1 Centrum Zarządzania Kryzysowego Systemu Bezpieczeństwa Państwa
2 Gotowość Kryzysowa PaństwaOznacza jego zdolność (przygotowanie) do unikania lub neutralizacji i maksymalnego obniżenia strat wynikających ze zdarzeń zakłócających normalne funkcjonowanie państwa i życie obywateli. Reagowanie Kryzysowe To przewidywanie, wykrywanie i identyfikacja zagrożeń, podejmowanie działań zapobiegawczych oraz przeciwdziałanie podczas sytuacji kryzysowych i likwidacja ich skutków. System Obrony Militarnej Obejmuje militarne aspekty gotowości kryzysowej państwa oraz militarne reagowanie System Obrony Cywilnej Obejmuje cywilne aspekty gotowości kryzysowej państwa oraz cywilne reagowanie. System Ochrony Cywilnej Jest częścią Systemu Obrony Cywilnej, obejmuje działania zapobiegawcze i ratownicze w odniesieniu do ludności i jej mienia.
3 System Bezpieczeństwa Państwa(struktura funkcjonalna) ZARZĄDZANIE KIEROWANIE (koordynacja) MONITOROWANIE PLANOWANIE MSWiA MOŚZNiL MG, MTiGM, MF, … MSZ, MON Urząd Ochrony Cywilnej ZAGROŻENIA POZAMILITARNE ZAGROŻENIA MILITARNE GOTOWOŚĆ KRYZYSOWA PAŃSTWA (stopień odporności obiektów potencjalnych zagrożeń) LUDZIE, MIENIE, INFRASTRUKTURA ŚRODOWISKO NATURALNE SYSTEMY „CYWILIZACYJNE (KIEROWANIA, EKONOMICZNE, TECHNICZNE, INFORMATYCZNE) NIENARUSZALNOŚĆ TERYTORIUM, STOSUNKI MIĘDZYNARODOWE OBRONA CYWILNA OCHRONA CYWILNA OBRONA MILITARNA REAGOWANIE KRYZYSOWE
4 Wśród kategorii opisujących strukturę naszego państwa nie funkcjonuje pojęcie Gotowości Kryzysowej Państwa. Podstawowe dokumenty dotyczące bezpieczeństwa Państwa są zdominowane problematyką obronną, co pozostaje w sprzeczności do obserwowanych ostatnio przewartościowań w ocenie potencjalnych zagrożeń. Szczególnie niepokojącym zjawiskiem jest „okazjonalne” podchodzenie do problemu (w czasie klęsk lub ćwiczeń) wobec zasady, iż skutki „walki” z konkretnym zagrożeniem są wprost proporcjonalne do wysiłku planowania i organizowania w czasie „normalnym”.
5 Określające stan gotowości kryzysowej ELEMENTY SYTUACJI Określające stan gotowości kryzysowej Rzeczypospolitej Polskiej w 2002 roku Stabilizacja sytuacji polityczno – militarnej w Europie Narastanie zagrożeń pozamilitarnych trudnych lub niemożliwych do przewidzenia – terroryzm Brak koncepcji systemu reagowania kryzysowego i odnośnych regulacji prawnych, rozproszenie kompetencji, improwizacja. Dwutorowość (MON, MSWiA) w podejściu do problemu. Wymagania sojusznicze (międzynarodowe). Doświadczenia i wnioski z powodzi i ćwiczeń. „Oddolne” tworzenie różnych, często dublujących się struktur „antykryzysowych”.
6 UWARUNKOWANIA EKONOMICZNEstraty roczne z tytułu nieszczęśliwych zdarzeń zawierają się w granicach 5 – 10 % PKB 20 – 40 miliardów zł perfekcyjnie zorganizowany system planowania i zarządzania kryzysowego to możliwość obniżenia potencjalnych strat do około 50 %, co oznacza 10 – 20 miliardów zł zysku koszt wstępnych zabiegów organizacyjnych szacuje się na około 20 – 30 milionów zł zakładając obniżenie strat tylko o 10 % powyższe nakłady zwrócą się w skali roku blisko 200 krotnie
7 Wśród zadań państwa określonych przez Konstytucję zwracają uwagę dwa: rozwój i bezpieczeństwo. Zasada zrównoważonego podziału władzy przesądza o konieczności udziału wszystkich organów władzy i administracji państwowej w procesie zapewniania bezpieczeństwa z jednoczesnym wykluczeniem krzyżowania się i dublowania kompetencji. System władzy i administracji państwowej można postrzegać przez pryzmat dwóch płaszczyzn: „kierownictwa państwa” (Prezydent RP, Parlament RP, Rada Ministrów) oraz wykonawczej (Rada Ministrów, resorty, organy administracji terenowej). Pozostawienie Rady Ministrów na styku powyższych płaszczyzn decyduje o jej centralnym miejscu w systemie reagowania kryzysowego. Zrównoważony podział władzy na szczeblu kierownictwa wymaga uzgodnienia poglądów wobec fundamentalnych zagadnień bezpieczeństwa między Prezydentem RP, Parlamentem i Radą Ministrów. W odróżnieniu od większości państw w polskim systemie nie przewidziano instytucji zapewniającej płaszczyznę uzgadniania poglądów i wypracowania strategicznych decyzji w dziedzinie bezpieczeństwa państwa.
8 W ZARZĄDZANIU KRYZYSOWYMROZKŁAD KOMPETENCJI W ZARZĄDZANIU KRYZYSOWYM CENTRALNA ADMINISTRACJA PLANOWANIE „myśleć globalnie…” KIEROWANIE … działać lokalnie” ZARZĄDZANIE LOKALNA
9 Elementarnym organem władzy (administracji) państwowej w zakresie zarządzania kryzysowego jest INSTYTUCJA a w niej: czteropoziomowa struktura w zakresie bezpieczeństwa: - organ kolegialny - komórka stała - służba dyżurna - w stanach nadzwyczajnych – sztab kryzysowy składy ściśle determinowane charakterem zagrożenia głównego i zagrożeń towarzyszących (wtórnych) udział komórek z poza pionu bezpieczeństwa określany jest doraźnie wg potrzeb wydzielanie części sił do sztabu kryzysowego może wymagać zaostrzenia reżimu pracy pozostałej części instytucji realizującej „normalne” zadania
10 STAŁE ORGANY DS. SYTUACJI KRYZYSOWYCH(BEZPIECZEŃSTWA) Funkcjonują w strukturze instytucji i w trybie właściwym tej instytucji Podstawowe zadania – planowanie i organizowanie, w tym: planowanie sił, zasobów i przedsięwzięć zapobiegawczych (ochronnych) przygotowanie, aktualizowanie i doskonalenie procedur (środków) zapewniających rozwijanie i funkcjonowanie organów kierowania w całym podległym systemie nadzór nad służbami dyżurnymi, zbieranie, analizowanie informacji i przedstawianie wniosków kierownictwu instytucji Doskonalenie się w sprawowaniu funkcji zespołu operacyjno – informacyjnego w strukturze sztabu kryzysowego 3. Im niższy szczebel tym większa (wynikająca z charakteru instytucji ,macierzystej i lokalnych warunków) specjalizacja
11 PARLAMENT PREZYDENT RADA MINISTRÓW MSWiA MONSZTABY KRYZYSOWE PARLAMENT PARLAMENTARNE KOMIESJE DS.. BEZPIECZEŃSTWA PREZYDENT GABINET WOJENNY PREZYDENTA RP RBN RADA MINISTRÓW GABINET KRYZYSOWY PREZESA RADY MINISTRÓW Aparat wykonawczy BBN Aparat wykonawczy DSB MSWiA SZTAB KRYZYSOWY INNE RESORTY (instytucje centralne) ZESPÓŁ (SZTAB) KRYZYSOWY MON SZTAB KRYZYSOWY Aparat wykonawczy UOC Terenowe organa administr. KOMÓRKA OCHRONY CYWILNEJ (SZTAB KRYZUSOWY)
12 STRUKTURY (SZTABY) KRYZYSOWE Koncentracja komórek w jednym miejscu Działanie w czasie „rzeczywistym” Zaostrzony reżim i dyscyplina oraz jednoznaczna procedura pracy i wymiany informacji Koncentracja specjalistów i środków właściwych problemowi głównemu Oddzielne (pozostawienie innym) spraw „normalnych, mogących poczekać” Nadzwyczajne (w stanie nadzwyczajnym) uprawnienia i środki ZADANIA: Monitorowanie sytuacji Opracowywanie projektów decyzji i planów ich realizacji Wdrażanie decyzji
13 W podejściu do zagadnień opisujących funkcjonowanie systemu zarządzania kryzysowego w kontekście „stan normalny – sytuacja kryzysowa” należy uwzględnić, że rozwijanie dotyczy struktur zapewniających bieżące kierowanie i natychmiastową reakcję. Pozostałe elementy systemu (instytucje stałe) funkcjonują nieprzerwanie, niezależnie od sytuacji.
14 Stan pogotowia („KRYZYS”) Stan likwidacji skutkówDziałania sztabów kryzysowych w pełnych składach Stopień zagrożenia Rozwinięcie grup operacyjnych w sztabach kryzysowych Normalna praca instytucji, a w ich składzie analityczno – informatycznych służb dyżurnych Praca DSO i specjalistycznych zespołów operacyjnych ds. likwidacji skutków Stan pogotowia („KRYZYS”) Stan normalny Stan likwidacji skutków Stan nadzwyczajny Stan normalny
15 ELEMENTÓW SYSTEMU KIEROWANIA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCHSTOPNIE ROZWINIĘCIA ELEMENTÓW SYSTEMU KIEROWANIA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH Rozwijanie systemu następuje z zasady „od dołu” – wg. decyzji odpowiedniego szczebla. Uruchamianie sztabu wyższego szczebla następuje w sytuacjach: potrzeby użycia środków będących w dyspozycji wyższego szczebla konieczności koordynacji działań kilku organów podległych Stopień rozwinięcia organów kierowania jest zróżnicowany w pionie i poziomie struktury organizacyjnej.