1 Badania lekarskie w sporcie oraz pierwsza pomoc

2 Badania lekarskie w sporcie Podstawą prawną regulującą kwestie tych badań jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 marca 2009 r. w sprawie zakresu koniecznych badań lekarskich, częstotliwości ich przeprowadzania oraz trybu orzekania o zdolności do uprawiania określonej dyscypliny sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia. Wszelkie obowiązujące akty prawne dotyczące badań lekarskich można znaleźć w INTERNETOWYM SYSTEMIE AKTÓW PRAWNYCH na stronie http://isap.gov.pl

3 MEDYCYNA SPORTOWA Badaniami lekarskimi w sporcie zajmują się lekarze medycyny sportu. Medycyna sportowa (medycyna aktywności ruchowej) – to interdyscyplinarna dziedzina wiedzy lekarskiej, obejmująca całość procesów dokonujących się w organizmie pod wpływem aktywności fizycznej lub jej braku. Jej zadaniem jest sprawowanie opieki medycznej nad człowiekiem aktywnym ruchowo (zdrowym, jak i chorym, we wszystkich okresach życia). Zajmuje się nie tylko zawodnikami sportowymi, ale wszystkimi osobami aktywnymi fizycznie oraz tymi, którzy powinni być aktywni fizycznie.

4 Medycyna sportowa obejmuje: Kwalifikację do uprawiania sportu, mającą na celu wykluczenie ewentualnych przeciwwskazań zdrowotnych istotnych dla danej dyscypliny sportowej; Okresowe badania kontrolne osób uprawiających sport, umożliwiające wykrycie ewentualnych zmian zachodzących w organizmie pod wpływem uprawiania określonej dyscypliny sportu; Optymalizowanie metod żywienia i treningu sportowców; Kontrole efektów stosowanych metod treningowych; Walkę z dopingiem; Zapobieganie urazom i kontuzjom; Leczenie uszkodzeń ciała powstałych w wyniku uprawiania sportu; Rehabilitację i odnowę biologiczną.

5 Podstawowym celem medycyny sportowej jest ochrona zdrowia osób biorących udział w aktywności fizycznej począwszy od zajęć wychowania fizycznego do sportu wyczynowego, od reakcji do treningu zdrowotnego i od profilaktyki chorób do ich leczenia i rehabilitacji.

6 W odróżnieniu od innych dyscyplin medycznych, medycyna sportowa obejmuje całość procesów fizjologicznych i patologicznych, jakie dokonują się w organizmie pod wpływem aktywności fizycznej lub jej braku we wszystkich układach i narządach. Kontrola lekarska Traumatologia i rehabilitacja sportowa Odnowa biologiczna

7 ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE Z AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ trening sportowy obciążenie wysiłkowe = bodźce wyzwalające reakcje przystosowawcze zmiany adaptacyjne = korzystne/oczekiwane/fizjologiczne efekty pozytywne - adaptacja - plastyczność a zachwianie równowagi obciążenie = możliwości adaptacyjne

8 Zmiany przeciążeniowe Różne w zależności od wieku. Różne w zależności od uprawianej dyscypliny sportowej. Różne w zależności od natężenia, intensywności wysiłku. Ostre zmiany pourazowe. Zmiany przeciążeniowe.

9 Zmiany przeciążeniowe mogą wystąpić: w tkankach miękkich (w mięśniach, np. powysiłkowa martwica mięśni, w ścięgnach); w tkance kostnej (patologia chrząstki wzrostowej, jałowe martwice, złamania zmęczeniowe); w narządach wewnętrznych (serce, krew, układ odpornościowy).

10 Zmiany przeciążeniowe nadmierny przerost (mięśnia – złamanie awulsyjne; serca); przedwczesne zużycie (zmiany bliznowate w mięśniach); zmiany zwyrodnieniowe (chrząstki stawowej, w drobnych stawach kręgosłupa).

11 Przeciwwskazania do udziału w wf i do uprawiania sportu

12 Bezwzględne okresowe (czasowe) choroby infekcyjne górnych dróg oddechowych choroby zakaźne ostre nieżyty przewodu pokarmowego stany zapalne dróg moczowych i narządów płciowych ostre schorzenia skóry niektóre schorzenia chirurgiczne możliwe do wyleczenia (np. przepuklina) stany pourazowe

13 ZWOLNIENIE OBEJMUJE : ostry okres choroby, okres rekonwalescencji (różnie długi) Konieczność badania okolicznościowego, kontrolnego!!!

14 stałe Choroby internistyczne niewydolność krążenia poważne zaburzenia rytmu serca zapalenie mięśnia sercowego poważne wady serca kardiomiopatia zespół płucno-sercowy tętniaki zaporowa rozedma płuc choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy ostre choroby krwi i szpiku

15 Choroby chirurgiczne Choroby ortopedyczne (skoliozy II st., wady rozwojowe kości lub stawów, jałowe martwice kości…)

16 Przeciwwskazania chirurgiczne Zapalenie wyrostka robaczkowego ostre (po leczeniu operacyjnym ćwiczenia zastępcze po 2 tyg. od zabiegu, po 3-4 tyg. stopniowe nasilenie treningu. Przez 3 m-ce zakaz wykonywania ćwiczeń wzmagających tłocznię brzuszną. Przepukliny (pachwinowa, udowa itp.) – po leczeniu operacyjnym ćwiczenia zastępcze po 2-3 tyg. stopniowe nasilenie treningu. Przez 6 miesięcy przeciwwskazane ćwiczenia wzmagające tłocznię brzuszną. Choroby pęcherzyka żółciowego (kamica) – po leczeniu operacyjnym powrót do treningu jw.

17 Przeciwwskazania okulistyczne Brak gałki ocznej, ślepota jednego oka lub znaczne niedowidzenie ok. 0,1 – NIEZDOLNY Znaczny zez (brak widzenia dwuocznego) – NIEZDOLNY Krótkowzroczność większa od – 4,0 – NIEZDOLNY Nadwzroczność większa od +4,0 – NIEZDOLNY Astygmatyzm większy niż +/- 2,0 - NIEZDOLNY Ostrość wzroku w badaniu (z korekcją) nie może być niższa niż 0,5 (na tablicy do badania ostrości wzroku musimy czytać piąty rząd od góry – nie mniej) Jaskra wrodzona -NIEZDOLNY Ograniczenia lub ubytki w polu widzenia - NIEZDOLNY Zmiany na dnie oka (bez względu na etiologię) – NIEZDOLNY

18 Przeciwwskazania ginekologiczne i położnicze miesiączka przeciwwskazane ćwiczenia siłowe, pływanie, skoki do wody, nurkowanie miesiączki bolesne i obfite – niezdolna w czasie miesiączki ciąża – zakaz treningu od początku ciąży do 12 tyg. po porodzie karmienie – zezwolenie na trening po zakończeniu karmienia piersią lub 6 miesięcy po porodzie poronienie – zezwolenie na trening po 4 tygodniach od poronienia

19 Przeciwwskazania związane z chorobami układu oddechowego ostre zapalenie tchawicy i oskrzeli – czasowo niezdolny – zajęcia sportowe można wznowić po 1-2 tygodniach od ustąpienia objawów choroby bakteryjne zapalenie płuc – czasowo niezdolny - zajęcia sportowe można wznowić po 4-6 tygodniach od ustąpienia objawów wirusowe zapalenie płuc - zajęcia można wznowić po 4-8 tygodniach od ustąpienia objawów wysiękowe zapalenie opłucnej – czasowo niezdolny co najmniej na okres 1 roku gruźlica płuc - czasowo niezdolny co najmniej na okres 1 roku

20 Przeciwwskazania względne Dotyczą częściowego zakazu ćwiczeń dzieci słabych, kalekich lub z chorobami przewlekłymi

21 Badanie sportowo - lekarskie 1) badanie wstępne – selekcja/nabór do sportu cel: niedopuszczenie tych, co się nie nadają, wybranie tych, którzy rokują osiągnięcie sukcesu w sporcie

22 2) badania okresowe – kontrola stanu zdrowia osób ćwiczących cel: ujawnienie ewentualnego złego wpływu nieracjonalnego treningu na organizm zawodnika, niedopuszczenie do przekroczenia granicy pomiędzy fizjologią i patologią.

23 3) badanie okolicznościowe/kontrolne cel: sprawdzenie gotowości zdrowotnej do treningu i zawodów

24 Kwalifikacja dzieci i młodzieży do 23 roku życia do amatorskiego uprawiania sporu wyczynowego powinna być prowadzona przez lekarzy specjalistów medycyny sportowej lub lekarzy posiadających certyfikaty Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej. Dostęp do tego typu świadczeń zależy od regionu Polski i liczby specjalistów medycyny sportowej praktykujących na danym terenie oraz wiedzy osób prowadzących trening fizyczny o konieczności kwalifikacji medycznej i kontroli tego procesu.

25 Sport wyczynowy wymaga dokładnej i profesjonalnej kwalifikacji do treningu fizycznego i systematycznej kontroli stanu zdrowia młodego poddającego się treningowi organizmu. Postępowanie to powinno uwzględniać: Wiek kalendarzowy i biologiczny Tempo rozwoju biologicznego Stan zdrowia (z uwzględnieniem aktualnych i przebytych chorób) Poziom wydolności fizycznej

26 Główne zagrożenia i patologie u dzieci i młodzieży uprawiającej sport związane są z: Urazami narządu ruchu i przeciążeniem organizmu (np. zbyt wczesną specjalizacją sportową); Nadmiernym obciążeniem psychicznym; Skutkami ingerencji w utrzymanie określonej masy ciała; Zahamowaniem procesu wzrastania i opóźnieniem dojrzewania płciowego w przypadku narażenia organizmu na nadmierne obciążenia treningowe.

27 Do najważniejszych zadań medycyny sportu należy orzekanie o zdolności dzieci i młodzieży do uprawiania sportu, systematyczna kontrola stanu zdrowia osób uprawiających ćwiczenia fizyczne oraz podejmowanie działań zmierzających do poprawy stanu zdrowia, sprawności i wydolności fizycznej na drodze treningu fizycznego.

28 BADANIA LEKARSKIE Zawodnik, przystępujący i uczestniczący w treningach sportowych oraz biorący udział w zawodach, powinien być uznany za zdolnego do udziału w treningu/zawodach pod względem zdrowotnym. Badanie i orzeczenie jest udokumentowane w wydanej dla sportowca karcie zdrowia sportowca (tzw. "mała książeczka") lub książeczce zdrowia sportowca, wydanej przez Polski Związek Sportowy. Zgodnie z przepisami orzeczenie o zdolności do uprawiania sportu może zostać wydane na maksymalnie 6 miesięcy. Celem badań sportowo-lekarskich jest ocena ryzyka rozwoju niekorzystnych następstw zdrowotnych wskutek uprawiania danej dyscypliny sportowej.

29 Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym (Dz. U. Nr 155, poz. 1298 z późn. zm.) zawodnikiem jest osoba uprawiająca amatorsko lub profesjonalnie określoną dyscyplinę sportu i uczestnicząca we współzawodnictwie sportowym. Jednym z ustawowych obowiązków zawodnika jest poddawanie się badaniom lekarskim.

30 Badania sportowo-lekarskie mają charakter badań wstępnych, okresowych i okolicznościowych (kontrolnych - po przebyciu poważniejszej choroby, pobycie w szpitalu itp.). Badania wstępne wykonuje się przed rozpoczęciem uprawiania danej dyscypliny sportowej. Wstępne badania sportowo-lekarskie powinny być możliwie wszechstronne. Kolejno wykonywane badania okresowe służą ocenie wpływu treningu na organizm sportowca. Kryteria kwalifikacji do uprawiania sportu zależą od rodzaju aktywności ruchowej (dyscypliny sportowej), jaką zamierza uprawiać kandydat, intensywności treningów (ćwiczenia rekreacyjne, sport wyczynowy) oraz wieku kandydata.

31 Najłagodniejsze kryteria orzecznicze dotyczą ćwiczeń rekreacyjnych, gdyż nie wiążą się one z ryzykiem niekorzystnych następstw zdrowotnych. Najostrzejsze kryteria należy natomiast przyjąć przy orzekaniu o zdolności do uprawiania sportu wyczynowego. Badania zawodników powinni przeprowadzać wyłącznie lekarze specjaliści medycyny sportowej.

32 Orzeczenie lekarskie może być następującej treści: trwale niezdolny, czasowo niezdolny, czasowo zdolny, zdolny z ograniczeniem (np. ze względu na wiek - tylko trening ogólnorozwojowy), zdolny do uprawiania określonej dyscypliny sportu. Okresowe badania sportowo-lekarskie należy przeprowadzać nie rzadziej niż co 6 miesięcy bez względu na wiek. Badania zawodników powinni przeprowadzać wyłącznie lekarze specjaliści medycyny sportowej.

33 Kwestie związane z ogólną, profilaktyczną opieką zdrowotną nad dziećmi i młodzieżą szkolną regulują przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia, m.in. z dnia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą (Dz. U. Nr 139, poz. 1133), rozporządzenie z dnia z dnia 20 października 2005 r. w sprawie zakresu zadań lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 214, poz. 1816).

34 Jednym ze świadczeń, jakich udziela uczniowi lekarz podstawowej opieki zdrowotnej jest sporządzanie bilansu zdrowia, obejmujące swą treścią także kwalifikacje do zajęć wychowania fizycznego i sportu szkolnego. Natomiast orzeczenia lekarskie o zdolności do uprawiania określonej dyscypliny sportu wydaje lekarz specjalista w dziedzinie medycyny sportowej albo lekarz posiadający certyfikat w zakresie orzecznictwa sportowo-lekarskiego nadany przez Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej. Tryb orzekania o kwalifikacjach dzieci i młodzieży ustala rozporządzenie z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie trybu orzekania o zdolności do uprawiania określonej dyscypliny sportu przez dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia oraz przez zawodników pomiędzy 21. a 23. rokiem życia (Dz. U. Nr 139, poz. 1134)

35 W stosunku do dzieci i młodzieży do ukończenia 21 roku życia, ubiegających się o przyznanie licencji na amatorskie uprawianie określonej dyscypliny sportu, orzeczenie lekarskie o zdolności do uprawiania określonej dyscypliny sportu wydaje lekarz, który przeprowadza wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie.

36 Badania sportowe dzieci i młodzieży do 2. r.ż., uprawiających amatorsko wybraną dyscyplinę sportu i posiadających lub ubiegających się o licencję na jej uprawianie są określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dn. 22.12.2004 r. (Dz.U. 2004, nr 282, poz. 2815) Z kolei sposób przeprowadzania badań antydopingowych określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakresu i trybu działania Komisji do Zwalczania Dopingu w Sporcie (Dz. U. Nr 133, poz. 1501). Zastosowanie znajduje również: rozporządzenie Ministra Sportu z dnia 3 października 2006 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zaświadczeń lekarskich, a także rodzaju niezbędnych badań lekarskich dla osób ubiegających się o przyznanie licencji zawodnika lub licencji trenera (Dz. U. Nr 189, poz. 1396). Rozporządzenie to określa kwalifikacje lekarzy uprawnionych do wydawania zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań do uprawiania określonej dyscypliny sportu oraz zaświadczeń lekarskich o zdolności do wykonywania obowiązków trenera, a także rodzaj niezbędnych badań lekarskich dla osób ubiegających się o przyznanie licencji zawodnika lub licencji trenera.

37 Wykonywanie badań z zakresu medycyny sportowej obejmujących dzieci i młodzież do ukończenia 21. roku życia uprawiających sport amatorski wchodzi w zakres refundowanych ze środków publicznych świadczeń na rzecz zachowania zdrowia, zapobiegania chorobom i wczesnego wykrywania chorób (art. 27 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).

38 Zakres koniecznych badań lekarskich w stosunku do dzieci i młodzieży do ukończenia 21. roku życia ubiegających się o przyznanie lub posiadających licencję na amatorskie uprawianie sportu Badania ogólne, specjalistyczne i diagnostyczne obejmują: Pomiary antropometryczne – co 6 miesięcy Ogólne badania lekarskie – co 6 miesięcy Badanie ortopedyczne – co 6 miesięcy Próbę wysiłkową – co 1 rok

39 Przegląd stomatologiczny – co 1 rok Badanie elektrokardiograficzne – co 1 rok Badanie ogólne moczu z oceną mikroskopową osadu, odczynu opadania krwinek czerwonych, morfologię krwi obwodowej z wzorem odsetkowym – co 1 rok Konsultację laryngologiczną – co 2 lata Konsultację okulistyczną – co 2 lata

40 Konsultację neurologiczną Badanie elektroencefalograficzne Oznaczenie stężenia glukozy w surowicy krwi Badanie radiologiczne odcinka szyjnego kręgosłupa Badanie radiologiczne odcinka lędźwiowego kręgosłupa Badanie spirometryczne Konsultację psychologiczną

41 Dodatkowe badania specjalistyczne i diagnostyczne wymagane w niektórych dyscyplinach sportowych Płetwonurkowanie Stężenie glukozy we krwi - co 1 rok Badanie spirometryczne – co 1 rok Badanie neurologiczne i EEG z opisem – co 2 lata Boks, Kick – boxing, dalekowschodnie sporty i sztuki walki Badanie neurologiczne i EEG z opisem - co 2 lata

42 Judo, zapasy RTG odcinka szyjnego kręgosłupa – co 2 lata Podnoszenie ciężarów RTG odcinka lędźwiowego kręgosłupa – co 2 lata Skoki spadochronowe, sport lotniowy, para – i motolotniowy Badanie neurologiczne z opisem – co 2 lata Stężenie glukozy we krwi – co 1 rok Wstępna konsultacja psychologiczna

43 Kategorie wiekowe dla treningów w określonych dyscyplinach sportu (źródło: załacznik do Rozp. Min. Zdr. Z dn. 22 grudnia 2004r. Dz. U. 210, poz. 2135) Do 6 roku życia Wszelkie dyscypliny sportu oparte na naturalnych formach ruchu w postaci gier i zabaw ruchowych Od 7 roku życia Dyscypliny sportu oparte na naturalnych formach ruchu, kształtujące koordynację ruchu, nie przeciążające wybiórczo narządu ruchu

44 Od 9 roku życia Dyscypliny sportu kształtujące oprócz zwinności także szybkość i dynamikę ruchu Od 11 roku życia Dyscypliny sportu kształtujące wytrzymałość Od 14 roku życia Dyscypliny sportu polegające na wprowadzeniu w pełnym zakresie treningu wytrzymałościowego Od 18 roku życia Dyscypliny sportu polegające na wprowadzeniu statycznych ćwiczeń siłowych

45 Pierwsza pomoc

46 Podstawy prawne udzielania pierwszej pomocy Art. 162 kodeksu karnego § 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

47 Kolejność czynności na miejscu zdarzenia 1. Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku 2. Kontrola czynności życiowych - ocena stanu poszkodowanego 3. Wezwanie pomocy 4. Dalsze udzielanie pomocy

48 Ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku Dowiedz się: Co się stało i jakie są zagrożenia??!! Najważniejsze jest bezpieczeństwo: Twoje!!!!! Poszkodowanego Osób postronnych

49 Kontrola czynności życiowych – - ocena stanu poszkodowanego 1. Kontrola przytomności 2. Udrożnienie dróg oddechowych 3. Kontrola oddechu

50 Kontrola przytomności: Poszkodowany nieprzytomny nie reaguje na zadawane przez ratownika bodźce: werbalne delikatne potrząśnięcie za ramię

51 Udrożnienie dróg oddechowych: U człowieka nieprzytomnego język może obsunąć się ku tyłowi blokując wejście do krtani. Aby zmniejszyć ryzyko uduszenia się, należy odchylić głowę i wysunąć żuchwę.

52 Kontrola oddechu: Przez 10 sekund kontroluj oddech, utrzymując drożność dróg oddechowych: Patrz Słuchaj Wyczuwaj Kontroluj czynności życiowe nie rzadziej niż co 1 minutę!!!!!!!!!!!!!!!!

53 Schemat postępowania ratowniczego Bezpieczeństwo Kontrola przytomności Zawołaj o pomoc Udrożnienie dróg oddechowych Kontrola oddechu Wezwanie wykwalifikowanej pomocy Dalsze udzielanie pomocy

54 Poszkodowany nie reaguje, nie oddycha prawidłowo Wezwij pogotowie Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej Wykonaj 2 oddechy ratownicze Wykonuj naprzemiennie 30 uciśnięć i 2 oddechy Resuscytacja

55 Resuscytację wolno przerwać, gdy:  przybędzie kwalifikowany personel i przejmie resuscytację lub zmieni ratownika inny ratownik,  poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać,  wyczerpanie uniemożliwi ci dalsze działanie.

56  Jeśli na miejscu wypadku obecnych jest kilku ratowników najlepiej jest, jeśli zmieniają się oni przy resuscytacji co 2 min.  Im mniej czasu traci się podczas zamiany ratowników tym lepiej.  Resuscytacja bez oddechów ratowniczych - lepiej jest wykonywać jedynie uciśnięcia klatki piersiowej niż nie podejmować akcji.

57  przed rozpoczęciem uciśnięć upewnij się, że poszkodowany leży na twardym i równym podłożu oraz, że nie uciskasz na żebra poszkodowanego, na górną cześć brzucha, czy dolny koniec mostka,  uciskaj na środku klatki piersiowej na głębokość 5 cm prostopadle w dół,  ucisk i zwolnienie ucisku powinny trwać, jednakowo długo,  częstotliwość uciśnięć wynosi 100/minutę. Uciśnięcia klatki piersiowej

58  wdmuchnij powietrze do ust poszkodowanego równomiernie, jednocześnie sprawdzając, czy klatka piersiowa się unosi,  wykonanie oddechu ratowniczego powinno trwać około 1 sekundy, Oddechy ratownicze

59 Jeśli klatka piersiowa nie uniesie się podczas pierwszego oddechu ratowniczego:  sprawdź jamę ustną! Bezpiecznie usuń ciała obce;  sprawdź drożność dróg oddechowych,  nie podejmuj więcej niż 2 nieudane próby wykonania oddechów ratowniczych.

60 Wezwanie pomocy

61 Telefony alarmowe:  112  997  998  999  986  telefon przydrożny

62  przedstaw się i wyjaśnij co zamierzasz zrobić,  sprawdź, czy poszkodowany jest przytomny,  sprawdź czy poszkodowany ma drożne drogi oddechowe,  sprawdź, czy poszkodowany prawidłowo oddycha. Ocena stanu poszkodowanego

63 Powiedz wyraźnie: gdzie mają dojechać służby ratunkowe, co się stało i jakie są zagrożenia, kim jest poszkodowany i w jakim jest stanie, nie odkładaj pierwszy słuchawki

64 Omdlenie Gdy poszkodowany stracił przytomność w naszej obecności To krótkotrwałe niedotlenienie mózgu

65 Omdlenie Kontrola czynności życiowych- regularnie!! Drożność dróg oddechowych (rozluźnij krawat, kołnierzyk, apaszkę) Zapewnij dostęp świeżego powietrza Poszkodowanego ułóż na plecach z nogami uniesionymi do góry

66 Omdlenie => NIEPRZYTOMNY Jeśli poszkodowany przez kilka minut nie odzyska przytomności, Wezwij wykwalifikowaną pomoc i ułóż w pozycji bocznej, traktując jak poszkodowanego nieprzytomnego

67 Możliwe przyczyny utraty przytomności Uraz czaszki Niedokrwienie mózgu, niedotlenienie Przedawkowanie leków, alkoholu, narkotyków Choroby (wątroby, nerek, cukrzyca) Atak padaczki Wstrząs Oparzenie Zmęczenie, ból, silne emocje, strach

68 Pierwsza Pomoc przy poszkodowanym nieprzytomnym Udrożnienie dróg oddechowych!!!! Wezwanie wykwalifikowanej pomocy (zaznacz, że poszkodowany jest nieprzytomny) Regularna kontrola oddechu!!!! Komfort termiczny Jeśli musisz odejść od poszkodowanego, ułóż go w pozycji bezpiecznej (tylko jeśli nie podejrzewasz urazu kręgosłupa)

69 RODZAJE KRWOTOKÓW Zewnętrzne Wewnętrzne Zewnętrzne pośrednie

70 OTARCIA, SKALECZENIA Zastosuj bezpośredni ucisk Spłukuj ranę pod zimną wodą Nie trzyj Nałóż jałowy opatrunek

71 METODY TAMOWANIA KRWOTOKÓW ZEWNĘTRZNYCH Odpowiednia pozycja ciała Bezpośredni ucisk na ranę Opatrunek uciskowy

72 PIERWSZA POMOC PRZY KRWOTOKACH ZEWNĘTRZNYCH Pamiętaj o własnym bezpieczeństwie (rękawiczki jednorazowe) Zaopatrz ranę Zapewnij komfort psychiczny i termiczny Po utracie przytomności zastosuj pozycję boczną ustaloną Wezwij wykwalifikowaną pomoc

73 UDAJ SIĘ DO LEKARZA LUB SZPITALA, JEŚLI: Nie jesteś w stanie zatamować krwawienia. Nie jesteś w stanie odpowiednio oczyścić rany. Otarcie jest większe niż powierzchnia 2 dłoni poszkodowanego. Kości, mięśnie lub inne tkanki pod skóra są odkryte. Uszkodzenie dotyczy twarzy, oczu, narządów płciowych. W ranie tkwi ciało obce. Rana jest skutkiem ukąszenia, ugryzienia przez człowieka lub zwierzę.

74 KRWOTOK Z NOSA – NAJCZĘSTSZE PRZYCZYNY Urazy nosa (uderzenie/złamanie) Choroby zapalne w obrębie nosa i zatok Choroby przewlekłe (nadciśnienie tętnicze, miażdżyca naczyń) Duży wysiłek fizyczny Przyjmowanie leków zaburzających krzepnięcie krwi (polopiryna, aspiryna) Choroby wątroby Choroby układu krwiotwórczego (białaczka, hemofilia, niedokrwistość)

75 KRWOTOK Z NOSA – Pierwsza Pomoc Unikaj kontaktu z krwią poszkodowanego Posadź poszkodowanego z głową lekko pochyloną do przodu Poleć wydmuchać nos i ucisnąć skrzydełka nosa na kilkanaście minut Zimne okłady na czoło Jeśli mimo to nie ustępuje – skontaktuj z lekarzem.

76 WSTRZĄS To stan zagrożenia życia! Objawy: Nienaturalne pobudzenie lub apatia Blada skóra, usta Przyspieszony oddech, tętno Zimny pot, wilgotna skóra Uczucie zimna Osłabienie organizmu Chwilowa utrata przytomności

77 Pierwsza Pomoc PRZY WSTRZĄSIE Nie przenoś poszkodowanego Kontroluj czynności życiowe Jeśli to możliwe, usuń przyczynę wstrząsu Zapewnij komfort psychiczny i termiczny Wezwij wykwalifikowaną pomoc Pozycja przeciwwstrząsowa (po utracie przytomności pozycja boczna) Wstrząs pogłębia się pod wpływem bólu, lęku, utraty krwi lub ciepła

78 URAZY KOŚCI, MIĘŚNI I STAWÓW Poszkodowany zwykle nie może poruszać zraniona kończyna lub podeprzeć się na niej Miejsce urazu jest obrzęknięte i może być bolesne Kończyna lub staw może mieć nienaturalny wygląd

79 ZASADY UNIERUCHAMIANIA Nie nastawiaj złamań Nie poruszaj kończyną Uszkodzoną kończynę unieruchom w pozycji w jakiej się znajduje Schłodź miejsce urazu (np. lodem zawiniętym w ręcznik > 20 min) Szybko zatamuj krwawienie Odłamki kostne w ranie traktuj jak ciała obce Skręcenia i zwichnięcia traktuj jak złamania

80 URAZY GŁOWY Wezwij pomoc Drożność dróg oddechowych Opatrunek w miejscu krwawienia – chłonący, nie uciskowy!! Regularnie kontroluj czynności życiowe

81 EWAKUACJA - KIEDY EWAKUOWAĆ? - gdy są niebezpieczne miejsca zdarzenia; - gdy położenie poszkodowanego utrudnia RKO; - gdy niemożliwe jest udzielenie pomocy w miejscu zdarzenia.