1 Autor: zielonaDanusiaSeks i eksperymenty w przedszkolu, czyli o wielkich odkryciach przedszkolaka słów kilka… Autor: zielonaDanusia

2 „Twoje dziecko jest istotą seksualną„Twoje dziecko jest istotą seksualną. A skoro już o tym wiesz, nie ignoruj jego płci i wynikających z niej potrzeb. Pomóż mu je rozwinąć.” Prof. Dr hab. M. Beisert

3 Znaczenie słowa „seks”, „seksualność”Słowo „seks” wywodzi się z łacińskiego „sexus”, i oznacza płeć. Seksualność należy do wrodzonych funkcji organizmu, jest jego naturalną potrzebą, uwarunkowaną działaniem trojakiego rodzaju czynników: biologicznych, psychicznych, społecznych, oznacza więc o wiele więcej niż tylko procesy fizjologiczne.

4 Rozwojowe ujęcie seksualności człowiekaCzłowiek rozwija się i dojrzewa przez całe życie. Człowiek jest istotą seksualną przez całe życie, niezależnie od tego, czy znajduje się na etapie wczesnego dzieciństwa, czy wieku dojrzałego. Potrzeby seksualne człowieka rozwijają się na każdym etapie jego życia, a jego rozwój seksualny stanowi jeden ciąg, jedną całość spiętą klamrą urodzin i śmierci.

5 UWAGA!!! Zanim posłuchasz o seksualności przedszkolakai podejmiesz dyskusję na ten temat zatrzymaj się na chwilę… Pomyśl choć moment o swojej seksualności, czym ona dla Ciebie jest, jak ją traktujesz, czy jest dla Ciebie wartością, a jeśli tak, to, jakie miejsce zajmuje w Twoim życiu… Nikt nie podda ocenie tego, co sobie teraz pomyślisz, ale chcę już na samym początku uświadomić Ci, że Twoje spojrzenie na seksualność Twojego przedszkolaka i sposób, w jaki ją traktujesz, mimo najbardziej nawet obiektywnej wiedzy naukowej na ten temat, nie jest wolne od tego, czym Twoja seksualność była dla Twoich rodziców i czym ona teraz jest dla Ciebie …  Materia dużo delikatniejsza niż mogłoby się wydawać, prawda?...

6 Rodzinne tabu seksualne Tabu = zakaz

7 Modele konstruowania tabu

8 Miejsce dzieciństwa w rozwoju seksualnym wg Otto F. Kernbergaokres preedypalny (0-3r.ż.) – tworzą się zręby seksualności wynikające z procesów biologicznych odpowiedzialnych za tworzenie się płci. Rozwój mózgu w kierunku męskim lub żeńskim dokonuje się w trzecim trymestrze ciąży. Po urodzeniu rozwija się na skutek wytwarzania wczesnych związków dziecka z matką i w wyniku procesów uczenia się od niej. Najważniejszymi czynnikami są tu: stosunek matki do jej własnej cielesności, jej sposób rozwiązywania symbiotycznej zależności z dzieckiem oraz sposób reagowania na przejawy niezależności i autonomii dziecka. Postrzeganie cech płciowych dziecka i ich akceptacja w procesie pielęgnowania i karmienia przekazywane sa dziecku przez bezpośredni kontakt fizyczny, drogą zmysłową, w sposób niemożliwy do powtórzenia wobec osoby, która fazę preedypalną ma już za sobą. okres edypalny - Rozwój dokonuje się pod wpływem systemu rodzinnego. Głównymi postaciami stają się oboje rodzice. Istotą rozgrywającego się w rodzinie problemu edypalnego jest skierowanie swojej seksualnej uwagi na rodzica przeciwnej płci oraz skierowanie agresji przeciw rodzicowi swojej płci. Te dwa istotne aspekty: czułość (miłość) i agresja (pożądanie) ulegają specyficznemu rozszczepieniu. Oboje rodzice jednak proponując dziecku prawidłowe rozwiązania problemu edypalnego, zapewnią integrację obu aspektów w jedną całość. Pomogą dziecku oba te rozszczepione aspekty połączyć, ucząc je, by kierowało pożądanie seksualne ku właściwym obiektom, czyli rówieśnikom okres utajenia – u dziewczynek utajeniu podlega pożądanie, u chłopców – miłość. Treść zainteresowań przenosi się z płaszczyzny seksualnej na społeczną. Polaryzacja w grupie rówieśniczej.

9 Okres eksperymentalnyW okresie przedszkolnym wzrasta ilość i różnorodność zachowań seksualnych. Wiąże się to z ich rozwojem poznawczym, emocjonalnym i społecznym. Dziecko poznaje wtedy swoje ciało, odkrywa swoją zdolność do pobudzenia seksualnego i do ekspresji. Potrzeba poznawcza i pobudzenie seksualne skłaniają dziecko do poszukiwania nieznanych dotąd form wyładowania napięcia i zaspokojenia ciekawości. Przejawianie aktywności seksualnej nie nastręcza dziecku kłopotów dopóty, dopóki nie pozna ono ograniczeń z nią związanych.

10 Trzy odkrycia przedszkolakaPoznaje swoje ciało jako źródło pobudzenia seksualnego Dostrzega różnice między płciami Odkrywa przyjemność wynikającą z relacji

11 Kto się boi masturbacji? Pierwsze odkrycia przedszkolaka dotyczą własnego ciała, a konkretnie obszaru genitalnego, którego dotykanie niesie ze sobą zupełnie inne doznania niż dotykanie np. ucha, czy ręki . Z reguły dziecko ocenia te doznania jako przyjemne, a więc wykazuje naturalna tendencję do ich powtarzania. W taki sposób powstają pierwsze przejawy autoerotyki dziecka określane jako masturbacja, czy onanizm dziecięcy.

12 Mechanizmy prowadzące do zachowań masturbacyjnychAktywność poznawcza prowadząca do poznanej wcześniej przyjemności (j.w.), czyli tzw. masturbacja rozwojowa. Mniej istotny jest wynik (przyjemność), a bardziej pasjonujący proces jego osiągania. Tu eksperymentowanie (np. wkładanie małych przedmiotów do pochwy lub cewki moczowej). Granica, poza którą masturbacja przestaje być zjawiskiem rozwojowym jest łatwa do uchwycenia. Każde działanie dziecka narażające ciało na uszkodzenie lub zranienie to przekroczenie normy. Dlatego sama eksploracja (nawet zmienna i nietypowa) części płciowych, jeśli nie spełnia tego warunku, nie musi spotykać się z interwencją. Masturbacja instrumentalna. Dotyk narządów płciowych ma tu charakter zastępczy i ukrywa właściwy problem, z którym dziecko samo nie potrafi sobie poradzić. Taka masturbacja służy do obniżenia napięcia wynikłego z niezaspokojonych potrzeb dziecka, niekoniecznie związanych z jego seksualnością. U jego podłoża leży frustracja ważnych potrzeb dziecka, poczucie samotności, stres, nagłe traumatyczne wydarzenie. Pozostawione bez wsparcia dziecko poszukuje pozytywnych doznań. Poprzez autostymulację próbuje dostarczyć sobie przyjemności w miejsce odczuwanego smutku, leku, czy opuszczenia. Masturbacja jest tu symptomem, który sygnalizuje raczej trudna dla niego sytuacje i nieudolne próby radzenia sobie z nią. Dziecko potrzebuje pomocy w rozwiązaniu głównego i ukrytego pod symptomem problemu.

13 Odkrywanie różnic płciowych i ich funkcjiDziecko ujawnia niesłychaną ciekawość ciała drugiego człowieka. Stąd jego wielka chęć oglądania dzieci płci odmiennej, rozbierania ich, dotykania narządów płciowych i porównywania ich budowy z własną. Dzieci szukają ku temu naturalnych okazji, np. chętnie uczestniczą w pielęgnacji młodszego rodzeństwa, pomagają innym dzieciom w ubieraniu się, podglądają rówieśników w ubikacji. Po zebraniu informacji dotyczących rówieśników ciekawość dziecka zwraca się w kierunku ciała dorosłych. Dziecko chce obejrzeć narządy płciowe rodziców i porównać je z własnymi. Z upodobaniem ogląda nagie ciała bliskich, podgląda ich aktywność seksualna, stara się naśladować ich zachowania seksualne (pocałunki, dotyk, ruchy ciała). Chęć odkrycia płci przeciwnej rozpoczyna także cykl pytań związanych z funkcja narządów płciowych, istotą różnic płciowych, z rozrodczością i współżyciem seksualnym dorosłych.

14 Wykorzystanie relacji w celu doświadczania przyjemnościDziecko, które poznało już siebie i innych gotowe jest do trzeciego wielkiego odkrycia. Aranżuje wspólnie z rówieśnikami zabawy seksualne, np. w: dom, lekarza, ślub. Odtwarza w nich związany z cielesnością fragment życia dorosłych. Dzieci mogą naśladować sceny z filmów, książek czy z życia codziennego najbliższych, aktywność związana z dotykiem, intymnością, obnażaniem ciała. W zabawach tych dziecko zdobywa dodatkową wiedzę, wykorzystuje już zdobytą, uczy się w chodzenia w rolę społeczną. Jest twórcze.

15 Odpowiedz mi mamo – funkcje pytań dziecięcychInformacyjna Konfrontacja Więziotwórcza Wsparcia

16 Podsumowanie Opisane formy ekspresji, obserwowane u dzieciw wieku eksperymentalnym, są zachowaniami powszechnymi, typowymi i mieszczą się z reguły w granicach normy. Wiedza o tym okresie może pomóc rodzicom i wychowawcom odróżnić zachowania seksualne rozwojowe od tych, które do normy rozwojowej nie należą. Wszystko jest zgodne z normą, jeśli aktywność seksualna, jej częstotliwość i intensywność nie uniemożliwiają realizacji innych zadań rozwojowych dziecka w wieku przedszkolnym.