1 CHOROBY zawodowe
2 Podstawa prawna: Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach
3 Definicja choroby zawodowejW myśl art. 235(1)Kodeksu pracy za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych narażeniem zawodowym.
4 Choroba zawodowa, może być spowodowana:działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy przy wykonywaniu zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty, zajęć w szkole wyższej lub zajęć na studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyki przewidzianej organizacją studiów lub nauki lub pracy w Ochotniczych Hufcach Pracy na innej podstawie niż umowa o pracę.
5 rozpoznanie choroby zawodowejRozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.
6 Uszczerbek na zdrowiu Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie. Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy. Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu i jego związku z chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i ewentualnej rehabilitacji.
7 Wykaz chorób zawodowychWykaz chorób zawodowych i szczegółowe zasady postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmioty właściwe w tych sprawach zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów. W załączniku do rozporządzenia zostały wykazane choroby, które są uznawane za zawodowe i okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, pomimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego.
8 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 rRozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach
9 Do chorób zawodowych zaliczamy m.in. :Zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne Gorączka metaliczna Pylice płuc Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu: Astma oskrzelowa Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych Ostre uogólnione reakcje alergiczne Byssinoza Berylowa Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych Alergiczny nieżyt nosa
10 Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznymPrzedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi Choroby skóry Przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa
11 Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowejZgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej u pracownika, inspektorowi sanitarnemu i inspektorowi pracy może dokonać: pracodawca zatrudniający pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową; lekarz, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie choroby zawodowej u pracownika. pracownik, który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę, przy czym pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną; lekarz stomatolog, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie wystąpienia u pacjenta choroby zawodowej; lekarz weterynarii, który podczas wykonywania zawodu stwierdził u pracownika mającego kontakt z chorymi zwierzętami objawy mogące nasuwać podejrzenie choroby zawodowej.
12 BADANIA Po zgłoszeniu podejrzenia o wystąpienie choroby zawodowej państwowy inspektor sanitarny kieruje pracownika na badanie. Lekarz bierze pod uwagę m.in.: wyniki badań, dokumentację medyczną, przebieg zatrudnienia, ocenę narażenia zawodowego. Na podstawie tych informacji oraz wyników badania pracownika wydaje orzeczenie o rozpoznaniu choroby zawodowej bądź jej braku.
13 Procedura stwierdzania choroby zawodowejPrzy zgłaszaniu podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych uwzględnia się choroby ujęte w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że choroba została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanym dalej "narażeniem zawodowym". sanitarny, zwany dalej "właściwym państwowym inspektorem sanitarnym".
14 Ocenę narażenia zawodowego przeprowadza się:w związku z podejrzeniem choroby zawodowej, lekarz zgłaszający podejrzenie, jeżeli sprawuje profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikiem, którego dotyczy podejrzenie; w toku ustalania rozpoznania choroby zawodowej, lekarz zatrudniony w jednostce orzeczniczej; w toku podejmowania decyzji o stwierdzaniu choroby zawodowej lub decyzji o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej, państwowy powiatowy inspektor.
15 Jednostkami orzeczniczymi I stopnia są:poradnie chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy; kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych (akademii medycznych); poradnie chorób zakaźnych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy albo przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego — w zakresie chorób zawodowych zakaźnych i pasożytniczych; jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, w których nastąpiła hospitalizacja — w zakresie rozpoznawania chorób zawodowych u pracowników hospitalizowanych z powodu wystąpienia ostrych objawów choroby.
16 Po przeprowadzeniu badań lekarskich jednostka orzecznicza I stopnia wydaje orzeczenie lekarskie w sprawie choroby zawodowej. W przypadku wydania orzeczenia o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej, pacjent w terminie 14 dni od daty otrzymania orzeczenia może złożyć wniosek o przeprowadzenie ponownego badania do jednostki orzeczniczej II stopnia. Wniosek składa się za pośrednictwem jednostki, która wydała orzeczenie.
17 Właściwy Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydaje decyzję w I instancji w sprawie choroby zawodowej, od której w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji strony mogą złożyć odwołanie do właściwego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, który po rozpoznaniu wydaje decyzję w II instancji w sprawie choroby zawodowej. Na tę decyzję w terminie 30 dni od daty otrzymania stronom przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
18 Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do jej stwierdzenia państwowy powiatowy (wojewódzki) inspektor sanitarny przesyła: - zainteresowanemu pracownikowi lub byłemu pracownikowi; - pracodawcy lub pracodawcom zatrudniającym pracownika w warunkach, które mogły spowodować skutki zdrowotne uzasadniające postępowanie w sprawie rozpoznania i stwierdzenia choroby zawodowej, - jednostce orzeczniczej zatrudniającej lekarza, który wydał orzeczenie lekarskie; właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.
19 decyzja Państwowy powiatowy inspektor sanitarny, a w przypadku odwołania państwowy wojewódzki inspektor sanitarny w terminie 14 dni od uprawomocnienia się decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej sporządza kartę stwierdzenia choroby zawodowej i przesyła ja do Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych Instytutu Medycyny Pracy im. Prof. Dr. Med. Jerzego Nofera w Łodzi W przypadku, gdy decyzję wydaje w trybie odwoławczym państwowy wojewódzki inspektor sanitarny przesyła on dodatkowo kartę państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu.
20 Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej nie jest jednoznaczna z przyznaniem świadczeń przewidzianych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Świadczenia te przyznawane są po przeprowadzeniu przewidzianej prawem procedury i wydaniu decyzji o przyznaniu świadczeń przez właściwy Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
21 w razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany:Ustalić przyczyny powstawania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym; przystąpić do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze, zapewnić realizację zaleceń lekarskich.
22 W razie stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na powstawanie choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany, na podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na czas określony w tym orzeczeniu, przenieść pracownika do innej pracy nie narażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy. jeżeli przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nie przekraczający 6 miesięcy.
23 Pracodawca prowadzi rejestr obejmujący przypadki stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby (art. 235 § 4 k.p.). Pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze.