1 Choroby alergiczne u dzieci – atopowe zapalenie skóryJoanna Lange Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego
2 atopowe zapalenie skóry alergiczny nieżyt nosatriada alergiczna alergiczny nieżyt nosa astma
3 Definicja Jest to przewlekła i nawrotowa dermatoza zapalna, której towarzyszy wybitny świąd i charakterystyczny obraz zmian skórnych.
4 Epidemiologia
5 Czynnik wywołujące i zaostrzające atopowe zapalenie skórypodrażnienie mechaniczne, wełna, kurz, detergenty, chemikalia Staphylococcus aureus drapanie alergeny wyprysk k-ka Langerhansa świąd sucha skóra, zaburzona bariera ochronna skóry limf. Th2 eozynofil psychika, neuropeptydy nieprawidłowa odpowiedź autonomiczna nieprawidłowości limfocytów T CD4+, zaburzona równowaga komórek Th1/Th2 podwyższone stężenie IgE
6 Atopowe zapalenie skóry-mieszana etiologiapredyspozycje genetyczne; czynniki zewnętrzne: alergeny pokarmowe alergeny zewnątrzpochodne (kurz domowy, pleśnie) czynniki infekcyjne (Staphylococcus aureus) alergeny kontaktowe u dorosłych
7 Kryteria Hanifina i Rajki
8 Kryteria PODZIAŁ: cechy podstawowe (główne);cechy mniejsze (dodatkowe) ROZPOZNANIE: 3 cechy podstawowe i 3 cechy mniejsze
9 Cechy podstawowe (główne)typowa morfologia i lokalizacja zmian (w zależności od wieku chorych); świąd ( bez niego nie ma atopowego zapalenia skóry); przewlekły i nawrotowy charakter; w wywiadzie: atopia u pacjenta lub w rodzinie
10 Cechy mniejsze (dodatkowe)suchość skóry; rybia łuska; rogowacenie przymieszkowe; obecność nadwrażliwości typu I (IgE-zależna); podwyższone stężenie IgE w surowicy; wczesny początek choroby; upośledzenie odporności komórkowej i skłonność do zakażeń skóry; skłonność do niespecyficznego stanu zapalnego rąk i stóp; zapalenie brodawek sutkowych; zapalenie czerwieni wargowej (cheilitis);
11 Cechy mniejsze (dodatkowe)nawrotowe zapalenie spojówek; objaw Dennie-Morgana (dodatkowy fałd skórny poniżej dolnej powieki); keratokonus (stożek rogówki); przednia katarakta; przebarwienie powiek i skóry wokół oczu; rumień twarzy; łupież biały; świąd podczas pocenia; pogrubienie fałdów na szyi; nietolerancja wełny; nietolerancja pokarmowa; wpływ czynników środowiskowych i stresu; biały dermografizm.
12 Cechy mniejsze atopowego zapalenia skóry
13 Cechy mniejsze atopowego zapalenia skóryObjaw Dennie-Morgana Wyprysk pieniążkowaty Biały dermografizm
14 Zmiany na twarzy zajęcie policzków objaw Dennie Morganazmiany w okolicach pozausznych zmiany na skórze czaszki
15 Zmiany na twarzy zajęcie policzków
16 Zmiany na twarzy objaw Dennie Morgana
17 Zmiany na twarzy zmiany w okolicach pozausznych
18 Zmiany na twarzy zmiany na skórze czaszki
19 Zmiany na kończynach lokalizacja w fałdach skóry zgięcia łokciowedoły podkolanowe fałdy na szyi
20 Zmiany na kończynach zajęcie kończyn
21 Zmiany na kończynach zajęcie kończyn
22 Zmiany na kończynach zajęcie kończyn - ssanie palca
23 Okolice zasłonięte pieluszką z reguły nie są zajęte
24 Świąd - nie ma atopowego zapalenia skóry bez świądu
25 Staphylococcus aureusPowikłania bakteryjne nadkażenia: stała kolonizacja bakteriami możliwość rozwoju infekcji infekcje wirusowe: wirusy z grupy herpes inne wirusy reperkusje psychiczne Staphylococcus aureus
26 Zakażenia Staphylococcus aureus
27 Zakażenia wirusem z rodzaju herpesinfekcje zlokalizowane ospopodobne uszkodzenie skóry Kaposi
28 infekcje zlokalizowaneuszkodzenie typu Kaposi
29 Inne wirusy wirusy z rodzaju varicella-zosterwirus papilloma - brodawki zwykłe pox wirus - molluscum contagiosum wirusy z rodzaju varicella-zoster
30 Atopowe zapalenie skóry u dzieciZapalenie na skórze powiek Łupież biały Wyprysk pieniążkowaty Zapalenie na skórze dłoni - lichenifikacja
31 Manifestacja kliniczna i histopatologiczna. Rumień . Obrzęk . Zmiany pęcherzowe . Obrzęk w przebiegu wyprysku . Lichenifikacja
32 Manifestacja klinicznaHistopatologia Zaczerwienienie skóry, które znika pod uciśnięciem skóry szkiełkiem koresponduje z rozszerzeniem powierzchownych kapilar
33 Elementy grudkowe korespondują z obrzękiem skóry
34 subkliniczne gromadzenie płynuStan gąbczasty subkliniczne gromadzenie płynu obrzęk międzykomórkowy naskórka
35 obrzęk w przebiegu wypryskuPęcherze śródnaskórkowe pęknięcie pęcherzy śródnaskórkowych
36 Śródnaskórkowe zgrubieniaLichenifikacja Śródnaskórkowe zgrubienia Zgrubienia naskórkowe w miejscach toczącego się przewlekłego procesu zapalnego
37 Atopowe zapalenie skóry u dorosłychZmiany na twarzy i na szyi Ciężki wyprysk atopowy
38 Atopowe zapalenie skóry u dorosłychUczulenie kontaktowe na nikiel Wyprysk na skórze dłoni
39 Leczenie atopowego zapalenia skóry
40 Leczenie atopowego zapalenia skórynawodnienie skóry; stosowanie środków zmiękczających; stosowanie preparatów steroidowych; identyfikacja i w miarę możliwości eliminacja czynników zaostrzających przebieg choroby: substancje drażniące; alergeny; stres; zakażenia skóry
41 Leczenie atopowego zapalenia skóryŚwiąd ważny cel - opanowanie świądu; nasilenie świądu: sucha skóra w zimie; pocenie się w miesiącach letnich; wełna - drażnienie skóry; środki drażniące - mydła, substancje rozpuszczające tłuszcze; stres; ekspozycja na alergeny i inne.
42 Leczenie atopowego zapalenia skóryNawodnienie skóry umiarkowane ciepłe kąpiele nawilżające minut - okluzyjne środki zmiękczające na skórę (zatrzymują wilgoć); płatki owsiane, soda do kąpieli - wzmaga działanie przeciwświądowe, ale nie zwiększa wchłaniania wody przez skórę; reguła 3 minut - kąpiel 3 minuty, w ciągu 3 minut substancje zmiękczające na osuszoną (nie wytartą) skórę !
43 Kortykosteroidy do stosowania miejscowegoLeczenie atopowego zapalenia skóry Kortykosteroidy do stosowania miejscowego
44 Stosowanie preparatów steroidowychKortykosteroidy miejscowe Stosowanie preparatów steroidowych podstawa leczenia zmian wypryskowych; stosować łącznie z preparatami zmiękczającymi skórę; nie stosować steroidów fluorowanych na skórę twarzy, okolicę narządów płciowych zewnętrznych i okolice fałdów skórnych; nakładać tylko na skórę zmienioną chorobowo;
45 Stosowanie preparatów steroidowychKortykosteroidy miejscowe Stosowanie preparatów steroidowych silnie działające steroidy w zaostrzeniach choroby i przez krótki czas (do 3 tygodni); preparaty o średniej sile działania - np. triamcynolon 0,1% - leczenie przewlekłego AZS - tułów i kończyny; maści - dokładniej pokrywają naskórek- wchłania się więcej leku !;
46 Różnice w penetracji steroidów zależne od obszaru skóryKortykosteroidy miejscowe Różnice w penetracji steroidów zależne od obszaru skóry 42 x 13 x 6 x 3,6 x 3,5 x 1,7 x 1,1 x 1,0 x 0,83 x 0,42 x 0,14 x absorpcja hydrokortyzonu, całkowity efekt zależny od obszaru anatomicznego
47 Blokada receptora dla KSKortykosteroidy miejscowe Tachyfilaksja Blokada receptora dla KS Terapia przerywana I ETAP 7-14 dni codziennie II ETAP 3-6 miesięcy 1-2 x w tygodniu 1 x dziennie steroidy 5-6 x podłoże
48 Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany choroboweLeczenie atopowego zapalenia skóry Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe odpowiedni dobór środków czyszczących (mydła, preparaty do prania); regulacja temperatury i wilgotności powietrza; eliminacja znanych alergenów wywołujących zaostrzenia (pokarmy, alergeny powietrznopochodne);
49 Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany choroboweLeczenie atopowego zapalenia skóry Identyfikacja i eliminacja czynników wyzwalających zmiany chorobowe rozwiązywanie problemów emocjonalnych, unikanie sytuacji stresowych; opanowywanie zakażeń: Staphylococcus aureus - zazwyczaj makrolidy, cefalosporyny I generacji, wirusy z rodzaju herpes - ewentualnie leczenie acyclowirem; grzybice - Pityrosporum ovalae; zakażenie świerzbowcem.
50 Leczenie atopowego zapalenia skóryLeki antyhistaminowe histamina nie jest jedynym mediatorem odpowiadającym za świąd; nasilenie świądu w nocy - leki sedatywne na noc - I generacja (hydroksyzyna, diphenhydramina); doksepina - trójpierścieniony antydepresant - działa na H1 i H2;
51 Leczenie atopowego zapalenia skóryEdukacja chorych edukacja pacjentów i ich rodzin; wytłumaczenie charakteru choroby - przewlekłość, przebieg z okresami remisji i zaostrzeń; ustalanie planu leczenia na każdej wizycie.
52 Wskazania do konsultacji specjalistycznejLeczenie atopowego zapalenia skóry Wskazania do konsultacji specjalistycznej ciężkie lub przewlekłe AZS; erytrodermia lub nasilone złuszczanie; konieczność zastosowania przez chorego sterydów doustnie; konieczność hospitalizacji; identyfikacja czynników wyzwalających i alergenów; potrzeba intensywnej edukacji; współistnienie astmy i (lub) nieżytu nosa; pogorszenie jakości życia; powikłania zakaźne; powikłania oczne; konsekwencje psychospołeczne choroby wątpliwości co do prawidłowego rozpoznania AZS