1 Bankowość Pieniądz Podstawowe informacje o bankachOferta banków dla klientów detalicznych Finanse osobiste

2 System bankowy Zbierają depozyty i udzielają kredytówBanki komercyjne Banki spółdzielcze SKOKi Bank Centralny (NBP) Komisja Nadzoru Finansowego EBA (European Banking Authority) ECB (Europejski Bank Centralny) Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) Zbierają depozyty i udzielają kredytów Umożliwiają rozliczenia poprzez konta osobiste Bank banków, prowadzi konta banków Dostarcza płynności dla banków Prowadzi politykę pieniężną Instytucje nadzorcze Dbają o stabilność banków i bezpieczeństwo depozytów Ubezpiecza depozyty

3 Banki w Polsce – aktywa (mld PLN)Suma bilansowa wszystkich banków: ponad 1000 mld PLN upadłość

4 Oszczędzanie (1) Po co oszczędzać? Na wszelki wypadek; na konkretny cel Systematyczność ułatwia budowanie oszczędności Moje oszczędności Ile mam oszczędności? Jaka jest ich struktura? Czy pracują efektywnie, jaką dają stopę zwrotu? Czy są bezpieczne? Gdzie je trzymam, koncentracja, odporność na zmiany rynkowe Jak są płynne? W jakim czasie mogę faktycznie z nich skorzystać? Oszczędzanie: przesuwanie konsumpcji w czasie; odkładanie i inwestowanie pieniędzy a także umiejętne bieżące gospodarowanie swoimi zasobami Źródło: Źródło:

5 Oszczędzanie (2) W jakiej formie można utrzymywać oszczędności?Gotówka Konto bieżące w banku Depozyt terminowy Złoto Ziemia Mieszkanie na wynajem Sztuka (obrazy, rzeźby itp.) Obligacje Akcje Waluty Fundusze inwestycyjne Produkty ubezpieczeniowe Jaką płynnością i zyskownością charakteryzują się poszczególne formy?

6 Oszczędzanie (3) Stopy procentowe w bankachStruktura oszczędności Polaków Oszczędności na osobę: 47,9 tys PLN w tym: gotówka: PLN depozyty: PLN fundusze: PLN OFE: PLN Reforma OFE Źródło:

7 Konta osobiste Konta osobiste służą do obsługi bieżących płatności i rozrachunków Wpływają na nie pensje Można wypłacać gotówkę Można zlecać realizację przelewów Konta osobiste są nisko oprocentowane (albo wcale), czasami ich utrzymanie kosztuje Dostęp „okienko w oddziale” Internet Konsultant telefoniczny Telefon komórkowy (bankowość mobilna) Bankomat Karta płatnicza Płatności „przez telefon” Dodatkowe funkcjonalności Zlecenia stałe Direct debit Debet w koncie

8 Wartość pieniądza w czasieWolałabyś ten nowy telewizor dostać dziś czy jutro? Wolałbyś dostać ten samochód dziś czy jutro? Wolałabyś otrzymać zł dziś czy jutro? Wniosek jest taki, że dzisiejsze pieniądze są cenniejsze od przyszłych. Bliskie pieniądze sprawiają wrażenie większych niż odległe… a wartość dzisiejszego pieniądza jest w istocie większa od wartości pieniądza przyszłego. Stopa procentowa umożliwia nam przeliczenie wartości dzisiejszych pieniędzy na wartość przyszłą i odwrotnie.

9 Wartość pieniądza w czasiePytanie: czy warto wygrać w konkursie dziś 960 zł czy za 12 miesięcy wygrać 1000 zł? Pytanie: czy warto wygrać w konkursie dziś 960 zł czy za 12 miesięcy wygrać 1000 zł? Uwaga: w obliczeniach nie tutaj nie uwzględniamy kosztów obsługi rachunku i podatków Wartość bieżąca 1000 zł, które mielibyśmy otrzymać za rok przy rocznej stopie procentowej na poziomie 3% wynosi: Obliczenia: ,03 = ,03 1 = 970,87 Jeśli więc dziś wpłacisz do banku 970,87 zł za rok otrzymasz 1000 zł. A jaka jest wartość bieżąca 1000 zł, które można wygrać za 2 lata? Wartość bieżąca 1000 zł, które mielibyśmy otrzymać za 2 lata przy rocznej stopie procentowej na poziomie 3% wynosi: Obliczenia: , ,03 = ,03 2 = 942,60 Jeśli więc dziś wpłacisz do banku 942,60 zł za 2 lata otrzymasz 1000 zł. A za 10 lat? Wartość bieżąca 1000 zł, które mielibyśmy otrzymać za 10 lat przy rocznej stopie procentowej na poziomie 3% wynosi: Obliczenia: , = 744,09 Czyli jeśli dziś wpłacisz do banku 744,09 zł za 10 lat otrzymasz równe 1000 zł. 𝒌𝒘𝒐𝒕𝒂 𝟏+𝒔𝒕𝒐𝒑𝒂 𝒑𝒓𝒐𝒄𝒆𝒏𝒕𝒐𝒘𝒂 𝒍𝒊𝒄𝒛𝒃𝒂 𝒍𝒂𝒕

10 Depozyty Depozyt: pozostawienie środków w banku na określony czas w zamian za ustalone wynagrodzenie Różne rodzaje depozytów Depozyt terminowy o stałym oprocentowaniu Depozyt terminowy o zmiennym oprocentowaniu Lokata progresywna Depozyt strukturyzowany Certyfikat depozytowy Konwencja oprocentowania: stopa procentowa w skali 1 roku Podatek Belki ! Przykład wyliczenia oprocentowania: Lokujemy 2000 PLN na 3 miesiące, oprocentowanie 2.2%. Jaką kwotę dostaniemy po zapadnięciu depozytu? Obliczenia: Odsetki: PLN * 0,022 * 0,25 * 0,81 = 8,91 PLN Zwrot kapitału: PLN Razem: ,91 PLN

11 Płacenie za depozyty – kto komu?Ujemne stopy procentowe w krajach strefy euro: Stopy EBC: -0.40% / 0.00% / 0.25% Commerzbank: „We reserve the right to charge some large corporates a fee on parked liquidity” Skatbank (Niemcy): od 1 listopada 2014 oprocentowanie depozytów powyżej EUR wynosi -0.25% Ujemne oprocentowanie depozytów w Polsce – za wcześnie, ale trzeba uważać: Jeden z polskich zapowiedział, że nowe oprocentowanie oferowanego przezeń konta oszczędnościowego wyniesie 0,3% dla kwot poniżej PLN. Jednocześnie wprowadzona zostanie opłata za prowadzenie konta w wysokości 1 PLN na miesiąc, niezależnie od liczby operacji itp. Wyobraźmy sobie że wpłacamy na to konto 2000 PLN i trzymamy przez pół roku. Jaką kwotę otrzymamy po roku? Narosłe odsetki: 2000 PLN * 0.3% * 0.81 = 4.86 PLN Opłata za prowadzenie konta: 1 PLN * 12 = 12 PLN Do odbioru po roku: 2000 PLN PLN – 12 PLN = PLN Czyli: 2000 PLN ulokowane w banku na koncie oszczędnościowym po roku daje PLN

12 Kredyty (1) Kredyt: pożyczenie od banku pieniędzy na określony czasw zamian za ustalone wynagrodzenie (dla banku) Różne rodzaje kredytów Kredyty konsumpcyjne Kredyty mieszkaniowe Kredyty w rachunkach bieżących Karty kredytowe chwilówki Kredyty inwestycyjne Kredyty obrotowe Obligacje korporacyjne Ceną kredytu jest jego oprocentowanie plus opłaty dodatkowe Oprocentowanie Stała stopa Zmienna stopa: zwykle w formie WIBOR + marża Opłaty dodatkowe: Opłata manipulacyjna, opłata wstępna, opłata za obsługę, obowiązkowe ubezpieczenie RRSO – rzeczywista roczna stopa oprocentowania

13 Kredyty Struktura zadłużenia PolakówPrzeciętna wartości kredytu hipotecznego: ok. 200 tys PLN Zadłużenie na osobę: ok. 18 tys PLN

14 Kredyty – jak wyznaczyć ratę?Kredyt mieszkaniowy w PLN na 30 lat, kwota 200 tys. PLN, WIBOR+2.1 pkt – ile wynosi rata malejąca? Rata kapitałowa: /(12*30) = PLN Wibor6M = 1.6% Rata odsetkowa: *( )/12 = PLN Sumaryczna rata: PLN Jaka będzie rata jeśli stopy procentowe wzrosną o 200 pb? Wibor6M = 1.6% + 2 pkt proc = 3.6% Rata odsetkowa: *( )/12 = 950 PLN Sumaryczna rata: PLN Różnica: 333 PLN miesięcznie

15 Kopernik o pieniądzachChoć niezliczone są klęski, wskutek których królestwa, księstwa i rzeczypospolite upadać zwykły, to jednak (według mego osądu) cztery są najgłówniejsze: NIEZGODA, ŚMIERTELNOŚĆ, NIEPŁODNOŚĆ ZIEMI I SPODLENIE MONETY!

16 Kopernik o pieniądzachJeśli NBP decyduje, ile pieniędzy wydrukować, to dlaczego nie wydrukuje ich np. dwa razy więcej – żeby wszyscy byli bogatsi !!! PN WT Pączek za 1 PLN NBP nakazuje wydruk dwa razy większej ilości pieniądza Proszę 2 pączki za 2 PLN

17 Kopernik o pieniądzachJeśli NBP decyduje, ile pieniędzy wydrukować, to dlaczego nie wydrukuje ich np. dwa razy więcej – żeby wszyscy byli bogatsi !!! ŚR CZ Pączek za 1 PLN Pączek za 2 PLN Mam dziś więcej kasy, więc stać mnie na 4 pączki za 4 PLN Mam więcej kasy, ale pączki są droższe - znów mam 2 pączki, ale za 4 PLN Mamy forsę, ale czy wystarczy dla nas pączków? inflacja

18 Pieniądz Pieniądz jest prawnie określonym, powszechnie akceptowanym środkiem płatniczym, który może wyrażać, przechowywać, przekazywać wartość dóbr i usług i którego wartość powinna być ściśle związana z wartością produkcji wytworzonej na obszarze danego kraju.

19 Historia pieniądza pieniądz towarowy - różnorodne towary, zależnie od kultury (sól, herbata, muszelki, bursztyn, jedwab, sztuka bydła) pieniądz metalowy - mały kawałek kruszcu równoważył wartość wielokrotnie większych towarów powszechnego użytku pieniądz monetarny - oparty na złocie, srebrze i miedzi, a wartość monety była równa wartości zawartego w nich metalu

20 Historia pieniądza kwity depozytowe - początek nowej, papierowej formy pieniądza pieniądz papierowy pieniądz elektroniczny

21 Historia pieniądza Który pieniądz jest wygodniejszy?Ten, który nie psuje się z czasem [psujące się owoce] Ten, który jest poręczny [krowa] Ten, który jest jednorodny [chudy wielbłąd dwugarbny… czy gruby wielbłąd jednogarbny – co lepsze?] Ten, który jest podzielny [prosię]

22 Funkcje i cechy pieniądzaŚrodek wymiany - ułatwia wymianę dóbr i usług; wymienia wartość wyrażoną przez pieniądz na wartość towaru   Miernik wartości dóbr i usług - służy do wyrażania cen    Środek przechowywania wartości, tezauryzacji - umożliwia oszczędzanie, gromadzenie bogactwa Trwałość - zdolność do utrzymania wartości niezmiennej w czasie Zastępowalność - pieniądz jest jednostką wartości wzajemnie wymienialną na wszystkie towary Rzadkość - gwarantuje wartość realną pieniądza Podzielność - pozwala na podział jednostki pieniądza na jednostki mniejsze

23