1 Chemia na talerzu – czy wiesz co jesz? Daria Cukierska Ewelina Konieczna Malwina Lipowa Wiktoria Marcinek Paulina Motuzna Jagoda Owsianna Eliza Poniży Rozalia Teichert Opiekun projektu: mgr Iwona Grygiel

2 SKŁADNIKI ODŻYWCZE To składniki, które człowiek przyjmuje z pokarmem. Dzielimy je ze względu na funkcje, jakie pełnią w organizmie : BUDULCOWE ENERGETYCZNE REGULUJĄCE c białko, sole mineralne cukry tłuszcze witaminy, sole mineralne, woda

3 BIAŁKA to związki wielocząsteczkowe zbudowane z reszt aminokwasowych, połączonych wiązaniem peptydowym Dzielimy je na: ROŚLINNE ZWIERZĘCE Dostarczają wszystkich niezbędnych aminokwasów np. : sery mleko jaja ryby Nie mają odpowiedniego składy aminokwasowego np. : fasola groch banany kasza

4 SOLE MINERALNE Nieorganiczne związki chemiczne z grupy soli. Wpływają one na : skórę i włosy, kości i zęby, krew, rozwój mózgu. Dzielimy je na: MAKROELEMENTYMIKROELEMENTY Występują w większych ilościach w organizmie np.: wapń, chlor, magnez, potas, sód. Występują w mniejszych ilościach w organizmie np.: bor, miedź, żelazo, cynk, mangan, jod.

5 WĘGLOWODANY (CUKRY) to związki chemiczne, składające się z atomów węgla, wodoru i tlenu. Dzielimy je na: PROSTE ZŁOŻONE GLUKOZA: miód winogrona FRUKTOZA: jabłka gruszki brzoskwinie DWUCUKRYWIELOCUKRY SACHAROZA: buraki cukrowe marchew SKROBIA: nasiona zbóż bulwy ziemniaków CELULOZA: bawełna konopie

6 TŁUSZCZE to estry glicerolu i wyższych kwasów tłuszczowych. Ze względu na pochodzenie dzielimy je na: ROŚLINNEZWIERZĘCE Zawierają dużą ilość nienasyconych kwasów np. : Zawierają głównie nasycone kwasy tłuszczowe np. : oliwa z oliwek olej rzepakowy olej słonecznikowy masło smalec

7 WITAMINY ROZPUSZCZALNE W TŁUSZCZACH ROZPUSZCZALNE W WODZIE A– wpływają na wzrok i skórę D – sprawiają, że zęby są zdrowe a kości mocne E – chroni organizm przed stresem K – wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu -magazynowane w wątrobie i tkance tłuszczowej -witamina w grupie B: B1, B2, B3, B5, B8, B9, B12 - witaminy z grupy C - nie są magazynowane w żadnych tkankach są wydalane z moczem

8 Substancje dodatkowe w żywności Nie są produktami spożywczymi, ani typowymi składnikami żywności. Ich użycie w procesie technologicznym powoduje zamierzone zmiany w smaku, wyglądzie, trwałości lub innych właściwościach danego produktu.

9

10

11 Barwniki E 100 - E 199 Nadają lub poprawiają barwę produktów. Występują w słodyczach, deserach, napojach oraz galaretkach.

12 Konserwanty E 200 - E 299 Zapobiegają psuciu się produktów, przedłużają ich trwałość i zabezpieczają je przed drobnoustrojami. Znajdziemy je w wyrobach garmażeryjnych, napojach gazowanych, sokach, konserwach, oraz w suszonych owocach.

13 Przeciwutleniacze E 300 - E 399 Zapobiegają utlenieniu się środków spożywczych, przeciwdziałają np. jełczeniu tłuszczów Występują w płatkach śniadaniowych, frytkach, chipsach, masach do ciast, biszkoptach, wędlinach, margarynach, a także w maśle.

14 Emulgatory E 400 - E 499 Odpowiadają za trwałość i konsystencję produktu Występują w produktach takich jak: lody, zupy w proszku, majonez, margaryna, wędliny, pieczywo, czekolada i produkty czekoladowe.

15 Pozostałe (m.in. wzmacniacze smaku, substancje słodzące) E 500 - E 1500 Wzmacniają smak, są zamiennikami cukru Dodawane są do słodyczy, gum do żucia, napojów light, soków, jogurtów, deserów i przypraw.

16 E Obecność litery „E” na etykiecie mówi nam, że w składzie danego produktu występują substancje dodatkowe (barwniki, konserwanty, środki spulchniające, środki zagęszczające) Środki te dodaje się aby: wzmocnić smak danego produktu, jego zapach, konsystencję, poprawić jego wygląd uzyskać pożądany aromat zabezpieczyć go przed zepsuciem zapobiec utlenianiu witamin

17 Powszechność stosowania „E” w przemyśle spożywczym stwarza zagrożenie dla naszego zdrowia. Wiele z tych substancji może powodować lub nasilać problemy zdrowotne np. astmę, migrenę, nadpobudliwość, niektóre mogą być nawet toksyczne. Najwięcej substancji dodatkowych zawierają słodycze, napoje gazowane, wędliny, gotowe dania.

18 JAK CZYTAĆ ETYKIETĘ? Patrzymy na tył opakowania i sprawdzamy: Datę ważności, która funkcjonuje jako: termin przydatności spożycia lub data minimalnej trwałości Warunki przechowania, Wartości odżywcze, czyli kalorie, wskazane dzienne spożycie, Skład produktu, podawany od składnika,którego jest najwięcej do takiego którego jest najmniej, Właściwą nazwę produktu, śmietankowe czy „prosto z natury’’ nie musi oznaczać masła. PAMIĘTAJ! IM KRÓTSZA LISTA SKŁADNIKÓW PRODUKTU, TYM ZDROWIEJ !

19

20

21 Ankieta W ramach projektu przeprowadzono ankietę wśród uczniów klas gimnazjalnych pt. „Czy wiesz, co jesz?’’. A oto jej wyniki!

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34 Wykrywanie białka w produktach spożywczych Reakcja ksantoproteinowa. Pod wpływem stężonego kwasu azotowego(V) białko przyjmuje zabarwienie żółto- pomarańczowe.

35

36

37

38 Wykrywanie skrobi w produktach spożywczych Związek ten można wykryć w pokarmie za pomocą jodu, zawartego w jodynie. Zabarwia on skrobię na ciemnogranatowo.

39

40

41 Wykrywanie tłuszczów w żywności. Na bibule roztarte zostały próbki produktów spożywczych. Tłuste plamy pozostawione na bibule świadczą o tym, że pokarm zawiera tłuszcz.

42

43