1 Co wiemy o innych składnikach powietrza?Właściwości azotu Znaczenie azotu dla organizmów Obieg azotu w przyrodzie Gazy szlachetne i ich zastosowanie

2 Właściwości azotu Ogólna charakterystyka:Pierwiastek 15 grupy, drugiego okresu : 7N Siedem elektronów rozmieszczonych na dwóch powłokach: K2L5 – elektrony walencyjne Tworzy cząsteczki dwuatomowe N2: N ≡ N W powietrzu atmosferycznym stanowi 78% (ok. 4/5 objętości) Na potrzeby przemysłowe otrzymuje się w destylacji skroplonego powietrza Tw = - 196oC Właściwości azotu: Bezbarwny i bezwonny gaz, Tw = - 196oC, Tskrapl. = < -196oC praktycznie nierozpuszczalny w wodzie, nie podtrzymuje palenia, bierny chemicznie

3 Znaczenie azotu dla organizmówAzot wchodzi w skład aminokwasów R – CH – COOH | NH2 , z których reszt zbudowane są białka roślinne i zwierzęce. Białka stanowią w organizmach materiał budulcowy, energetyczny i regulacyjny. Rośliny pobierają azot z gleby w postaci jonów zwierających w swoim składzie azot: NO3-, rzadziej NH4+ Tylko rośliny strączkowe (motylkowate – bobowate: fasola, bób, groch, łubin, wyka, seradela, soja) żyjące w symbiozie z bakteriami brodawkowatymi (azotowymi) mają zdolność wiązanie azotu atmosferycznego

4 Bakterie brodawkowate – azotowe

5 Obieg azotu w przyrodzie

6 Zastosowanie azotu W stanie skroplonym:Medycyna – zamrażanie tkanek (krwi, komórek rozrodczych), wymrażanie kurzajek, polipów, Przemysł spożywczy - głębokie mrożenie przetworów spożywczych, antyutleniacz - wypełnianie opakowań gazoszczelnych z mrożonkami, chipsami krioterapia – leczenie niskimi temperaturami Przemysł chemiczny – produkcja amoniaku, kwasu azotowego, nawozów azotowych, barwników, materiałów wybuchowych Przemysł samochodowy – poduszki powietrzne

7 Pozostałe składniki powietrza–gazy szlachetneHel – He: Niepalny gaz stosowany jako czynnik chłodzący w reaktorach atomowych, lampy jarzeniowe, napełnianie balonów, składnik mieszanki w butlach z tlenem Neon –Ne: Niepalny gaz stosowany do napełniania lamp jarzeniowych, neonówek – światło czerwone, lampy przeciw mgielne, lampki kontrolne Argon – Ar: Gaz niepalny stosowany do wypełniania balonów żarówek, spawanie w atmosferze beztlenowej, produkcja półprzewodników Krypton – Kr: Gaz niepalny stosowany jako domieszki do argonu, produkcja lamp lotniskowych

8 Pozostałe składniki powietrza–gazy szlachetneKsenon – Xe: Niepalny gaz stosowany do wypełniania lamp błyskowych i żarówek dużej mocy w latarniach morskich Radon – Rn Gaz niepalny stosowany w medycynie jako źródło promieniowania w radioterapii (leczenie chorób nowotworowych)