1 Co może gmina? Co mogę ja? Aby żyć w czystej i zielonej gminie.Obywatel i środowisko, czyli czystość, zieleń i powietrze w gminie, w której żyję. Co może gmina? Co mogę ja? Aby żyć w czystej i zielonej gminie. Daniela Grzesińska Fundacja alter eko

2 co mieszkańcy mogą robić aby chronić zieleń Cześć I Zieleń miejska: aktualne zasady dotyczące wycinki drzew w przestrzeni prywatnej i publicznej możliwości reagowania na nieprawidłową wycinkę w przestrzeni publicznej i prywatnej co mieszkańcy mogą robić aby chronić zieleń - pomnik przyrody - jako jedna z form ochrony drzew

3 Aktualne zasady dotyczące wycinki drzew w przestrzeni prywatnej i publicznejKwestie związane z wycinką drzew reguluje: Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody - nowelizacja z dnia 16 grudnia 2016r. Rozdział 4. Ochrona terenów zieleni i zadrzewień

4 TERENY PRYWATNE – OSOBY FIZYCZNEMożna wyciąć bez zezwolenia: - drzewa, jeśli ich wycinka nie jest związana z działalnością gospodarczą, z wyjątkiem sytuacji wymienionych w tabeli obok Nie można wyciąć bez zezwolenia: pomników przyrody drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków drzew z terenów ochrony krajobrazowej, parku krajobrazowego itp. drzew, na których występują gatunki chronionych roślin i zwierząt

5 TERENY PUBLICZNE I PRYWATNE ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄMożna wyciąć bez zezwolenia: drzewa, których obwód na wysokości 130 cm nie przekracza: 100 cm – dla topoli, wierzby, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej, kasztanowca pospolitego i platana klonolistnego; 50 cm – dla pozostałych rodzajów i gatunków; drzew usuwanych w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego; drzew owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków lub na terenach zieleni;

6 Czym są tereny zieleni? W myśl Ustawy o ochronie przyrody tereny zieleni to tereny urządzone wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nimi związanymi, pokryte roślinnością, pełniące funkcje publiczne, a w szczególności: parki, zieleńce, promenady, bulwary, ogrody botaniczne, zoologiczne, jordanowskie i zabytkowe, cmentarze, zieleń towarzysząca drogom na terenie zabudowy, placom, zabytkowym fortyfikacjom, budynkom, składowiskom, lotniskom, dworcom kolejowym oraz obiektom przemysłowym. Można zatem śmiało powiedzieć, że zieleń miejska, to każdy skrawek zieloności z jaką mamy do czynienia w naszej przestrzeni publicznej.

7 TERENY PUBLICZNE I PRYWATNE ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ GOSPODARCZĄNie można wyciąć bez zezwolenia: pomników przyrody drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków drzew z terenów ochrony krajobrazowej, parku krajobrazowego itp. drzew, na których występują gatunki chronionych roślin i zwierząt drzew z terenu lasów drzew owocowych rosnących na terenach zieleni

8 Czy radni gminy mogą przywrócić obowiązek uzyskania zezwolenia na wycinkę?Nie mogą. Rada gminy może wprowadzić kolejne wyjątki od obowiązku uzyskiwania zezwolenia, tj. rada gminy może rozszerzyć katalog wyjątków dotyczących np.: gatunków, wieku drzew, obwodów, celu (np. zniesienie zezwolenia na wycinkę związaną z działalnością gospodarczą), cechy nieruchomości. PRZYRODA, DRZEWA – jako dobro wspólne!

9

10 Opłaty za wycinkę drzewW ustawie jest katalog przypadków, w których nalicza się opłatę na wycinkę. Opłatę za usunięcie drzewa ustala się mnożąc liczbę cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm i ustaloną w wysokości 500 zł stawkę opłaty (opłata podlega waloryzacji do 31 października każdego roku). Rada gminy ma możliwość, w drodze uchwały, określania własnych, niższych stawek ww. opłaty - stawki mogą być różnicowane ze względu na rodzaj lub gatunek drzew, lub obwód pnia. Rada gminy, może, w drodze uchwały, określić, że opłat za usunięcie drzewa nie nalicza się także w innych przypadkach (tak jak w przypadku wymagania zezwolenia na wycinkę).

11 Kary za wycinkę drzew W przypadku, gdy za wycinkę drzewa obowiązywałaby opłata, kara wynosi dwukrotność opłaty za usunięcie drzewa. W przypadku, gdy usunięcie drzew byłoby zwolnione z opłaty, kara wynosi tyle, ile wynosiłaby opłata, gdyby nie było zwolnienia z opłaty.

12 Kary za uszkodzenie drzewKara za uszkodzenie drzewa poprzez nadmierne przycięcie korony: - usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 30% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w innym celu stanowi uszkodzenie drzewa – 0,6 opłaty za usunięcie - usunięcie gałęzi w wymiarze przekraczającym 50% korony, która rozwinęła się w całym okresie rozwoju drzewa, w innym celu stanowi zniszczenie drzewa – dwukrotność opłaty za usunięcie drzewa

13 Planowane zmiany w nowelizacji ustawyOsoby, które chcą usunąć drzewa lub krzewy ze swoich działek, będą musiały to zgłosić w urzędzie gminy. W składanym wniosku trzeba będzie podać liczbę usuwanych drzew lub krzewów oraz numer nieruchomości, której wycinka będzie dotyczyła. Te osoby przez 5 lat nie będą mogły sprzedać takiej nieruchomości na cele prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby trzecie, na przykład na rzecz deweloperów.

14 Jak reagować na nieprawidłową wycinkę w przestrzeni publicznej i prywatnej?rozmowa z właścicielem działki – przekonanie do ochrony drzewa, ewentualnie „postarszenie” (przedstawienie prawa) poproszenie pilarzy o pokazanie decyzji na wycinkę drzew telefon do urzędu – do wydziału ochrony środowiska, do regionalnej dyrekcji ochrony środowiska telefon na policję/ straż miejską

15 Co my mieszkańcy możemy robić, aby chronić zieleń?

16 poznaj prawo i monitoruj wycinki drzewBędąc po drugiej stronie barykady, czyli broniąc drzew stojąc na straży prawa, dobrze znać przepisy i żądać ich egzekwowania; monitoruj decyzje na wycinkę; wystąp do wójta, burmistrza, prezydenta o utworzenie zakładki na stronie internetowej urzędu na której umieszczane będą wnioski o wycinkę drzew na terenie gminy;

17 wnioskuj o dokumentacjęGdy już toczy się postępowanie o zezwolenie na wycinkę, dopilnuj rzetelności oględzin, sprawdź zasadność powodów wycinki. Nawet gdy drzewa już wytną, możesz sprawdzić czy proces został zrealizowany zgodnie z prawem, np. czy lokalizacja i liczba drzew zgadza się z wydana decyzją.

18 monitoruj wycinki drzewobserwuj informacyjne gabloty osiedlowe Spółdzielnia, wspólnota ma obowiązek ustawowy umieszczania informacji o planowanych wycinkach i umożliwić mieszkańcom zgłoszenie uwag w terminie co najmniej 30 dni od dnia jej ogłoszenia.

19 poznaj miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenuzapoznaj się z planami miejscowymi i bierz udział w konsultacjach tworzenia nowych planów; W planach można ustanowić tereny z nietykalnym statusem przeznaczenia na tereny zielone i rekreacyjne. W planach mogą być także zaznaczone pojedyncze drzewa, które nie mogą zostać wycięte.

20 utwórz pomnik przyrodywnioskuj o utworzenie pomnika przyrody Każdy z nas może wystąpić z wnioskiem o objęcie drzewa formą ochrony przyrody jaką jest pomnik przyrody. Drzewo, które może zostać pomnikiem musi byś „okazałych rozmiarów”.

21 obserwuj gatunki chronioneobserwuj drzewa pod kątem gatunków chronionych Jeśli zaobserwujesz gatunki chronione poinformuj RDOŚ – taka informacja będzie mogła zostać wykorzystana na korzyść ochrony drzewa przy ewentualnym wniosku o wycinkę w przyszłości. GATUNKI CHRONIONE TO NIE TYLKO PTAKI, TO TAKŻE M.IN. NIETOPERZE, CHRZĄSZCZE ORAZ POROSTY.

22 Ochrona ptaków w okresie lęgowym Okres ochronny ptaków trwa od 1 marca do 15 października. W okresie lęgowym zakazane jest, m.in.: niszczenie siedlisk lub ostoi będących obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania, niszczenie, usuwanie lub uszkadzanie gniazd, umyślne płoszenie lub niepokojenie w miejscach rozrodu lub wychowu młodych. Wyjątek stanowi konieczność przeprowadzenia wycinki z powodów bezpieczeństwa lub wówczas, gdy drzewo jest chore lub martwe. Jedynym gatunkiem, którego miejsca gniazdowania nie są chronione przez cały czas, są gołębie miejskie. Ale kiedy w ich gniazdach pojawią się już pisklęta - gniazdo i jego okolica zaczynają być chronione prawem.

23 ochrona gatunkowa – nie tylko dla ptaków!Jeśli w zasięgu oddziaływania prac związanych z wycinką drzew lub krzewów stwierdzono bytowanie gatunków chronionych wymienionych w aktualnie obowiązujących rozporządzeniach Ministra Środowiska z: 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U.  z 2014 r., poz. 1409); 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów (Dz. U. z 2014 r., poz. 1408); 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183) Przed przystąpieniem do wycinki należy uzyskać zezwolenie na odstępstwa od zakazów obowiązujących w stosunku do danego gatunku od regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

24 sprawdzaj nasadzenia zastępczekontroluj stan nasadzeń zastępczych

25 wnioskuj o utworzenie użytku ekologicznegownioskuj o utworzenie ochrony w postaci: użytku ekologicznego – ustanawia rada gminy … zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej – naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów …..

26 Pomnik przyrody – jako jedna z form ochrony drzew

27 Jakie drzewo może zostać pomnikiem przyrody?Pomnikami przyrody mogą zostać pojedyncze drzewa lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa. Kto powołuję? Pomnik przyrody powołuje i znosi rada gminy, uzgadniając uchwałę z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Kiedy następuje zniesienie? W razie utraty wartości przyrodniczych i krajobrazowych, ze względu na które ustanowiono formę ochrony przyrody, lub w razie konieczności realizacji inwestycji celu publicznego w przypadku braku rozwiązań alternatywnych lub zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego.

28 Z warszawskich uchwał:§ W stosunku do pomników przyrody, o których mowa w § 1 ust. 2, w ramach czynnej ochrony, ustala się: - obowiązek stałego monitorowania i utrzymywania stanu właściwego, wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych i zabezpieczających oraz realizacji celów ochrony, - obowiązek stałego monitorowania oznakowania i uzupełnianie jego braków; - ochronę drzew w obszarze obejmującym zasięg korony i systemu korzeniowego nie mniejszym niż w promieniu 15 metrów od zewnętrznej krawędzi pnia drzewa. Wyznaczanie stref ochronnych wokół drzew w promieniu 15 m

29 W stosunku do pomnika przyrody mogą być wprowadzone następujące zakazy:1) niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru; 2) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych; 3) uszkadzania i zanieczyszczania gleby; 4) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej; 5) likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych; 6) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych; 7) zmiany sposobu użytkowania ziemi; 8) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu; 9) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, legowisk zwierzęcych oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką; 10) zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów na obszarach użytków ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi roślin i grzybów chronionych; 11) umieszczania tablic reklamowych.

30 Pomnik przyrody na terenie prywatnymMożna ustanowić pomnik na terenie prywatnym. Właściciel ma prawo zaskarżenia uchwały np., gdy wprowadzone zakazy ograniczają mu swobodę dysponowania jego własnością. Może to zrobić w ciągu 30 dni od momentu w którym „dowiedział się lub mógł się dowiedzieć” o treści uchwały (w praktyce: od momentu jej publikacji w dzienniku urzędowym). Co do zasady, sądy orzekają, że „ograniczenie prawa własności ze względu na potrzeby ochrony przyrody jest zgodne z prawem”, tzn. można utworzyć pomnik przyrody także wbrew woli jego właściciela terenu.

31 Przykładowy wniosek mieszkańca o ustanowienie pomnika przyrody

32 Pomysł? Radni lub urząd gminy, dzielnicy może zrobić konkurs na inwentaryzację drzew pomnikowych dla mieszkańców i szkół.

33 ODPADY jakie są zasady nowe gospodarki odpadami? – zmiany od 1 lipca 2017r. jak reagować na wyrzucanie odpadów w lesie? jak zlikwidować dzikie wysypisko?

34 UJEDNOLICENIE ZASAD DLA CAŁEJ POLSKIZmiany od 1 lipca 2017r. Kwestie związane z gospodarowaniem odpadami reguluje Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W grudniu 2016r. pojawiło się rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów, które wchodzi w życie 1 lipca 2017 roku. UJEDNOLICENIE ZASAD DLA CAŁEJ POLSKI

35 Zmiany od 1 lipca 2017r. § W osobnych workach lub pojemnikach, o których mowa w § 2 ust. 1, zbiera się co najmniej następujące frakcje odpadów komunalnych: 1) papier; 2) metale; 3) tworzywa sztuczne, w tym opakowania wielomateriałowe; 4) szkło; 5) odpady ulegające biodegradacji, ze szczególnym uwzględnieniem bioodpadów.

36 „Metale i tworzywa sztuczne”Zmiany od 1 lipca 2017r. „Papier i tektura" Odpady z papieru, w tym z tektury, odpady opakowaniowe z papieru i tektury pojemniki lub worki koloru niebieskiego „Szkło” Odpady ze szkła oraz odpady opakowaniowe ze szkła pojemni lub worki koloru zielonego „Metale i tworzywa sztuczne” Odpady metali, w tym odpady opakowaniowe z metali, odpady tworzyw sztucznych, w tym odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych, oraz opakowania wielomateriałowe pojemniki lub worki koloru żółtego „Bio”  Odpady ulegające biodegradacji pojemniki lub worki koloru brązowego Będzie można kompostować! ? Odpady resztkowe, zmieszane § 4

37 Zmiany od 1 lipca 2017r. Okres przejściowy:w ciągu 6 miesięcy: pojemniki stosowane przed dniem wejścia w życie rozporządzenia oznacza się napisami, o których mowa w § 4; w ciągu 5 lat: pojemniki niespełniające wymogów rozporządzenia dostosowuje się do wymogów, o których mowa w § 4, lub zastępuje się je pojemnikami spełniającymi wymagania; do r.: maksymalny czas obowiązywania aktualnej umowy na odbieranie lub odbieranie i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości

38 Jak reagować na odpady w lesie?Art.162 k.w. Śmiecenie w lesie Art. 162 § 1. Kto w lasach zanieczyszcza glebę lub wodę albo wyrzuca do lasu kamienie, śmieci, złom, padlinę lub inne nieczystości, albo w inny sposób zaśmieca las, podlega karze grzywny albo karze nagany. § 2. Jeżeli czyn sprawcy polega na zakopywaniu, zatapianiu, odprowadzaniu do gruntu w lasach lub w inny sposób składowaniu w lesie odpadów, sprawca podlega karze aresztu albo grzywny. § 3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 1 można orzec nawiązkę, a w razie popełnienia wykroczenia określonego w § 2 orzeka się nawiązkę – do wysokości równej kosztom rekultywacji gleby, oczyszczenia wody, wydobycia, wykopania, usunięcia z lasu, a także zniszczenia lub neutralizacji odpadów.

39 Jak reagować na odpady w lesie?Wysokość kary Za zaśmiecanie lasu może być nałożona grzywna w drodze mandatu karnego w wysokości 500 zł, a 1000 zł za więcej niż jedno przewinienie (art. 96 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia). Jeżeli sprawa zostanie skierowana do sądu grodzkiego, to może być wymierzona grzywna w wysokości od 20 do 5000 zł (art. 24 Kodeksu wykroczeń). Do kogo zgłaszać? - Lasy Państwowe - właściwy Wydział Ochrony Środowiska - Straż miejska

40 Jak zlikwidować dzikie wysypisko?Likwidacją dzikich wysypisk odpadów zajmuje się gmina - zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach Gdzie zgłaszać? Straż miejska, np. w Warszawie: Oddział Ochrony Środowiska, Referat ds. Kontroli Środowiska: - egzekwowanie przestrzegania zasad postępowania z odpadami; - we współpracy z oddziałami terenowymi monitorowanie terenu m.st. Warszawy i lokalizowanie miejsc nielegalnego gromadzenia odpadów, w tym podejmowanie czynności zmierzających do ustalenia sprawcy zanieczyszczenia terenu; Wydział Ochrony Środowiska

41 Jak zlikwidować dzikie wysypisko?Najpierw jest zawiadomienie o nakazie sprzątnięcia, jeśli mimo zawiadomienia, teren nie zostanie uprzątnięty, właściciel nieruchomości otrzymuje mandat wysokości od 20 do 500 zł.  Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego art. 183 § 1: Kto wbrew przepisom składuje (…) odpady (…) w takich warunkach lub w taki sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować istotne obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

42 Jak zlikwidować dzikie wysypisko?Gdzie zgłaszać? Wiele gmin wprowadziło aplikacje, lub specjalny kontakt do zgłaszania dzikich wysypisk.

43 Dziękuję za uwagę. Daniela Grzesińska Fundacja alter eko