1 Gatunki chronione roślin i zwierząt charakterystyczne dla terenu powiatu gołdapskiego

2 Bąk zwyczajny Gatunek dużego wędrownego ptaka wodnego z rodziny czaplowatych. Brązowy, z ciemnymi i jasnymi plamkami, co zapewnia mu doskonały kamuflaż w trzcinach.

3 Bąk zwyczajny Gdy jest zaniepokojony, przybiera charakterystyczną pozę z szyją pionowo wyciągniętą ku górze, co ma go jeszcze lepiej maskować w trzcinie. Wydaje charakterystyczne buczenie, które bardziej przypomina ryk wołu niż ptaka. Rzadko lata, ale jeśli wznosi się w powietrze to cicho jak sowa, z szyją wygiętą w literę S oraz szerokimi i zaokrąglonymi skrzydłami.

4 Bielik zwyczajny Gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. Największy ptak szponiasty północnej Europy.

5 Bielik zwyczajny Charakterystyczna sylwetka charakteryzuje się masywnością oraz długimi i szerokimi skrzydłami o prostych, równoległych brzegach. Grzbiet i brzuch ciemnobrunatne. U dorosłych ptaków głowa i szyja jasnobeżowa. Ogon krótki, układający się w wachlarz, klinowaty, śnieżnobiały. Nogi żółte i mocne, zakończone silnymi szponami.

6 Bocian biały Gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny bocianów. Jego upierzenie jest głównie białe, z czarnymi piórami na skrzydłach. Dorosłe ptaki mają długie czerwone nogi oraz długie spiczasto zakończone czerwone dzioby i mierzą średnio 100–115 cm od czubka dzioba do końca ogona, ze skrzydłami o rozpiętości 155–215 cm. Bocian biały podejmuje co roku dalekie wędrówki, zimując w Afryce. Będąc mięsożercą, bocian biały zjada szereg zwierząt, w tym owady, ryby, płazy, gady, małe ssaki i małe ptaki. Większość ze swojego pożywienia znajduje na podłożu, wśród niskiej roślinności oraz w płytkich wodach.

7 Bocian czarny Gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny bocianów. Podobnie jak bocian biały zimuje w Afryce, ale także w Azji.

8 Bocian czarny Upierzenie czarne z metalicznym, zielonkawym i purpurowym połyskiem. Brzuch, pokrywy podogonowe i pierś białe. Dorosłe ptaki mają dziób, skórę wokół oczu i nogi czerwone. Wielkość porównywalna z bocianem białym. Unika sąsiedztwa siedzib ludzkich, jest ptakiem bardzo płochliwym i rzadziej klekoce. Gniazdo zakłada na wysokim drzewie, przeważnie liściastym, w pobliżu rozlewiska wodnego lub bagna, czasem na niedostępnym siedlisku, w głębi drzewostanu.

9 Bóbr europejski Gatunek największego ziemnowodnego gryzonia występującego w Polsce. Może przebywać pod wodą bez przerwy nawet do 15 minut. Dzięki wyjątkowo silnym siekaczom bobry potrafią ściąć bardzo grube drzewa, o średnicy nawet do 1 m. Posiada chwytne przednie łapy, zaś tylne łapy są masywne i silne, zakończone palcami połączonymi błoną pławną. Małe oczy wyposażone są w trzecią, przezroczystą powiekę, która zapewnia ochronę podczas nurkowania.

10 Bóbr europejski Ogon jest duży, spłaszczony, pokryty zrogowaciałą łuską, spomiędzy której wyrastają rzadkie włosy. Pozwala on na sterowanie podczas pływania i stanowi naturalną podporę podczas pobytu na lądzie. Stanowi także naturalny magazyn tłuszczu. Bóbr europejski jest roślinożercą. Bobry wykazują rzadko spotykane wśród zwierząt zdolności do wznoszenia budowli. Budowane tamy i kanały zapewniają stały poziom wód, zapewniają stałość schronienia. Populacje zamieszkujące tereny nizinne budują żeremia – domki.

11 Czerwończyk nieparek Motyl dzienny z rodziny modraszkowatych. Spotykany na wilgotnych łąkach, moczarach, w lasach łęgowych. Jest aktywny zwłaszcza przy ciepłej pogodzie. Skrzydła czerwone z odcieniem złocistym oraz czarnymi obrzeżeniami o rozpiętości mm.

12 Dzięcioł białogrzbietyGatunek średniej wielkości osiadłego ptaka z rodziny dzięciołowatych. Samiec ma białe czoło z czerwonym nalotem i czerwoną czapeczkę, samica białe czoło i czarną czapeczkę. Obie płci mają górną część grzbietu czarną, dolną zaś białą. Skrzydła czarne z białymi poprzecznymi pręgami. Czarny ogon ze skrajnymi sterówkami biało-czarnymi. Jest bardzo rzadki. Żyje w starych drzewostanach obfitujących w martwe i próchniejące drzew, a takich drzewostanów w Polsce jest niewiele.

13 Dzięcioł czarny Największy dzięcioł Europy. Jednolicie czarne samce są nieco większe od samic, posiadają także charakterystyczną, czerwoną „czapeczkę” od czoła do karku. Ubarwienie czarne, z połyskiem na grzbiecie, a od spodu matowe. Na brzuchu może być ciemnoszary. Charakterystyczne, czarne ubarwienie, oraz duże (jak na dzięcioła) rozmiary, czynią dzięcioła czarnego łatwo rozpoznawalnym.

14 Dzięcioł zielonosiwy W Polsce nieliczny ptak lęgowy.W upierzeniu dominuje szara i zielona barwa, co rzadkie u dzięciołów. Dzięcioł zielonosiwy prowadzi skryty tryb życia. Aktywny jest w dzień. Zwykle jest ptakiem samotnie żyjącym, tylko w okresie lęgowym łączy się w pary.

15 Głowacz białopłetwy Gatunek drapieżnej, słodkowodnej ryby. Osiąga cm długości. Ciało krępe, lekko grzbietobrzusznie spłaszczone, zwężające się ku tyłowi, nagie (bez łusek). Szeroka, duża głowa z dużym otworem gębowym w położeniu końcowym oraz wysoko osadzonymi oczami. Dwie płetwy grzbietowe, druga większa i dłuższa, szerokie płetwy piersiowe. Pęcherz pławny szczątkowy, przez co porusza się wyłącznie skokami. Żeruje o zmierzchu. Żywi się głównie owadami i skorupiakami. Zdobycz wyszukuje w szczelinach między kamieniami. Jego obecność wskazuje na dobrą jakość wody.

16 Jarząb szwedzki Małe lub średniej wielkości drzewo, zaliczane do rodziny różowatych, dochodzące do 20 m wysokości. Korona jego przybiera kształt jajowaty. Liście ma sztywne, pojedyncze, przybierające kształt eliptyczny lub jajowaty, osiągające do 10 cm długości. Dolna strona liścia pokryta jest gęstym, szarofilcowatym owłosieniem. Z wierzchu w ciągu lata są intensywnie zielone, jesienią zaś szkarłatnoczerwone. Owoce jarzębu szwedzkiego osiągają średnicę 15 mm, są kuliste, pomarańczowo czerwonawe, zebrane w duże baldachogrona.

17 Jarząb szwedzki W Polsce w stanie dzikim występuje tylko na Pomorzu. Drzewa rosnące w naszym powiecie zostały posadzone przez człowieka ze względu na duże walory dekoracyjne.

18 Koza pospolita Ryba osiągająca przeciętnie ok. 10 cm, maksymalnie 13,5 cm długości. Wydłużone ciało. Posiada obronne, ruchome kolce w okolicy oka. Łuski bardzo drobne. Krawędź płetwy ogonowej lekko zaokrąglona. Mały otwór gębowy w położeniu dolnym, otoczony sześcioma wąsami. Pęcherz pławny szczątkowy, aby podpłynąć pod powierzchnię wody koza musi wykonywać wężowate ruchy. Żywi się bezkręgowcami dennymi (larwy owadów, mięczaki, robaki itp.).

19 Kumak nizinny Jest to płaz o drobnej budowie ciała, wyglądem zewnętrznym bardziej przypomina miniaturową ropuchę, niż żabę. Głowę ma płaską, małą, pysk zakończony okrągło, całe ciało silnie spłaszczone. Grzbiet ciała ubarwiony na kolor brązowo-oliwkowy lub szary. Charakterystyczne u kumaków nizinnych jest ubarwienie brzucha. U kumaka nizinnego brzuch ciała pokryty jest jaskrawymi czerwonymi lub pomarańczowymi plamami o charakterystycznym kształcie, na mniej lub bardziej popielatym tle. Ma źrenicę w kształcie serduszka. Skóra kumaka, nawet przy niewielkim podrażnieniu wydziela gęsty, pieniący się śluz. Jad w nim zawarty jest trujący dla zwierząt i człowieka, a nawet dla samego kumaka.

20 Manna litewska Rodzaj roślin należący do rodziny wiechlinowatych, wpisany do Czerwonej Księgi jako gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Gatunek ten jest związany niemal wyłącznie z eurosyberyjską strefą tajgi. Obecnie jedyne potwierdzone stanowiska tego gatunku w naszym kraju znajdują się w Puszczy Rominckiej na terenie rezerwatu Czarnówko.

21 Mopek Gatunek ssaka z rzędu nietoperzy. Ciało pokryte długim jedwabistym futerkiem. Grzbiet ciała ma kolor od ciemnobrązowego do prawie czarnego, brzuch ciała jest jaśniejszy. Krótkie uszy zrośnięte nasadami nad czołem, pyszczek płaski. Związany z terenami leśnymi. Latem kryje się najczęściej w szczelinach pni drzew, pod odstającą korą, jak również w kryjówkach sztucznych, np. szczelinach w ścianach i dachach budynków, za okiennicami, a nawet w mostach. Zimuje w chłodnych podziemiach, zwłaszcza dużych fortyfikacjach ceglanych i betonowych, tunelach dawnych kopalń i obiektach poprzemysłowych, piwnicach, nielicznie również w jaskiniach, wyjątkowo w dziuplach drzew.

22 Mopek Jego podstawowym pokarmem są drobne motyle nocne, które chwyta w locie, w pobliżu koron drzew. Na łowy wylatuje wieczorem, dość wcześnie. Nie poluje jednak całą noc, część nocy spędza w ukryciu, by przed świtem ponownie wylecieć na łowy. W czasie lotu w ciemności posługuje się echolokacją, wysyłając i odbierając odbite od przeszkody, niesłyszalne dla człowieka ultradźwięki. Również za pomocą ultradźwięków lokalizuje owady. W październiku lub w listopadzie (gdy jesień jest długa i ciepła) zapada w sen zimowy, który trwa do marca lub kwietnia.

23 Parzydło leśne Roślina o wysokości dochodzącej do 2 m. Ozdobą rośliny są pierzaste, ciemnozielone liście o kształcie jajowatym lub szeroko – jajowatym. Parzydło obsypane jest białymi i kremowo-białymi drobnymi kwiatkami od czerwca do lipca.

24 Pliszka żółta Jej smukłą sylwetkę możemy czasem dostrzec na łące, po której biega szybkim truchtem, po mistrzowsku uwijając się pomiędzy nogami bydła. Zdarza się, że na krótko przysiada na grzbiecie krowy. Częściej jednak można ją zobaczyć na dużym kamieniu lub kołku, gdzie siedzi w chwili odpoczynku, w charakterystyczny sposób poruszając głową i kiwając długim ogonem. Pliszka żółta odżywia się głównie muchami i innymi małymi owadami.

25 Pióropusznik strusi Paproć wieloletnia. Dorasta do 1,5 m wysokości i 1 m szerokości. Ma krótkie kłącze, z którego wyrastają podwójnie pierzaste, soczyście zielone liście płonne (czyli bez zarodników) zwężające się ku dołowi, o bardzo krótkim ogonku liściowym, układające się w głęboki lejek. Ciekawostka: Zarodniki znajdują się na osobnych liściach przypominających strusie pióra.

26 Rosiczka długolistna Gatunek rośliny należący do rodziny rosiczkowatych. Roślina owadożerna. Na gruczołach jej liści powstaje lepka substancja wabiąca owady, przypominająca rosę. Rośnie głównie na torfowiskach, przystosowana do życia w siedliskach bardzo ubogich w azot.

27 Ryś Gatunek lądowego ssaka drapieżnego z rodziny kotowatych. Ryś jest też jednym z największych drapieżników Europy. Osiąga długość ciała ok. 100 – 150 cm (najczęściej do 130 cm) i wysokość ok. 50 – 75 cm. Ma okrągłą głowę, krępe ciało osadzone na długich, silnych łapach i palce zakończone wysuwalnymi pazurami. U większości (ale nie u wszystkich) osobników włosy na szyi i spodzie głowy tworzą charakterystyczną kryzę i bokobrody.

28 Ryś Futro rysia ma doskonałe właściwości izolujące i zbudowane jest z 3 rodzajów włosów: przewodnich, ościstych i puchowych. Stojące uszy są zakończone charakterystycznym pędzelkiem sztywnych, czarnych włosów, które pełnią ważną funkcję: skupiają fale dźwiękowe i doprowadzają je do uszu rysia tak, że ten lepiej słyszy. Ogon jest krótki, ciemniejszy na czubku. Ryś ma dobrze rozwinięte zmysły wzroku i słuchu. Sprawnie wspina się po drzewach, dobrze skacze. Nie jest za to dobrym biegaczem, szybko się męczy. Poza okresem godowym rysie prowadzą samotniczy tryb życia. Polują przede wszystkim w nocy, dzień zaś spędzają głównie na wypoczywaniu w kryjówce.

29 Tojad mocny Bylina, kwitnąca od czerwca do sierpnia. Zapylany jest wyłącznie przez trzmiele. Roślina bardzo silnie trująca, jedna z najsilniej trujących roślin krajowych. Trująca jest cała roślina, a najbardziej korzenie i nasiona. Trucizna może wnikać również przez skórę.

30 Traszka grzebieniastaGatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych. Może prowadzić wodny lub lądowy tryb życia. Zasiedla różnorodne siedliska, zwłaszcza niezarybione zbiorniki czystej wody stojącej o gęstej roślinności, a także pobliskie lasy. Rozmnaża się w wodzie.

31 Traszka grzebieniastaPolska nazwa zwierzęcia pochodzi od grzebienia noszonego przez samca w porze godowej. Posiada smukłe, masywne i walcowate ciało, szeroką, płaskawą głowę, zaokrąglony pysk, głęboko wciętą paszczę, otwory nosowe umieszczone na samym końcu nozdrzy. Zarówno szczęka, jak i żuchwa są uzębione, przy czym zęby podniebienne układają się w dwa równoległe rzędy. Traszki są płazami ogoniastymi, wiosną odbywającymi podwodne tańce godowe.

32 Turzyca skąpokwiatowaGatunek rośliny z rodziny ciborowatych. Bylina kwitnąca od maja do czerwca. Rośnie na wilgotnych wrzosowiskach, torfowiskach przejściowych i wysokich. Występuje na kwaśnych, ubogich glebach torfowych.

33 Wilk Gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych. Gatunek o skłonnościach terytorialnych. Stada wilków liczą do 20 osobników, zwykle jednak są znacznie mniej liczne, będąc grupą rodzinną składającą się z pary rodzicielskiej, młodych i ewentualnie części wilków z poprzedniego miotu.

34 Włochatka zwyczajna sowa włochataGatunek średniego ptaka drapieżnego z rodziny puszczykowatych. Mała sowa o zaokrąglonej sylwetce, dużej głowie i krótkim ogonie. Grzbiet oraz głowa brązowe, z brudnobiałymi, perłowatymi plamkami, które są większe na grzbiecie. Spód ciała biały z nieregularnymi rzędami szarobrązowych, podłużnych, rozmytych plam. Skrzydła i ogon brązowe z jasnymi plamkami. Nogi od skoku obficie biało opierzone aż po pazury.

35 Włochatka zwyczajna sowa włochataTo wyspecjalizowane dziuplaki. Lęgną się w opuszczonej dziupli starego drzewa dzięcioła czarnego lub rzadziej w większych budkach lęgowych. Nie buduje nigdy gniazd. Głównym pożywieniem są gryzonie, drobne ptaki do wielkości drozdów i owady.

36 Wydra Gatunek niewielkiego drapieżnego ssaka z rodziny łasicowatych. Związana jest ze środowiskiem wodnym. Spotkać ją można nad brzegami rzek, potoków, stawów i jezior. Buduje na ich brzegu nory, wejście do których znajduje się pod powierzchnią wody. Oprócz tego otworu wejściowego, nory wydry posiadają jeszcze otwory wentylacyjne, znajdujące się pod korzeniami drzew.

37 Wydra Długość ciała: 70 – 90 cm, ogona 35 – 60 cm, masa ciała – około 10 kg. Górna część ciała ubarwiona na brunatno, spód ciała dużo jaśniejszy. Doskonale pływa. Główny jej pokarm stanowią ryby, ale uzupełnia pożywienie także gryzoniami, ptakami wodnymi i błotnymi. Na polowania wychodzi nocą. Od wody oddala się bardzo niechętnie.

38 Zalotka większa Gatunek ważki z rodziny wałkowatych. Najchętniej zasiedla obszary torfowiskowe, ale chętnie przebywa również w innych środowiskach o podobnym charakterze: leśnych jeziorkach i bagnach, byle wody te były czyste. Największym zagrożeniem dla tych ważek jest eksploatacja torfowisk i wycinka drzew wokół leśnych zbiorników, prowadząca w końcu do ich wysuszenia. Osobniki dorosłe żywią się owadami, a larwy drobnymi bezkręgowcami wodnymi. Na odwłoku samców występuje wyraźna żółta plama.

39 Zimorodek zwyczajny Ten niewielki ptak bywa zwany klejnotem ze względu na piękne, barwne, jakby egzotyczne upierzenie. Zarówno samiec jak i samica imponują przepychem barw. Głowa i grzbiet są metalicznie niebieskie, a w słońcu szmaragdowe. Środek grzbietu i sterówki błękitne, boki głowy i spód ciała rdzawe. Gardło i policzki mają czysto białą barwę, długi dziób jest czarny, a nogi czerwone. Ciało ma długość 17 cm, a rozpiętość skrzydeł ok. 27 cm.

40 Zimorodek zwyczajny Zimorodek zamieszkuje urwiste brzegi nad czystymi wodami (chętniej bieżącymi), bogate w zwisające gałęzie i korzenie, które wykorzystuje jako stanowiska obserwacyjne. Zimorodek odżywia się głównie małymi rybkami, po które rzuca się pod wodę głową w dół. Wypływa wiosłując skrzydłami i ze zdobyczą w dziobie wraca na miejsce czatowania.

41 Żuraw zwyczajny Jest to wysoki, długonogi ptak o popielatoszarym upierzeniu, z czarną szyją i przodem głowy, białą smugą zaczynającą się od oka i przechodzącą na kark oraz czerwoną czapeczką na potylicy. Żuraw żyje na śródleśnych bagnach porośniętych olchami lub wierzbami, bagiennych łąkach, torfowiskach, terenach uprawnych w pobliżu wilgotnych lasów.

42 Żuraw zwyczajny Lot w kluczu ma za zadanie ułatwić pokonanie długich dystansów - każdy ptak lecący za poprzednim napotyka na zmniejszony opór powietrza, ponieważ przewodzenie szykowi jest bardzo męczące, co jakiś czas pierwszy ptak przelatuje na koniec klucza, a inny przejmuje jego rolę. Pożywienie tych ptaków stanowią jagody, zboża, zielone części roślin oraz owady, mięczaki i drobne kręgowce.