1 Atrakcje przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe Borów Tucholskich Autor: Wojciech Malecha

2 Cześć! Ja i mój przyjaciel jesteśmy duchami Borów Tucholskich i chcemy wam o nich opowiedzieć. Zapraszamy!

3 Na tej mapie Bory Tucholskie zaznaczone są kolorem granatowym. Są jednym z największych kompleksów leśnych w Polsce. Mają ok. 3 tys. km 2 powierzchni!

4 Jak wiecie, Bory Tucholskie to głównie lasy sosnowe, ale jest tu sporo też innych gatunków drzew: sosna zwyczajna

5 dęby, dąb graby, grab brzozy, brzoza i cisy. cis

6 W bogatym runie Borów Tucholskich rośnie wiele roślin i grzybów. Oto one: borowik szlachetny koźlarz podgrzybek brunatny, potocznie zwany czarnym łebkiem

7 czubajka kania Nie pomylić z muchomorem sromotnikowym! I, ta da da dam! Mój ulubiony grzyb: pieprznik jadalny, czyli inaczej kurka

8 bagno zwyczajneborówka brusznica lobelia jeziorna rosiczka okrągłolistna widłak goździsty

9 Mamy tu też mnóstwo pięknych kwiatków… Przebiśniegi, konwalie, sasanki, przylaszczki… Nasze runo leśne jest piękne wiosną! śnieżyczka przebiśnieg konwalia majowa sasanka przylaszczka

10 Jak się pewnie domyślacie, oprócz duszków w Borach Tucholskich mieszka wiele innych stworzeń. Teraz przedstawimy wam naszych przyjaciół.

11 Zacznijmy od ssaków kopytnych. Oto: dzik, daniel, łoś, sarna i jeleń,- „król borów” łoś daniel jeleń - „król borów” sarna dzik

12 Teraz gryzonie i zajęczaki. piżmak wiewiórka mysz leśna karczownik

13 nornik zwyczajny zając szarak bóbr europejski Uwielbiam zające!

14 Oto łasicowate i psowate: tchórz kuna leśna wydra lis

15 Występuje tu również dużo gatunków ptaków: głuszec kuropatwa bażant

16 dzięcioł zielony dzięcioł czarny Dzięcioły nazywane są doktorami drzew, ponieważ żywią się kornikami, które niszczą drzewa.

17 bielik rybołów żuraw łabędź puchacz bocian czarny

18 To zimorodek! Ma krępe ciało, krótki ogon, lecz dziób długi. Służy mu on do polowania i kopania nor lęgowych. Kolor widzimy w wyniku złudzenia optycznego. To samo zjawisko powoduje, że niebo jest niebieskie. Bory Tucholskie zamieszkiwane są przez liczną populację jednego z najbarwniejszych polskich ptaków. Pewnie zdziwi was fakt, że w piórach zimorodka nie ma niebieskiego barwnika. Wielkością jest zbliżony do szpaka. Ma piękne barwy: błękit i pomarańcz. Żywi się rybami.

19 Pokażę wam miejsca w Borach Tucholskich, które lubię najbardziej. Mamy tu tyle ciekawych miejsc!

20 Fojutowo, niezwykłe miejsce! Tu krzyżują się dwie drogi wodne! Można to zobaczyć z tej wieży.

21 Jeśli ktoś lubi spływy kajakowe, to przyjeżdżając tu trafi w dziesiątkę! Szlak kajakowy biegnie przez niemal całą Wdę. Płyniesz mijając Tleń, Zalew Żurski, Zalew Gródecki… Tą samą trasą płynął Jan Paweł II!

22 Oto „Kamienne Kręgi”. Znajdują się w Odrach, nad Wdą. Mają średnicę 15- 33m i zbudowane są z kamieni wystających nad ziemię. Nie jest dokładnie wyjaśnione jak powstały. Niżej odkryto, bruk, a pod nim jamy grobowe. Ich wiek ocenia się na I-III w. n.e. „Kamienne kręgi” są rezerwatem.

23 W naszych wspaniałych Borach mamy najstarszy rezerwat w Polsce „Cisy Staropolskie”. Jest największym skupiskiem cisów w Europie! Najstarszy cis pamięta jeszcze czasy Bolesława Chrobrego. Rezerwat był też źródłem wielu natchnień dla jednego z najsłynniejszych polskich malarzy Leona Wyczółkowskiego. Nazwał go Świętym Gajem. Leon Wyczółkowski

24 Bory Tucholskie zamieszkują Kociewiacy. Mówią gwarą kociewską, która nie brzmi tak, jak zwykły polski. To jest herb Kociewia. Na przykład: knap-chłopiec zawdy-zawsze sztyry-cztery bania-dynia szabla-fasola A to tradycyjny strój.

25 To już koniec naszej wycieczki. Dziękujemy, że zechcieliście wziąć w niej udział. Cześć! Do zobaczenia w Borach!

26 Źródła zdjęć Slajd 3: http://borytucholskie.pl/bory,polozenie Slajd 4 https://pl.wikipedia.org/wiki/Sosna_zwyczajna#/media/File:Pinus_sylvestris_%C5%81azy_2013-07_01.jpg Slajd 5 http://www.sidzina.net.pl/images/Dab,p227.html https://pl.wikipedia.org/wiki/Cis_pospolity#/media/File:Cleaned-Illustration_Taxus_baccata.jpg http://www.e-ogrody.pl/Ogrody/56,113393,15701444,Grab__Prezentacja_drzewa_.html Slajd 6 https://pl.wikipedia.org/wiki/Podgrzybek_brunatny#/media/File:Boletus_badius_G1.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Boletus#/media/File:Boletus_edulis_G3.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%BAlarz_pomara%C5%84czowo%C5%BC%C3%B3%C5%82ty#/media/File:Leccinum_versipelle_a2.JPG Slajd 7 https://pl.wikipedia.org/wiki/Czubajka_kania#/media/File:Macrolepiota-procera.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Pieprznik_jadalny#/media/File:Cantharellus_cibarius_20090717-02.jpg Slajd 8 http://www.pnbt.com.pl/ https://pl.wikipedia.org/ Slajd 9 https://pl.wikipedia.org/wiki/Sasanka#/media/File:Pulsatilla_vulgaris_a1.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Konwalia https://pl.wikipedia.org/wiki/Przylaszczka_pospolita#/media/File:Hepatica_noblis_20060501_002.jpg Slajd 11 ttps://pl.wikipedia.org/wiki/Jele%C5%84#/media/File:Cervus_canadensis_(North_American_elk)_1_(15725801161).jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Daniel_zwyczajny#/media/File:Dama_dama_(Marek_Szczepanek).jpg http://www.lukaszlukasik.pl/galeria/Ssaki/slides/Sarna%20(Capreolus%20capreolus)%201215.html https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzik_euroazjatycki#/media/File:Locha(js).jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81o%C5%9B#/media/File:Moose_983_LAB.jpg Slajd 12 https://pl.wikipedia.org/wiki/Karczownik_ziemnowodny#/media/File:Water.vole.arp.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Wiewi%C3%B3rka_pospolita#/media/File:Eichh%C3%B6rnchen_D%C3%BCsseldorf_Hofgarten_edit.jpg https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pi%C5%BCmak_ameryka%C5%84ski&redirect=no#/media/File:Muskrat_Michigan.jpg Slajd 13 https://pl.wikipedia.org/wiki/B%C3%B3br_europejski#/media/File:Castor_fiber_vistulanus2.jpg http://www.huntertools.pl/zajace/zajac/ Slajd 14 https://pl.wikipedia.org/wiki/Tch%C3%B3rz_zwyczajny#/media/File:Ilder.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Kuna_le%C5%9Bna#/media/File:Martes_martes_crop.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Lis_rudy#/media/File:Vulpes_vulpes_at_shipwreck.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Wydra#/media/File:Fischotter_Lutra_lutra1.jpg Slajd 15 https://pl.wikipedia.org/wiki/G%C5%82uszec_zwyczajny#/media/File:Capercaillie(1).jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Ba%C5%BCant_zwyczajny#/media/File:Phasianus_colchicus_2_tom_(Lukasz_Lukasik).jpg http://www.huntertools.pl/data/imagegallery/6078d3f8-fe89-f16b-306f-0151dc7d826a/ff4e535c-894c-f78e-455e-856cffbe511f.jpg Slajd 16 https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzi%C4%99cio%C5%82_zielony https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzi%C4%99cio%C5%82_czarny#/media/File:BlackWoods.jpg Slajd 17 https://pl.wikipedia.org/wiki/Bielik_zwyczajny#/media/File:Seeadler-flug.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Rybo%C5%82%C3%B3w_zwyczajny#/media/File:Osprey_mg_9605.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%BBuraw_zwyczajny#/media/File:Grus_grus_2_(Marek_Szczepanek).jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81ab%C4%99d%C5%BA_niemy#/media/File:Cygnus_olor_Adult_Lyngby_Denmark.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Puchacz_zwyczajny#/media/File:Bubo_bubo_winter_1.jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Bocian_czarny#/media/File:Blackstorksmall.JPG Slajd 18 https://pl.wikipedia.org/wiki/Zimorodek_zwyczajny Slajd 20 https://pl.wikipedia.org/wiki/Fojutowo#/ Slajd 21 https://www.google.pl/maps/place/Wdecki+Park+Krajobrazowy/@53.5636307,18.2619504,11.75z/data=!4m2!3m1!1s0x4702ee91845fa721:0x46066b37787730e3 Slajd 22 https://pl.wikipedia.org/wiki/Odry_(cmentarzysko)#/media/File:Odry_kr%C4%85g_IV_02.07.10_p.jpg Slajd 23 https://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_Cisy_Staropolskie_im._Leona_Wycz%C3%B3%C5%82kowskiego#/media/File:Cisy01(js).jpg https://pl.wikipedia.org/wiki/Leon_Wycz%C3%B3%C5%82kowski#/media/File:Selfportrait_of_Leon_Wycz%C3%B3%C5%82kowski_in_flat_cap.jpg Slajd 24 https://pl.wikipedia.org/wiki/Kociewie#/media/File:POL_Kociewie_COA.svg http://1001pocztowek.pl/starogard-gdanski-powiat-antykwariat/28846-kociewski-stroj-ludowy-widokowka-a17287.html Zbiory prywatne W. Malechy: Slajd: 1, 5, 9