1 BIZNES PLAN zasady ogólne
2 TEORIA: POJĘCIE BIZNESPLAN-u Pojęcie biznesplan jest bezpośrednim tłumaczeniem angielskiego określenia business plan, które składa się z dwóch słów: business–firma, sprawa, interes, plan–projekt, zamierzenie. BP –szczegółowy plan działania sporządzony w formie pisemnej. Stanowi zestawienie odpowiednich informacji wynikających z analiz, ocen i prognoz, które po złożeniu w całość dają odpowiedź na pytania: Co i kiedy przedsiębiorstwo chce osiągnąć? Jak chce tego dokonać i kto ma to zrobić? Skąd na to wziąć środki finansowe? lub W jaki sposób dana firma powinna prowadzić swoje działania, aby w przyszłości przyniosły one określone cele?
3 BP jest składany w przypadku następujących operacji: w zakresie rozwoju przedsiębiorczości na obszarze wiejskim objętym LSR (tj. podejmowania działalności gospodarczej albo rozwijania działalności gospodarczej albo tworzenia lub rozwoju inkubatorów przetwórstwa lokalnego produktów rolnych, w których jest wykonywana działalność w zakresie produkcji, przetwarzania lub dystrybucji żywności pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego lub wprowadzania tej żywności na rynek przy czym podstawą działalności wykonywanej w tym inkubatorze jest przetwarzanie żywności), albo wspierania współpracy między podmiotami wykonującymi działalność gospodarczą na obszarze wiejskim objętym LSR w ramach krótkich łańcuchów dostaw lub w zakresie świadczenia usług turystycznych, lub w zakresie rozwijania rynków zbytu produktów lub usług lokalnych; albo rozwoju rynków zbytu produktów i usług lokalnych, z wyłączeniem operacji polegających na budowie lub modernizacji targowisk objętych zakresem wsparcia w ramach działania Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich.
4 ADRESACI BIZNESPLANU Przygotowując BP należy pamiętać, aby elementy interesujące adresata były odpowiednio przedstawione, sformułowane, wyróżnione. Przykładowi adresaci BP: inwestor, jeśli poszukujemy kapitału, Anioł Biznesu, jeśli poszukujemy równocześnie kapitału i partnera w biznesie, bank, jeśli staramy się o kredyt bankowy/pożyczkę, podmiot/instytucja wdrażająca, jeśli ubiegamy się o wsparcie ze środków UE, władze firmy, jeśli planujemy przeprowadzenie zmian, osoba planująca biznes, jeśli chcemy wiedzieć, jak krok po kroku, zrealizować pomysł. Każdy z adresatów będzie szukał innych informacji w BP -czego innego będą szukać bankowcy / pożyczkodawcy, a czego innego potencjalni inwestorzy lub podmioty wdrażające programy pomocowe. Wszystkie grupy będzie interesować cel i sposób wydatkowania udostępnionego kapitału oraz ryzyko i realna ocena szans powodzenia danej operacji.
5 ISTOTA BIZNESPLANU Istotą BP jest sformułowanie zamierzeń na bliższą lub dalszą przyszłość firmy, z oszacowaniem środków pieniężnych własnych lub obcych oraz sposobów działania, aby zrealizować założone cele. W przypadku poddziałania 19.2 przyszłość firmy dotyczy okresu 2/3 lat od dokonania przez ARiMR płatności ostatecznej, w zależności od rodzaju wsparcia i podmiotu. BP ma wymiar strategiczny: –z jednej strony sporządza się go dla potrzeb uzyskania wsparcia, –z drugiej zaś –jest planem operatywnym (zawiera charakterystykę obecnej/przyszłej działalności firmy oraz przedstawia obecne/przyszłe cele marketingowe, finansowe oraz ekonomiczne firmy). Dualizm sprawia, że BP służy podejmowaniu decyzji zarówno strategicznych, jak i operacyjnych. Jest zatem tworzony w celach planistycznych, zarówno na wewnętrzne, jak i zewnętrzne potrzeby firmy.
6 CEL SPORZĄDZANIA BP BP -dokument formalny (zestaw analiz i prognoz) potwierdzający w szczególności, iż operacja jest uzasadniona ekonomicznie. Na podstawie danych historycznych oraz diagnozy obecnej sytuacji lub przewidywania –dokonujemy oceny możliwości założenia i skutecznego funkcjonowania nowego / istniejącego przedsiębiorstwa i zamieszczamy projekcję celów operacji oraz prezentujemy sposoby ich osiągnięcia. Ww. działaniach uwzględniamy wszelkiego rodzaju uwarunkowania m.in. natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej i technologicznej, z którymi firma ma obecnie do czynienia oraz z którymi przyjdzie się jej zmierzyć w przyszłości. UWAGA! W przypadku, gdy operacja będzie realizowana w zakresie rozwoju przedsiębiorczości na obszarze wiejskim oraz polega wyłącznie na tworzeniu lub rozwijaniu ogólnodostępnych i niekomercyjnych inkubatorów przetwórstwa lokalnego produktów rolnych, BP nie zakłada osiągania zysków z działalności prowadzonej w ramach tych inkubatorów.
7 PRZYKŁADOWE CELE BIZNESPLANU Cel określa końcową użyteczność podejmowanych działań, które są treścią BP. 1) strategiczne, taktyczne, operacyjne. Cele strategiczne -to cele długoterminowe o charakterze rozwojowym (np.: poszerzenie sieci handlowej, stworzenie bazy produkcyjnej i hurtowej, utworzenie grupy kapitałowej) Cele taktyczne -to cele średnioterminowe, związane z metodami działań (np.: rozwinięcie kampanii reklamowo -promocyjnej, wykorzystanie nowych form sprzedaży) Cele operacyjne- to cele krótkoterminowe, dotyczące działań organizacyjnych i gospodarczych 2) pośrednie (są jednocześnie celami ekonomicznymi np. przychód ze sprzedaży, marża handlowa, produkcja, oszczędności w kosztach), końcowe/finale(zysk, gdyż jest miarą biznesu), organizacyjne, gospodarcze, finansowe. 3) rynkowe(np. wejście na rynek z nowymi produktami lub usługami, zwiększenie udziału w rynku, zaspokojenie popytu na określone dobra lub usługi),ekonomiczne(np. pośrednie)
8 CECHY BIZNESPLANU Kompleksowość –BP powinien poruszać wszystkie najistotniejsze aspekty, takie jak: sprzedaż, odbiorcy i dostawcy, koszty, nakłady, źródła finansowania, struktura organizacyjna, zatrudnienie i inne. Należy pamiętać o unikaniu powtórzeń. Długofalowość –BP obejmuje swoim zakresemkilka lat (zwykle od trzech do pięciu). Ze względu jednak na cel tworzenia BP może on dotyczyć także kilku lub kilkunastu miesięcy. Adekwatność –BP powinien być dostosowany pod względem formy i treści do celu, któremu służy, a także do wymagań oraz potrzeb jego odbiorcy. Umieszczenie informacji, jakich oczekuje adresat. Czytelność –BP musi być czytelny oraz posiadać przejrzyste wnioski. Bardzo istotne jest zachowanie odpowiedniej kolejności i spójności poruszanych zagadnień. Używanie zbyt specjalistycznego języka nie wpływa na lepszą czytelność dokumentu. Jeśli używa się języka fachowego, musi być zrozumiały. Rzetelność założeń i wiarygodność danych –najważniejsza zasada tworzenia BP. Wszystkie dane i informacje (prognozy i szacunki) powinny być prawdziwe i poparte odpowiednimi dowodami, faktycznymi analizami. Napotkanie przez oceniającego fałszywych i zakłamanych informacji może skutkować tym, że cały BP zostanie krytycznie oceniony.
9 CECHY BIZNESPLANU C.D. Wariantowość –zalecane jest umieszczanie w BP kilku sposobów realizacji określonych w nim celów. Elastyczność –BP powinien zostać przygotowany w taki sposób, aby możliwe było wprowadzania do niego korekt w trakcie realizacji operacji. Uczestnictwo kadry kierowniczej -dotyczy to BP przedsiębiorstwa działającego już na rynku. Niemożliwym jest całkowite jego wykonanie przez zewnętrznych konsultantów. Kadra kierownicza powinna określić cele oraz główne założenia. Poufność –BP zawiera szereg tajemnic przedsiębiorstwa, w związku z czym nie powinien być szeroko udostępniany. Dobrą praktyką jest składanie przez oceniających deklaracji poufności.
10 OCENA EKONOMICZNEGO UZASADNIENIA OPERACJI Operacja jest uzasadniona ekonomicznie, jeśli generuje przychody a jej efektywność weryfikowana będzie w BP na podstawie wskaźnika NPV. Wskaźnik ten pozwala określić rzeczywistą wartość nakładów i efektów związanych z danym przedsięwzięciem inwestycyjnym. NPV to suma zdyskontowanych oddzielnie dla każdego roku przepływów pieniężnych, zrealizowanych w całym okresie objętym rachunkiem, przy stałym poziomie stopy dyskontowej. Badane przedsięwzięcie jest opłacalne, jeżeli NPV jest większe od 0.
11 BŁĘDY W PRZYGOTOWANIU BIZNESPLANU Podstawowym i zarazem kluczowym problemem w sporządzaniu BP jest przyjęcie właściwych założeń. W przypadku nowo powstających przedsięwzięć jest to wyjątkowo trudne i obarczone dużym ryzykiem błędu. Blisko 80% polskich firm upada w ciągu pierwszych dwóch lat swojej działalności. Trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej mają zwłaszcza mali i średni przedsiębiorcy (zawdzięczamy im blisko 70% PKB). BP użyteczny w założeniach ale nierealny w wykonaniu (i odwrotnie) jest zupełnie nieprzydatny. Nie da się opracować BP realnego i wykonalnego w 100% -zadowalający jest wskaźnik w przedziale od 75% do 95% (ocena realności BP dopuszcza błąd w granicach np. od 5% do 25% po uwzględnieniu oczekiwań indywidualnego odbiorcy projektu).
12 BŁĘDY W PRZYGOTOWANIU BIZNESPLANU Chaos w dokumencie. BP to nie zbiór przypadkowo znalezionych informacji, lecz profesjonalny dokument, „od ogółu do szczegółu „Lanie wody” –objętość biznesplanu zależy od rodzaju planowanej operacji. Niezależnie jednak od tego co jest przedmiotem BP, należy pamiętać, że w konstruowanym dokumencie muszą się znaleźć tylko istotne/kluczowe informacje, które wywierają wpływ na przedstawiany projekt. brak pomysłu na działalność (jeśli potencjalny wnioskodawca zadaje pytanie lub liczy na wskazówkę „co teraz opłaca się robić?” –nie powinieneś myśleć o otwieraniu własnej firmy), Brak realizmu w konstruowaniu planów finansowych. Planując operację należy mieć pewność, że przychody i koszty, które są podawane, są de facto możliwe do uzyskania w okresie realizacji projektu. Błędy w analizie finansowej. Konstruujące BP zapominamy o konieczności oszacowania zobowiązań wobec dostawców, budżetu państwa amortyzacja.błędna ocena sytuacji rynkowej.
13 PRAWIDŁOWO OPRACOWANY BIZNESPLAN Dobrze opracowany BP –w sposób przejrzysty i rzetelny opisuje zarówno obecną, jak i przyszłą działalność i obejmuje: informacje odnośnie przewidywanych szans i zagrożeń, analizę finansową przedstawiającą rzetelnie szanse i zagrożenia biznesowe oraz wyliczenia finansowe obrazujące dotychczasowe (jeżeli istniejące) oraz planowane wyniki finansowe. Profesjonalne opracowanie BP daje możliwość przeanalizowania wszystkich aspektów mających związek z rozpoczęciem nowej działalności lub rozwojem firmy. BP pokazuje umiejętności osób decydujących o firmie do podejmowania trafnych decyzji, w zakresie trwałego usytuowania firmy na rynku, a także stworzenia jej wizji sukcesu/rozwoju.
14 ZOBOWIĄZANIA WYNIKAJĄCE Z POSTANOWIEŃ UMOWY O PRZYZNANIU POMOCY Beneficjent zobowiązuje się do spełnienia warunków określonych w Programie, przepisach ustawy, rozporządzenia oraz realizacji operacji zgodnie z postanowieniami umowy, a w szczególności do: realizowania operacji zgodnie z biznesplanem; osiągnięcia co najmniej 30% zakładanego w biznesplanie, ilościowego lub wartościowego poziomu sprzedaży produktów lub usług do dnia, w którym upłynie rok od dnia wypłaty płatności końcowej; Dotyczy operacji w zakresie, o którym mowa w §2 ust. 1 pkt 2-4 rozporządzenia.