1 BUDOWA USTAWY ELEMENTY OBLIGATORYJNE:  TYTUŁ  PRZEPISY MERYTORYCZNE  PRZEPISY O WEJŚCIU USTAWY W ŻYCIE

2 BUDOWA USTAWY-kolejność TYTUŁ PRZEPISY MERYTORYCZNE: - ogólne, - szczegółowe, PRZEPISY ZMIENIAJĄCE PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I DOSTOSOWUJĄCE PRZEPISY KOŃCOWE: - uchylające, - o wejściu ustawy w życie, - o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy;

3 TYTUŁ USTAWY USTAWA z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym USTAWA z dn. 12.09.1990 roku o szkolnictwie wyższym

4 Określenie przedmiotu ustawy rzeczowe: USTAWA z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej opisowe: USTAWA z dnia 19 listopada 1999 r. o podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej

5 Powoływanie tytułu ustawy i dzienników urzędowych Tekst pierwotny bez zmian: „Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101 poz. 1178)” „Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717) Tekst pierwotny ze zmianami: „Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101 poz. 1178) z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193 oraz z 2001 r. Nr 49, poz. 509, Nr 67, poz. 679 i Nr 102, poz. 1115)”

6 Obecnie (po 1 stycznia 2012 r.) Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych: Art. 20. 1. Dziennik urzędowy wydaje się z zachowaniem kolejności pozycji w danym roku kalendarzowym, z tym że w przypadku Monitora Polskiego B zachowuje się kolejność numerów, pozycji i stron. Przykład: Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2012 r. poz. 161).

7 Znaczna liczba dzienników urzędowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 65, poz. 718 z późn. zm. 1) ) ------------ 1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 46, poz. 499, z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 113, poz. 984 … 7

8 OZNACZANIE PRZEPISÓW I ICH SYSTEMATYZACJA Oznaczanie przepisów w tekście ustawy: ¬Art. 1. – artykuł – akapit, skrót „art.”, cyfra arabska z kropką prawej strony; ¬1. – ustęp – akapit, cyfra arabska z kropką z prawej strony; ¬§ 1. – paragraf – (tylko w kodeksach), akapit, symbol „§”, cyfra arabska z kropką z prawej strony; 1) – punkt – cyfra arabska z nawiasem z prawej strony (bez kropki); a ) – litera – mała litera alfabetu łacińskiego, oprócz liter właściwych wyłącznie językowi polskiemu (ą, ę, ś, ć, ł, ń, ó, ź, ż) z nawiasem z prawej strony; – - tiret – pozioma kreska; – – - podwójn tiret

9 OZNACZANIE PRZEPISÓW I ICH SYSTEMATYZACJA Oznaczanie przepisów przy ich powoływaniu: art. 1 – skrót „art.” bez względu na liczbę i przypadek + cyfra arabska z prawej strony bez kropki; ust. 1 – skrót „ust.” bez względu na liczbę i przypadek + cyfra arabska bez kropki; § 1 – symbol „§” bez względu na liczbę i przypadek + cyfrą arabską bez kropki; pkt 1 – skrót „pkt” (bez kropki!) bez względu na liczbę i przypadek + cyfra arabska bez nawiasu; lit. a – skrót „lit.” bez względu na liczbę i przypadek + litera alfabetu łacińskiego bez nawisu; tiret pierwsze – wyraz „tiret” + wyrażony słownie numer porządkowy tego tiret (w rodzaju nijakim); tiret pierwsze – jak wyżej

10 OZNACZANIE PRZEPISÓW I ICH SYSTEMATYZACJA (przykład) Art. 14. 1. Zwalnia się od podatku podatników: (...) 2. Zwolnienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie stosuje się: 1) od 1 stycznia 2001 r., w przypadku podatników: a) wykonujących czynności w zakresie handlu, w tym również obnośnego i obwoźnego, oraz wykonujących usługi w zakresie: - gastronomii, - mechaniki precyzyjnej, - mechaniki maszyn biurowych; Powoływanie: „Na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a tiret drugie...”

11 Część wspólna wyliczenia Art. 16. Amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania: 1) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego; 2) spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego; 3) prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej; o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. 11

12 Formy wyrażania obowiązków w tekstach prawnych nakazowa: „Nakazuje sie realizację zabezpieczeń przed możliwością zanieczyszczenia wód gruntowych.” „Art. 92. 1. Zakazuje się prowadzenia działalności akwizycyjnej na rzecz otwartego funduszu polegającej na działaniach mających na celu skłonienie kogokolwiek, aby przystąpił do otwartego funduszu lub pozostawał członkiem tego funduszu.” „2a. Zabrania się spożywania napojów alkoholowych na ulicach, placach i w parkach, z wyjątkiem miejsc przeznaczonych do ich spożycia na miejscu, w punktach sprzedaży tych napojów.”

13 powinnościowa: „Na terenie obiektu dzieci powinny znajdować się pod opieką rodziców” ale czy „powinien” to „musi”, czy tylko „może” („dobrze by było, gdyby…”)? Art. 158 K.c.: „Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.” Ze względu na wieloznaczność słowa „powinien” użycie go w tekstach aktów normatywnych traktowane jest jako błąd!

14 opisowa: -polega na użyciu czasownika w trybie oznajmującym w trzeciej osobie liczby pojedynczej lub mnogiej; Przykłady: „Dyrektorzy wydziałów przedstawiają sprawozdania, o których mowa w ust. 1 do 5 dnia każdego miesiąca.” „Prezes powołuje zastępców spośród kandydatów wskazanych przez Radę.” „Pracownik zobowiązany jest zgłosić przyczyny niemożności wykonania zleconego mu projektu najpóźniej ostatniego dnia terminu wyznaczonego do realizacji tego projektu.”

15 W tekstach prawnych nie używa się formy rozkaźnikowej (zdań zakończonych wykrzyknikiem). W języku potocznym służy ona do wyrażania obowiązków, które wymagają natychmiastowej reakcji adresata: „Baczność!” „Nie dotykaj!”

16 ARTYKUŁ (zasady redagowania) § 55: każdą samodzielną myśl ujmuje się w oddzielny artykuł; artykuł powinien być w miarę możliwości jednozdaniowy; § 7 : zdania w ustawie redaguje się zgodnie z powszechnie przyjętymi regułami składni języka polskiego, unikając zdań wielokrotnie złożonych;

17 ARTYKUŁ (przykłady) Art. 285. § 1. Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa). Ogółem: 80 wyrazów ! (545 znaków bez spacji)

18 Art. 285. § 1. Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega na tym, że: 1) właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, albo 2) właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, albo 3) właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności.

19 ARTYKUŁ (przykłady) Art. 42. W postępowaniu dotyczącym egzekucji należności pieniężnej osoba, która żąda wyłączenia rzeczy lub prawa majątkowego, może wpłacić do depozytu organu egzekucyjnego kwotę, na jaką zostały one oszacowane, albo kwotę równą należności pieniężnej łącznie z kosztami egzekucyjnymi. Organ egzekucyjny uchyli wówczas czynności egzekucyjne odnośnie do rzeczy lub prawa, których żądanie wyłączenia dotyczy, co nie wpływa na dalszy tok postępowania o wyłączenie. W razie uwzględnienia żądania wyłączenia, kwota złożona do depozytu podlega zwrotowi. Jeżeli żądanie wyłączenia nie zostanie uwzględnione, egzekucję prowadzi się do kwoty złożonej do depozytu. (86 wyrazów!)

20 Art. 42. 1.W postępowaniu dotyczącym egzekucji należności pieniężnej osoba, która żąda wyłączenia rzeczy lub prawa majątkowego, może wpłacić do depozytu organu egzekucyjnego kwotę, na jaką zostały one oszacowane, albo kwotę równą należności pieniężnej łącznie z kosztami egzekucyjnymi. 2. W przypadku określonym w ust. 1 organ egzekucyjny uchyli czynności egzekucyjne odnośnie do rzeczy lub prawa, których żądanie wyłączenia dotyczy, co nie wpływa na dalszy tok postępowania o wyłączenie. 3. W razie uwzględnienia żądania wyłączenia, kwota złożona do depozytu podlega zwrotowi. 4. Jeżeli żądanie wyłączenia nie zostanie uwzględnione, egzekucję prowadzi się do kwoty złożonej do depozytu.

21 PRZYKŁAD BŁĘDU REDAKCYJNEGO (zdanie wielokrotnie złożone ) „Art. 10 (…) 2. W studium określa się w szczególności: 8) obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m 2 oraz obszary przestrzeni publicznej;”.

22 JEDNOSTKI SYSTEMATYZACYJNE WYŻSZEGO STOPNIA c z ę ś c i k s i ę g i t y t u ł y d z i a ł y rozdziały artykuły

23 JEDNOSTKI SYSTEMATYZACYJNE WYŻSZEGO STOPNIA (oznaczanie) C z ę ś ć I K s i ę g a II T y t u ł III D z i a ł IV Rozdział 5

24 OZNACZANIE ROZDZIAŁÓW Rozdział 8 ? Art. 50. Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywają koszty działalności z własnych przychodów. Art. 51. Rokiem obrachunkowym w Lasach Państwowych jest rok kalendarzowy. Art. 52. 1. Lasy Państwowe sporządzają corocznie raport o stanie lasów oraz sprawozdanie finansowo- gospodarcze z działalności Lasów Państwowych. Gospodarka finansowa w Lasach Państwowych

25 Kolejność przepisów: Przepisy ogólne: przepisy określające zakres przedmiotowy aktu; przepisy określające zakres podmiotowy aktu; definicje (i skróty); Przepisy szczegółowe: przepisy prawa materialnego; przepisy ustrojowe; przepisy proceduralne; przepisy o karach pieniężnych i przepisy karne; Przepisy epizodyczne Przepisy zmieniające Przepisy przejściowe i dostosowujące Przepisy końcowe: uchylające; o wygaśnięciu mocy obowiązującej. o wejściu w życie

26 Przepisy ogólne przepisy określające zakres spraw regulowanych ustawą (zakres przedmiotowy ustawy); przepisy określające podmioty, których ustawa dotyczy (zakres podmiotowy ustawy); objaśnienia użytych w ustawie określeń i skrótów (definicje legalne); inne postanowienia wspólne dla wszystkich albo dla większości przepisów merytorycznych zawartych w ustawie (np. zasady ogólne);

27 Przepisy ogólne (zakres przedmiotowy - przykłady) Art. 1. Ustawa reguluje zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności gospodarczej, w szczególności produkcji przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach - w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów, a zwłaszcza konsumentów.

28 Art. 1. 1. Ustawa określa: 1) warunki produkcji żywności, substancji pomagających w przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych oraz obrotu tymi artykułami, 2) wymagania dotyczące zapewnienia właściwej jakości zdrowotnej artykułów, o których mowa w pkt 1, Art. 2. Ustawy nie stosuje się do: 1) środków spożywczych produkowanych, przechowywanych, spożywanych wyłącznie we własnym gospodarstwie domowym do zaspokajania potrzeb tego gospodarstwa lub przywożonych w tym celu z zagranicy, 2) tytoniu i wyrobów tytoniowych.

29 Przepisy ogólne (zakres podmiotowy – przykłady) Art. 1. 1. Ustawie podlegają nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w: 1) publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (...); 2) zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich (...); Art. 2. Przepisów ustawy nie stosuje się do żołnierzy w czynnej służbie wojskowej oraz funkcjonariuszy Policji i pożarnictwa: 1) zajmujących stanowiska nauczycieli w szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych wojskowych i resortu spraw wewnętrznych i administracji; 2) wyznaczonych do wykonywania zadań poza wojskiem.

30 Przepisy ogólne (przepisy definicyjne) Definicje w układzie tekstu prawnego:  słowniczek;  definicja agregatowa;  definicje nawiasowe;

31 §150. 3. Jeżeli ustawa zawiera wiele wielokrotnie powtarzających się określeń wymagających zdefiniowania, ich definicje można zamieścić w wydzielonym fragmencie przepisów ogólnych ustawy, oznaczając ten fragment nazwą "Objaśnienia określeń ustawowych". SŁOWNICZEK USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Rozdział XIV Objaśnienie wyrażeń ustawowych Art. 115. § 1. Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej. (...) § 4. Korzyścią majątkową lub osobistą jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego. § 5. Mieniem znacznej wartości jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza dwustukrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. (...)

32 § 150. 1. Jeżeli dane określenie ma być używane w jednym znaczeniu w obrębie całej ustawy lub innego aktu normatywnego albo całej jednostki systematyzacyjnej danego aktu, jego definicję zamieszcza się odpowiednio w przepisach ogólnych tego aktu albo w przepisach ogólnych danej jednostki systematyzacyjnej. DEFINICJA AGREGATOWA Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o: 1) najniższym wynagrodzeniu – oznacza to najniższe wynagrodzenie pracowników określane przez ministra właściwego do spraw pracy na podstawie Kodeksu pracy; 2) osobie niepełnosprawnej bezrobotnej – oznacza to osobę niepełnosprawną bezrobotną w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu; 3) organizacjach pozarządowych – oznacza to stowarzyszenia, związki, izby oraz organizacje pracodawców i pracobiorców w szczególności działające na rzecz osób niepełnosprawnych, tworzone na podstawie odrębnych przepisów.

33 Art. 4. Użyte w ustawie określenia oznaczają: 1) pas drogowy – wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą; 2) droga – budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym; 3) ulica – drogę na terenie zabudowy lub przeznaczonym do zabudowy zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w której ciągu może być zlokalizowane torowisko tramwajowe;

34 §150. 2. Jeżeli dane określenie ma być używane w ustalonym znaczeniu tylko w obrębie zespołu przepisów, jego definicję zamieszcza się w bezpośrednim sąsiedztwie tych przepisów. DEFINICJA NAWIASOWA Art. 46. § 1. Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Art. 81. § 1. Jeżeli ustawa uzależnia ważność albo określone skutki czynności prawnej od urzędowego poświadczenia daty, poświadczenie takie jest skuteczne także względem osób nie uczestniczących w dokonaniu tej czynności prawnej (data pewna). Art. 172. § 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

35 Przykłady chybionych definicji Art. 47 k.w. § 5. Charakter chuligański mają wykroczenia polegające na umyślnym godzeniu w porządek lub spokój publiczny albo umyślnym niszczeniu lub uszkadzaniu mienia, jeżeli sprawca działał publicznie oraz w rozumieniu powszechnym bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego. Art. 115 k.k. § 21. Występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

36 Przepisy ogólne (zasady ogólne - przykłady) Rozdział 2 Zasady ogólne Art. 6. Organy administracji publicznej działaj ą na podstawie przepisów prawa. Art. 7. W toku post ę powania organy administracji publicznej stoją na stra ż y praworz ą dności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Art. 8. Organy administracji publicznej obowiązane s ą prowadzić post ę powanie w taki sposób, aby pog łę biać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kultur ę prawn ą obywateli.

37 PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE (§ 24 - KOLEJNOŚĆ) przepisy prawa materialnego; przepisy o organach (przepisy ustrojowe); przepisy o postępowaniu przed organami (przepisy proceduralne); przepisy o odpowiedzialności karnej (przepisy karne);

38 Przepisy prawa materialnego Przepis podstawowy: - kto? - w jakich okolicznościach? - jak powinien się zachować?

39 Przepisy prawa materialnego Art. 19. 1. Lekarz, który podejrzewa wystąpienie niepożądanego odczynu poszczepiennego, ma obowiązek niezwłocznego zgłoszenia takiego przypadku do powiatowego inspektora sanitarnego, właściwego ze względu na miejsce udzielania świadczenia zdrowotnego przez tego lekarza.

40 PRZEPIS PODSTAWOWY (możliwość redukcji treści) § 25 ust.2 Przepis podstawowy może wyjątkowo wskazywać tylko zachowanie nakazywane lub zakazywane jego adresatowi, jeżeli: - adresat lub okoliczności tego nakazu lub zakazu są wskazane w sposób niewątpliwy w innej ustawie; - adresat lub okoliczności zostały określone w części ogólnej tej samej ustawy; - powszechność zakresu adresatów lub okoliczności jest oczywista;

41 Powszechność zakresu adresatów lub okoliczności jest oczywista 4. Zabrania się zmuszania zwierząt do wykonywania czynności, które powodują ból lub są sprzeczne z ich naturą. 2a. Zabrania się spożywania napojów alkoholowych na ulicach, placach i w parkach, z wyjątkiem miejsc przeznaczonych do ich spożycia na miejscu, w punktach sprzedaży tych napojów. 3. Nie wolno prowadzić tresury zwierząt wyłącznie w celu zwiększenia ich agresywności. Art. 42. 1. Zabrania się wprowadzania do środowiska przyrodniczego zwierząt lub roślin, a także ich form rozwojowych, obcych rodzimej faunie i florze.

42 Przepisy ustrojowe (przykłady) Art. 7. Tworzy się Urząd Zamówień Publicznych, zwany dalej "Urzędem". Art. 8. 1. Centralnym organem administracji państwowej właściwym w sprawach zamówień publicznych w zakresie określonym ustawą jest Prezes Urzędu. 1a. Nadzór nad Prezesem Urzędu sprawuje minister właściwy do spraw administracji publicznej. Art. 9. 1. Do zakresu działania Prezesa Urzędu należy: 1) zatwierdzanie wyboru trybu udzielania zamówienia publicznego innego niż przetarg nieograniczony, 2) ustalanie i prowadzenie listy arbitrów rozpatrujących odwołania wniesione w postępowaniu o zamówienie publiczne, a także ogłaszanie listy arbitrów w Biuletynie Zamówień Publicznych.

43 Przepisy proceduralne (przykłady) Art. 28. 1. Organ zezwalający wydaje zezwolenie po stwierdzeniu, ż e spełnione zostały wymagane prawem warunki wykonywania działalności gospodarczej w dziedzinie obj ę tej obowi ą zkiem uzyskania zezwolenia. 2. Przed podj ę ciem decyzji w sprawie wydania zezwolenia organ zezwalaj ą cy: 1) wzywa wnioskodawc ę do uzupełnienia, w wyznaczonym terminie, brakuj ą cej dokumentacji po ś wiadczaj ą cej, ż e spełnia on warunki okre ś lone przepisami prawa, wymagane do wykonywania okre ś lonej działalności gospodarczej, 2) może dokonać kontrolnego sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie zezwolenia w celu stwierdzenia, czy przedsi ę biorca spełnia warunki wykonywania działalno ś ci gospodarczej obj ę tej zezwoleniem.

44 PRZEPISY KARNE Zamieszcza się tylko wtedy, gdy łącznie spełnione są dwa warunki:  naruszenie przepisów ustawy nie kwalifikuje się jako naruszenia przepisów Kodeksu karnego, Kodeksu karnego skarbowego lub Kodeksu wykroczeń;  czyn wymagający zagrożenia karą jest związany z treścią danej ustawy;

45 Przepisy karne (przykład - Kodeks karny) Art. 270. § 1. Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Tej samej karze podlega, kto wypełnia blankiet, opatrzony cudzym podpisem, niezgodnie z wolą podpisanego i na jego szkodę albo takiego dokumentu używa

46 Przepisy karne (przykład - Kodeks pracy) Art. 282. § 1. Kto, wbrew obowiązkowi: 1)nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń, 2)nie udziela przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawnie obniża wymiar tego urlopu, 3)nie wydaje pracownikowi świadectwa pracy, podlega karze grzywny. § 2. Tej samej karze podlega, kto wbrew obowiązkowi nie wykonuje orzeczenia sądu pracy.

47 Przepisy epizodyczne § 29a. W przepisach epizodycznych zamieszcza się regulacje, które wprowadzają odstępstwa od określonych przepisów, a których okres obowiązywania jest wyraźnie określony. - są to przepisy, których okres obowiązywania jest wyraźnie określony, a zatem ulegają one „skonsumowaniu” po upływie określonego czasu; Przykład: Art. 52. 1. Do dnia 31 grudnia 2023 r. dopuszcza się realizację przedsięwzięć wynikających z programu zawierającego działania służące wyprowadzeniu obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego, przyjmowanego uchwałą rady gminy, bez uchwalania gminnego programu rewitalizacji. Art. X. W okresie od dnia 1 czerwca 2012 r. do dnia 4 lipca 2012 r. wprowadza się ograniczenia w zakresie operacji lotniczych obejmujących starty i lądowania w porze dziennej i nocnej wynikające z wymagań w zakresie ochrony środowiska.”

48 PRZEPISY PRZEJŚCIOWE § 30. 1. W przepisach przejściowych reguluje się wpływ nowej albo znowelizowanej ustawy na stosunki powstałe pod działaniem ustawy albo ustaw dotychczasowych bez względu na to, czy do tych stosunków zamierza się stosować przepisy dotychczasowe, przepisy nowe czy przepisy regulujące ten wpływ w sposób odmienny od przepisów dotychczasowych i przepisów nowych USTAWA DOTYCHCZASOWA USTAWA NOWA POSTĘPOWANIE

49 PRZEPISY PRZEJŚCIOWE § 30 ZTP: 2. W przepisach przejściowych rozstrzyga się w szczególności: 1) sposób zakończenia postępowań będących w toku (wszczętych w czasie obowiązywania dotychczasowych przepisów i niezakończonych ostatecznie do dnia ich uchylenia), skuteczność dokonanych czynności procesowych oraz organy właściwe do zakończenia postępowania i terminy przekazania im spraw; 2) czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy instytucje prawne zniesione przez nowe przepisy; 3) czy zachowuje się uprawnienia i obowiązki oraz kompetencje powstałe w czasie obowiązywania uchylanych albo wcześniej uchylonych przepisów oraz czy skuteczne są czynności dokonane w czasie obowiązywania tych przepisów; sprawy te reguluje się tylko w przypadku, gdy nie chce się zachować powstałych uprawnień, obowiązków lub kompetencji albo chce się je zmienić albo też gdy chce się uznać dokonane czynności za bezskuteczne; 3) czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień, obowiązków, kompetencji oraz czynności, o których mowa w pkt 3; 5) czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie dotychczasowych przepisów upoważniających.

50 PRZEPISY PRZEJŚCIOWE Możliwe rozwiązania:  Natychmiastowe/bezpośrednie działanie nowego prawa: Art. XXXIII. Przepisy kodeksu cywilnego o uznaniu za zmarłego stosuje się także do zaginionych przed dniem wejścia kodeksu w życie. Art. 88h. Postępowanie w sprawie o wpis do ewidencji działalności gospodarczej, wszczęte przed dniem wejścia w życie ustawy i do tego dnia niezakończone dokonaniem wpisu lub decyzją ostateczną o odmowie wpisu, prowadzi się według przepisów tej ustawy.

51 PRZEPISY PRZEJŚCIOWE Możliwe rozwiązania:  przedłużenia działania prawa dotychczasowego: Art. XXVI. Do stosunków prawnych powstałych przed wejściem w życie kodeksu cywilnego stosuje się prawo dotychczasowe, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Art. 95. Postępowania w sprawach, o których mowa w art. 93 i art. 94, wszczęte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i do tego dnia niezakończone, prowadzi się według przepisów dotychczasowych.

52 PRZEPISY PRZEJŚCIOWE § 30 ust. 2: 5) czy i w jakim zakresie utrzymuje się czasowo w mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie dotychczasowych przepisów upoważniających. § 33. 1. Jeżeli akt wykonawczy wydany na podstawie uchylanego albo zmienianego przepisu upoważniającego nie jest niezgodny z nową albo znowelizowaną ustawą, można go wyjątkowo zachować czasowo w mocy do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie nowego albo zmienionego przepisu upoważniającego, nadając przepisowi przejściowemu brzmienie:

53 1) „Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. … ustawy, o której mowa w art. … (artykuł uchylający dotychczasową ustawę), zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. … niniejszej ustawy, jednak nie dłużej niż … (oznaczenie dnia albo okresu wyrażonego w miesiącach).” – w przypadku zachowywania czasowo w mocy aktu wykonawczego wydanego na podstawie uchylanego przepisu upoważniającego; 2) „Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. … ustawy zmienianej w art. … (artykuł wprowadzający zmiany w dotychczasowej ustawie), zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. … ustawy zmienianej w art. … (artykuł wprowadzający zmiany w dotychczasowej ustawie), w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednak nie dłużej niż … (oznaczenie dnia albo okresu wyrażonego w miesiącach).” – w przypadku zachowywania czasowo w mocy aktu wykonawczego wydanego na podstawie zmienianego przepisu upoważniającego.

54 PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE Dotyczą: utworzenie organów lub instytucji; przekształcenie organów lub instytucji w inne organy lub instytucje tworzone przez ustawę; zniesienie organów lub likwidację instytucji; sposób powołania po raz pierwszy organów lub instytucji tworzonych ustawą; sposób przekształcenia organów lub instytucji utworzonych na podstawie dotychczasowej ustawy w organy lub instytucje tworzone przez ustawę; sposób zniesienia organów lub likwidacji instytucji przez ustawę, zasady zagospodarowania ich mienia oraz uprawnienia i obowiązki ich dotychczasowych pracowników

55 PRZEPISY DOSTOSOWUJĄCE Art. 88. 1. Członkowie Trybunału wchodzący w jego skład w dniu wejścia w życie ustawy stają się sędziami Trybunału w rozumieniu ustawy. 2. Kadencja sędziów Trybunału wybranych na podstawie art. 15 ust. 2 i 4 oraz art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym trwa osiem lat od chwili wyboru. 3. Sejm dokona wyboru sędziów Trybunału w liczbie niezbędnej do dostosowania Trybunału do wymogów określonych w art. 5

56 Przepisy dostosowujące „§ 23. Dyrektorzy i wicedyrektorzy oddziałów zajmujący te stanowiska w dniu wejścia zarządzenia pełnią swoje funkcje do dnia powołania nowych dyrektorów i wicedyrektorów oddziałów.” „§ 19. Zarząd dokona wyboru nowych kierowników jednostek do dnia 15 stycznia 2016 r.” „Art. 252. 1. Istniejące w dniu wejścia w życie ustawy państwowe i niepaństwowe szkoły wyższe stają się odpowiednio uczelniami publicznymi i niepublicznymi w rozumieniu ustawy. 2. Istniejące w dniu wejścia w życie ustawy państwowe i niepaństwowe wyższe szkoły zawodowe stają się odpowiednio uczelniami publicznymi i niepublicznymi w rozumieniu niniejszej ustawy.

57 PRZEPISY KOŃCOWE KOLEJNOŚĆ: przepisy uchylające; przepisy o wygaśnięciu mocy ustawy (tylko w razie potrzeby); przepisy o wejściu ustawy w życie;

58 PRZEPISY UCHYLAJĄCE § 39: „ W przepisie uchylającym wyczerpująco wymienia się ustawy lub poszczególne przepisy, które ustawa uchyla; nie poprzestaje się na domyślnym uchyleniu poprzedniej ustawy ani jej przepisów przez odmienne uregulowanie danej sprawy w nowej ustawie.”

59 PRZEPISY UCHYLAJĄCE Art. 99. Tracą moc: 1) dekret z dnia 2 sierpnia 1951 r. o targach i targowiskach (Dz. U. Nr 41, poz. 312, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i z 1998 r. Nr 121, poz. 770); 2) ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324, z 1990 r. Nr 26, poz. 149 i Nr 34, poz. 198, z 1991 r. Nr 31, poz. 128 oraz z 1999 r. Nr 41, poz. 412); 3) ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym (Dz. U. z 1997 r. Nr 26, poz. 143, z 1998 r. Nr 160, poz. 1063 i z 1999 r. Nr 49, poz. 484), z wyjątkiem art. 42.

60 UCHYLENIE NIEKTÓRYCH PRZEPISÓW Art. 1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) uchyla się art. 10. Art. 1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) w art. 10 uchyla się ust. 2. Art. 1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) uchyla się art. 10 – art. 16 oraz art. 56. skreśla się

61 PRZEPISY UCHYLAJĄCE Jeżeli ustawa w sposób całkowity i wyłączny reguluje daną dziedzinę spraw, a wyczerpujące wymienienie przepisów ustaw dotychczas obowiązujących w danej dziedzinie napotyka znaczne trudności, można wyjątkowo w przepisie uchylającym posłużyć się zwrotem: „Tracą moc wszelkie dotychczasowe przepisy dotyczące spraw uregulowanych w ustawie; w szczególności tracą moc.....”.

62 ALE: W innych niż poprzednio opisany przypadkach przepisowi uchylającemu nie nadaje się ogólnikowej treści, a w szczególności nie używa się zwrotu: „Tracą moc dotychczasowe przepisy sprzeczne z niniejszą ustawą”.

63 PRZEPISY UCHYLAJĄCE Art. 1. Tracą moc wszelkie dotyczące spraw uregulowanych w ustawie; w szczególności tracą moc: 1) art. 12 ustawy z dnia 12 maja 1990 r. o lasach (Dz. U. Nr 12, poz. 34); 2) art. 50 – art. 80 ustawy z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885); 3) art. 17 i art. 73 ustawy z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 10, poz. 50).

64 PRZEPISY UCHYLAJĄCE ZACHOWANIE W MOCY NIEKTÓRYCH PRZEPISÓW Ustawa z dnia 1 lipca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 72): Art. 1. Traci moc ustawa z dnia 12 maja 1990 r. o lasach (Dz. U. Nr 12, poz. 34) z wyjątkiem przepisów art. 10 – art. 15. UCHYLENIE ZACHOWANYCH W MOCY PRZEPISÓW Art. 1. Uchyla się: 1) art. 10 – art. 15 ustawy z dnia 12 maja 1990 r. o lasach (Dz. U. Nr 12, poz. 34) zachowane w mocy na podstawie art. 1 ustawy z dnia 1 lipca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 72); 2) art. 1 ustawy z dnia 1 lipca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, w części dotyczącej zachowania w mocy przepisów wymienionych w pkt 1.

65 PRZEPISY O WEJŚCIU W ŻYCIE (§ 45) „Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia” 13 kwietnia + 14 dni 13-14-15-16-17-18-19-20-21-22-23-24-25-26-27-28

66 PRZEPISY O WEJŚCIU W ŻYCIE (§ 45) „Ustawa wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia” 14 kwietnia + miesiąc 14 maja – ostatni dzień vacatio legis Ustawa wchodzi w życie 15 maja

67 PRZEPISY O WEJŚCIU W ŻYCIE (§ 45) „Ustawa wchodzi w życie trzeciego dnia czwartego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia”. Ustawa wejdzie w życie 3 sierpnia. Dzień ogłoszenia: 13 kwietnia.

68 PRZEPISY O WEJŚCIU W ŻYCIE (§ 46) Art. 33. Ustawa wchodzi w życie w dniu pierwszych wyborów do Rady m.st. Warszawy i do rad dzielnic w m.st. Warszawie utworzonych na podstawie przepisów niniejszej. Art. 6. Przepisu art. 25 1 Kodeksu pracy nie stosuje się do dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.

69 PRZEPISY O WYGAŚNIĘCIU MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ Art. 160. Ustawa obowiązuje do dnia 31 grudnia 2005 r. Art. 160. Ustawa obowiązuje do dnia przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. Art. 161. Przepisy art. 45 tracą moc z dniem 31 grudnia 2005 r. Art. 161. Przepisy art. 45 tracą moc z dniem przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej.

70 Nowelizacja 70

71 NOWELIZACJA Przepisami uchylającymi Odrębnym aktem i zmieniającymi zamieszczonymi w akcie merytorycznym P. MERYTORYCZNE P. NOWELIZUJĄCE (ograniczenia wynikające z zasady jedno upoważnienie jeden akt wykonawczy) P. PRZEJŚCIOWE P. UCHYLAJĄCE P. O WEJŚCIU W ŻYCIE P. O WYGAŚNIĘCIU MOCY OBOWIĄZUJĄCEJ 71

72 TYTUŁ AKTU NOWELIZUJĄCEGO USTAWA z dnia 12 lipca 2004 r. o zmianie ustawy o lasach „zmieniająca ustawę o lasach” ??? „o zmianie ustawy o samorządzie wojewódzkim, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie gminnym 72

73 § 92 ZTP: Jedną ustawą zmieniającą obejmuje się tylko jedną ustawę. Odstąpienie od tej zasady jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy miedzy zmienianymi ustawami występują niewątpliwe związki tematyczne lub do zrealizowania zamysłu prawodawcy jest niezbędne jednoczesne dokonanie zmian w kilku ustawach.

74 USTAWA z dnia 19 grudnia 1975 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy Art. 1. W ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59) wprowadza się następujące zmiany:... Art. 2. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z 1965 r. Nr 15, poz. 113, z 1974 r. Nr 27, poz. 157 i Nr 39, poz. 231) wprowadza się następujące zmiany:... Art. 3. W ustawie z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania (Dz. U. Nr 32, poz. 160, z 1971 r. Nr 12, poz. 115 oraz z 1972 r. Nr 16, poz. 114) w art. 25:... Art. 4. W dekrecie z dnia 8 czerwca 1955 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. Nr 25, poz. 151, z 1956 r. Nr 41, poz. 189, z 1958 r. Nr 72, poz. 358 oraz z 1971 r. Nr 12, poz. 115) wprowadza się następujące zmiany:... ?

75 USTAWA z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustaw: o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, Prawo energetyczne, o partiach politycznych, o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych, o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej, Prawo telekomunikacyjne, o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe", o spółdzielniach mieszkaniowych, o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2001-2006, o zmianie ustawy o zamówieniach publicznych oraz o utracie mocy ustawy o kasach oszczędnościowo-budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędzania na cele mieszkaniowe

76 § 96 ust. 2: Jeżeli jedną ustawą zmienia się wiele ustaw i wymienienie w tytule ustawy wszystkich zmienianych ustaw powodowałoby, że tytuł ustawy nowelizującej byłby rażąco długi, można wyjątkowo sformułować go przy użyciu zwrotu: 1. „ustawa o zmianie ustaw...” i podać ich wspólny przedmiot; 2. „ustawa o zmianie ustawy... (tytuł ustawy) oraz niektórych innych ustaw”, wymieniając tylko tytuł podstawowej ustawy nowelizowanej. W obu przypadkach w odnośniku do tytułu ustawy zmieniającej podaje się tytuły wszystkich zmienianych ustaw oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w których zostały ogłoszone te ustawy i ich zmiany.

77 USTAWA z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz niektórych innych ustaw 1) 1) Ustawa z dnia … - Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348); ustawa z dnia … o partiach politycznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857); ustawa z dnia … o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych (Dz. U. Nr 162, poz. 1112)...

78 USTAWA z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz niektórych innych ustaw 1) (…) 1) Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. Nr 54, poz. 348); ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 857); ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych (Dz. U. Nr 162, poz. 1112)...

79 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 27 maja 2000 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przeszkolenia wojskowego studentów i absolwentów szkół wyższych UCHWAŁA RADY GMINY AUGUSTÓW z dnia 12 grudnia 1995 r. zmieniająca uchwałę w sprawie ustanowienia obwodów rybackich 79

80 Struktura ustawy nowelizującej USTAWA z dnia 28 kwietnia 2003 r. zmieniająca ustawę o partiach politycznych. Art. 1. W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz. U. Nr 79, poz. 857) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 7... 2) w art. 12: a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:... b) uchyla się ust. 2. Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

81 PROJEKTOWANIE USTAWY I PRZEPISÓW NOWELIZUJĄCYCH Art. 1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) wprowadza się następujące zmiany: 1) art. 10 otrzymuje brzmienie: „Art. 10. Przetarg ogłasza się niezwłocznie, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia wpłynięcia pierwszego wniosku.”; 2) uchyla się art. 15; 3) w art. 18 w ust. 3 po pkt 4 dodaje się pkt 4a w brzmieniu: „4a) dokumentem urzędowym;”. 81

82 Pamiętać 2. Pierwszemu artykułowi ustawy zmieniającej albo przepisowi zmieniającemu zamieszczanemu w innej ustawie nadaje się brzmienie: „W ustawie … (tytuł ustawy) wprowadza się następujące zmiany:…”. Jeżeli uchyla się albo dodaje tylko jeden przepis ustawy, przepisowi zmieniającemu nadaje się odpowiednio brzmienie: „W ustawie … (tytuł ustawy) uchyla się art. …” albo „W ustawie … (tytuł ustawy) po art. … dodaje się art. … w brzmieniu: …”.

83 Art. 1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) wprowadza się następujące zmiany: 1) w art. 10: a) uchyla się ust. 2, b) w ust. 3: - pkt 5 otrzymuje brzmienie: „5) dokumentem urzędowym;” - w pkt 6 uchyla się lit. a; 2) w art. 20 ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. …………….”; 83

84 Art. 1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) w art. 10 wprowadza się następujące zmiany: 1) uchyla się ust. 2; 2) ust. 3 otrzymuje brzmienie: „3. ……………………...”. 84

85 ZMIANA BRZMIENIA Art. 1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) art. 10 otrzymuje brzmienie: „Art. 10. Przetarg ogłasza się niezwłocznie, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia wpłynięcia pierwszego wniosku.”. Art. 1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) w art. 10 ust. 1 otrzymuje brzmienie: „1. Przetarg ogłasza się niezwłocznie, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia wpłynięcia pierwszego wniosku.”. Art. 1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) w art. 10 w ust. 2 pkt 5 otrzymuje brzmienie: „5) uzasadnienie wniosku;”. 85

86 Do niedawna: § 87 ZTP (!!!): Zmieniany przepis przytacza się w pełnym nowym brzmieniu, choćby: - zastępowano w nim, - - dodawano albo - eliminowano tylko jeden wyraz!

87 Treść po 1 marca 2016 r.: 1. Zmieniany przepis ustawy przytacza się w pełnym nowym brzmieniu. 2. Jeżeli artykuły ustawy są podzielone na jednostki redakcyjne niższego stopnia, a zmianę wprowadza się tylko w którejś z tych jednostek, można poprzestać na przytoczeniu pełnego nowego brzmienia tylko tej zmienianej jednostki redakcyjnej. 3. Jeżeli zmiana przepisu ustawy polega na zastąpieniu w nim, dodaniu lub skreśleniu niektórych wyrazów lub znaków interpunkcyjnych, a sprzyja to wyrażeniu intencji prawodawcy w sposób zrozumiały dla adresatów, można nie przytaczać jego pełnego nowego brzmienia.

88 W takim przypadku w przepisie zmieniającym wskazuje się jednoznacznie dokonywaną zmianę, stosując w szczególności zwrot: „wyrazy „…” (nazwa znaku interpunkcyjnego) zastępuje się wyrazami „…” (nazwa znaku interpunkcyjnego)”, „po wyrazach „…” (nazwa znaku interpunkcyjnego) dodaje się wyrazy „…” (nazwa znaku interpunkcyjnego)” albo „skreśla się wyrazy „…” (nazwa znaku interpunkcyjnego)”.

89 I wersja (zawsze poprawna): Art. 1. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 484 i Nr 86, poz. 966) wprowadza się następujące zmiany: (...) 27) w art. 79 ust. 7 otrzymuje brzmienie: „7.Do postępowania przed kolegium stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego o wyłączeniu pracownika oraz organu, o załatwianiu spraw, doręczeniach, wezwaniach, terminach i postępowaniu, z wyjątkiem przepisów dotyczących odwołań i zażaleń.” II wersja (wyjątkowo): Art. 1. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 484 i Nr 86, poz. 966) wprowadza się następujące zmiany: (...) 27) w art. 79 w ust. 7 skreśla się wyrazy „oraz przepisów o opłatach i kosztach postępowania”;

90 § 88 ZTP: Jeżeli dane określenie, występujące w wielu przepisach zmienianej ustawy, w każdym z nich skreśla się albo zastępuje się nowym określeniem, zmiany tej dokonuje się przepisem zmieniającym w brzmieniu: „skreśla się użyte w art. …, w różnej liczbie i różnym przypadku, wyrazy „…”” albo „użyte w art. …, w różnej liczbie i różnym przypadku, wyrazy „…” zastępuje się użytymi w odpowiedniej liczbie i odpowiednim przypadku wyrazami „…””.

91 Przykład: 3) Użyte w § 3 w ust. 2, w § 4, w § 7 w ust. 2 pkt 2 oraz w § 11 w różnej liczbie i przypadku wyrazy „Regulamin świadczenia usług” zastępuje się użytymi w odpowiedniej liczbie i przypadku wyrazami „Ogólne warunki świadczenia usług”.

92 Art. 1. W ustawie z dnia 6 maja 1999 r. o lasach (Dz.U. Nr 246, poz. 789) tytuł ustawy otrzymuje brzmienie: „USTAWA z dnia 6 maja 1999 r. o gospodarowaniu lasami.”. Art. 1. W ustawie z dnia 6 maja 1999r. o lasach (Dz.U. Nr 246, poz. 789) nazwa rozdziału 6 otrzymuje brzmienie: „Rozdział 6 Lasy Państwowe”. 92

93 DODAWANIE JEDNOSTEK REDAKCYJNYCH Art.1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) po art. 10 dodaje się art. 10a w brzmieniu: „Art. 10a. Przetarg ogłasza się niezwłocznie, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia wpłynięcia pierwszego wniosku.”. Art. 10a …Art. 10k …Art10z Art. 10za …. Art. 10zk …. Art10zz Art.1. W ustawie z dnia 1 czerwca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 100, poz. 885) w art. 10 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: „1a. Przetarg ogłasza się (…) wniosku.”. 93

94 Przykład (oryginalny – w każdym tego słowa znaczeniu): USTAWA z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (…) Art. 44zzzw. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania ogłasza w Biuletynie Informacji Publicznej komunikat w sprawie wykazu olimpiad przedmiotowych przeprowadzanych z przedmiotu lub przedmiotów objętych egzaminem gimnazjalnym lub egzaminem maturalnym (…) Art. 44zzzx. Przepisów rozdziału 3b nie stosuje się do dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim.

95 § 10.1. … 2. ….. § 11. §.1. W uchwale Rady Gminy Oława z dnia 1 czerwca 2001 r. w sprawie opłat parkingowych (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 225, poz. 1010) w § 10 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: „1a. Przetarg ogłasza się (…) pierwszego wniosku.”. 95

96 § 10.1. … 2. ….. § 11. §1. W uchwale Rady Gminy Oława z dnia 1 czerwca 2001 r. w sprawie opłat parkingowych (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 225, poz. 1010) w § 10 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: „3. Przetarg ogłasza się (…) pierwszego wniosku.”. 96

97 Wprowadzenie kolejnej jednostki redakcyjnej po ostatnim punkcie, literze, tiret § 10. 1) ……………: a) …, b) …, c) … ; planowana litera d) …; 2) ……………; 3) ……………. 4) …………….planowany punkt §11. 97

98 §1. W uchwale Rady Gminy Oława z dnia 1 czerwca 2001 r. w sprawie opłat parkingowych (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 225, poz. 1010) w § 10 w ust. 1 w pkt 3 kropkę zastępuje się średnikiem i po pkt 3 dodaje się pkt 4 w brzmieniu: „4) uzasadnienie wniosku.”. albo §1. W uchwale Rady Gminy Oława z dnia 1 czerwca 2001 r. w sprawie opłat parkingowych (Dz. Urz. Woj. Dol. Nr 225, poz. 1010) w § 10 w ust. 1 wprowadza się następujące zmiany: 1) pkt 3 otrzymuje brzmienie: „3) zgodę zarządcy budynku;”; 2) po pkt 3 dodaje się pkt 4 w brzmieniu: „4) uzasadnienie wniosku.”. 98

99 Art. 1. W ustawie z dnia 6 maja 1999 r. o lasach (Dz. U. Nr 246, poz. 789) po rozdziale 6 dodaje się rozdział 6a w brzmieniu: „Rozdział 6a Gospodarka finansowa w Lasach Państwowych Art. 50a. Lasy Państwowe prowadzą działalność na zasadzie samodzielności finansowej i pokrywają koszty działalności z własnych przychodów. Art. 50b. 1. Lasy Państwowe sporządzają corocznie raport o stanie lasów oraz sprawozdanie finansowo-gospodarcze z działalności Lasów Państwowych. 2. Rada Ministrów przedkłada Sejmowi informację o stanie lasów oraz o realizacji krajowego programu zwiększania lesistości.”. 99

100 Nowelizacja ustawy nowelizującej § 91. 1. Nie nowelizuje się przepisów zmieniających inną ustawę. 2. Jeżeli jest to konieczne dla wyeliminowania rażącego błędu w przepisach zmieniających ogłoszonej ustawy, można wyjątkowo znowelizować te przepisy w okresie ich vacatio legis. 3. Nowelizację przepisów zmieniających, o której mowa w ust. 2, wprowadza się w życie najpóźniej w dniu wejścia w życie ustawy zmienianej. wyjątkowo: - w okresie vacatio legis przesłanka: - jeżeli jest to konieczne dla wyeliminowania rażącego błędu w przepisach zmieniających ogłoszonej ustawy 100

101 Nowelizacja ustawy nowelizującej § 91. 1. Nie nowelizuje się przepisów zmieniających inną ustawę. 2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, jeżeli jest to konieczne dla uniknięcia luki w prawie, można wyjątkowo znowelizować przepisy zmieniające ogłoszonej ustawy w okresie ich vacatio legis. 3. Nowelizację przepisów zmieniających, o której mowa w ust. 2, wprowadza się w życie z dniem wejścia w życie tych przepisów zmieniających. wyjątkowo: - w okresie vacatio legis przesłanka: - jeżeli jest to konieczne dla wyeliminowania luki w prawie.

102 TEKST JEDNOLITY § 101: -ogłoszenie tekstu jednolitego następuje w formie obwieszczenia; -tekst jednolity jest załącznikiem do tego obwieszczenia;

103 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU z dnia 16 kwietnia 2005 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o usługach turystycznych. 1. Na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych ……. (…) Załącznik do obwieszczenie Marszałka Sejmu z dnia 16 kwietnia 2005 r. (poz. 103) … tekst jednolity

104 OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU z dnia 7 października 2004 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o usługach turystycznych. OBWIESZCZENIE RADY GMINY OŁAWA z dnia 7 października 2004 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu uchwały w sprawie ustalenia zasad polityki czynszowej.

105 W obwieszczeniu przytacza się: -przepis ustawy upoważniający do ogłoszenia tekstu jednolitego; -tytuł ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany; -wymienia się wszystkie ustawy, które wprowadziły zmiany do pierwotnego tekstu tej ustawy.

106 1. Na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. Nr 62, poz. 718, z 2001 r. Nr 46, poz. 499 i z 2002 r. Nr 74, poz. 676) ogłasza się w załączniku do niniejszego obwieszczenia jednolity tekst ustawy z dnia 29 sierpnia1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych: 1) ustawą z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 668); 2) ustawą z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 169, poz. 1387) oraz zmian wynikających z przepisów ogłoszonych przed dniem... (dzień, według stanu na który sporządzono tekst jednolity).

107 W obwieszczeniu zamieszcza się także treść tych przepisów zawartych w ustawach zmieniających, których nie zamieszcza się w tekście jednolitym, jako niezmieniających tekstu ustawy, której tekst jednolity jest ogłaszany.

108 2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity ustawy nie obejmuje: 1) art. 150 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej - w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. 1998, nr 162, poz. 1126), który stanowi: „Art. 150. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r., z wyjątkiem art. 26, art. 128 pkt 2, art. 139 pkt 1 i 10, art. 145 ust. 2 i 4, art. 146 ust. 2 i 4 oraz art. 147 ust. 2 i 3, które wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, i art. 34 pkt 1, art. 36 pkt 23, art. 48 pkt 1 i 3, art. 84, art. 97 pkt 1-3, 5-10 i 12-36 oraz art. 139 pkt 9 lit. a), które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2000 r.”

109 2. Podany w załączniku do niniejszego obwieszczenia tekst jednolity ustawy nie obejmuje: (...) 2) art. 10 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. 2001, nr 39, poz. 459), który stanowi: „Art. 10. Żądania stwierdzenia nadpłaty podatku wniesione przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy są rozpatrywane na podstawie przepisów dotychczasowych.”

110 TEKST JEDNOLITY (§ 106 – zasady redagowania) w miejscu przepisu uchylonego wpisuje się oznaczenie uchylonej jednostki redakcyjnej oraz określenie "uchylony", podając w odnośniku: - tytuł ustawy uchylającej; - oznaczenie dzienników urzędowych, w których z ostała ogłoszona ta ustawa i jej zmiany; - przepis uchylający; - datę jego wejścia w życie;

111 USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Art. 22. § 1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników:... § 2. 1) uchylony 1) Uchylony przez art. 5 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 8 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 122, poz. 1315), który wszedł w życie z dniem dniem 15 stycznia 2001 r.

112 Przy przepisach, których treść zmieniono, i przy przepisach dodanych podaje się w odnośnikach do tych przepisów: - tytuł ustawy nowelizującej; - oznaczenie dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany; - przepis nowelizujący; - datę jego wejścia w życie;

113 USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. (...) § 3. 2) Organy podatkowe nie mogą zaniechać ustalania w całości lub w części zobowiązań podatkowych stanowiących dochody gmin, powiatów lub województw. 2) W brzmieniu ustalonym przez art. 142 pkt 6 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa (Dz. U. Nr 106, poz. 668), który wszedł w życie dnia 1 stycznia 1999 r.

114 USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. (...) §3a. 3) Jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik w złożonej deklaracji wykazał zwrot podatku w wysokości wyższej od należnej, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zwrotu podatku. 3) Dodany przez art. 1 pkt 12 lit b ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 169, poz. 1387), który wszedł w życie dnia 2 listopada 2002 r.

115 TEKST JEDNOLITY (przepisy wielokrotnie nowelizowane) W przypadku przepisów wielokrotnie zmienianych, w odnośnikach do tych przepisów podaje się w kolejności chronologicznej wszystkie wprowadzone zmiany, zgodnie z wcześniej przedstawionymi zasadami.

116 USTAWA z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne. Art. 22. 1. 1) W toku postępowania o udzielenie pozwolenia produkt leczniczy jest, zgodnie z art. 8 ust. 1a pkt 3, poddawany badaniom jakościowym, na koszt podmiotu odpowiedzialnego. 1) Najpierw zmieniony przez art. 1 pkt 18 lit. a ustawy z dnia 28 sierpnia 2001 r. o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2001 r. Nr 152, poz.1265), zmieniającej niniejszą ustawę z dniem 12 września 2001 r.; następnie w brzmieniu nadanym przez art. 3 pkt 11 lit. a ustawy z dnia 22 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o izbach aptekarskich oraz ustawy – Prawo farmaceutyczne, zmieniającej niniejszą ustawę z dniem 2 października 2002 r.

117 TEKST JEDNOLITY (inne zmiany) § 107: Do tekstu jednolitego nie wprowadza się zmian, które nie zostały wyraźnie sformułowane w ustawie zmieniającej, chyba że zmiany te mają charakter wyłącznie formalny. W takim przypadku wprowadzone zmiany omawia się w odnośnikach do przepisów, w których wprowadzono takie zmiany.

118 USTAWA z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. (...) Art. 153. Ilekroć w przepisach prawa jest mowa o "Milicji Obywatelskiej" i "funkcjonariuszach Milicji Obywatelskiej", należy przez to rozumieć "Policję" i "policjantów".

119 USTAWA z dnia 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk. Art. 11. 1. Organ orzekający zawiadamia o zmianie imienia i nazwiska urzędy stanu cywilnego właściwe ze względu na miejsce sporządzenia aktu urodzenia i małżeństwa wnioskodawcy oraz miejsca sporządzenia aktów urodzeń jego małoletnich dzieci, a ponadto organy Milicji Obywatelskiej, organy finansowe prezydiów rad narodowych właściwych ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy i rejestr skazanych.

120 USTAWA z dnia 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk. Art. 11. 1. 1) Organ orzekający zawiadamia o zmianie imienia i nazwiska urzędy stanu cywilnego właściwe ze względu na miejsce sporządzenia aktu urodzenia i małżeństwa wnioskodawcy oraz miejsca sporządzenia aktów urodzeń jego małoletnich dzieci, a ponadto organy Policji, organy finansowe prezydiów rad narodowych właściwych ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy i rejestr skazanych. 1) W brzmieniu ustalonym w wyniku uwzględnienia art. 153 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U..., nr..., poz....), który wszedł w życie....

121 USTAWA z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze. Art. 16. 1. Opłaty za czynności adwokackie ustala umowa z klientem. 2. Minister Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych ustala, w drodze rozporządzenia, opłaty za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiące podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich. 3. Minister Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych określi, w drodze rozporządzenia, stawki minimalne za czynności adwokackie, o których mowa w ust. 1.

122 Dz.U.02.78.717 WYROK TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO z dnia 29 maja 2002 r. sygn. akt P. 1/01. (Dz. U. z dnia 19 czerwca 2002 r.) 1. Art. 16 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. Nr 16, poz. 124 i Nr 25, poz. 187, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 2000 r. Nr 48, poz. 545 oraz z 2001 r. Nr 98, poz. 1070) są niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji, ponieważ nie określają wytycznych dotyczących treści aktu. 2. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. Nr 154, poz. 1013 i z 1998 r. Nr 159, poz. 1049) jest niezgodne z art. 92 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ upoważnienie ustawowe, na podstawie którego zostało wydane, nie odpowiada wymogom art. 92 ust. 1 Konstytucji.

123 USTAWA z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze. Art. 16. 1. Opłaty za czynności adwokackie ustala umowa z klientem. 2. 1) utracił moc. 1) Utracił moc na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 maja 2002 r., sygn. akt P. 1/01 (Dz. U. z 2002 r. Nr 78, poz.717) z dniem 19 czerwca 2002 r.

124 UCHWAŁA RADY GMINY X z dnia …. w sprawie …. § 3. 1) stwierdzono nieważność 1) Stwierdzono nieważność na skutek rozstrzygnięcia nadzorczego Wojewody Dolnośląskiego z dnia … w sprawie … (Dz. Urz. Woj. Doln. z 2012 r. poz. …)

125 Sprostowanie błędu 125

126 Błąd - rozbieżność pomiędzy ogłoszonym tekstem ustawy a tekstem oryginału Nie podlegają prostowaniu tzw. oczywiste omyłki pisarskie, obecne zarówno w tekście oryginału jak i w tekście opublikowanym. Typowe sytuacje: pojawił się wyraz lub wyrażenie, którego nie ma w tekście *oryginału; „załącznik” a wyrażenie „załącznik nr 1” nie ma wyrazu lub wyrażenia, które znajduje się w tekście *oryginału; np. wyrażenie „1 013,81 za 1 ha” a wyrażenie „1 013,81 zł za 1 ha”; *zdeformowano wyraz lub wyrażenie, które znajduje się w tekście oryginału; np. wyrażenie „w bilansie” a wyrażenie „w bilonie”. 126

127 Art.93. 1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. Art.93. 1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu te akty. Art. 31.3 Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko … Art. 31.3 Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą by ustanawiane tylko... 127

128 Podstawa prawna: art. 17 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 17, poz. 95) Forma : obwieszczenie Organ prostujący: * w ustawie – Marszałek Sejmu *w innych niż ustawa i umowa międzynarodowa a ogłoszanych w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim i Monitorze Polskim B – Prezes Rady Ministrów * w innych aktach – organ wydający dziennik, w którym publikowany jest ten akt Miejsce publikacji: dziennik urzędowy, w którym ogłoszono oryginał 128

129 § 112. 1. Obwieszczenie o sprostowaniu błędu zawiera: 1)tytuł obwieszczenia, a w nim nazwę organu prostującego błąd oraz datę wydania obwieszczenia i jego przedmiot; 2)podstawę prawną sprostowania błędu; 3)tytuł aktu normatywnego, w którym prostuje się błąd, a także oznaczenie dziennika urzędowego, w którym został ogłoszony ten akt; 4)przepis prawny aktu normatywnego podlegający sprostowaniu; 5)przytoczenie błędu, który jest przedmiotem sprostowania; 6)fragment tekstu aktu normatywnego w brzmieniu uwzględniającym sprostowanie błędu 129

130 W USTAWIE: OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU z dnia 6 czerwca 2006 r. o sprostowaniu błędu albo o sprostowaniu błędów 130

131 W ROZPORZĄDZENIU: OBWIESZCZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 6 czerwca 2006 r. o sprostowaniu błędu albo o sprostowaniu błędów 131

132 W AKTACH PRAWA MIEJSCOWEGO: OBWIESZCZENIE WOJEWODY DOLNOŚLĄSKIEGO z dnia 6 czerwca 2006 r. o sprostowaniu błędu albo o sprostowaniu błędów 132

133 § 112. … 5) przytoczenie błędu, który jest przedmiotem sprostowania; 6) fragment tekstu aktu normatywnego w brzmieniu uwzględniającym sprostowanie błędu. Praktyka: w..... (tytuł aktu normatywnego, z oznaczeniem dziennika urzędowego, w którym został ogłoszony ten akt) w..... (oznaczenie jednostki redakcyjnej) zamiast wyrazu "....." powinien być wyraz "...".". … w art. 48 w pkt 1 zamiast wyrazów „art. 38 ust. 2” powinny być wyrazy „art. 38 ust. 3”. 133

134 proponowany wzór: Na podstawie art. 17 ust. 2a ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 17, poz. 95) w ustawie z dnia … o … (Dz. U. 1986 r. Nr 36 poz. 180) w art. prostuje się następujący błąd: 1) zamiast wyrazu „…” powinien być wyraz „…”; 2) po sprostowaniu art. brzmi: „Art. ……..”. 134

135 AKT PRAWA MIEJSCOWEGO Na podstawie art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 17, poz. 95) w... z dnia … w sprawie … (Dz. Urz. Woj....) w §... prostuje się następujący błąd: 1) zamiast wyrazu „…” powinien być wyraz „…”; 2) po sprostowaniu §... brzmi: „§. ……..”. 135

136 UCHWAŁA RADY MIEJSKIEJ W BOLKOWIE NR XXIX/199/09 z dnia 10 lutego 2009 r. w sprawie sprostowania oczywistej omyłki pisarskiej w treści uchwały w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego we wsi Sady Dolne w Gminie Bolków Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 5 i art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) oraz art. 15 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1, art. 27, art. 29 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.), w związku z uchwałą nr XXIV/123/04 Rady Miejskiej w Bolkowie z dnia 27 sierpnia 2004 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego we wsi Sady Dolne w Gminie Bolków uchwala się, co następuje: 136

137 Obwieszczenie Wojewody Dolnośląskiego z dnia 23 listopada 2010 r. o sprostowaniu publikacji uchwały Rady Gminy Sulików Nr XXXVIII/293/10 z dnia 24 lutego 2010 r. w sprawie określenia stawek opłaty targowej. Na podstawie art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r. Nr 17, poz. 95), należy sprostować następujący błąd: 1. w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego Nr 55 z dnia 26 marca 2010 r. pod poz. 850 została opublikowana uchwała Rady Gminy Sulików Nr XXXVIII/293/10 z dnia 24 lutego 2010 r. w sprawie określenia stawek opłaty targowej. Przekazana do ogłoszenia uchwała nie odpowiada treści podjętej przez Radę Gminy Sulików w trybie głosowania, na sesji nr 38 w dniu 24 lutego 2010 r. Prawidłowa treść uchwały została zatem opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Dolnośląskiego Nr 217 z dnia 22 listopada 2010 r. pod poz. 3476. 137

138 ROZPORZĄDZENIE 138

139 ROZPORZĄDZENIE (PRZEPIS UPOWAŻNIAJĄCY) § 63: W przepisach upoważniających do wydania rozporządzenia wskazuje się:  organ właściwy do wydania rozporządzenia;  rodzaj aktu;  zakres spraw przekazywanych do uregulowania w rozporządzeniu;  wytyczne dotyczące treści rozporządzenia.

140 KONSTYTUCJA RP Art. 92. 1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

141 WYTYCZNE § 66. 1. Wytyczne dotyczące treści rozporządzenia są wskazówkami wyznaczającymi treść rozporządzenia lub sposób ukształtowania jego treści. W wytycznych można wskazać w szczególności: 1) rozstrzygnięcia, których nie wolno przewidzieć w rozporządzeniu; 2) granice, w jakich muszą zmieścić się rozstrzygnięcia rozporządzenia; 3) wymagania, jakim mają odpowiadać rozwiązania przyjęte w rozporządzeniu; 4) cele, jakie mają zostać osiągnięte przez rozporządzenie; 5) okoliczności, jakie należy uwzględnić, tworząc rozporządzenie. 2. Stopień szczegółowości wytycznych powinien być dostosowany do rodzaju spraw przekazywanych do uregulowania w rozporządzeniu; wytyczne powinny być bardziej szczegółowe, gdy przekazywane sprawy dotyczą sytuacji prawnej obywateli.

142 WYTYCZNE (przykład) Art. 359 k.c. § 3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wysokość odsetek ustawowych, kierując się koniecznością zapewnienia dyscypliny płatniczej i sprawnego przeprowadzania rozliczeń pieniężnych, biorąc pod uwagę wysokość rynkowych stóp procentowych oraz stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego.

143 WYTYCZNE (przykład) Art. 26.... 7. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, przepisy szczegółowe dotyczące sposobu wykonywania pomiarów, uwzględniające w szczególności postanowienia konwencji o pomierzaniu statków żeglugi śródlądowej, oraz tryb postępowania pomiarowego, wzory świadectw pomiarowych, uwzględniając wielkość i przeznaczenie statku.

144 Art. 9. ust. 4 ustawy o transporcie kolejowym: W przypadku gdy nie została wstrzymana likwidacja linii kolejowej lub odcinka linii kolejowej (…) zgodę na likwidację linii wydaje (…) Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, biorąc pod uwagę względy gospodarcze, społeczne, obronne lub ekologiczne. Art. 4 ust. 4. ustawy o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych: „Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia: 1) tryb pracy Komisji, uwzględniając konieczność zapewnienia sprawnej pracy Komisji;” Art. 11. art. 11 ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów: „Kierując się potrzebą ochrony środowiska, w tym szczególnie życia i zdrowia ludzi, minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje odpadów, których przywóz w celu unieszkodliwiania w procesach określonych jako D1 do D15 w dyrektywie 2006/12/WE jest zabroniony.

145 Dz.U.02.147.1231 USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Art. 47. 1. Jeżeli zachodzi podejrzenie, że przestępstwo lub wykroczenie zostało popełnione po spożyciu alkoholu, osoba podejrzana może być poddana badaniu koniecznemu do ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, w szczególności zabiegowi pobrania krwi. Zabiegu pobrania krwi dokonuje fachowy pracownik służby zdrowia. 2. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz ministrem właściwym do spraw pracy, w drodze rozporządzenia, określa warunki i sposób dokonywania badań, o których mowa w ust. 1 i w art. 17 ust. 3.

146 Dz.U.83.25.117 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ z dnia 6 maja 1983 r. w sprawie warunków i sposobu dokonywania badań na zawartość alkoholu w organizmie. (Dz. U. z dnia 12 maja 1983 r.) § 5. 1. Badanie krwi polega na przeprowadzeniu analizy krwi pobranej z żyły osoby poddanej badaniu metodą chromatografii gazowej lub metodą enzymatyczną albo mikrometodą Widmarka. 2. Krew na badanie pobiera się w ilości około 5 cm 3 z zachowaniem następujących warunków: 1) do pobrania krwi powinien być używany sprzęt jednorazowego użytku, a w razie jego braku - inny sprzęt prawidłowo wyjałowiony, 2) do naczynia, do którego pobiera się krew, nie wolno dodawać jakichkolwiek substancji, 3) do dezynfekcji skóry należy używać jedynie wodnego roztworu rivanolu lub sublimatu. 3. Do pobrania krwi do badań obowiązany jest lekarz lub na jego zlecenie pracownik medyczny zakładu społecznego służby zdrowia lub izby wytrzeźwień, a jeżeli badanie dotyczy żołnierza w czynnej służbie wojskowej albo osoby zatrudnionej w jednostce wojskowej lub jednostce resortu spraw wewnętrznych - także lekarz bądź inny pracownik medyczny wojskowej służby zdrowia lub służby zdrowia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych.

147 Przekroczenie granic upoważnienia ustawowego § 5. (...) 6. W razie odmowy osoby, o której mowa w § 1 pkt 1 (tj. osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia w stanie po spożyciu alkoholu), poddania się zabiegowi pobrania krwi należy przystąpić do pobrania krwi mimo braku zgody tej osoby, o czym należy ją uprzedzić.

148 ART. 31 KONSTYTUCJI 1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej. 2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. 3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

149 Rodzaje upoważnień (§ 68 ZTP): -obligatoryjne: „... (nazwa organu) określi, w drodze rozporządzenia,.....” -fakultatywne: "..... (nazwa organu) może określić, w drodze rozporządzenia,...."

150 § 120: W tytule rozporządzenia w oddzielnych wierszach zamieszcza się: -oznaczenie rodzaju aktu; -nazwę organu wydającego rozporządzenie; -datę rozporządzenia; -określenie przedmiotu rozporządzenia.

151 § 120: Oznaczenie rodzaju aktu oraz nazwę organu wydającego rozporządzenie pisze się wielkimi literami. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI

152 § 64: Organ właściwy do wydania rozporządzenia określa się pełną nazwą tego organu, zgodną z aktem o jego utworzeniu. Jeżeli rozporządzenie ma wydać minister, wskazuje się go jako ministra właściwego do spraw określonych nazwą działu administracji rządowej, którym kieruje, ustaloną w art. 5 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 1999 r. Nr 82, poz. 928), z wyjątkiem: - Ministra Obrony Narodowej, - Ministra Sprawiedliwości, których wskazuje się ich nazwami własnymi

153 Art. 5. Ustala się następujące działy: 1)administracja publiczna, 1a)budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa, 2)budżet, 3)finanse publiczne, 4)gospodarka, 5)gospodarka morska, 6)gospodarka wodna, 7)instytucje finansowe, 7a)informatyzacja, 8)integracja europejska, 9)kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, 10)kultura fizyczna i sport, 11)łączność, 12)(skreślony), 13)nauka, 14)obrona narodowa, 15)oświata i wychowanie, 16)praca, 17)rolnictwo, 18)rozwój wsi, 18a) rozwój regionalny, 18b) rynki rolne, 19)Skarb Państwa, 20)sprawiedliwość, 21)szkolnictwo wyższe, 22) transport, 22a) turystyka, 23)środowisko, 24)sprawy wewnętrzne, 25)wyznania religijne, 26)zabezpieczenie społeczne, 27)sprawy zagraniczne, 28)zdrowie.

154 § 122: Jeżeli w upoważnieniu ustawowym jako organ właściwy do wydania rozporządzenia wskazano ministra określonego nazwą działu administracji rządowej, w odnośniku do podstawy prawnej wydania tego rozporządzenia wymienia się przepis prawny, mocą którego minister wydający to rozporządzenie kieruje działem administracji rządowej wskazanym w upoważnieniu ustawowym.

155 określenie przedmiotu rozporządzenia powinno być sformułowane możliwie najzwięźlej; nie powtarza się w nim dosłownie wskazanego w upoważnieniu ustawowym zakresu spraw przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu ani wytycznych dotyczących jego treści, chyba że zakres spraw został zwięźle wskazany w upoważnieniu ustawowym; określenie przedmiotu rozporządzenia rozpoczyna się od wyrazów „w sprawie.....”;

156 § 120:  Jako datę rozporządzenia podaje się dzień określony kalendarzowo, w którym zostało ono podpisane przez organ wydający to rozporządzenie;  Jeżeli rozporządzenie jest wydawane wspólnie albo w porozumieniu z innym organem, za datę rozporządzenia przyjmuje się datę jego podpisania przez organ współuczestniczący w wydaniu tego rozporządzenia;

157 § 121:  tekst rozporządzenia rozpoczyna się od przytoczenia przepisu ustawy zawierającego upoważnienie ustawowe, jako podstawy prawnej wydania rozporządzenia;  jeżeli upoważnienie ustawowe jest wyrażone w kilku przepisach, jako podstawę prawną wydania rozporządzenia przytacza się przepis, który wskazuje organ upoważniony do jego wydania oraz określa zakres spraw przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu. Podstawa prawna

158 USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. (...) Art. 105. 1. Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa, w drodze rozporządzenia: 1) określi standardy jakości gleby; 2) może określić standardy jakości ziemi. 2. W rozporządzeniach, o których mowa w ust. 1, zostaną uwzględnione: 1) grupy rodzajów gruntów - według kryterium ich funkcji aktualnej lub planowanej; 2) standardy jakości gleby lub ziemi jako zawartości niektórych substancji w glebie oraz z uwagi na wodoprzepuszczalność i głębokość. 3. W rozporządzeniach, o których mowa w ust. 1, mogą zostać ustalone: 1) standardy jakości gleby albo ziemi, używanych do określonych prac ziemnych, w tym używanych do tego celu osadów pochodzących z dna zbiorników powierzchniowych wód stojących...

159 OKREŚLENIE WŁAŚCIWEGO ORGANU ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska. Na podstawie art. 33 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 1999 r. Nr 82, poz. 929) zarządza się, co następuje: § 1. 1. Rozporządzenie określa szczegółowy zakres działania Ministra Środowiska, zwanego dalej "ministrem". 2. Minister kieruje następującymi działami administracji rządowej: 1) gospodarka wodna; 2) środowisko. 3. Minister jest dysponentem części 22 i 41 budżetu państwa. 4. Minister sprawuje nadzór nad: (...) 5. Obsługę ministra zapewnia Ministerstwo Środowiska. (...) § 3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2002 r.

160 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Na podstawie art. 105 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 i z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271) zarządza się, co następuje: 1) 1) Minister Środowiska kieruje działem administracji rządowej – środowisko – na postawie §2 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Środowiska (Dz.U. z 2002 r., Nr 85, poz. 766).

161 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Na podstawie art. 105 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627) zarządza się, co następuje: § 1.1. Glebę lub ziemię uznaje się za zanieczyszczoną, gdy stężenie co najmniej jednej substancji przekracza wartość dopuszczalną, z zastrzeżeniem ust. 4. 2. Wartości dopuszczalne stężeń w glebie lub ziemi, o których mowa w ust. 1, są określone w załączniku do rozporządzenia; dopuszczalne stężenie metali ciężkich w glebach znajdujących się na terenach gospodarstw, w których może być prowadzona produkcja rolna metodami ekologicznymi, określają przepisy o rolnictwie ekologicznym.

162 § 115 – 118:  W rozporządzeniu zamieszcza się tylko przepisy regulujące sprawy przekazane do unormowania w przepisie upoważniającym.  W rozporządzeniu nie zamieszcza się przepisów niezgodnych z ustawą upoważniającą lub z innymi ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, chyba że przepis upoważniający wyraźnie na to zezwala.  W rozporządzeniu nie zamieszcza się przepisów karnych oraz przepisów odsyłających do przepisów karnych.  W rozporządzeniu nie powtarza się przepisów ustawy upoważniającej oraz przepisów innych aktów normatywnych.

163 § 127 – 128:  rozporządzenie powinno wchodzić w życie w dniu wejścia w życie ustawy, na podstawie której jest ono wydawane;  termin wejścia w życie rozporządzenia wyznacza się na dzień nie wcześniejszy niż dzień wejścia w życie ustawy upoważniającej do wydania tego rozporządzenia;  rozporządzenie można wydać w okresie vacatio legis ustawy, zawierającej przepis upoważniający do wydania tego rozporządzenia.

164 § 129: Rozporządzenie można zmieniać:  rozporządzeniem późniejszym,  wydanym na podstawie tego samego, nadal obowiązującego przepisu upoważniającego,  przez organ: - który wydał rozporządzenie zmieniane, albo - przez organ, który przejął właściwość organu, który wydał rozporządzenie zmieniane;

165 W tytule rozporządzenia zmieniającego:  określenie przedmiotu rozporządzenia rozpoczyna się od zwrotu: „zmieniające rozporządzenie w sprawie.....”, pomijając:  nazwę organu, który wydał rozporządzenie zmieniane,  datę wydania tego rozporządzenia,  oznaczenie dzienników urzędowych, w których zostało ogłoszone rozporządzenie zmieniane.

166 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 12 maja 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi

167 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 23 grudnia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie pełnienia służby wojskowej przez żołnierzy zawodowych poza granicami państwa. Na podstawie art. 20a ust. 4 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 1997 r. Nr 10, poz. 55 i z 2002 r. Nr 240, poz. 2052) zarządza się, co następuje: § 1. W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 5 grudnia 2000 r. w sprawie pełnienia służby wojskowej przez żołnierzy zawodowych poza granicami państwa (Dz. U. Nr 115, poz. 1197 oraz z 2001 r. Nr 5, poz. 51) wprowadza się następujące zmiany: 1) w § 4 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie: "2.Stanowiska służbowe...”.

168 STOSOWANIE PRAWA

169 WYKŁADNIA PRAWA Wykładnia prawa – proces dekodowania (odtwarzania) norm prawnych z przepisów prawnych (inna definicja: ustalanie znaczenia przepisów prawnych). Przepis prawny – jednostka redakcyjna tekstu prawnego, będąca zdaniem w sensie gramatycznym, oznaczona graficznie w akcie prawnym jako artykuł, ustęp, punkt itd. Norma prawna – wypowiedź językowa rekonstruowana (odtwarzana) z przepisów prawnych, określająca w sposób stanowczy i jednoznaczny, kto, w jakich okolicznościach i jak powinien się zachować (adresata, zakres zastosowania i zakres normowania).

170 Przesłanki przeprowadzania wykładni prawa: 1)racje językowe – nieostrość i wieloznaczność terminów języka prawnego (związana z naturalnymi właściwościami języka potocznego bądź celowo wprowadzona przez prawodawcę, np. w przypadku klauzul generalnych); 2)racje pozajęzykowe - tekst prawny zawiera normy nieżyciowe (nieadekwatne do zmieniającej się rzeczywistości), sprzeczne z aktualnymi zasadami ustroju politycznego, ekonomicznego i społecznego państwa, niesłuszne lub niesprawiedliwe, sprzeczne z aktualnie akceptowanym systemem wartości, itd.

171 Nieostrość przepisów: Art. 47 k.w. § 5. Charakter chuligański mają wykroczenia polegające na umyślnym godzeniu w porządek lub spokój publiczny albo umyślnym niszczeniu lub uszkadzaniu mienia, jeżeli sprawca działał publicznie oraz w rozumieniu powszechnym bez powodu lub z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie podstawowych zasad porządku prawnego. Art. 115 k.k. § 21. Występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego.

172 Kodeks wykroczeń: Art. 51. § 1. Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Art. 141. Kto w miejscu publicznym umieszcza nieprzyzwoite ogłoszenie, napis lub rysunek albo używa słów nieprzyzwoitych, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1.500 złotych albo karze nagany.

173 Wieloznaczność leksykalna Sam termin towar jest wieloznaczny i - jak podkreśla to w swojej opinii biegły prof. dr hab. Maciej Zieliński - w samym tylko Słowniku frazeologicznym języka polskiego Skorupki wymienia się aż 19 typowych przypadków użycia tego terminu. Przypadki te układają się w trzy podstawowe grupy znaczeniowe określenia “towar”: przyrodnicze, ogólne i ekonomiczne, przy czym w obrębie każdej z tych grup bynajmniej nie ma jednoznaczności. Można natomiast skłonić się do definicji ogólnej, iż towar to jest produkt “wytworzony na sprzedaż”, lub jeszcze lepiej “nadający się fizycznie i prawnie do sprzedaży”. Ustawa o podatku obrotowym w ogóle nie formułuje definicji towaru, a definicja zawarta w prawie celnym (sformułowana jest tylko na potrzeby spraw tam uregulowanych, nie ma więc wartości uniwersalnej). Towar oznacza tam “każdą rzecz ruchomą, jak również energię elektryczną, cieplną lub inną, która może być przedmiotem obrotu z zagranicą”.

174 Przykład nieusuwalnej wieloznaczności składniowej: Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: „Art. 10 (…) 2. W studium określa się w szczególności: 8) obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m 2 oraz obszary przestrzeni publicznej;”.

175 Pierwsza interpretacja – jako zdanie współrzędnie złożone (3 zdania równorzędne): 1) „W studium określa się w szczególności obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości”; 2) „W studium określa się w szczególności obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m 2 ”; 3) „W studium określa się w szczególności obszary przestrzeni publicznej”,

176 Druga interpretacja – jako zdanie podrzędnie złożone: Zdanie nadrzędne: „W studium określa się w szczególności obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych”; + trzy zdania podrzędne, połączonymi ze zdaniem nadrzędnym spójnikiem podrzędności „ w tym”: „(określa się) obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości”; „(określa się) obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m 2” ; „(określa się) obszary przestrzeni publicznej”.

177 KONCEPCJE WYKŁADNI PRAWA Klaryfikacyjna koncepcja wykładni – zakłada, że wykładnia to ustalenie językowego znaczenia przepisu prawnego w sytuacji, gdy przepis ten budzi wątpliwości semantyczne. Koncepcja ta nawiązuje do paremii „Clara non sunt interpretanda” (to co jest jasne, nie wymaga interpretacji) i opisuje praktykę interpretacyjną organów stosujących prawo (dokonujących wykładni operatywnej), gdzie celem czynności interpretatora jest uściślenie znaczenia przepisów prawnych w stopniu niezbędnym dla potrzeb rozstrzygnięcia konkretnego stanu faktycznego. Koncepcja ta opiera się na rozróżnieniu sytuacji bezpośredniego rozumienia przepisu prawnego (sytuacja izomorfii) i pośredniego rozumienia tekstu prawnego poprzez jego interpretację (sytuacja wykładni).

178 KONCEPCJE WYKŁADNI PRAWA Derywacyjna koncepcja wykładni – zakłada, że nigdy nie występuje sytuacja bezpośredniego rozumienia tekstu prawnego. Tzw. bezpośrednie rozumienie polega na intuicyjnym stosowaniu reguł sensu języka, w którym sformułowane są teksty prawne, a więc także jest interpretacją, ponieważ przypisuje jakieś znaczenie i jakiś zakres wyrażeniom użytym w tekście prawnym. Koncepcja ta akceptuje paremię „Interpretatio cessant in claris” (intepretacja kończy się w momencie uzyskania jasności tzn. jasnego znaczenia przepisu prawnego, jednoznacznej normy prawnej). Koncepcja derywacyjna akcentuje zasadniczą różnicę pomiędzy przepisem prawnym a normą prawną (wykładnia to dekodowanie norm prawnych z przepisów prawnych). Wykładnia prawa jako proces odkodowywania norm z przepisów prawnych obejmuje dwie fazy. Pierwsza faza wykładni polega na odtworzeniu wypowiedzi o kształcie normy postępowania na podstawie wypowiedzi zawartych w tekstach prawnych. Druga faza wykładni polega na ustaleniu dokładnego sensu terminów występujących w zrekonstruowanej z przepisów wypowiedzi o cechach normy.

179 Założenia prawodawcy racjonalnego: 1. wiedza prawodawcy jest systemem, tzn. należą do niej jej własne konsekwencje; 2. preferencje prawodawcy są asymetryczne (tzn. jeśli preferuje jeden stan rzeczy, to nie preferuje drugiego przed pierwszym); 3.preferencje prawodawcy są przechodnie (tzn. jeśli preferuje jeden stan rzeczy przed drugim, a drugi przed trzecim, to preferuje też pierwszy stan przed trzecim); Założenia prawodawcy doskonałego: 4. Prawodawca zna i doskonale posługuje się regułami języka, w którym formułuje przepisy prawne (doskonała kompetencja językowa); 5.wiedza prawodawcy jest najlepiej uzasadnioną wiedzą z punktu widzenia aktualnego stanu nauki; 6.oceny prawodawcy wyznaczające jego preferencje są pełnym systemem słusznych moralnie ocen;

180 DYREKTYWY WYKŁADNI Dyrektywy wykładni dzielimy na dyrektywy I i II stopnia. I stopnia – językowe, systemowe, funkcjonalne; II stopnia: - procedury – określają kolejność użycia dyrektyw I stopnia oraz moment końcowy wykładni; - preferencji – który z możliwych wyników należy przyjąć.

181 DYREKTYWY WYKŁADNI JĘZYKOWEJ: Domniemanie języka potocznego: D1: „Interpretowanym zwrotom należy przypisywać takie znaczenie, jakie posiadają one w języku potocznym (etnicznym, ogólnym, standardowym), chyba że istnieje uzasadnione przyczyny do przypisania im innego znaczenia” Język potoczny/ogólny – odmiana kulturalna języka narodowego, upowszechniona przez szkołę, administrację, literaturę, media, która służy członkom narodu jako środek porozumiewania się we wszystkich dziedzinach życia”; D2: „Jeżeli na gruncie języka potocznego można przypisać terminom tekstu prawnego różne znaczenia należy wybrać to, które jest najbardziej oczywiste”; Najbardziej oczywiste to zwykle to znaczenie, które pojawia się w słowniku języka polskiego jako pierwsze lub jedno z pierwszych. W pierwszej kolejności odrzucamy znaczenia wulgarne, slangowe, archaiczne i przestarzałe; D3: Jeżeli na gruncie języka potocznego dany zwrot jest ewidentnie wieloznaczny, należy uwzględnić kontekst, w jakim został użyty i odrzucić te znaczenia, które powodują niespójność kontekstu; D4: „Wypowiedziom złożonym przypisujemy znaczenie uwzględniając reguły syntaktyczne (składniowe) języka ogólnego”; Uzasadnione przyczyny odstąpienia od znaczenia potocznego wskazują kolejne reguły interpretacji.

182 Domniemanie języka prawnego: D5: „Interpretowanym zwrotom nie można bez dostatecznych powodów przypisywać swoistego znaczenia prawnego, ale gdy się ustali, że takie znaczenie mają, wówczas należy się nim posługiwać bez względu na to jakie znaczenie mają równokształtne zwroty w języku potocznym”; Chodzi tu o znaczenie zwrotów języka prawnego ustalone w języku prawniczym. Definicję zwrotu języka prawnego ustaloną przez język prawniczy poszukujemy w podręcznikach, monografiach, komentarzach i orzecznictwie (np.: choroba obłożna) D6: „Należy przyjąć to znaczenie, które w nie budzący wątpliwości sposób przyjęte jest powszechnie w języku prawniczym.” Jeżeli literatura prawnicza nie zajęła jednolitego stanowiska, interpretowanemu zwrotowi przypisujemy znaczenie, które posiada on w języku ogólnym D7: „Profesjonalizmom (terminom specjalistycznym) należy przypisywać znaczenie, jakie posiadają w określonej dziedzinie wiedzy lub praktyki.” (co to jest "szpaler”?; „poddasze” – architekt.: tylko przy dachu spadzistym, sądy – także przy dachach płaskich); D8: „Interpretowanym zwrotom należy przypisywać znaczenia, jaki prawodawca nadał im za pomocą definicji legalnej”

183 Z założenia o racjonalności prawodawcy: D9: „W obrębie danego aktu lub gałęzi prawa różnokształtnym zwrotom nie należy przypisywać tego samego znaczenia” (zakaz wykładni synonimicznej) („remont” a „modernizacja”; „fałszywy” a „oszukańczy”) D10: „W obrębie danego aktu lub gałęzi prawa tym sam zwrotom nie należy przypisywać odmiennego znaczenia” (zakaz wykładni homonimicznej)

184 Z założenia o braku powtórzeń i nonsensów: D11: Nie wolno interpretować tekstów prawnych w taki sposób, aby ich pewne fragmenty okazały się zbędne (zakaz wykładni per non est). D12: Tam, gdzie rozróżnień nie wprowadza sam prawodawca, tam nie wolno ich wprowadzać interpretatorowi (lege non distinguente) (np. jeżeli prawodawca używa zwrotu „postępowanie przed sądem” to można na gruncie tej dyrektywy przyjąć, że chodził mu o postępowanie przed sądem I i II instancji, ponieważ nie zaznaczył, o którą instancję mu chodzi).

185 DYREKTYWY WYKŁADNI SYSTEMOWEJ: Są to reguły, które nakazują uwzględniać fakt, że przepisy prawne tworzą system i należy w związku z tym brać pod uwagę ich wzajemne relacje oraz miejsce w systemie. System prawa – hierarchicznie uporządkowany zbiór norm prawnych, wolny od luk i niezgodności. Dyrektywy systemowe pionowe: D13 „Nie powinno się przypisywać regule prawnej znaczenia, przy którym byłaby ona sprzeczna z którąkolwiek reguł systemu hierarchicznie wyższych”; D14 „Należy przypisywać znaczenie koherentne (spójne) ze znaczeniami innych reguł systemu i odrzucać te, które prowadza do konfliktu systemowego.” Np.: nakaz wykładni zgodnej z Konstytucją, prawem europejskim, prawem międzynarodowym.

186 Dyrektywy systemowe poziome: D15 „Nie wolno przypisywać terminom języka prawnego znaczenia, które jest sprzeczne z zasadami określonej gałęzi prawa lub systemu prawa.” D16 „Spośród różnych możliwych interpretacji należy wybrać tę, która jest zgodna z zasadami systemu prawa.” D17 „Nie wolno interpretować przepisów prawa w sposób prowadzący do luk.” Argumentum a rubrica: D18 „W trakcie wykładni należy brać pod uwagę przynależność przepisów prawa do określonej gałęzi prawa (systematyka zewnętrzna)”; D19 „W trakcie wykładni należy brać pod uwagę miejsce przepisów w ramach systematyki aktu prawnego, w którym się znajdują (systematyka wewnętrzna)”.

187 DYREKTYWY WYKŁADNI FUNKCJONALNEJ: Reguły wykładni funkcjonalnej wskazują, że znaczenie przepisów uzależnione jest od faktów o charakterze politycznym, społecznym, ekonomicznym, moralnym i obyczajowym. Reguły wykładni funkcjonalnej nakazują uwzględniać cele regulacji, funkcje prawa oraz jego społeczno-gospodarcze przeznaczenie. D20: „Interpretując przepisy prawne należy brać pod uwagę cele regulacji prawnej (ratio legis), tzn. cele całego systemu prawnego, aktu prawnego, instytucji prawnej, do której interpretowany przepis należy lub cel interpretowanego przepisu”; D21: „Interpretowanym przepisom należy nadawać znaczenia, które uczynią je rozwiązaniami najtrafniejszymi prakseologicznie (najbardziej skutecznymi)”; D22: „Interpretując przepisy prawa należy brać pod uwagę społeczne oraz ekonomiczne konsekwencje interpretacji i wybrać taką interpretację, która doprowadzi do konsekwencji najbardziej korzystnych”;

188 D23: „Interpretowanej regule należy przypisać znaczenie najbardziej zgodne z uznanymi ocenami systemu aksjologicznego”; D24: „Należy brać pod uwagę powszechnie akceptowane normy moralne, zasady sprawiedliwości i słuszności”; D25: „W trakcie interpretacji należy przyjąć, że prawodawca jest konsekwentny co do swoich preferencji aksjologicznych (czyli preferencji związanych z normami moralnymi, regułami i ocenami społecznymi)” D26: „Jeżeli uwzględnia się cele, wartości i reguły pozaprawne w ustalaniu znaczenia interpretowanej reguły, to winny być one uwzględniane jednakowo w stosunku do wszystkich reguł, z których składa się instytucja, do jakiej interpretowana reguła należy”; D27: „Należy odrzucić taką interpretację przepisu, która prowadzi do absurdalnych konsekwencji lub niemożliwych do zaakceptowania konsekwencji (argumentum ab absurdum)”.

189 DYREKTYWY II-STOPNIA: Dyrektywy procedury wskazują: Kolejność wykładni: językowa, systemowa, funkcjonalna Moment końcowy wykładni: 1) kończymy wykładnię, gdy wynik nie budzi wątpliwości, albo 2) wykorzystujemy wszystkie dyrektywy i kończymy, gdy wyniki uzyskane po zastosowaniu wszystkich są zbieżne. Preferowane jest rozwiązanie drugie. Dyrektywy preferencji: Ponieważ różne reguły wykładni prowadzą często do różnych rezultatów, dyrektywy preferencji decydują o tym, które z różnych znaczeń przepisu prawnego wybrać w przypadku kolizji interpretacyjnej. Dyrektywy preferencji nie są wyraźnie ustalone i wiążą się z przyjętą ideologią wykładni. Dyrektywy preferencji tworzy się najczęściej poprzez przeformułowanie dyrektyw systemowych lub funkcjonalnych; np. „Spośród różnych rozbieżnych znaczeń przepisu prawnego należy wybrać to, które nie prowadzi do niezgodności między normami”.

190 1.Zasada pierwszeństwa wykładni językowej i subsydiarności wykładni systemowej i funkcjonalnej: „Interpretator powinien się opierać na rezultatach wykładni językowej i dopiero gdy ta prowadzi do nie dających się usunąć wątpliwości, powinien korzystać z wykładni systemowej, jeśli natomiast wykładnia systemowa nie prowadzi do usunięcia wątpliwości interpretacyjnych, to wolno jest posłużyć się wykładnią funkcjonalną” Porządek preferencji ustalony w oparciu o zasadę pierwszeństwa nie ma charakteru absolutnego co oznacza, że może zostać przełamany przez poważne argumenty natury systemowej i funkcjonalnej, np. wtedy wykładnia językowa prowadzi do rażąco niesprawiedliwych lub irracjonalnych konsekwencji.

191 2. Uzupełnienie zasady pierwszeństwa reguł wykładni językowej: „Od jasnego (nie budzącego wątpliwości) rezultatu wykładni językowej wolno odstąpić i oprzeć się na wykładni systemowej tylko wtedy, gdy przemawiają za tym ważne racje systemowe; od jasnego rezultatu wykładni językowej i systemowej wolno odstąpić i oprzeć się na wykładni funkcjonalnej tylko wtedy, gdy przemawiają za tym ważne racje funkcjonalne”. Najmocniejszym argumentem świadczącym o poprawności wykładni jest sytuacja, w której wykładnia językowej, systemowej i funkcjonalnej dają wynik zgodny. Zawsze pamiętać należy o tym, że jasny rezultat wykładni językowej może być wyraźnie nieadekwatny do kontekstu systemowego, społecznego, ekonomicznego.

192 3. Uzupełnienie reguły preferencji: Jeżeli reguły wykładni systemowej i funkcjonalnej zawężają lub rozszerzają jednoznaczny sens reguły otrzymany w wyniku zastosowania reguł wykładni językowej, to wolno odstąpić od znaczenia językowego tylko wtedy, jeżeli nie prowadzi to do: 1)odstąpienia od znaczenia wskazywanego przez definicję legalną; 2) zawężenia lub rozszerzenia zakresu kompetencji; 3) zawężenia zakresu przyznanych obywatelom uprawnień i wolności (in dubio pro libertata); 4) rozszerzenia znaczenia przepisów typu lex specialis lub ustanawiających wyjątki („Exceptiones non sunt extendendae”); 5) rozszerzenia zakresu odpowiedzialności karnej („In dubio pro reo”); 6) rozszerzenia należności podatkowych obywateli.

193 Podział wykładni ze względu na jej rezultat: wykładnia literalna - ma miejsce wtedy, gdy spośród różnych znaczeń uzyskanych za pomocą odmiennych dyrektyw interpretacyjnych, wybrane zostaje to rozumienie, które zostało ustalone za pomocą dyrektyw językowych. wykładnia rozszerzająca - występuje wtedy gdy porównując zakresy przepisu prawnego, uzyskane za pomocą różnych dyrektyw interpretacyjnych, wybieramy rozumienie wynikające z dyrektyw pozajęzykowych i jest ono szersze od rozumienia językowego. wykładnia zwężająca - polega na wyborze spośród różnych zakresów przepisu prawnego rozumienia uzyskanego za pomocą dyrektyw pozajęzykowych, które jest węższe od rozumienia językowego.

194 Przykład wątpliwej wykładni rozszerzającej: USTAWA z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym Art. 122. 1. Badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem podlega: 1) osoba ubiegająca się o wydanie prawa jazdy; 2) osoba ubiegająca się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem cofniętego ze względu na stan zdrowia; 3) kierujący pojazdem skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego, jeżeli: a) uczestniczy w wypadku drogowym, w następstwie którego jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, b) kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu; 4) kierujący pojazdem skierowany decyzją starosty w przypadkach nasuwających zastrzeżenia co do stanu zdrowia; 5) osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie do kierowania tramwajem, skierowana decyzją starosty na podstawie zawiadomienia właściwych organów orzekających o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy;

195 Art. 2. Użyte w ustawie określenia oznaczają: (…) 20)kierujący - osobę, która kieruje pojazdem lub zespołem pojazdów, a także osobę, która prowadzi kolumnę pieszych, jedzie wierzchem albo pędzi zwierzęta pojedynczo lub w stadzie;

196 Art. 140. 1. Decyzję o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym wydaje starosta w razie: 1) stwierdzenia na podstawie orzeczenia lekarskiego istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem; 1a) stwierdzenia na podstawie orzeczenia psychologicznego, wydanego po przeprowadzeniu badania psychologicznego w trybie określonym w art. 124 ust. 1 pkt 2 i 3, istnienia przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem; 2) utraty przez kierowcę kwalifikacji, co stwierdza się na podstawie wyniku egzaminu państwowego; 3) przekroczenia, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego; decyzja o cofnięciu uprawnienia wydawana jest na wniosek komendanta wojewódzkiego Policji; 4) niepoddania się: a) sprawdzeniu kwalifikacji w trybie określonym w art. 114 ust. 1 pkt 1, b) badaniu lekarskiemu w trybie określonym w art. 122 ust. 1 pkt 3-5, c) badaniu psychologicznemu w trybie określonym w art. 124 ust. 1 pkt 2 lub 3.

197 Wyrok z dnia 17 listopada 2008 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie I OSK 1467/07 W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, faktem powszechnie znanym, który Sąd powinien brać pod uwagę przy wykładni przepisów powołanej ustawy jest wysoka liczba wypadków drogowych w kraju i ich stała tendencja wzrostowa, a także wzrost liczby pojazdów poruszających się po drogach i zły stan dróg. Dlatego też rolą organów uprawnionych do zapewnienia bezpieczeństwa na drogach, organów kontroli ruchu drogowego, a także starostów jest zapewnienie możliwie największego bezpieczeństwa użytkownikom dróg i zapobieganie wypadkom poprzez staranną i wnikliwą weryfikację uprawnień osób, które mogą w każdej chwili zasiąść za kierownicą pojazdu mechanicznego i być zagrożeniem nie tylko dla innych, ale także dla siebie. Zatem uznać należy, że obowiązująca w tym zakresie regulacja prawna ma na celu ochronę bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez możliwość podejmowania działań profilaktycznych.

198 Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego należy odstąpić od zawężającej wykładni językowej pojęcia "kierujący" w omawianym przepisie i posługując się regułami wykładni systemowej oraz celowościowej przyjąć, że w art. 122 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy Prawo o ruchu drogowym chodzi o możliwość wezwania kierującego, posiadającego uprawnienia do prowadzenia pojazdów mechanicznych, do poddania się specjalistycznym badaniom lekarskim w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem, w przypadku powzięcia przez organ umotywowanych zastrzeżeń, co do stanu jego zdrowia. Wskazana norma prawna ma zatem zastosowanie, niezależnie od ustalenia, czy powstanie takich zastrzeżeń nastąpiło w bezpośrednim związku z zachowaniem i sposobem prowadzenia pojazdu podczas wykonywania przez daną osobę uprawnioną zindywidualizowanej czynności faktycznego kierowania pojazdem, czy też uzyskane przez organ wiarygodne informacje, uprawdopodabniające pośrednio wątpliwości, co do posiadania przez konkretnego kierowcę wymaganej do prowadzenia pojazdów sprawności, mają źródło w innych okolicznościach. W każdym bowiem przypadku, kiedy właściwy w sprawie organ administracji publicznej uzyska informację mogącą nasuwać zastrzeżenia co do stanu zdrowia osoby posiadającej uprawnienie do kierowania pojazdem lub pojazdami określonymi w prawie jazdy może tę osobę skierować na badania lekarskie w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.

199 DECYZJA INTEPRETACYJNA (PRZYKŁAD) Pytanie prawne do SN: „Czy art. 63 § 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 1994 r. Nr 7, poz. 25 z późniejszymi zmianami) - art. 77 § 8 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070) upoważnia Prezesa Sądu Okręgowego do delegowania sędziego do pełnienia obowiązków w innym sądzie z określeniem daty początkowej delegacji i wskazaniem sprawy – do zakończenia postępowania przed sądem pierwszej instancji?”

200 DECYZJA INTEPRETACYJNA (PRZYKŁAD ) Art. 63. § 3. Prezes sądu okręgowego, po uzyskaniu zgody kolegium sądu okręgowego, może delegować sędziego do pełnienia obowiązków sędziego na obszarze właściwości tego samego sądu okręgowego, jednakże na czas nie dłuższy niż miesiąc w ciągu roku. Prezes sądu apelacyjnego, po uzyskaniu zgody kolegium sądu apelacyjnego, może delegować do sądu apelacyjnego sędziego sądu okręgowego z obszaru właściwości danego sądu apelacyjnego również na czas nie dłuższy niż miesiąc w ciągu roku. Art. 77.(...) § 8. Prezes sądu okręgowego, po uzyskaniu zgody kolegium sądu okręgowego, może delegować sędziego sądu rejonowego albo sędziego sądu okręgowego do pełnienia obowiązków sędziego na obszarze właściwości tego samego sądu okręgowego, jednakże na czas nie dłuższy niż miesiąc w ciągu roku. Prezes sądu apelacyjnego, po uzyskaniu zgody kolegium sądu apelacyjnego, może delegować do sądu apelacyjnego sędziego sądu okręgowego z obszaru właściwości danego sądu apelacyjnego również na czas nie dłuższy niż miesiąc w ciągu roku.

201 Sąd Apelacyjny podniósł, iż praktyka stosowania przepisu art. 63 § 3 przytaczanej na wstępie ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - stanowiącego jego odpowiednik, przepisu art. 77 § 8 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych nie jest jednolita. Część prezesów sądów okręgowych i apelacyjnych, kierując się celem usprawnienia pracy sądów, traktuje miesięczny okres delegacji, o którym mowa w przytaczanych normach, jako sumę sesji przypadających średnio w miesiącu na sędziego sądu, do którego następuje delegowanie i odbytych przez tego sędziego w kolejnych miesiącach kalendarzowych w ciągu roku. Inni zaś, wskazany okres traktują jako okres miesiąca kalendarzowego, mimo zastrzeżeń, iż odbycie przez sędziego delegowanego choćby jednej sesji w tym miesiącu eliminuje możliwość jego późniejszego delegowania w tym samym roku kalendarzowym, co ma wpływ na sprawność postępowania w sprawach, których zakończenia w czasie jednego lub trzech miesięcy (w wypadku delegowania przez Ministra Sprawiedliwości) nie można przewidzieć.

202 Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Przystępując do rozważań w tej kwestii, w pierwszej kolejności należy odwołać się do wykładni językowej, która nie pozostawia wątpliwości co do tego, że z faktu użycia w przytaczanym zwrocie ustawowym sformułowań: "na czas" i "miesiąc" wynika, iż rozważany problem określenia ram trwania delegacji sędziego do pełnienia obowiązków w innym miejscu na obszarze właściwości danego sądu rozwiązany został przez odwołanie się do czasowego ich ujęcia, przy użyciu metody kalendarzowej w obliczaniu tego czasu. W języku polskim bowiem słowo "miesiąc" oznacza "dwunastą część roku, jednostkę rachuby czasu obejmującą okres od 28 do 31 dni" (Słownik języka polskiego, pod red. M. Szymczaka, Warszawa 1999, t. II, s. 152) czy też "jakikolwiek okres liczący około trzydziestu dni" (Słownik poprawnej polszczyzny, pod red. A. Markowskiego, Warszawa 1999, s. 442). Prowadzi to do wniosku, iż zarządzenie o delegowaniu powinno wskazywać odcinek czasu (okres), w którym sędzia będzie pełnił obowiązki w innym sądzie.

203 Ze względu na niezadowalający rezultat wykładni językowej co do sposobu obliczania rozważanych terminów, zgodnie z art. 110 k.c., w kwestii tej należy posiłkować się przepisami tytułu V księgi pierwszej kodeksu cywilnego. W szczególności na uwadze mieć trzeba brzmienie przepisów art. 111 § 1 i art. 112 k.c. w odniesieniu do zarządzeń określających czas delegacji w sposób nieprzerwany (ciągły) - jak ma to miejsce np. przy jednorazowym delegowaniu sędziego na miesiąc. Natomiast, uwzględniając wcześniejszy wywód, z którego wynika, iż ciągłość opisywanego terminu miesięcznego nie jest wymagana (nie jest bowiem nieodzowne, aby delegowany sędzia pełnił nieprzerwanie obowiązki przez miesiąc od danej chwili), we wszystkich wypadkach wielokrotnego delegowania sędziego w ciągu roku, należy odwołać się do przepisu art. 114 k.c. Zgodnie z tym przepisem, obliczenie okresu miesięcznego następuje wówczas przy założeniu, że miesiąc liczy trzydzieści dni, na które składa się suma dni podanych w kolejnych zarządzeniach o delegowaniu

204 Przedstawiony tok rozumowania znajduje uzasadnienie w kolejnych wynikach wykładni systemowej. Zauważyć trzeba, że omawiany przepis art. 77 § 8 u.s.p. z 2001 r. (tak jak poprzednio art. 63 § 3 u.s.p. z 1985 r.) zamieszczony został w rozdziale zatytułowanym "Status sędziego", normującym kwestie prawnoustrojowe, związane z pozycją sędziego i z wykonywaniem przezeń władzy sądowniczej. Treść przepisów powołanego rozdziału przekonuje, iż omawiane unormowanie o delegowaniu sędziego do pełnienia obowiązków poza jego siedzibą ma - z podstawowych powodów, związanych z zasadami sprawowania przez sędziego wymiaru sprawiedliwości i z osobistym prawem obywatela do rozpatrzenia jego sprawy przez właściwy sąd - charakter wyjątkowy. Dość powiedzieć, że prawo wykonywania przez sędziego jurysdykcji o określonym (co do obszaru wykonywania władzy sądowniczej i zakresu rzeczowego rozpoznawanych spraw) zakresie, urzeczywistnia się wyłącznie w sądzie (i na stanowisku), w którym sędzia ma swoje miejsce służbowe. Przy uwzględnieniu praworządnościowego znaczenia wskazanej zasady, korespondującej także m.in. z zasadami nieprzenoszalności sędziego i niezawisłości sędziowskiej, prowadzi to do wniosku, iż interpretacja sformułowań omawianego przepisu wyjątkowego powinna mieć charakter ścisły, według najdalej zobiektywizowanych kryteriów. Warunek ten, przy określaniu czasu delegowania sędziego poza jego miejsce służbowe, spełnia przyjęcie metody kalendarzowej, z odwołaniem się do instytucji regulujących obliczanie terminów w porządku prawnym. Inne metody warunku tego nie spełniają.

205 Podkreślić na koniec trzeba, iż odmiennej, od prezentowanej w niniejszej uchwale, wykładni omawianego unormowania nie usprawiedliwiają względy funkcjonalne, zwłaszcza powoływana w uzasadnieniu pytania prawnego potrzeba zapewnienia prawidłowego funkcjonowania sądów. Nie negując oczywistego faktu, iż celem unormowania (poza - służącym m.in. właściwemu doborowi i awansowaniu sędziów - zapewnieniem doskonalenia zawodowego), jest także zapewnienie sprawności postępowań sądowych, podkreślić należy, iż sposób osiągnięcia tego celu nie może być rozważany wyłącznie na płaszczyźnie organizacyjnej, z pominięciem gwarancyjnej funkcji przepisu i jej znaczenia dla porządku prawnego. Przeciwko takiemu jego pojmowaniu przemawia wyjątkowy charakter omawianego unormowania. Zdaniem Sądu Najwyższego, prezentowana w uchwale wykładnia, zmierzająca do uściślenia oznaczania ram czasowych delegowania sędziów - przy istniejącej możliwości pełnienia przez nich obowiązków w innym sądzie zarówno nieprzerwanie przez miesiąc, jak i w określonych odcinkach czasu, a nawet w pojedynczych dniach - daje jednak wszelkie podstawy do pełnego wykorzystania brzmienia przepisu i osiągnięcia wszystkich zakładanych nim celów. Obowiązkiem zaś właściwego organu orzekającego jest kontrolowanie zarządzeń o delegowaniu sędziego wówczas, gdy nastąpi ujawnienie (przez stronę lub z urzędu) okoliczności mogących obalić domniemanie co do prawidłowości ich wydania.

206 WARUNKI OBOWIĄZYWANIA SYSTEMOWEGO Norma prawna obowiązuje (systemowo) jeśli: 1. została ustanowiona zgodnie z normami kompetencji prawodawczej, została należycie ogłoszona i weszła w życie albo 2. jest konsekwencją norm należących do systemu prawa; 3. nie została derogowana; 4. nie jest sprzeczna z innymi normami systemu prawa; 5. jeżeli jest sprzeczna, to nie traci mocy obowiązującej w wyniku zastosowania reguł kolizyjnych;

207 Norma N obowiązuje została ustanowiona zgodnie z normami kompetencji prawodawczej i weszła w życie jest konsekwencją norm należących do systemu prawa, uznaną na mocy akceptowanych reguł inferencyjnych

208 Norma jest konsekwencją norm należących do systemu prawa, uznaną na mocy akceptowanych reguł inferencyjnych. Reguły inferencyjne (reguły wnioskowań prawniczych) pozwalają wyprowadzić z norm wyraźnie wysłowionych w tekście prawnym normy, których prawodawca w tekście prawnym nie wysłowił, a które obowiązują na równi z tymi pierwszymi.

209 Wnioskowania prawnicze:  wynikanie logiczne;  wynikanie instrumentalne;  wnioskowania a fortiori: - argumentum a maiori ad minus (z większego na mniejsze); - argumentum a minori ad maius (z mniejszego na większe);  wnioskowania a simili (z podobieństwa): - analogia legis; - analogia iuris;  wnioskowanie a contrario (z przeciwieństwa)

210 Wynikanie logiczne Jest to wnioskowanie opierające się na relacji zawierania się zakresów nazw. W normie o szerszym zakresie zastosowania zawiera się norma o węższym zakresie zastosowania. Przykład: Jeżeli obowiązuje norma zakazująca znieważania funkcjonariusza publicznego, to możemy na jej podstawie wnioskować, że obowiązuje norma zakazująca znieważać policjantów. funkcjonariusz publiczny policjant sędzia poseł minister

211 WYNIKANIE INSTRUMENTALNE (warunki) O wynikaniu instrumentalnym mówimy wówczas, gdy zrealizowanie normy N2 jest przyczynowo konieczne do zrealizowania normy N1. N1 → nakazuje → S (norma) (stan rzeczy) REGUŁA INSTRUMENTALNEGO NAKAZU: Jeżeli obowiązuje norma N1, nakazująca osiągnięcie stanu rzeczy S, to możemy wnioskować, że obowiązuje również norma N2, która nakazuje uczynić wszystko, co stanowi warunek konieczny dla zrealizowania stanu rzeczy S. REGUŁA INSTRUMENTALNEGO ZAKAZU: Jeżeli obowiązuje norma N1, nakazująca osiągnięcie stanu rzeczy S, to możemy wnioskować, że obowiązuje również norma N3, która zakazuje uczynić cokolwiek, co stanowi warunek wystarczający dla niezrealizowania stanu rzeczy S.

212 Dzięki powszechnej akceptacji dla wynikania instrumentalnego możliwe jest bardziej ekonomiczne redagowanie przepisów prawnych, wystarczy bowiem w przepisie prawnym zwięźle wskazać tylko stan rzeczy, który powinien zostać osiągnięty, bez szczegółowego określania wszystkich czynności, które do niego prowadzą, lub które uniemożliwiają jego osiągnięcie. Inaczej bowiem ustanawiając nakaz zrealizowania jakiegoś stanu rzeczy należałoby dodatkowo ustanowić normy co do wszelkich czynności, które mogą być konieczne dla zrealizowania tego stanu rzeczy, a to byłoby praktycznie niewykonalne.

213 Postanowienie SN z 1995.12.05 (III SW 1035/95) (...) norma z art. 43 ustawy z dnia 27 września 1990 r. nakazuje umieszczenie na liście wyborczej, sporządzonej i obwieszczonej do publicznej wiadomości ogółu wyborców, informacji o kandydatach na Prezydenta RP. Z nakazu tego wynika instrumentalnie konieczna kompetencja PKW do sprawdzenia wspomnianych informacji.

214 Wnioskowania a fortiori A maiori ad minus – stosuje się do uprawnień: „Jeżeli ktoś jest uprawniony do czegoś w stopniu większym, to tym bardziej może z tego uprawnienia korzystać w stopniu mniejszym” Przykład: Jeżeli wierzyciel ma prawo żądać od dłużnika zwrotu całej pożyczonej kwoty, to tym bardziej może żądać zwrotu tylko części tej kwoty. A minori ad maius – stosuje się do zakazów: „Jeżeli zakazane jest naruszanie jakiegoś dobra prawnie chronionego w stopniu mniejszym, to tym bardziej zakazane jest naruszanie tego dobra w stopniu większym” Przykład: Jeśli zakazane jest wchodzenie na trawniki, to tym bardziej zakazane jest wjeżdżanie na nie samochodem”.

215 Wnioskowania oparte na założeniu konsekwencji ocen prawodawcy (wnioskowania aksjologiczne) We wnioskowaniach tych odwołujemy się do aksjologicznego uzasadnienia norm prawnych. Po odtworzeniu w oparciu o tekst prawny aksjologicznego uzasadnienia normy prawnej zakładamy, że prawodawca jest konsekwentny w swoich ocenach i w związku z tym wnioskujemy, że do systemu prawnego należy również norma-konsekwencja, która znajduje uzasadnienie aksjologiczne w tych samych ocenach, co norma wyraźnie przez prawodawcę ustanowiona, w oparciu o którą przeprowadziliśmy to wnioskowanie (normy-przesłanki).

216 Postanowienie SN 2002.06.07 I KZP 14/02 OSA 2003/1/2 Skoro czynem karalnym, określonym w art. 87 § 1 k.w., jest prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu, to w stanie prawnym przed 15 grudnia 2000 r., również prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości mieściło się w znamionach tego wykroczenia. Nie sposób wszak przyjąć, że czynem karalnym było prowadzenie pojazdu mechanicznego po użyciu alkoholu, a nie było nim prowadzenie takiego pojazdu w stanie nietrzeźwości.

217 Przykład decyzji walidacyjnej opartej na wnioskowaniu prawniczym Decyzją z dnia 19 lipca 1996 r. Izba Skarbowa w K. wydała decyzję, określającą podatek dochodowy od osób fizycznych za 1993 r., należny od Tomasza G. Izba przyjęła, że podatek powinien być naliczony między innymi od sprzedaży samochodu VW Passat, która miała miejsce 23 grudnia 1993 r. Samochód ten Tomasz G. wytworzył osobiście z zakupionych uprzednio części. W szczególności nadwozie kupił 17 maja 1993 r. w Belgii, a silnik ze skrzynią biegów, układ kierowniczy oraz zawieszenia tylne i przednie nabył w kraju w dniu 1 czerwca 1993r. Zdaniem organu skarbowego za dzień nabycia własności samochodu przyjąć należy datę jego rejestracji, to znaczy 18 czerwca 1993 r. Tomasz G. wniósł skargę na decyzję Izby Skarbowej i zarzucił, że rejestracja samochodu nie jest chwilą nabycia własności pojazdu. Zdaniem skarżącego należało przyjąć datę zakupu poszczególnych części.

218 NSA orzekł: Wytworzenie nowej rzeczy ruchomej stanowi pierwotny sposób nabycia prawa własności. Ma tu zastosowanie art. 192 § 1 KC, który wprawdzie wspomina jedynie o nabyciu własności rzeczy wytworzonej z cudzych materiałów, jednakże nie ma wątpliwości, że identyczny skutek powstaje przy posłużeniu się własnymi materiałami. Skoro bowiem wytwórca rzeczy może stać się właścicielem mimo użycia cudzych materiałów, to tym bardziej staje się nim, gdy materiały należały do niego. W takim razie za datę nabycia samochodu uznać należy jego wytworzenie z poszczególnych, nabytych uprzednio przez Tomasz G. części. Art. 192. § 1 k.c.: Ten, kto wytworzył nową rzecz ruchomą z cudzych materiałów, staje się jej właścicielem, jeżeli wartość nakładu pracy jest większa od wartości materiałów.

219 Analogia legis w literaturze prawniczej jest spór co do tego, czy należy ją zaliczyć do wnioskowań prawniczych, czy do wykładni prawa (wykładni rozszerzającej); służy do wypełniania luk w prawie; opiera się na założeniu, że skoro prawodawca jest racjonalny, to przypadki podobne, uregulowałby podobnie. Analogia legis przebiega w 3 etapach: 1) stwierdzamy, że mamy do czynienia z sytuacja nie uregulowaną w obowiązujących przepisach prawnych (luka w prawie); 2) stwierdzamy, że obowiązuje przepis regulujący sytuację pod istotnymi względami podobną do sytuacji nie uregulowanej w żadnym przepisie; 3) stosujemy konsekwencje prawne przepisu regulującego sytuacje podobną do sytuacji nie uregulowanej. Przykład: służebność drogi koniecznej, analogia z art. 49 k.c.

220 Analogia iuris Jest wnioskowaniem szczególnie wyraźnie opartym na założeniu o konsekwencji ocen prawodawcy. Stosuje się ją w sytuacji, gdy brak jest nawet przepisu regulującego sytuacje podobną. Zadaniem podmiotu stosującego prawo (np. sądu) jest wówczas ustalenie preferencji aksjologicznych prawodawcy – zbadanie, czy w sytuacji rozstrzygania konfliktu jakichś wartości prawodawca jest konsekwentny w swoich preferencjach. Podstawę analogi iuris stanowią wówczas preferencje aksjologiczne prawodawcy wyrażone np. w zasadach prawa lub indukcja oparta na przepisach prawnych, składających się na instytucję prawną, do której należy również rozstrzygana sprawa. Przykład: Jeżeli w licznych normach prawa rodzinnego ustawodawca preferuje dobro dziecka przed interesem rodziców, to należy przyjąć, że również w sytuacji nieuregulowanej sąd powinien przyznać pierwszeństwo dobru dziecka przed interesem rodziców.

221 Wnioskowanie a contrario Stanowi przeciwieństwo analogii legis – jeżeli brak jest uzasadnienia aksjologicznego dla normy o szerszym zakresie zastosowania lub normowania niż norma wyrażona w tekście prawnym, to a contrario wnioskujemy, że norma ta nie dotyczy sytuacji innych niż wyraźnie w niej określone. Innymi słowy, jeśli prawodawca wyczerpująco określił warunki zastosowania danej normy prawnej (nakazu bądź zakazu), to a contrario możemy wnioskować, że nakaz bądź zakaz nie ma zastosowania do innych sytuacji, niż określone w zakresie zastosowania tej normy. Przykład: Art. 167 §1 k.k: „Kto umieszcza na statku wodnym lub powietrznym urządzenie lub substancję zagrażającą bezpieczeństwu osób lub mieniu znacznej wartości podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”. Wnioskując a contrario stwierdzamy, że norma określona w art. 167§1 k.k. nie dotyczy umieszczenia substancji zagrażającej bezpieczeństwu osób lub mieniu znacznej wartości w pojeździe lądowym.

222 USTAWA z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji. Art. 4. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o broni, należy przez to rozumieć: (...) 4)narzędzia i urządzenia, których używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu: a) broń białą w postaci: –ostrzy ukrytych w przedmiotach nie mających wyglądu broni, –kastetów i nunczaków, –pałek posiadających zakończenie z ciężkiego i twardego materiału lub zawierających wkładki z takiego materiału, –pałek wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału, imitujących kij bejsbolowy, Art. 51. 1. Kto zbywa osobie nieuprawnionej albo bez wymaganego pozwolenia posiada albo wyrabia broń pneumatyczną, miotacz gazu obezwładniającego lub narzędzie albo urządzenie, którego używanie może zagrażać życiu lub zdrowiu, podlega karze aresztu lub grzywny.

223 Uchwała SN z 24 lipca 2001 r.: Oryginalny kij bejsbolowy nie jest narzędziem określonym w art. 4 ust. 1 pkt 4 lit. a tiret czwarte ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji.

224 Sąd stwierdził: Jest zupełnie oczywiste - uwzględniając językową postać definicji sformułowanej w art. 4 pkt 4 - że poza jej zakresem pozostaje kij bejsbolowy, zaś w granicach tego zakresu mieszczą się wyłącznie pałki o cechach określonych w tym przepisie, przy czym jedną z tych cech jest imitowanie kija bejsbolowego. Wszelkie próby odczytania tej definicji w taki sposób, który pozwalałby na zaliczenie do zakresu określonych w niej narzędzi także kija bejsbolowego, uznać trzeba za całkowicie nieuprawnione. W treści tej definicji określenie "imitujących" spełnia dwojaką rolę: jedną z nich jest zredukowanie rozmaitych możliwych pałek "wykonanych z drewna lub innego ciężkiego i twardego materiału" do zbioru obejmującego wyłącznie pałki "imitujące" kij bejsbolowy - drugą zaś, co nie może budzić wątpliwości, wyeliminowanie z tego zbioru pierwowzoru, czyli oryginalnego kija bejsbolowego. Gdyby ustawodawca zamierzał objąć działaniem ustawy kij bejsbolowy, zamiar taki zrealizowałby w sposób wyraźny. Pogląd, według którego ustawodawca - mimo oczywistej możliwości posłużenia się jednoznaczną wypowiedzią - mógłby świadomie rezygnować z jasnej werbalizacji, "ukrywając" istotny element treści normy prawnej, nie ma racjonalnych podstaw. Manifestuje bowiem albo rażący brak zaufania, nie tyle nawet do poziomu techniki legislacyjnej (co dałoby się usprawiedliwić), ile do zdolności określenia przez ustawodawcę podstawowej treści normy - albo stanowi efekt myślenia życzeniowego, które pozwala dostrzegać w normie prawnej treści, jakiej oczekuje stosujący prawo.

225 WARUNKI OBOWIĄZYWANIA SYSTEMOWEGO Norma prawna obowiązuje jeśli: … 4. nie jest sprzeczna z innymi normami systemu prawa; 5. jeżeli jest sprzeczna, to nie traci mocy obowiązującej w wyniku zastosowania reguł kolizyjnych;

226 Reguły kolizyjne: 1)hierarchiczna: „Lex superior derogat legi inferiori” (norma wyższego rzędu uchyla zastosowanie niezgodnej z nią normy niższego rzędu); 2) merytoryczna (zakresowa) „Lex specialis derogat legi generali” (norma bardziej szczegółowa ma pierwszeństwo przed normą bardziej ogólną); 3) chronologiczna „Lex posterior derogat legi priori” (norma wydana później ma pierwszeństwo przed normą wydaną wcześniej).