logika wielowartościowa logika rozmyta B(i, v, ): osoba i uznaje w stopniu v, że  jest prawdziwe, gdzie v<0, 1>

22 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ STOPNIOWALNYCH: Intuicyjne rozumienie formuły: B(basia, 0.6, A), gdzie t1-t10 to „modele”, w jakie Basia wyobraża sobie rzeczywistość (światy znajdujące się w Basi relacji dostępności do świata „realnego”)

23 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ STOPNIOWALNYCH Niezgoda: B(prop, B(op, T)) W jakim stopniu v: B(op, v, T)? Czy inaczej: B(op, v, T)? v0.5 B(i , =v, ): osoba i uznaje dokładnie w stopniu v, że  jest prawdziwe B(i , v, ): osoba i uznaje najwyżej w stopniu v, że  jest prawdziwe B(i, W jakim stopniu w: B(prop, w, B(op, 0.5, T))? Można to różnie rozumieć: Proponent dopuszcza niezgodę: w >0 Proponent bardziej wierzy w „niezgodę” niż w „zgodę”: w >0.5

24 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ STOPNIOWALNYCH (2) Obrona: B(prop, B(aud, Arg)) W jakim stopniu v: B(aud, v, Arg)? Zależy od stopnia, w jakim proponent chce, aby audytorium uznało jego wniosek.

25 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ STOPNIOWALNYCH (3) Przekonywanie: prop chce, aby B(aud, T) Jaki stopień uznania w proponent chce „wymusić” na audytorium: B(aud, w, T)? Można to różnie rozumieć: Proponent oczekuje pełnej aprobaty dla swojej tezy: w =1 Proponent liczy na chociaż częściową aprobatę: w >0.5 Proponenta zadowala, żeby jego tezę audytorium dopuściło chociaż jako możliwą: w >0 Proponent oczekuje pewnego określonego stopnia uznania lub wyższego: w  a, dla określonego a(0, 1)

26 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ STOPNIOWALNYCH c.d. (2) Obrona: B(prop, B(aud, Arg)) W jakim stopniu v: B(aud, v, Arg)? Jeżeli prop chce, aby B(aud, >0.5, T), to v>0.5. W jakim stopniu w: B(prop, w, B(aud, >0.5, Arg))? w=1.

27 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ STOPNIOWALNYCH Jakie własności powinien posiadać operator B? B(i, =v, )  B(i, =1-v, ) Nie zachodzi (D): B(i, =v, )  B(i, =v, ), ale: B(i, =v, )  B(i, =v, ), dla v0.5 B(i, =v, )  B(i, =v, ), dla v=0.5 B(i, v, )  B(i, B(i, =v, )  B(i, =w, ), dla wv B(i, =v, )  B(i, =w, )  B(i,  z, ), dla z  min(v, w) B(i, =v, )  B(i, =w, )  B(i,  z, ), dla z  min(v, w) B(i, =v, B(i, =w, ))  B(i, =?, ) B(i, =v, )  B(i, =?, B(i, =v, ))

28 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA PRZEKONAŃ GRUPOWYCH: Audytorium – skończony zbiór osób Co wtedy oznacza, że B(aud, 0.5, T)? grupa jednomyślna: B(aud, 0.5, T) wtw dla każdego iaud zachodzi: B(i, 0.5, T) grupa większościowa: B(aud, 0.5, T) wtw dla większości (?) iaud zachodzi: B(i, 0.5, T) inne (?)

29 II. Formalizacja ArgumentacjiFORMALIZACJA ZMIAN PRZEKONAŃ: logika temporalna logika dynamiczna / algorytmiczna rewizja przekonań logika niemonotoniczna W jaki sposób zmiany przekonań są w ogóle możliwe? „dynamiczne domknięcia” kooperacja

30 II. Formalizacja ArgumentacjiCo można by wyrazić w języku uwzględniającym powyższe uwagi? definicję argumentacji warunki skuteczności argumentacji wpływ argumentacji skutecznej na światopogląd grupy osób subiektywną klasyfikację argumentacji pod względem: skuteczne – nieskuteczne argumenty silniejsze – słabsze argumenty

31 II. Formalizacja ArgumentacjiPropozycja formalnej definicji argumentacji prostej: B(prop, >0.5, B(op, 0.5, T)) B(prop, =1, B(aud, >0.5, Arg)) oraz B(prop, =1, B(aud, >0.5, ArgT)) KONIEC CZĘŚCI II

32 III. Poznawcza Wartość Argumentacji

33 III. Poznawcza Wartość ArgumentacjiZmiana światopoglądu audytorium: poznanie w sensie subiektywnym

34 III. Poznawcza Wartość ArgumentacjiIdealizacja: Poznanie w sensie obiektywnym „Prawda”

35 III. Poznawcza Wartość ArgumentacjiKiedy w argumentacji mamy gwarancję, że teza będzie prawdziwa? Gdy argumentacja jest dedukcją (ewentualnie: redukcją) oraz jej argumenty są prawdziwe, ale również: Gdy argumentacja opiera się na prawie statystycznym oraz jej argumenty są prawdziwe.

36 III. Poznawcza Wartość ArgumentacjiPrawa ogólne - Prawa statystyczne AB: jeżeli x jest liczbą naturalną, to x jest liczbą całkowitą jeżeli x jest kobietą, to x źle prowadzi samochód

37 III. Poznawcza Wartość ArgumentacjiPrawa ogólne - Prawa statystyczne p(B/A) = 1 p(B/A)=0.8

38 III. Poznawcza Wartość ArgumentacjiPrawa statystyczne Prawo ‘AB’ jest statystyczne wtw p(B/A)  1, ale jest bliskie wartości 1. Wątpliwości: Co należy do zbiorów A i B? Jak obliczać wartość tego prawdopodobieństwa?

39 III. Poznawcza Wartość ArgumentacjiKiedy argumentacja jest wartościowa poznawczo (w sensie obiektywnym)? Gdy argumentacja o prawdziwych przesłankach opiera się na: prawie ogólnym, lub prawie statystycznym.

40 III. Poznawcza Wartość ArgumentacjiFuzja: poziom obiektywny i subiektywny Basia jest pewna w stopniu 0.6, iż to, że kobiety są złymi kierowcami (AB), jest prawdziwe w 80 procentach przypadków: B(basia, =0.6, p(B/A)=0.8) KONIEC CZĘŚCI III

41 THE END