1 CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄKlinika Dermatologii Ogólnej, Estetycznej i Dermatochirurgii UM w Łodzi

2 CHOROBY PRZENOSZONE DROGĄ PŁCIOWĄ* NGU - Chlamydia trachomatis - Ureaplasma urealyticum - Gardnerella vaginalis - Trichomonas vaginalis * ziarnica weneryczna pachwin (Chlamydia trachomatis typ L1) * kiła * rzeżączka * AIDS * WZW typ B * grzybice * opryszczka narządów płciowych * zakażenia HPV * świerzb * wszawica

3 KIŁA - etiopatogeneza * czynnik etiologiczny - krętek blady (Treponema palidum) * zakażenie najczęściej drogą kontaktów płciowych (rzadziej drogą wertykalną matka - płód i krwiopochodną - transfuzje krwi) * krętek wnika przez uszkodzoną skórę lub nieuszkodzoną błonę śluzową * wzrost zachorowań na kiłę w ostatnich latach - odejście od obowiązkowych badań WR - promiskuityzm

4 KIŁA - postacie kliniczneKIŁA WCZESNA (Lues recens) - 2 pierwsze lata od zakażenia kiła pierwszego okresu (lues primaria) - do 9 tygodnia kiła drugiego okresu wczesna (lues secundaria recens) tydz. kiła drugiego okresu nawrotowa (lues secundaria recidivans) - od 16 tygodnia do 2 lat w przypadku braku objawów klinicznych ten okres choroby nazywamy kiłą utajoną wczesną (lues lates recens) - do 2 lat

5 KIŁA - postacie kliniczneKIŁA PÓŹNA (Lues tarda) * kiła późna utajona - powyżej 2 lat * kiła późna objawowa - powyżej 5 lat * kiła późna skóry, błon śluzowych i kości * kiła sercowo-naczyniowa - powyżej lat * kiła układu nerwowego * kiła innych narządów

6 KIŁA PIERWSZEGO OKRESU* trwa do 9 tygodnia od zakażenia * pozytiwizacja odczynów serologicznych objawy kliniczne: - objaw pierwotny w miejscu wniknięcia krętka po 3-4 tyg. inkubacji - powiększenie okolicznych węzłów chłonnych

7 KIŁA PIERWSZEGO OKRESUOBJAW PIERWOTNY TYPOWY *pojedynczy * niebolesny * płaskie i płytkie owrzodzenie owalnego kształtu * średnica kilka-kilkanaście milimetrów równe brzegi równe, lekko zagłębione dno bogata w krętki surowicza wydzielina w dnie Lokalizacja: zewnętrzne narządy płciowe goi się bez pozostawienia śladu po około 2-4 tygodniach

8 OBJAW PIERWOTNY

9 OBJAW PIERWOTNY

10 KIŁA PIERWSZEGO OKRESUOBJAW PIERWOTNY NIETYPOWY mnogi karłowaty olbrzymi kiłowe zapalenie żołędzi lub sromu i pochwy żrący Zgorzelinowy Opryszczkopodobny Może ustąpić z pozostawieniem blizny Lokalizacja nietypowa: - jama ustna (kontakty oralne), okolica odbytu (kontakty analne), palce rąk, każda inna okolica

11 KIŁA PIERWSZEGO OKRESUPOWIĘKSZENIE WĘZŁÓW CHŁONNYCH * twarde, niebolesne * przesuwalne wobec podłoża * nie tworzą pakietów * skóra nad nimi niezmieniona * nie wykazują tendencji do rozpadu * głównie pachwinowe - dostępne w badaniu (lokalizacja obj. pierwotnego na szyjce macicy i w okolicy odbytu - węzły niebadalne) * utrzymuje się kilka tygodni

12 KIŁA PIERWSZEGO OKRESUPOWIKŁANIA OBJAWU PIERWOTNEGO * stulejka * załupek najczęściej

13 KIŁA DRUGIEGO OKRESU KIŁA DRUGIEGO OKRESU WCZESNA * 9-16 tydzień* osutki skórne plamiste, rzadko grudkowe * plamki podobnej wielkości i jednakowego kształtu * wykwity są rozsiane równomiernie i symetrycznie * czasami osutki są bardzo dyskretne * bez dolegliwości subiektywnych, ustępują samoistnie

14 KIŁA DRUGIEGO OKRESU WCZESNA

15 KIŁA DRUGIEGO OKRESU KIŁA DRUGIEGO OKRESU NAWROTOWA* zmiany skórne różnorodne - jednocześnie plamki, grudki, krosty * tendencja do szerzenia się obwodowego, zlewania się * złuszczanie na powierzchni * przebarwienia po ustąpieniu * lokalizacja - każda (częściej okolice narządów płciowych, skóra owłosiona głowy, twarz, dłonie i podeszwy stóp)

16 KIŁA DRUGIEGO OKRESU NAWROTOWA

17 KIŁA DRUGIEGO OKRESU NAWROTOWA

18 KIŁA DRUGIEGO OKRESU KIŁA DRUGIEGO OKRESU NAWROTOWA* współistnienie zmian na błonach śluzowych - angina kiłowa - kiłowe zapalenie gardła kiłowe zapalenie krtani (chrypka kiłowa) w okolicy narządów płciowych i odbytu - kłykciny kiłowe płaskie * łysienie kiłowe - po 6 miesiącach - postać ogniskowa - postać rozlana skóra owłosiona głowy, brwi, broda; utrzymuje się około roku; samoistny odrost * bielactwo kiłowe (drobne, plamiste odbarwienia o siateczkowatym układzie głównie na szyi i karku)

19 KIŁA DRUGIEGO OKRESU NAWROTOWAŁysienie kiłowe

20 DIAGNOSTYKA KIŁY Krętek blady posiada charakterystyczne antygeny:lipidowy białkowy wielocukrowy, które stanowią podstawę diagnostyki serologicznej Odczyny serologiczne dzielimy na : * Klasyczne * Krętkowe

21 DIAGNOSTYKA KIŁY Odczyny klasyczne: Odczyn wiązania dopełniaczaOdczyn skłaczania (VDRL i USR) Odczyny krętkowe: Metoda immunofluorescencji krętków (FTA, FTA-ABS) Metoda Nelsona (TPI) Metoda biernej hemaglutynacji krętków (TPHA)

22 POZYTYWIZACJA I NEGATYWIZACJA ODCZYNÓW KIŁOWYCH* 3-4 tydzień po zakażeniu dodatnie stają sie odczyny FTA i FTA-ABS * w 4-6 tygodniu pozytywizują się odczyny klasyczne * razem z nimi lub nieco później odczyn TPHA * najpóźniej dodatni staje się odczyn TPI - pod koniec 9 tygodnia NEGATYWIZACJA: * najszybciej ujemne stają się odczyny kardiolipidowe * wolniej FTA * odczyn TPHA negatwywizuje się rzadko

23 POZYTYWIZACJA I NEGATYWIZACJA ODCZYNÓW KIŁOWYCHSurowiczo oporność – utrzymywanie się bez tendencji do zmian dodatnich odczynów klasycznych i FTA przez 6-9 miesięcy od zakończenia leczenia. Nawrót serologiczny – ponowna pozytywizacja odczynów lub wyraźny wzrost ich mian występujący u chorych leczonych z powodu kiły wczesnej, związany z powtórnym zakażeniem i wymagający odpowiedniej terapii.

24 bez odchyleń od stanu prawidłowegoKIŁA PÓŹNA KIŁA PÓŹNA UTAJONA * zakażenie trwa powyżej 2 lat * brak zmian narządowych o etiologii kiłowej - RTG klatki piersiowej - badanie dna oka - badanie płynu mózgowo-rdzeniowego - badanie neurologiczne bez odchyleń od stanu prawidłowego * kryterium rozpoznania - dodatnie odczyny serologiczne

25 KIŁA PÓŹNA KIŁA PÓŹNA OBJAWOWA* lokalizacja - każdy narząd i układ, najczęściej ukł. nerwowy i sercowo-naczyniowy * 3 odmiany: - guzkowo-pełzakowata - guzkowo-wrzodziejąca - guzowata * obraz kliniczny zależy od lokalizacji zmian

26 wieloletni przebieg (kilka-kilkanaście lat od zakażenia)KIŁA PÓŹNA KIŁA PÓŹNA OBJAWOWA * zajęcie ukł. sercowo-naczyniowego: - zapalenie aorty tętniak aorty niedomykalność zastawek tętnicy głównej - kilak mięśnia sercowego * zajęcie OUN wieloletni przebieg (kilka-kilkanaście lat od zakażenia) - objawy neurologiczne objawy psychiczne wiąd rdzenia porażenie postępujące * zajęcie narządów wewnętrznych - objawy ze strony: - wątroby płuc jąder oczu

27 KIŁA WRODZONA * zakażenie drogą wertykalną najczęściej po 16 tyg. ciąży * postać wczesna: - dzieci do drugiego roku życia objawy w chwili urodzenia lub w ciągu 2 pierwszych miesięcy życia objawy: - obfite osutki wielopostaciowe nieregularne rozmieszczenie, zlewanie się głównie dłonie, podeszwy, twarz, pośladki zapalenie błony śluzowej nosa (sapka kiłowa) zaburzenie prawidłowego rozwoju kości długich zmiany w wątrobie, śledzionie, nerkach, płucach anemia hemolityczna i leukocytoza * postać późna - po 2 roku życia, najczęściej przebieg bezobjawowy objawy: - zaburzenia kostne (podudzia szablaste, nos lornetkowaty i siodełkowaty) zaburzenia uzębienia (zęby Hutchinsona i Furniera) zaburzenia stawów (stawy Cluttona) śródmiąższowe zapalenie rogówki głuchota pochodzenia nerwowego

28 LECZENIE KIŁY LECZENIE KIŁY NABYTEJ WCZESNEJ* penicylina prokainowa j. i.m. - 20 dni w kile pierwszego okresu dni w kile drugiego okresu i utajonej wczesnej * przy uczuleniu na penicylinę: - tetracyklina 4 x 500mg p.o. przez 14 dni - doksycyklina 2 x 100mg p.o. przez 14 dni - erytromycyna 4 x 500mg p.o. przez 14 dni

29 skuteczność w kile OUN nie w pełni udokumentowanaLECZENIE KIŁY LECZENIE KIŁY NABYTEJ PÓŹNEJ * penicylina prokainowa j. i.m. przez 30 dni * kiła OUN - pc krystaliczna 4 x j. i.v. przez dni następnie pc prokainowa j. i.m przez dni * przy uczuleniu na penicylinę: - tetracyklina 4 x 500mg przez 30 dni doxycyklina 2 x 100 mg przez 30 dni ceftriakson 1,0 g i.v. przez 10 dni skuteczność w kile OUN nie w pełni udokumentowana

30 LECZENIE KIŁY LECZENIE PROFILAKTYCZNE* obejmuje osoby, które miały kontakt seksualny z chorymi na kiłę wczesną bez objawów klinicznych * rozpoczyna się tuż po pobraniu badań serologicznych * pc prokainowa j. i.m. przez 10 dni

31 LECZENIE KIŁY LECZENIE KIŁY WRODZONEJ* postać wczesna: - pc krystaliczna j./kg masy ciała i.v przez 15 dni 2 x dz. w pierwszym roku życia - pc prokainowa j. i.m. na dobę przez dni w drugim roku życia * postać późna: - pc prokainowa w zależności od masy dziecka j. i.m. przez 30 dni

32 RZEŻĄCZKA * etiologia – dwoinka rzeżączki (Neisseria gonorrhoreae)* zakażenie drogą kontaktu płciowego * pierwsze objawy po 3-7 dniach u mężczyzn, u kobiet 7-14 dni, czasami przebieg bezobjawowy * obraz kliniczny zależy od czasu trwania infekcji

33 RZEŻĄCZKA u mężczyzn Ostre rzeżączkowe zapalenie cewki przedniejpo 2-5 dniach od zakażenia śluzowy lub ropny wyciek z cewki moczowej ból i pieczenie podczas mikcji

34 RZEŻĄCZKA u mężczyzn Ostre rzeżączkowe zapalenie cewki tylnejpo dniach od zakażenia Częste parcie na mocz Ból podczas mikcji Haematuria terminalis Ogólne złe samopoczucie Podwyższona temperatura ciała

35 RZEŻĄCZKA Powikłania rzeżączki u mężczyzn:rzeżączkowe zapalenie najądrzy zapalenie żołędzi i wewnętrznej blaszki napletka załupek rzeżączkowe zapalenie gruczołu krokowego rzeżączkowe zapalenie pęcherzyków nasiennych i przewodów wyprowadzających niepłodność

36 RZEŻĄCZKA u kobiet Zakażenie dotyczy najczęściej:szyjki macicy – ropne upławy cewki moczowej – dyzuria, pieczenie podczas oddawania moczu błony śluzowej odbytu – niewielki świąd, pieczenie, skąpa wydzielina lub zaburzenia w oddawaniu stolca

37 RZEŻĄCZKA Powikłania rzeżączki u kobiet:zapalenie trzonu macicy i przydatków zapalenie gruczołów Bartolina zapalenie pochwy i sromu

38 RZEŻĄCZKA

39 RZEŻĄCZKA

40 RZEŻĄCZKA Diagnostyka rzeżączki: badanie bezpośrednie posiew- materiał pobieramy z cewki moczowej (u kobiet także z szyjki macicy)

41 RZEŻĄCZKA Rzeżączka bezobjawowa – nie ma objawów klinicznych, jedynie badanie bakteriologiczne wykazuje obecność gonokoków Rzeżączka utajona – brak objawów klinicznych, badania bakteriologiczne ujemne. Zakażenie partnera płciowego potwierdza obecność gonokoków

42 RZEŻĄCZKA * leczenie rzeżączki:- pc prokainowa j. i.m. jednorazowo g Probenecidu doustnie przed iniekcją - cefiksym 400mg p.o. - ceftriakson 125 lub 250 mg i.m. - ofloksacyna 400 mg p.o. * badanie kontrolne: - u mężczyzn po 3-5 oraz po 6-9 dniach - u kobiet po 7 i po 14 dniach

43 CHLAMYDIOZA * czynnik etiologiczny - Chlamydia trachomatis* zakażenie drogą kontaktu płciowego * okres inkubacji: 3-7 tygodni obraz kliniczny zbliżony do rzeżączki, choć mniej nasilony często śluzowa, śluzowo-wodnista lub ropna wydzielina bolesność podczas stosunku u kobiet Powikłaniem po nieleczonym zakażeniu Chlamydia trachomatis może być bezpłodność

44 ZAKAŻENIA FLORĄ MIESZANĄrównoczesne zakażenie N. gonorrhoeae i Ch. trachomatis wcześniejsze objawy rzeżączki leczenie rzeżączki okres pozornego wyzdrowienia porzeżączkowe zapalenie cewki moczowej

45 Powikłania wspólne dla rzeżączki i chlamydiozy:* zapalenie najądrzy * niepłodność * zapalenie spojówek u mężczyzn * stany zapalne narządów miednicy mniejszej * zespół Fitz-Hugh-Curtis (ropień okołowątrobowy i okołowyrostkowy) * niepłodność * ciąża pozamaciczna i poronienie u kobiet

46 RZĘSISTKOWICA * czynnik etiologiczny – rzęsistek pochwowy (Trichomonas vaginalis) * zakażenie u kobiet: drogą kontaktu płciowego, używanie tej samej bielizny, ręczników, irygatorów, korzystanie z tych samych urządzeń sanitarnych * zakażenie u mężczyzn: kontakt płciowy * częstsze u kobiet * objawy kliniczne: - u mężczyzn podobne do objawów rzeżączki - u kobiet: zapalenie pochwy ze znacznym zaczerwienieniem i rozpulchnieniem jej ścian, obfite, pieniste upławy

47 LECZENIE NGU * zakażenie Ch. trachomatis * rzęsistkowica- tetracyklina 4 x 500 mg p.o. przez 8 dni doksycyklina 2 x 100 mg p.o. przez 7-10 dni erytromycyna 4 x mg p.o. przez 8-10 dni azytromycyna 1000 mg jednorazowo p.o. * rzęsistkowica - metronidazol 2 x 250 mg p.o. przez 10 dni kobiety dodatkowo tabletki dopochwowe 500 mg przez 10 dni tynidazol 2,0 g jednorazowo p.o.