1 BARCELONA Case study Aleksandra Czyzewska Plock 19 – 21.06.2006 URBAMAS
2 Strategiczny Metropolitalny Plan Barcelony Obszar metropolitalny o powierzchni 600 km2 obejmuje 36 jednostek administracyjnych, na ktorym mieszka 3 mln mieszkancow (50% mieszkancow Katalonii) SMPB to prywatne, non – profit stowarzyszenie 300 reprezentantow sektora publicznego, biznesu i NGO 3 linie strategiczne, 9 celow szczegolowych, 59 przedsiewziec (potem 5 linii strategicznych, 16 celow i 68 przedsiewziec)
3 Harmonogram prac 1988:Plan zainicjowany 1990:pierwszy Strategiczny Plan Barcelony zatwierdzony 1992:Olimpiada 1994:drugi Plan zatwierdzony 1999:trzeci Plan zatwierdzony 2002:pierwszy Metropolitalny Plan zainicjowany 2004:Universalne Forum 2005/2007:przeglad Metropolitalnego Planu
4 Model wspolpracy i partycypacji “…Plan strategiczny jest zgodnym wysilkiem majacym na celu podjecie podstawowych decyzji oraz przedsiewziecie dzialan, ktore pokieruja tym, co organizacja (spolka, organ, miasto czy panstwo) pragnie osiagnac z punktu widzenia obecnie istniejacej sytuacji oraz biorac pod uwage zmiany srodowiskowe, do ktorych zmierzamy”. Manuel de Forn, koordynator Planu Strategicznego Barcelony, Gdansk, 28.04.1993
5 Zalozenia modelu barcelonskiego Poszukiwanie konsensusu Przywodztwo osobowe lub instytucjonalne Klarowny system zarzadzania Udzial mieszkancow (przetestowany na jakims wydarzeniu; mieszkancy nie uwierza w teoretyczne wydarzenia – chca je miec prawdziwe) Dostep do potrzebnej pomocy technicznej dla rozwoju Planu i jego kontroli Odpowiednie srodki, zarowno ludzkie jak i finansowe do realizacji projektu
6 Podzial rol Rada naczelna – organ naczelny ds. Udzialu miasta; 190 instytucje gospodarcze, kulturalne, spoleczne i inne; przewodniczacy – burmistrz Biuro koordynacyjne – nadzoruje procedure przygotowania planu (2 pracownikow technicznych i sekretarka) Komisja Doradcza – 6 pracownikow naukowych Uniwersytetu
7 Organizacja procesu planowania i wdrazania Komitet Wykonawczy – 10 instytucji, bezposrednio odpowiedzialnych za przygotowanie planu – przewodniczacy wice burmistrz Czlonkowie Komitetu Wykonawczego: - Rada miejska miasta Barcelona - Izba Gospodarcza miasta Barcelona - Stowarzyszenie Ekonomistow I przedsiebiorcow - 2 zwiazki zawodowe - Agencja rozwoju Barcelony - Targi handlowe Barcelona - Stowarzyszenie pracodawcow - Port Barcelona - Uniwersytet w Barcelonie
8 Organizacja procesu Grupa Diagnostyczna – 21 czlonkow w kazdej grupie tematycznej Komisje techniczne – 526 czlonkow z rady generalnej I komitetu wykonawczego Administracja – grupa nadzorujaca pomyslne wykonanie planu Grupy promocyjne – 9 grup, skladajacych sie srednio z 5 czlonkow, lacznie 45 czlonkow Komitety uzupelniajace 40 tysiecy wolontariuszy
9 Planowanie Rozpoczecie planu strategicznego 1988 Powolanie 21zespolow tematycznych dla rozwiazania kluczowych problemow planu Powolanie przez 21 zespolow 526 ekspertow w sprawach “ad hoc” committees Rozwiazanie wszystkich powstalych dylematow poprzez badanie wewnetrznej zgodnosci poszczegolnych zadan i celow z glownymi celami planu Zwiniecie struktury analitycznej planu ww i przydzielenie odpowiedzialnosci za realizacje poszczegolnych przedsiewziec odpowiednio dobranym strukturom
10 Przyklady realizacyjne Powolanie spolki TUBSA (Technologies Urbanes de Barcelona SA), wdrozenie systemu informacji katastralnej I geograficznej jako narzedzia koniecznych przeksztalcen struktury wlasnosciowej Powolanie spolki akcyjnej VOSA (Villa Olimpica SA), w ktorej 100% udzialy poczatkowe posiadalo miasto. Po realizacji przeksztalcen wlasnosciowych obejmujacych wywlaszczenie lub zamiane terenow 150 podmiotow przemyslowych i scaleniu obszaru atrakcyjnych gruntow przyleglych do morza miasto najpierw zaangazowalo srodki w wysokosci 250 mln USD w budzet marketingowy planu. Jednym z pierwszych dzialan marketingowych byla akcja pozyskania strategicznych inwestorow w wymagane dzialania zwiazane z planem spolki VOSA Miasto oglosilo miedzynarodowy konkurs urbanistyczny na opracowanie planu zagospodarowania obszaru 48 ha, ktorym w 100% zarzadzala spolka bedaca w 100% wlasnoscia miasta
11 Przyklady realizacyjne Miasto swiadome nowoczesnych sposobow zarzadzania przedsiewzieciami wiedzialo, ze musi oddac wladze nad przedsiwzieciem developerom komercyjnym, chcialo jednak rowniez osiagnac wysoka jakosc przeksztalconej przestrzeni. 48 ha obszar przeznaczono na przestrzen o wielofunkcyjnej naturze skladajaca sie z: funkcji uslugowych (w parterach I I pietrach), funkcje mieszkalna (na wyzszych pietrach), podziemne garaze pod 23 blokami uslugowo – mieszkaniowymi, centrum biznesowe (2 budynki wiezowe na koncu osi widokowej), park Wprowadzon infrastrukture kolejowa w podziemny tunel, na powierzchni ktorego utworzono park Oddzielajaca wczesniej miasto od morza – infrastruktura kolejowa przestala byc przeszkoda dla swobodnego poruszania sie ludzi pomiedzy projektowanymi obszarami a morzem Wymieniony wyzej program inwestycyjny zostal zrealizowany w ciagu 4 lat kosztem 1, 45 mld Euro
12 VOSA By moc skutecznie zrealizowac to przedsiewziecie miasto swiadomie wybralo najlepsze firmy developerskie z calego swiata po czym w drodze konkursu ofert oddalo 60% akcji spolki VOSA inwestorowi, ktory dzieki temu od samego poczatku realizacji inwestycji mial konieczna swobode dzialania i od momentu dokonania zmian struktury wlasnosci spolki wzial calkowita odpowiedzialnosc za zrealizowanie calosci proponowanych przez miasto inwestycji
13 Przyklady W pierwszych kilku miesiacach dzialania spolki cala kubatura uslugowa i mieszkaniowa na tym terenie zostala szybko wykupiona Podobnych do ww przykladow bylo wiele, calosc planu strategicznego Barcelony to 351 wewnetrznie spojnych I wspierajacych sie wzajemnie przedsiewziec (funkcjonalnie i pod wzgledem budowanych wspolnie infrastruktur) Calosc srodkow inwestycyjnych zgromadzonych do realizacji strategicznego planu Barcelony wyniosla ponad 10 mld Euro w ciagu 4 lat
14 Realizacja Dzieki madremu programowi inwestycyjnemu polaczono cele, ktore byly do zrealizowania przy okazji olimpiady z dlogotrwalymi celami spolecznymi i gospodarczymi miasta. Przyklady takich inwestycji to obwodnice wokol Barcelony (z poludnia Francji na poludnie Hiszpanii), rozbudowa lotniska o przepustowosci 12 mln pasazerow rocznie, calkowite przeksztalcenie zarzadzania informacja katastralna w nowoczesny, zintegrowany system informacji przestrzennej
15 Monitoring Barcelona jako jedno z pierwszych miast w Europie juz w 1985 roku zbudowala ortofotomape calego obszaru metropolitalnego w skali 1: 5000; Miasto zainwestowalo 5 mln USD w budowe systemu informacji geograficznej, ktory przyniosl oszczednosci I korzysci szacowane na poziomie 20 mln USD w ciagu 4 lat Zaleznosc taka mozliwa jest jednak jedynie w wyniku pelnej zgodnej i zintegrowanej wspolpracy wszystkich sluzb miejskich, ktore swiadomie musza udzielic takiemu przedsiewzieciu pelnego poparcia Poszczegolne interesy branz miejskich nie moga gorowac nad ogolna wizja i kierunkiem wdrazania systemu
16 GIS Na wielu przykladach GIS w swiecie zaobserwowano funkcjonowanie pewnej zaleznosci. Zaleznosc ta polega na tym, ze oplacalnosc calego przedsiewziecia (tak jak w przypadku Barcelony) zalezy jedynie od stopnia integracji dzialan poszczegolnych sluzb O ile sama tylko geodezja I kartografia zajmuje sie wdrozeniem GIS, uzyskane korzysci zaledwie rownowaza poniesione naklady O ile we wdrozeniu oprocz sluzb geodezyjnych aktywny udzial biora sluzby planistyczne pomaga to szybciej przyciagnac pozadane inwestycje, jednak I w tym przypadku wspolczynnik korzysci w stosunku do inwestycji wynosi najwyzej 2. O ile w pelnym wdrozeniu GIS od samego poczatku biora udzial sluzby geodezyjne, planistyczne a takze zarzady I specjalisci wszystkich przedsiebiorstw zarzadzajacych infrastrukturami komunalnymi korzysci przewyzszaja poniesione naklady ze wspolczynnikiem 4 – 5 uzyskiwanym w wielu miastach USA I Europy w okresie od 3 do 6 lat realizacji GIS.
17 GIS Ostatnio ogromna role we zwiekszaniu skutecznosci pozyskiwania i przetwarzania informacji przestrzennej pelni technika skanningu laserowego trojwymiarowych modeli miast, wysokorozdzielczych zdjec satelitarnych I stosowania kamer cyfrowych. Stosowanie tych technologii moze doprowadzic do 100 krotnie szybszego terminu posiadania przez wszystkie sluzby miejskie aktualnej i precyzyjnej informacji geo – przestrzennej Przykladowo trojwymiarowy model Warszawy metropolitalnej, z dokladnoscia 10 cm dla wspolrzednych Z i 20 cm dla wspolrzednych XY, mozna dzieki tym technologiom opracowac w 24 godziny. Wczesniej tego rodzaju opracowania zabieraly min kilkanascie miesiecy.
18 Narzedzia monitoringu przestrzennego Komisja Europejska zatwierdzila projekt Dyrektywy INSPIRE (Infrastructure for Spatial Data in Europe). Stanowisko rzadu RP w tej sprawie zostalo przyjete 23.08.2004. Dyrektywa normalizuje okolo 20 warstw informacji przestrzennej jako “wspolnego kregoslupa informacyjnego” dla calej Europy Wdrazanie dyrektywy rozpocznie sie od 500 najwiekszych obszarow miejskich w Europie Komisja Europejska I Europejska Agencja Kosmiczna zatwierdzily program GMES (Global Monitoring of Environment and Security), ktory prowadzi do uruchomienia autonomicznego I w pelni operacyjnego monitoringu przestrzeni Europy od roku 2008 Na realizacje programu GMES wraz z obserwacja ziemi przewiduje sie okolo 1,4 mld Euro W ramach tych dzialan proponuje sie uruchomienie tzw. Szybkiej sciezki uslug GMES m.in tzw “urban services”
19 Monitoring przestrzeni W ramach uslug miejskich GMES zaklada sie wykorzystanie monitoringu przestrzennego miast z wykorzystaniem obrazow satelitarnych o rozdzielczosci ponizej 1 m Serwis ten bedzie dzialal jednak realnie od roku 2009, a wczesniej beda dostepne podobne dane wlasnosci amerykanskiej Na tym tle nalezy nadmienic, ze Satelitarne Centrum Operacji Regionalnych w Komorowie bedace publiczno – prywatnym przedsiewzieciem podwojnego zastosowania wykonalo w roku ubieglym trojwymiarowe modele 45 najwiekszych miast w Polsce w oparciu o informacje pozyskane w 2005 roku z satelity IKONOS
20 Podsumowanie Planowanie efektywne wykorzystania przestrzeni danej tylko raz mozna dokonac w oparciu o model trojwymiarowy - (usluga taniejaca!) www.sejm.gov.pl – 143 akty prawne dot planowania przestrzennego
21 Dziekuje za uwage