1 Co składa się na dobre słuchanie? Słuchanie: odbieranie i interpretowanie komunikatów od członków grupy i reagowanie na nie. Zygmunt Korzeniewski, DODN

2 Definicja słuchania  „Słuchanie jest czteroetapowym procesem, obejmującym percepcje komunikatu, jego interpretację, decyzję, co oznacza i w końcu reakcję”. („Skuteczne słuchanie – kluczem do sukcesu”, Steil, Barker i Watson) Zygmunt Korzeniewski, DODN

3 Interpretacja  Słuchanie takie nie jest pasywne, wymaga aktywności.  Słuchanie jest zachowaniem, nad którym możemy w dużym stopniu sprawować kontrolę.  Większość ludzi nie słucha dobrze. Zygmunt Korzeniewski, DODN

4 Preferowane sposoby słuchania  Istnieją cztery preferowane sposoby słuchania: 1.zorientowane na ludzi, 2.czynność, 3.treść, 4.czas.  Żadna z tych preferencji nie jest ani dobra, ani zła, każda ma zarówno zalety, jak i wady. Zygmunt Korzeniewski, DODN

5 Preferowane sposoby słuchania  Bycie efektywnym członkiem grupy wiąże się z identyfikacją preferencji własnych i preferencji innych członków.  Oznacza także zmianę preferencji zgodnie z potrzebami grupy. Zygmunt Korzeniewski, DODN

6 Słuchacze zorientowani na ludzi  Koncentrują się na sposobie, w jaki ich słuchanie wpływa na relacje.  Do nich udają się inni, kiedy chcą być wysłuchani.  Są uważni i zdają się nie oceniać.  Używają zaimka my częściej niż ja.  Mogą zwracać zbyt wiele uwagi na nastroje innych i odwracać ich od grupowego zadania. Zygmunt Korzeniewski, DODN

7 Słuchacze zorientowani na działanie  Koncentrują się na pracy, którą mają do wykonania.  Pomagają grupie skupić się na zadaniu, poprzez zwracanie uwagi na szczegóły oraz przekazywanie informacji zwrotnych dotyczących celu i sposobu, w jaki grupa może go osiągnąć.  Słuchanie sprawia im przyjemność, jeśli materiał przekazywany jest w sposób uporządkowany… Zygmunt Korzeniewski, DODN

8 Słuchacze zorientowani na treść  Przyciągają wysoce wiarygodne źródła.  Sprawia im przyjemność analizowanie tego, co słyszą.  Rozkładają informacje na części pierwsze i są w stanie pokazać grupie wiele aspektów jednego problemu.  Czasami mogą być postrzegani jako nadmiernie krytyczni lub autorytatywni. Zygmunt Korzeniewski, DODN

9 Słuchacze zorientowani na czas  Ustalają terminy spotkań, przypominają członkom grupy o graniczeniach czasowych i odwodzą od rozwlekania dyskusji.  Cenią sobie czas.  Przerywają dyskusję, kiedy zbliża się czas zakończenia zebrania. Zygmunt Korzeniewski, DODN

10 Komentarz do preferowanych sposobów słuchania  Żaden nie jest najlepszy.  Na nasze preferencje wpływa wiele czynników, włączając rodzaje relacji pomiędzy członkami grupy i ograniczenia czasowe.  Każda z preferencji ma swoje pozytywne i negatywne strony… Zygmunt Korzeniewski, DODN

11 Słuchacze zorientowani na ludzi  Zalety:  są skoncentrowani na relacji,  okazują troskę o innych,  nie oceniają.  Wady : mogą ich rozpraszać nastroje innych osób.  Przykład : „Powiedz coś więcej o tym, jakbyś się czuł, gdybyśmy wcielili to w życie”. Zygmunt Korzeniewski, DODN

12 Słuchacze zorientowani na działanie  Zalety :  są skoncentrowani na zadaniu,  pomagają grupie w wytrwaniu w realizacji zadania,  pomagają grupie pozostać zorganizowaną.  Wady : mogą poświęcić relacje międzyludzkie w imię wykonania zadania.  Przykład : „Wiem, że jesteś zmartwiony, ale mamy dużo pracy, więc lepiej przejdźmy do rzeczy”. Zygmunt Korzeniewski, DODN

13 Słuchacze zorientowani na treść  Zalety :  pomagają grupie w analizowaniu informacji,  patrzą na sprawy z różnych pespektyw.  Wady : zdają się być zbyt krytyczni. Pomijają informacje anegdotyczne lub nieeksperckie.  Przykład : „Nie jesteśmy jeszcze gotowi, aby zadecydować, ponieważ nie słyszeliśmy jeszcze o wszystkich stronach tej sprawy. Zygmunt Korzeniewski, DODN

14 Słuchacze zorientowani na czas  Zalety :  pomagają grupie trzymać się planu,  przerywają chaotyczne dyskusje.  Wady : ich niecierpliwość w trakcie spontanicznych dyskusji może hamować kreatywność.  Przykład : „Zróbmy plan, żebyśmy wiedzieli, że wyrobimy się przed ostatecznym terminem”. Zygmunt Korzeniewski, DODN

15 Komentarz  Poszczególne preferencje starajmy się wykorzystać produktywnie i ograniczajmy negatywne strony każdej z nich.  Róbmy to, znając swoje własne preferencje oraz preferencje innych osób i zachęcajmy innych do produktywnego wykorzystywania preferowanych przez nich sposobów słuchania. Zygmunt Korzeniewski, DODN

16 Złe nawyki w słuchaniu  Ponieważ jesteśmy w grupie, nacisk na to, aby słuchać, nie jest tak duży jak wtedy, gdy jesteśmy tylko z jedną osobą.  Im więcej jest osób, które mogą odpowiadać za sukces grupy, tym łatwiej złe słuchanie może ujść płazem.  Wszyscy nabywamy nawyków złego słuchania, choć skuteczna dyskusja grupowa powinna polegać na rozpoznawaniu barier uniemożliwiających dobre słuchanie. Zygmunt Korzeniewski, DODN

17 Słuchanie pozorne  Udawanie, że się słucha, podczas gdy myśli się o czymś innym lub odpływa myślami. Zygmunt Korzeniewski, DODN

18 Kłótnia w milczeniu  Nie zrozumienie, co mówi osoba mówiąca i poszukiwanie w myślach możliwych zarzutów dla błędnie zrozumiałego pomysłu. Zygmunt Korzeniewski, DODN

19 Przyjmowanie założeń o znaczeniu  Interpretowanie zachowania nadawcy poprzez odwoływanie się do reguł właściwych dla kultury, z której pochodzi odbiorca. Zygmunt Korzeniewski, DODN

20 Atak mentalny  Utrzymywanie przez osobę będąca złym słuchaczem, że wie lepiej, co miała na myśli osoba mówiąca, niż ona sama, pomimo protestu ze strony osoby mówiącej. Zygmunt Korzeniewski, DODN

21 Skupienie się na rzeczach nieistotnych  Skierowanie przez słuchacza uwagi z komunikatu nadawcy na nieistotne szczegóły, takie jak ubiór, akcent, wygląd fizyczny lub czynniki rozpraszające pochodzące z otoczenia. Zygmunt Korzeniewski, DODN

22 Odchodzenie od tematu  Zmienianie tematu bez zwracania uwagi na osobę mówiącą; nie łączenie własnych uwag z wypowiedziami poprzedniego mówiącego. Zygmunt Korzeniewski, DODN

23 Reagowanie obronne  Brak słuchania lub brak prób zrozumienia tego, co ktoś ma do powiedzenia, spowodowany tym, że osoba słuchająca czuje się psychologicznie zagrożona przez coś, co powiedziała lub zrobiła osoba mówiąca. Zygmunt Korzeniewski, DODN

24 Aktywne słuchanie  Słuchanie jest zachowaniem aktywnym, nie zaś biernym.  Aktywne słuchanie jest częściowo kwestią wyboru: czy skoncentrujemy się na drugiej osobie i które części komunikatów będą tym, na których skupimy uwagę i postaramy się zapamiętać.  Dobry testem aktywnego słuchania jest parafrazowanie. Zygmunt Korzeniewski, DODN

25 Aktywne słuchanie  Jeśli pierwotny nadawca komunikatu jest całkowicie zadowolony z tego, że jest zrozumiany właściwie, możemy zgodzić się, zaprzeczyć, badać szczegóły lub zmieniać temat.  Osoby słuchające aktywnie potwierdzają swój sposób rozumienia, zanim wyrażą ocenę.  Jednym z efektów aktywnego słuchania jest spowolnienie rozmowy. Zygmunt Korzeniewski, DODN

26 Końcowa rada  Miejmy się na baczności przed słuchaniem pozornym.  Jeśli zdamy sobie sprawę z tego, że tak naprawdę nie słuchaliśmy, przeprośmy i poprośmy o powtórzenie wypowiedzi. Zygmunt Korzeniewski, DODN

27 Podsumowanie  Na słuchanie składa się usłyszenie komunikatu, jego interpretacja, zdecydowanie, co oznacza i odpowiedzenie. Członkowie grupy, którzy zazwyczaj przejawiają niektóre z nawyków złego słuchania, muszą te właśnie umiejętności najbardziej doskonalić. Zygmunt Korzeniewski, DODN

28 Ćwiczenie  Cel - pomoc w zastosowaniu i trenowaniu aktywnego słuchania.  Podzielcie się na grupy 5 – 6 osobowe. Wybierzcie temat rozmowy i ćwiczcie aktywne słuchanie podczas rozmowy na ten temat.  Pamiętajcie, że parafrazowanie nie jest po prostu powtarzaniem poprzednich wypowiedzi. Zygmunt Korzeniewski, DODN

29 Ćwiczenie  Każda grupa powinna trzymać się następujących zasad: a.Rozmówca nie może dodać niczego do rozmowy, zanim nie sparafrazuje tego, co powiedziała poprzednia osoba w sposób dla niej satysfakcjonujący. b.Jeśli parafraza nie zostanie zaakceptowana, rozmówca może próbować ponownie aż do czasu, gdy osoba wypowiadająca się wcześniej zaakceptuje parafrazę. Zygmunt Korzeniewski, DODN

30 Ćwiczenie c. Niech jeden z członków grupy śledzi liczbę parafraz, które zostały zaakceptowane lub odrzucone. Każda próba powinna zostać odnotowana. d. Po wykonaniu zadania omówcie trudności, które wystąpiły podczas ćwiczenia. Przyjrzyjcie się korzyściom parafrazowania i problemom, które mogą się pojawić. Zygmunt Korzeniewski, DODN

31 Do przygotowania prezentacji wykorzystałem książkę: „KOMUNIKACJA W GRUPACH” (ADAMS K., GALANES G.J) Zygmunt Korzeniewski, DODN