1 Choroby związane z wygasaniem czynności jajnikówPrzekwitanie i starość Halina Gadomska

2 Hypoestrogenizm w sutkach w skórze i tkance podskórnejw macicy i przydatkach na sromie zmiany ogólnoustrojowe

3 Choroby związane z hypoestrogenizmemW układzie moczowo-płciowym Osteoporoza pomenopauzalna Schorzenia układu krążenia Choroba Alzheimera Zagrożenia nowotworowe okresu pomenopauzalnego Seksuologia okresu przekwitania

4 Układ moczowo - płciowyW tkance łącznej degradacja wiązań włókien kolagenowych (obniżenie/wypadanie) zmiany regresyjne w: -skórze sromu i jej przydatkach -pochwie (kolpitis vetularum) -szyjce macicy (dyspareunia)

5 Nietrzymanie moczu Wysiłkowe nietrzymanie moczu (niewydolność zwieracza wewn. cewki) Naglące parcie - pęcherz nadreaktywny (zaburzenie m. wypieracza pęcherza moczowego) Nietrzymanie moczu z przepełnienia (upośledzenie kurczliwości m. wypieracza w wyniku zab. w CUN) Po zabiegach operacyjnych n. rodnego Obniżenie ścian pochwy

6 Diagnostyka nietrzymania moczuWywiad (częstomocz, bolesne oddawanie, naglące parcie, nietrzymanie) Badanie lekarskie: przez pochwę i odbytnicę oraz neurologiczne Testy diagnostyczne: badanie moczu, cystoureteroskopia, urodynamika

7 Leczenie nietrzymania moczuOperacyjne (podniesienie cewki i szyi pęcherza - wysiłkowe n.m; odnerwienie pęcherza moczowego i zwiększenie jego objętości - naglące n.m.; wszczepienie sztucznego zwieracza cewki ) Zachowawcze (farmakologiczne: sympatykomimetyki, estrogeny; fizykoterapia, psychoterapia)

8 Osteoporoza Zmniejszenie masy kostnejDestrukcja mikroarchitektury kości > ryzyko złamań: kompresyjne kręgów szyjki kości udowej typu Collesa

9 Osteoporoza Wczesna menopauza - nadmierna aktywność osteoklastówPóźna menopauza - zmieniona aktywność osteoblastów Utrata kości korowej od 40rż 0,3-0,5%, po menopauzie 2-3% /rok Utrata kości beleczkowej po 35 rż 1,2% /rok, po menopauzie przyspiesza

10 Maksymalna masa kostna zależy od:predyspozycji genetycznych (rasa kaukaska, drobna budowa ciała) odżywiania (mało Ca, dużo białka, alkoholizm, kofeina, nikotyna) aktywności fizycznej hormonów (sterydów nadnerczowych, kalcytoniny, estrogenów, androgenów)

11 Osteoporoza Pomiar masy kostnej BMD: kość prawidłowa T-score: -1 SDosteopenia T-score: -1 a -2,5 SD osteoporoza T-score: > -2,5 SD (normy wg Światowej Organizacji Zdrowia)

12 Osteoporoza Estrogeny skutecznie zapobiegają złamaniom osteoporotycznym poprzez: hamowanie aktywności osteoklastów hamowanie produkcji cytokin w osteoblastach

13 Osteoporoza Zapobieganie: ćwiczenia fizyczne, dieta, normoestrogenizmLeczenie: suplementacja Ca, Vit D3, HTZ (E, SERMs: tamoksyfen, raloksyfen), bisfosfoniany

14 Układ krążenia Zmiany wynikające z obniżenia stężenia E2: -skład lipoprotein -insulinooporność i hiperinsulinemia - w czynnikach krzepnięcia i fibrynolizy - bezpośredni wpływ na naczynia i serce

15 Choroba Alzheimera E redukują tworzenie beta-amyloidu (przyspieszają metabolizm bialka prekursorowego) E zmniejszają tworzenie płytek nerwowych (osłabiając odpowiedź białka ostrej fazy) E-th osłabia endokrynną odpowiedź na stres E-th poprawia przepływ krwi i utylizację glukozy w mózgu E nasilają działanie leków stosowanych w ch. Alzheimera

16 Zagrożenie nowotworoweDruga po chorobach układu krążenia przyczyna zgonów kobiet 95% zgonów na nowotwory jest po 50 rż wydłużenie życia poprawa ogólnej kondycji zdrowotnej kobiet kumulacja czynników ryzyka

17 Zagrożenie nowotworowe okresu pomenopauzalnegoprzewaga estronu z konwersji obwodowej, wzrost stężenia substratu w nadnerczach wzrost aktywności aromatazy (FSH) - zwiększenie tkankowego stężenia estrogenów (np. w sutku) brak progesteronu

18 Rak trzonu macicy niski wskaźnik umieralnościnajczęściej w przedziale wiekowym 50-60 nieprawidłowe krwawienie Szerokość endometrium w w USGTV badanie H-P wyskrobin

19 Czynniki ryzyka raka trzonuwiek otyłość, cukrzyca, nadciśnienie niepłodność późna msnopauza rozrosty błony śluzowej macicy niezrównoważona terapia hormonalna genetyczne zespoły predyspozycji- Lynch II

20 Rak szyjki macicy Najczęściej między 40 a 50 rokiem życia

21 Rak jajnika 90-95% guzów złośliwych jajnikanajczęściej w szóstej i siódmej dekadzie brak metody przesiewowej 70% rozpoznań w III i IIV stopniu zaawansowania klinicznego

22 Rak sromu - czynniki ryzykawiek przewlekłe stany zapalne infekcja HPV (6,11) immunosupresja palenie tytoniu

23 Seksuologia okresu przekwitaniaAkceptacja współżycia seksualnego jako działania prozdrowotnego i opóźniającego starzenie przeobrażenia obyczajowe (zmiana postrzegania roli kobiety) wydłużenie średniego wieku kobiet

24 Przyczyny zaburzeń seksualnych po menopauzieZmiany anatomiczne i fizjologiczne zmniejszenie napięcia tkanek obniżenie stężenia estrogenów i androgenów wpływ leków (np. p/NT) uzależnienia zespoły depresyjne