1 Badanie usg FAST & eFASTppłk dr n. med. Robert Brzozowski Zakład Medycyny Pola Walki Klinika Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Metabolicznej i Torakochirurgii

2 PODSTAWY USG Zakresy częstotliwości 20 Hz 20 kHz 2 MHz 10 MHzInfradźwięki Dźwięki słyszalne Ultrasonografia

3 głowica liniowa głowica convex głowica microconvex10-5 MHz MHz MHz

4 Częstotliwość dźwiękuPODSTAWY USG Częstotliwość dźwięku Zasięg penetracji Wysoka Niska

5 Echogeniczność Zmiana bezechowa (anechogeniczna) Zmiana hiperechogeniczna Zmiana hipoechogeniczna

6 Cień akustyczny

7 Wzmocnienie sygnału po przejściu przez warstwę płynu

8 Focused Assesment with Sonography for TraumaFAST Focused Assesment with Sonography for Trauma

9 HISTORIA 1970 – Niemcy - wskazania do usg w urazach 1980 – Japonia - trauma usg 1988 – Niemcy - certyfikacja usg Połowa lat 80’ - USA - usg w urazach vs DPL 1996 – USA - termin „FAST” American College of Surgeons 1997 – FAST jako element ATLS Advanced Trauma Life Support for Physicians. Chicago: ACS; 1997

10 FAST PODSTAWOWE CELE BADANIA płyn (krew) w jamie brzusznej TAK/NIE płyn (krew) w worku osierdziowym TAK/NIE

11 1 2 3 4

12 Zalety badania FAST - szybkie (60 s) badanie skriningowe w urazach - nieinwazyjne, łatwe i powtarzalne - czułość FAST 75-95%, swoistość 98%

13 Ograniczenia FAST - nie służy do identyfikacji miejsca obrażeń - utrudniona ocena przy współistniejącej rozedmie podskórnej, rozdęciu żołądka i jelit, otyłości - nie wyklucza uszkodzenia jelit, przepony, krwawienia do przestrzeni zaotrzewnowej - wykrywa obecność płynu od objętości ml

14 UWAGI - brak płynu ≠ brak obrażeń ZBYT MAŁO??? / ZBYT WCZEŚNIE??? PRZEOCZONE??? MIEJSCA TRUDNO DOSTĘPNE - wolny płyn może nie być krwią MOCZ, ASCITES, HYDROTHORAX, PŁYN OWODNIOWY, ZAWARTOŚĆ JELIT / ŻOŁĄDKA, PĘKNIĘTA TORBIEL, POZOSTAŁOŚCI PO PŁUKANIU JAM CIAŁA - poprawność oceny > 50 wykonanych FAST

15 Ocena FAST miejsc gromadzenia się płynu- worek osierdziowy (nadbrzusze lub przymostkowo po stronie lewej) - zachyłek wątrobowo-nerkowy (zachyłek Morrisona) - między torebką wątroby i prawą nerką, - zachyłek śledzionowo-nerkowy - między śledzioną oraz lewą nerką, - zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe u mężczyzn - utworzone przez uwypuklenie otrzewnej między odbytnicą i pęcherzem moczowym (lub jama Douglasa u kobiet - utworzona przez uwypuklenie otrzewnej między odbytnicą i tylną ścianą macicy)

16

17 Norma

18 Patologia

19

20 Norma

21 Patologia

22

23 Norma

24 Patologia

25

26 Norma

27 Patologia

28 FAST ALGORYTM POZYTYWNY NIEPEWNY NEGATYWNYPACJENT PACJENT PACJENT PACJENT SERIE BADAŃ NIESTABILNY STABILNY NIESTABILNY STABILNY POWTÓRNY FAST CT ZABIEG CT SALA OPERACYJNA CT OPERACYJNY DPL DPL Rozycki G.S. et al. J Trauma, 1996

29 eFAST (extended FAST) PODSTAWOWE CELE BADANIA płyn (krew) w jamie opłucnej TAK/NIE odma opłucnowa TAK/NIE

30 Hemothorax

31

32

33 GOOD MEDICINE IN BAD PLACES

34