1 Autorzy: Khava Aboubakarova i Jadwiga KolewskaBadanie odczynu roztworów za pomocą różnych wskaźników- projekt interdyscyplinarny. Autorzy: Khava Aboubakarova i Jadwiga Kolewska Opiekun: Joanna Kulikowska Szkoła Podstawowa nr 212 im. Krystyny Krahelskiej w Warszawie

2 Definicje Wskaźnik (indykator) – substancja chemiczna, która zmienia barwę w zależności od odczynu roztworu. Najczęściej stosowanymi wskaźnikami w pracowni chemicznej są: papierek uniwersalny, oranż metylowy, fenoloftaleina. Odczyn roztworu – cecha roztworu zależna od stężenia jonów wodorowych w roztworze. Jeżeli w roztworze liczba jonów H+ jest większa niż liczba jonów OH-, wówczas odczyn roztworu jest kwaśny, jeżeli jest mniejsza - odczyn zasadowy, jeżeli równa - odczyn obojętny. Liczbę jonów wodorowych w roztworze określa się za pomocą tzw. skali pH, która przyjmuje wartości w granicach od 0 – 14. pH < 7 – odczyn kwaśny, pH > 7 – odczyn zasadowy, pH = 7 – odczyn obojętny. PH Odczyn roztworu Kwaśny obojętny Zasadowy

3 Wykonujemy doświadczeniaPrzygotowałyśmy próbki roztworów do badania, skompletowałyśmy potrzebne szkło laboratoryjne i przeprowadziłyśmy doświadczenia.

4 Doświadczenie 1 Badanie zachowania się papierka lakmusowego w roztworach różnych substancji. Wskaźniki to substancje umożliwiające wizualne zaobserwowanie odczynu roztworu papierek uniwersalny-pasek bibuły nasączony mieszaniną wskaźników pH, zwilżony roztworem badanym wskazuje w przybliżeniu jego pH przyjmując zabarwienie, które porównuje się ze skalą wzorców (od różnych odcieni czerwonego dla roztworów kwaśnych, poprzez pomarańczowy i żółty do zieleni i fioletu dla zasadowych). Ponieważ obejmuje praktycznie całą skalę pH (1-14) nazwano go uniwersalnym. Obserwacje: Po zanurzeniu papierka uniwersalnego w różnych roztworach obserwowałyśmy zmiany koloru. Wniosek: Na podstawie barwy papierka wnioskowałyśmy, czy jest to kwas, czy zasada.

5 Zidentyfikuj odczyny roztworów znajdujących się w kolejnychDoświadczenie 2 Zidentyfikuj odczyny roztworów znajdujących się w kolejnych probówkach. Spróbuj określić przybliżoną wartość pH tych roztworów. Użyj do tego oranż metylowy i fenoloftaleinę. Zanotuj obserwacje i wnioski. Obserwacje: Po dodaniu oranżu metylowego do kolejnych próbek obserwowałyśmy zabarwienie. Wyniki obserwacji zostały przedstawione w tabeli poniżej. Tak samo przeprowadziłyśmy doświadczenia ze wskaźnikiem- fenoloftaleina.

6 Wyniki doświadczeń-obserwacjeNazwa wskaźnika Papierek uniwersalny Ph Fenoloftaleina Oranż metylowy Próbka Olej 6 - 7 bezbarwny Dwie warstwy Herbata z cytryną 4 Czerwony Roztwór kwasku cytrynowego 2 Mocno czerwony Woda destylowana Pomarańczowy Woda „Dar natury” 6 - 7 Mleko łaciate 6,5 Sok „Tymbark ‘’– jabłko brzoskwinia 3,5 Woda kranowa 4,5 Mocno pomarańczowy Roztwór kawy rozpuszczalnej Roztwór cukru Roztwór soli kuchennej Roztwór wapna musującego Roztwór soku „Leon” Różowy

7 Wyniki doświadczeń-obserwacjeKefir truskawkowy OSM – 5 (Ph) Nektar bananowy Nelly – 4,5 ( Ph) Nektar jabłko antonówka „Famoso” – 3,5 ( Ph) Woda morska „Marimer” – 5 (Ph) Przyprawa do zup „Winiary” – 4-5 ( Ph) Sok z cytryny – 2 (Ph) Tymbark lemoniada – 3 (Ph) Roztwór proszku do pieczenia – 6 (Ph) Roztwór sody – 8 (Ph) Mydło w płynie – 5 ( Ph) Napój Sprite – 3,5 (Ph) Jogurt „ Danone” naturalny – 5 (Ph) Napój Coca-cola – 4,5 (Ph) Jogurt truskawkowy „Jogobella” – 4,5 (Ph)

8 Barwy substancji wskaźnikowych w zależności od odczynu roztworu:Wnioski Barwy substancji wskaźnikowych w zależności od odczynu roztworu: Nazwa wskaźnika Odczyn obojętny w roztworze kwasu w roztworze zasady Oranż metylowy pomarańczowa czerwona żółta Lakmus fioletowa niebieska Błękit tymolowy Papierek uniwersalny zielona Wywar z czerwonej kapusty różowa Fenoloftaleina bezbarwna malinowa

9 Relacja z I Festiwalu NaukiI Szkolny Festiwal Nauki odbył się 30 maja podczas III Pikniku Rodzinnego, który miał miejsce w naszej Szkole Podstawowej 212 w Warszawie. Przygotowałyśmy swoje stoisko, na którym każdy uczestnik pikniku mógł zbadać odczyn przygotowanych przez nas próbek roztworów lub własnych produktów. Nasze stoisko cieszyło się dużym zainteresowaniem. Dzieci oraz ich rodzice chętnie bawili się w chemików.

10 Relacja z I Festiwalu Nauki

11 Bibliografia Książki chemiczne; Internet; Sprzęt laboratoryjny;Odczynniki chemiczne ( wskaźniki-papierki lakmusowe, fenoloftaleina, oranż metylowy); Próbki roztworów spożywczych; Własne wyniki doświadczeń (obserwacje i wnioski); Własne zdjęcia (w trakcie wykonywania doświadczeń oraz z I Festiwalu Nauki); Relacja z przebiegu Festiwalu Nauki.