1 Opowieść o miłości zamkniętej w ramionach Prosny- Kalisz w życiu znanych literatów

2 Cele: - przybliżenie postaci literatów związanych z Kaliszem: Adama Asnyka, Marii Dąbrowskiej, Marii Konopnickiej, - poznanie walorów obszarów chronionego krajobrazu doliny rzeki Prosny i Swędrni, - przybliżenie walorów historycznych, kulturowych i przyrodniczych Kalisza, - promowanie aktywnego i kreatywnego spędzania czasu wolnego.

3 Ekwipunek, czyli niezbędne rzeczy na wycieczce:- lornetka - aparat - wygodne ubranie - drobne kieszonkowe - prowiant - stare zdjęcia Kalisza z okresu I wojny światowej - dobry humor :) Zalecany termin odbycia wycieczki: od wiosny do jesieni Długość trasy- około 8 kilometrów Przewidywany czas trwania wycieczki- 5 godzin

4 Trasa wycieczki 1. Kamienica przy ul. Warszawskiej2. Sanktuarium Jezusa Miłosiernego 3. Dom Marii Konopnickiej 4. Pomnik Adama Asnyka 5. Kamienica – dawna szkoła Heleny Semadeni 6. Mury obronne 7. Pomnik Książki 8. Katedra pw. Św. Mikołaja 9. Ratusz i Stary Rynek 10. LO im. Adama Asnyka 11. Mury zamku 12. Kolegiata kaliska 13. Baszta Dorotka 14. Ujście Swędrni do Prosny 15. Miejsce podziału Prosny 16. Kościół Franciszkanów i elektrownia 17. Aleja Wolności 18. Plac i Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego

5 Most Warszawski na kanale Prosny- BernardynceStań u wrót miasta mój miły kolego , na moście, co od wschodu wejściem jest do niego. Rozejrzyj się dobrze, spójrz w toń rzeki cichej, co mruczy szmerem, ucząc historii nielichej. Najpierw opowie o nazwie grodu dawnego, co od bagniska wzięła się dla niego. Potem o Bursztynowym Szlaku opowie wam wiele,co geograf Klaudiusz zapisał w swym dziele.

6 Kamienica przy skrzyżowaniu ul. Warszawskiej i StawiszyńskiejStań przy skrzyżowaniu, a na gmachu ścianie ujrzysz napis, a w nim zapewniano, że Kalisz wśród miast polskich ma najstarsze miano .

7 Sanktuarium Jezusa Miłosiernego w Kaliszu przy ul. Stawiszyńskiej 2Rozejrzyj się dokoła, krzyż ci drogę wskaże. Wejdź do mrocznych krużganków i idź przed ołtarze, i historie na ścianach zobacz dookoła. Polichromie niezwykłe, treścią przepełnione , Mogą wzrok nacieszyć, w którą spojrzysz stronę.

8 Pomnik Ofiar Katynia przy Sanktuarium Jezusa Miłosiernego w KaliszuPo wyjściu, w ogrójca scenerię wczytaj się dokładnie - kto z Sybiru nie wrócił, kto w Katyniu zginął. Pokłoń się tej historii, wspomnij chociaż chwilę, tych co zginęli, byś mógł czas spędzać tak mile.

9 Pałac Puchalskich przy placu Kilińskiego – dom dzieciństwa Marii Wasiłowskiej (Konopnickiej)Z kościoła na południe placem Kilińskiego, kieruj się prawą stroną, a dojdziesz w dom tego, co córkę swą Maryjkę wychowywał do tego, by strzegła w swych utworach dobra społecznego. Ona czas Kalisza wspomni w swym pisaniu i do rzeki nawiąże w takim wierszowaniu: Za tą głębią, za tym brodem, Tam stanęła rzeka lodem; Ani szumi, ani płynie, Tylko duma w swej głębinie:

10 Pomnik Adama Asnyka zwany przez kaliszan „Smutnym Asnykiem”Pójdź dalej, aż na plantach ujrzysz w smutnej pozie, pomnik poety, który duma o ojczyzny losie. Życie przewiódłszy w zaborczym terrorze, odzyskać wiary i siły nie może. Szacunek wielki dla przodków posiada i taką radę w nasze serca składa: "Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy,  Choć macie nowe, doskonalsze wznieść." Oddajmy jemu za te myśl szlachetną cześć.

11 Adam Asnyk Adam Asnyk - od dzieciństwa z Kaliszem mocno powiązany,musiał stąd emigrować od kochanej mamy, co w nim poetycką miłość z mocą rozwijała i wielkiego poetę przez to wychowała. Tęsknotą wielką zawsze popychany, tak odwdzięcza się wierszem stronom ukochanym: Droga mnie wiedzie do starego grodu, otoczonego ramionami Prosny Tam! wśród alei kasztanowych chłodu  Czerpałem tchnienie pierwszej życia wiosny,  Co w cudowności szatę się obleka, Jak sen zstępuje i jak sen ucieka. I całe miasto w oczach się powiększa Przez mgłę tęsknoty, co wszystko upiększa.

12 Maria Dąbrowska To miejsce jest mi bliskie , bo według powieści,którą Maria Dąbrowska napisała, na ulicy Babina, pensja się ma mieści, To ona do niej dziewczęciem będąc chadzała, a mnie i piękny Kalisz w powieści później opisała. Mówiła o nim sercem, jak o żadnym mieście, więc Warszawą młodości nazwała go wreszcie. Tutaj mieściła się prywatna szkoła H.Semadeni, do której uczęszczała Maria Dąbrowska

13 Najdłuższy fragment murów obronnych Kalisza, usytuowany wzdłuż ulNajdłuższy fragment murów obronnych Kalisza, usytuowany wzdłuż ul.Parczewskiego i Pomnik Książki. Na zachód teraz zmierzaj drogi przyjacielu i upatruj gotyckich murów w kawałkach niewielu. To ślady średniowiecza tak się objawiają i do czasów lokacji miasta myśli nakłaniają. A gdy ujrzysz mur długi z części poskładany, spójrz na planty - zobaczysz widok niesłychany! Pomnik stanął tu książki, na pamiątkę zbrodni, której tu dokonali naziści wyrodni.

14 Zasypana odnoga ProsnyNiemcy Polską kulturę zniszczyć chcieli, więc wszystkie najpiękniejsze książki nam wzięli. Zabrali i do rzeki wszystko powrzucali, prędko potem Babinkę naszą zasypali.

15 Katedra pw. św. Mikołaja przy ul. KanonickiejIdź dalej w lewo, do ulicy z nazwą duchownego, spójrz w górę i poszukaj wieży oraz katedry, która pod nią leży. Gotyku proste piękno zerka wprost z ulicy i zagląda do okien każdej kamienicy

16 Katedra pw. Św Mikołaja- wnętrzeWejdź w mrok cichy średniowiecznej bryły i podziwiaj uroki kopi rubensowskiego dzieła, które pożar lub złodziejska ręka pochłonęła.

17 Kaplica ,,Pod Orłami'' Tu z lewej strony poszukaj kaplicy,co „Pod orłami”- skrywa polską tajemnicę. Malowidła wielkie to miejsce zawiera: Piast Kołodziej, książęta i Polska umiera, a wszystko wykonane ręką Tetmajera.

18 Pamiątkowe tablice ku czci literatówKościół mieszkańców historie spisuje , chrzest Adasia Asnyka przy chrzcielnicy czujesz, a weselne, podniosłe i radosne tony przypomina ślub Marii Wasiłowskiej z domu.

19 Kalisz i I wojna światowaWyjdź z katedry i dalej podążaj w ratusza stronę, a tam koniecznie wyjmij zdjęcia powielone. Dziś przestrzeń przepiękna i budynku krasa, pozwala nam zapomnieć o wojennych czasach. Lecz fotki, które trzymasz pamięć przywracają, Wojnę co Kalisz zgładziła przypominają. Odszukaj kamienice dziś odbudowane, które wtedy otrzymały fundamentów ramę.

20 I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w KaliszuPowróć kanoników traktem do ulicy, przy której szkoła stoi o wielkiej tradycji. Czas jej założenia co zaborów sięga, kształci wielkich ludzi i w tym jej potęga. Imię swoje bierze od Adama tego, co poezją uczcił miłość do kraju swojego. Sam brał tu nauki, będąc chłopcem młodym, Czynił wiele później, by państwo odrodzić.

21 Fragmenty średniowiecznego zamkuMiń szkołę i idź dalej, a zobaczysz ślady, zamku ze średniowiecza – książęcej osady. Historie z nim związane nie wszystkich zachwycą, a wśród nich - wyrok śmierci głodowej Maćka Borkowica. Świetności nadszedł koniec, gdy ognia żywioły, dotknęły równo zamku i miasta pospołu.

22 JAN PAWEŁ II Teraz możesz przejść jezdnię do Domu Pielgrzyma,i w nim na posiłek możesz się zatrzymać. A gdy jezdnię pokonasz szukaj miejsca tego, gdzie pomnik wśród zniczy stoi Polaka Wielkiego. Czuwa nad mieszkańcami lat prawie dwadzieścia i wizytę Papieża święci w naszym mieście.

23 Kolegiata kaliska pw. Wniebowzięcia NMP Narodowe sanktuarium śwKolegiata kaliska pw. Wniebowzięcia NMP Narodowe sanktuarium św. Józefa z Nazaretu Idź w stronę kolegiaty, bo tak jest nazwany, kościół, gdzie św. Józefa na patrona mamy. Czas wejść do świątyni, co Rodziny domem, w niej przy obrazie Świętej Rodziny wota zawieszone, od pielgrzymów co tutaj licznie przybywają i swoje troski Ojcu powierzają. Gotyckie są początki tej wielkiej budowli, widać je w prezbiterium i na skrzydle wschodnim. W barokowym klimacie reszta jest kościoła, piękno wnętrza jego na chwałę Boga woła.

24 Mury obronne i Baszta DorotkaPo chwilach zadumy idź przyrody śladem, kieruj się w stronę lewą, gdzie park rządzi światem. Obejdź kościół dokoła, a na jego tyle ujrzysz basztę Dorotkę, usiądź przed nią chwilę i wsłuchaj się w treść legendy co o niej się toczy: Starościanka za chłopcem wypłakała oczy, co zginął, gdy przez okno od niej uciekając, upadł tak nieszczęśliwie zrazu umierając. Ojciec odmęt szaleństwa chciał ukrócić córy i zamknął ja na zawsze w baszty owej mury.

25 Park kaliski – najstarszy miejski park w PolsceWestchnąwszy nad historią z legendy płynącą rusz w dalszą drogę w parku zieleni tonącą . Nie zdziwi Cię uroda miejsca tego, bowiem stoisz na środku parku najstarszego. Znajdziesz tu piękne drzewa - pomniki przyrody, a słuchając uważnie usłyszysz szum wody. To Bernardynki ramię troskliwie otacza, park od strony wschodniej . Teraz zieleni tropem wzdłuż wody idź w prawo, po grobli, co park chroni przed wodą niełaskawą.

26 Ujście Swędrni do kanału BernardyńskiegoWsłuchaj się w śpiew ptasi, ich rozpoznaj tony, aż dojdziesz w Swędrni ujście, której wodami bywa Kalisz zatopiony. Rzeka zazwyczaj cicha , meandruje zwolna, Żyją w niej raki, bobry, kozy i fauna dowolna. Walory te skłoniły mieszkańców do tego, by uczynić z doliny miejsce obszaru chronionego.

27 Spacer Idź dalej i podziwiaj uroki przyrody,do koryta, którym Prosna prowadzi swe wody. W tym miejscu się rozdziela rzeki owej wstęga i otacza śródmieście niczym wielka pętla. A gdy się udasz dalej z biegiem rzeki, Odbędziesz spacer niedaleki

28 Most Trybunalski na Prośnie i ulicy SukienniczejTutaj Prosny kręta wstęga wije się i kręci, Wpada pod Most Trybunalski, elektrownię pędzi.

29 Kościół FranciszkanówTy zaś spójrz na kościół stary i klasztorne mury, wejdź do niego i zobaczysz widok dość ponury. Stary kościół surowością wnętrza wita gości . Zabytkowe on sedilia i krużganki mieści.

30 Aleja Wolności, niegdyś Aleja JózefinyTeraz wejdź po moście na trakt bardzo znany, co dziś Wolności, a niegdyś Józefiny Aleją był zwany. Tu kwitło życie Kalisza dawnego. Były łaźnie, folusze i sądy, browary, sklepy i zajazdy konne. Z Dąbrowskiej dzieła te przymioty znamy, bo Kalisz miastem był jej ukochanym. Dla mnie Kalisz jest już tylko snem dzieciństwa i pierwszych lat młodości. Lecz w tym śnie - jest miastem najpiękniejszym na świecie. Miastem o najpiękniejszym parku, najpiękniejszej rzece, najpiękniejszych ulicach, mostach,  najpiękniejszych nocach i dniach.

31 Plac Bogusławskiego Wylot jej zamknięto placem uroku wielkiego,co o nazwie jest Bogusławskiego, na pamiątkę tego, że przed laty dwieście, on teatr założył właśnie w naszym mieście.

32 Teatr im. Wojciecha BogusławskiegoDziś ten gmach dostojny to nam przypomina, Przez co świetności miasta nikt nie zapomina. I ty nie zapomnij spotkania owego: z miastem, twórca i rzeką, co żegna Cię mile i nad Prosną ostatnie spędź wycieczki chwile.

33 Dziękuję za uwagę i poświęcony czas Gimnazjum w KorzeniewieAutor: Dagmara Koniak Gimnazjum w Korzeniewie