1 Chów zwierząt e-rolnictwo dr hab. Tomasz Przysucha, prof. SGGWdr inż. Marcin Gołębiewski SGGW w Warszawie Katedra Szczegółowej Hodowli Zwierząt

2 e-rolnictwo Organizacja zajęć Organizacja zajęć Zakres tematycznyMateriały Sposób zaliczenia e-rolnictwo

3 biegle poruszać się w terminologii zootechnicznej, Zakres tematyczny przedmiotu, czyli co powinienem wiedzieć po zakończeniu przedmiotu biegle poruszać się w terminologii zootechnicznej, znać biologię, pochodzenie oraz sposoby użytkowania bydła, owiec, trzody chlewnej oraz drobiu, znać i rozumieć fizjologiczne podstawy rozrodu wymienionych wyżej gatunków, znać podstawowe biotechniki wykorzystywane w komercyjnym chowie tych gatunków, umieć prawidłowo żywić zwierzęta zgodnie ze specyfiką gatunku, sposobem ich użytkowania oraz zapotrzebowaniem, znać systemy produkcji opisywanych gatunków zwierząt zgodne z minimalnymi standardami ich utrzymania oraz dobrostanem. e-rolnictwo

4 e-rolnictwo Produkcja zwierzęca – rola oraz perspektywy rozwoju sektora Pochodzenie oraz domestykacja zwierząt gospodarskich e-rolnictwo

5 Organizacja dzisiejszych zajęćrola i perspektywy rozwoju produkcji zwierzęcej pochodzenie wybranych gatunków zwierząt gospodarskich sposoby ich użytkowania, biologia oraz miejsce w systematyce zmiany domestykacyjne wybranych gatunków zwierząt e-rolnictwo

6 Znaczenie produkcji zwierzęcej:generuje ponad 40% globalnej wartości wytwarzanej w rolnictwie tworzy miejsca pracy dla ponad 1 mld ludzi Dostarcza 15% konsumowanej energii oraz ponad 25% białka w pożywieniu zawierającemu niezbędne do prawidłowego rozwoju organizmu składniki nie występujące w produktach roślinnych 80% niedożywionej ludności świata żyje na obszarach wiejskich, gdzie ich egzystencja pozostaje ściśle związana z utrzymywanymi przez nie zwierzętami 60% rodzin zamieszkujących na wsi utrzymuje zwierzęta e-rolnictwo

7 Znaczenie produkcji zwierzęcej:26% powierzchni globu zajmują pastwiska dla zwierząt Ponad 30% upraw przeznaczane jest na paszę dla zwierząt e-rolnictwo

8 Wstęp Znaczenie produkcji zwierzęcej: Produkcja żywnościProdukty niekonsumpcyjne Siła pociągowa Zagospodarowanie przestrzeni Produkcja nawozu Akumulacja majątku Religia Towarzyszenie człowiekowi i rekreacja Medycyna Doświadczalnictwo e-rolnictwo

9 Perspektywy rozwoju produkcji zwierzęcejGłównymi czynnikami warunkującymi rozwój sektora produkcji zwierzęcej są: wzrost światowej populacji ludzi wzrost dochodów wzrost spożycia e-rolnictwo

10 Zmiany populacyjne Zmiany wielkości światowej populacji ludziDynamika zmian światowych populacji zwierząt gospodarskich e-rolnictwo

11 Stabilność światowego rynku żywnościowegoe-rolnictwo

12 Ponad 1 mld ludzi utrzymuje zwierzęta gospodarskie Produkcja Ponad 1 mld ludzi utrzymuje zwierzęta gospodarskie Pond 60% gospodarstw na świecie prowadzi produkcję zwierzęcą Produkcja mleka stanowi najważniejszą gałąź produkcji zwierzęcej (w ekwiwalencie skumulowanego kapitału) Najwyższy wzrost produkcji mięsa notuje się w Azji oraz Ameryce Łacińskiej e-rolnictwo

13 Produkcja głównych produktów pochodzenia zwierzęcego w różnych częściach świata w latach 1980-2007e-rolnictwo

14 Produkcja mięsa w krajach rozwijających sięe-rolnictwo

15 Produkcja mleka w krajach rozwijających sięe-rolnictwo

16 Determinanty wzrastającego popytu na produkty zwierzęcewzrost populacji zmiany wielkości dochodów rodzin ceny żywności preferencje e-rolnictwo

17 Wzrost konsumpcji produktów pochodzenia zwierzęcegoe-rolnictwo

18 Konsumpcja mięsa w zależności od sytuacji ekonomiczneje-rolnictwo

19 Konsumpcja głównych produktów pochodzenia zwierzęcego w różnych częściach świata w latach 1980-2005e-rolnictwo

20 Bezpieczeństwo żywnościowezoonozy oporność na antybiotyki nadmierne spożycie produktów pochodzenia zwierzęcego e-rolnictwo

21 Produkcja zwierzęca a środowiskoefekt cieplarniany zanieczyszczenie wód erozja gleb zmniejszenie bioróżnorodności kurczenie naturalnych ekosystemów e-rolnictwo

22 Wpływ różnych systemów produkcji na środowiskoe-rolnictwo

23 Wymagania konsumentówPrzystępna cena Zdrowe Bogate w odżywcze składniki pokarmowe Bezpieczne Przyjazne środowisku Akceptowalne społecznie Przyjazne dla zwierząt (dobrostan) e-rolnictwo

24 Znaczenie produkcji zwierzęcej w UE132 mld € 40% produkcji rolniczej 2,8 mld € - akwakultury łącznie w UE-25 utrzymywano: 85 mld sztuk bydła (z czego 23 mln szt. stanowiły krowy mleczne), 103 mln szt. owiec, 12 mln szt. kóz, 4,4 mln szt. koni, 11 mln rodzin pszczelich, 151 mln szt. trzody chlewnej, 670 mln szt. niosek, 7368 mln szt. brojlerów kurzych oraz 285 mln szt. indyków roczny obrót w przedsiębiorstwach zajmujących się produkcją pasz jest szacowany na ponad 35 mld €. e-rolnictwo

25 Wartość pieniężna sektoraŹródło: FABRE, 2006 e-rolnictwo

26 „Livestock revolution” – rewolucja w produkcji zwierzęcejZielona rewolucja i mechanizm jej działania Rewolucja w produkcji zwierzęcej i jej implikacje e-rolnictwo

27 Alternatywne systemy produkcji zwierzęcejSystemy zrównoważone Systemy ekologiczne e-rolnictwo

28 Postęp technologiczny w produkcji zwierzęcejBiotechnologie rozrodu Selekcja genomowa Precyzyjne żywienie zwierząt Automatyzacja procesów technologicznych Techniki informacyjne e-rolnictwo

29 Stan i perspektywy rozwoju produkcji zwierzęcej w PolscePogłowia zwierząt gospodarskich Ceny produktów Popyt i podaż produktów pochodzenia wierzęcego e-rolnictwo

30 Chów i hodowla zwierzątdziałalność człowieka polegająca na utrzymywaniu zwierząt w celu wykorzystania ich cech użytkowych dla zaspokojenia różnych potrzeb, także w celach hobbystycznych. Chów zwierząt polega na zapewnieniu zwierzętom prawidłowych warunków bytowania, rozwoju i rozrodu, dzięki którym możliwy jest pełny rozwój pożądanych cech działalność człowieka mająca na celu doskonalenie genetyczne populacji zwierząt , prowadzące do uzyskania nowych ras, odmian, linii czy rodów zwierząt, najczęściej korzystnych z jakichś względów użytkowych. e-rolnictwo

31 Proces domestykacji czy oswojenie?Zmiany morfologiczne Zachowanie Rozmnażanie e-rolnictwo

32 Domestykacyja Selekcja zamierzona i niezamierzona e-rolnictwo

33 Warunki domestykacji powszechność i łatwa dostępnośćszczególne cechy behawioralne życie w stadach zdolności adaptacyjne małe poczucie terytorializmu osiadły tryb życia człowieka e-rolnictwo

34 Etapy domestykacji udomowienie owcy, kozy, bydła i świni – zwierząt dających po zabiciu mięso, skóry, tłuszcz udomowienie konia, wielbłąda i osła – zwierząt umożliwiających zwiększenie mobilności rozpoczęcie przyżyciowego użytkowania zwierząt e-rolnictwo

35 Czas i miejsce domestykacjipolitopizm monotopizm e-rolnictwo

36 Cechy udomowienia Morfologiczne Fizjologiczne Behawioralne e-rolnictwo

37 Cechy morfologiczne Zmiany wielkości ciała i kształtu e-rolnictwo

38 Cechy morfologiczne Zmiany kształtu głowy oraz rogi e-rolnictwo

39 Cechy morfologiczne Skóra i włosy e-rolnictwo

40 Cechy morfologiczne umaszczenie e-rolnictwo

41 Cechy fizjologiczne układ rozrodczy: sezonowość rozrodu, poliestralność, liczebność miotu, e-rolnictwo

42 Cechy fizjologiczne tempo osiągania dojrzałości płciowej oraz wzrostu:wcześniejsze wejście w laktację szybsze przyrosty (możliwość wcześniejszego uboju) Szybsze tempo zrastania kośćca, wyrzynania zębów, a także dojrzewania narządów. e-rolnictwo

43 Cechy fizjologiczne Przedłużona laktacja e-rolnictwo

44 Cechy behawioralne Łagodny temperament e-rolnictwo

45 Cechy behawioralne Brak agresji e-rolnictwo

46 Ssaki udomowione Krętorogie Świniowate Wielbłądowate Koniowate PsowateKotowate Słoniowate Zającowate Świnkowate e-rolnictwo

47 Bydło domowe (Bos taurus)Miejsce w systematyce: gromada – ssaki, rząd – parzystokopytne, rodzina - krętorogie, rodzaj – Bos Pochodzenie: tur (Bos primigenius) Gatunki: Bos taurus i Bos indicus Sposób użytkowania: mięso, mleko, siła robocza, nawóz naturalny, skóra, pozostałe e-rolnictwo

48 Owca (Ovis domestica) Miejsce w systematyce: gromada – ssaki, rząd – parzystokopytne, rodzina - krętorogie, rodzaj – Ovis Pochodzenie: argali (Ovis ammon), urial - arkal (Ovis viginei), muflon azjatycki (Ovis orientalis) Sposób użytkowania: mięso, mleko, wełna, nawóz naturalny, skóra, pozostałe e-rolnictwo

49 Koza (Capra hircus) Miejsce w systematyce: gromada – ssaki, rząd – parzystokopytne, rodzina - krętorogie, rodzaj – Capra Pochodzenie: koza bezoarowa (Capra aegagrus) Sposób użytkowania: mięso, mleko, skóry, nawóz naturalny, wełna (kaszmir), pozostałe e-rolnictwo

50 Świnia (Sus scrofa) Miejsce w systematyce: gromada – ssaki, rząd – parzystokopytne, rodzina - świniowate, rodzaj – Sus Pochodzenie: dzik (Sus scrofa) Sposób użytkowania: mięso, skóry, nawóz naturalny, pozostałe e-rolnictwo

51 Koń (Equus caballus) Miejsce w systematyce: gromada – ssaki, rząd – nieparzystokopytne, rodzina - koniowate, rodzaj – Equus Pochodzenie: koń Przewalskiego (Equus przewalski) i tarpan (Equus gmelinii) Sposób użytkowania: siła pociągowa, środek transportu, mięso, skóry, mleko, nawóz naturalny, pozostałe e-rolnictwo

52 Ptaki udomowione Rząd grzebiących: kura, perlica, indykRząd blaszkodziobych: gęś i kaczka Rząd gołębiowatych: gołąb e-rolnictwo

53 Kura domowa (Gallus gallus)Miejsce w systematyce: gromada – ptaki, rząd – grzebiące, rodzina - kurowate, rodzaj – Gallus Pochodzenie: kur bankiwa (Gallus gallus) Sposób użytkowania: mięso, jaja, pozostałe e-rolnictwo

54 Indyk (Meleagris gallopavo)Miejsce w systematyce: gromada – ptaki, rząd – grzebiące, rodzina - kurowate, rodzaj – Meleagris Pochodzenie: indyk (Meleagris gallopavo) Sposób użytkowania: mięso, jaja, pozostałe e-rolnictwo

55 Gęś (Anser anser) Miejsce w systematyce: gromada – ptaki, rząd – blaszkodziobe, rodzina - kaczkowate, rodzaj – Anatidae Pochodzenie: gęś gęgawa (Anser anser) Sposób użytkowania: mięso, jaja, pierze, pozostałe e-rolnictwo

56 Kaczka (Anas platyrhynchos)Miejsce w systematyce: gromada – ptaki, rząd – blaszkodziobe, rodzina - kaczkowate, rodzaj – Anatidae Pochodzenie: kaczka krzyżówka (Anas platyrhynchos) Sposób użytkowania: mięso, jaja, pierze, pozostałe e-rolnictwo

57 Pozostałe udomowione gatunkiRyby: karp i pstrąg Bezkręgowce: pszczoła i jedwabnik morwowy e-rolnictwo

58 Dziękuję za uwagę e-rolnictwo