1 BUDOWA I CZYNNOŚCI ŻYCIOWE PAJĘCZAKÓW

2 Filogeneza pajęczakówWIJE SKORPIONY Sylur Wyjście na ląd Paleozoik Najstarsze stawonogi: Trylobity, skorupiaki i staroraki Koniec proterozoiku Wykształcenie chitynowego pancerza oraz wieloczłonowych odnóży WIELOSZCZETY

3 Gromada: Rząd: Pajęczaki (Arachnida) Scorpiony (Scorpionida)Pająki (Aranea) Zaleszczotki (Pseudoscorpionida) Kosarze (Opilionida) Roztocza (Acarina)

4 Wspólne cechy stawonogów i pierścienicWspólny plan budowy ogólnej Podobieństwo budowy układu nerwowego Występowanie odnóży turgorowych, dwugałęzistych Obecność metanefrydiów

5 Budowa zewnętrzna NOGOGŁASZCZKI SZCZĘKOCZUŁKI GŁOWOTUŁÓWODNÓŻA KROCZNE ODWŁOK KĄDZIOŁKI PRZĘDNE

6 Szczękoczułki I para odnóżyMoże mieć na końcu wykształcone sztylety, pazurki lub szczypce Służą głównie do chwytania pokarmu

7 Nogogłaszczki II para odnóżyPełnią głównie funkcje narządów dotykowych Ponadto mogą pełnić różnorakie funkcje: kroczne, kopulacyjne, chwytne

8 Budowa wewnętrzna

9 Układ pokarmowy Gardziel Gruczoł jadowy Otwór gębowy Gruczoł trawiennyJelito środkowe Jelito tylne

10 Układ wydalniczy Gruczoł biodrowy Cewki Malphighiego

11 Układ krążenia Aorta przednia Serce Ostia

12 Układ oddechowy Płucotchawka

13 Płucotchawka Występuje od 1 do 4 par Znajdują się w odwłokuBudową przypominają stos kartek lub płytek

14 Obrączka okołogardzielowaUkład nerwowy Mózg Obrączka okołogardzielowa Zwoje brzuszne

15 Oczy

16

17 Oczy: 1-6 par Najczęściej występują 4 paryBudowa kubkowata bądź pęcherzykowata Zawsze proste, nie występują oczy złożone

18 Włoski czuciowe

19 Rozmnażanie i rozwój Pajęczaki są rozdzielnopłcioweZapłodnienie wewnętrzne Niektóre skorpiony jajożyworodne lub żyworodne, reszta pajęczaków jajorodna Z wyjątkiem zaleszczotków i roztoczy występuje rozwój prosty.

20

21 Kądziołki przędne

22

23 Przegląd systematyczny pajęczaków

24 Rząd: Skorpiony (Scorpionida)Znaczne rozmiary ciała (do 18 cm) Ciało wyraźnie segmentowane Nogogłaszczki przekształcone w potężne szczypce Na końcu odwłoka kolec jadowy Żyją głównie w klimacie ciepłym i gorącym

25 Pandinus imperator – stasznik wielki

26 Euscorpius italicus – skorpion włoski

27 Euscorpius carphaticus – skorpion karpacki

28 Rząd: zaleszczotki (Pseudoscorpionida)Budową ciała przypominają skorpiony Nie posiadają wydłużonego odwłoka oraz kolca jadowego Ujście gruczołów jadowych na końcach szczypiec Zwierzęta pospolite

29 Chelifer cancroides – zaleszczotek książkowyNeobisium muscorum Chelifer cancroides – zaleszczotek książkowy

30 Rząd: pająki (Aranea) Szczękoczułki zakończone potężnymi kolcami jadowymi Segmentacja całkowicie zatarta Wiele gatunków buduje sieci łowne Doskonali drapieżcy

31 Araneus diadematus – krzyżak ogrodowyTegenaria domestica – Pająk domowy

32 Hogna tarantula – tarantula apulijska Salticus scenicus – skakun szybki

33 Argyroneta aquatica – Topik wodny

34 Rząd: kosarze (Opilionida)Często mylone z pająkami Cechą charakterystyczną są bardzo długie i cienkie odnóża Posiadają zdolność autotomii W większości drapieżne, niektóre odżywiają się martwymi szczątkami roślinnymi i zwierzęcymi

35 Phalangium opilio– kosarz zwyczajny

36 Jak odróżnić kosarza od pająka?

37 Rząd: roztocze (Acarina)Najmniejsze ze wszystkich pajęczaków Bardzo zróżnicowana grupa systematyczna Posiadają owalny, nico spłaszczony kształt Wiele gatunków jest pasożytami

38 Ixodes ricinus – kleszcz pastwiskowy Argas reflexus– Obrzeżek gołębi

39 przędziorek chmielowiecTetranychus urticae – przędziorek chmielowiec Eriophyes piri – Szpeciel gruszowy

40 Hydrachna globosa – wodopójka kulista Tyroglyphus sp. – rozkruszek

41 Sarcoptes scabei – świerzbowiec ludzki

42 Dziękuję za uwagę