1 Copyright © Jerzy R. Nawrocki Zbieranie wymagań [email protected] www.cs.put.poznan.pl/jnawrocki/wsb-asi Analiza systemów informatycznych Wykład 3

2 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Struktura SRS 1. Wprowadzenie 2. Ogólny opis produktu 3. Wymagania funkcjonalne 4. Wymagania pozafunkcjonalne Dodatki Indeks IEEE Std 830-1998 1.2 Zakres produktu (wizja produktu)

3 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Strategia zbierania wymagań Szerokość przed głębokością: Oszczędzaj swoją energię opracowując najpierw ogólne omówienie wymagań, a dopiero potem dodając szczegóły. S.Adolph, P.Bramble, A.Cockburn, A.Pols Patterns for effective use cases Addison-Wesley, 2002 Strategia spiralna: Opracowuj wymagania iteracyjnie z każdą iteracją zwiększając precyzję i dokładność opisu.

4 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Struktura SRS i proces zbierania wymagań 1. Wprowadzenie 2. Ogólny opis produktu 3. Wymagania funkcjonalne 4. Wymagania pozafunkcjonalne Dodatki Indeks IEEE Std 830-1998 Zakres Ogólny opis Kluczowe wymagania Doskonalenie wymagań*

5 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Strategia zbierania wymagań S.Adolph, P.Bramble, A.Cockburn, A.Pols Patterns for effective use cases Addison-Wesley, 2002 Czas zakończenia: Zakończ opracowywanie wymagań, gdy są kompletne i spełniają potrzeby zainteresowanych stron.

6 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Plan wykładu Zespół Zakres produktu Ogólny opis produktu Kluczowe wymagania i ich doskonalenie Pozostałe dobre praktyki Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

7 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Plan wykładu Zespół Zakres produktu Ogólny opis produktu Kluczowe wymagania i ich doskonalenie Pozostałe dobre praktyki Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

8 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Zespół Zrównoważony zespół: Włącz do zespołu ludzi różnych specjalności. Upewnij się, że zespół zawiera zarówno informatyków, jak i użytkowników końcowych. S.Adolph, P.Bramble, A.Cockburn, A.Pols Patterns for effective use cases Addison-Wesley, 2002 Zidentyfikuj udziałowców systemu i skonsultuj się z nimi.

9 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Metoda FAST / JADInformatycy Klient FAST = Facilitated Application Specification Technique JAD Joint Application Development Prowadzący Sekretarz

10 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Zespół Mały zespół redakcyjny: Ogranicz liczbę osób dopracowujący dowolny produkt do jedynie 2-3 osób. S.Adolph, P.Bramble, A.Cockburn, A.Pols Patterns for effective use cases Addison-Wesley, 2002

11 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Metoda FAST / JADArchitekt Klient FAST = Facilitated Application Specification Technique JAD Joint Application Development Prowadzący Analityk

12 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Zespół Zaangażowany zespół: Jeśli tylko możliwe włącz do aktywnej pracy nad wymaganiami przedstawicieli klienta i innych udziałowców przedsięwzięcia, np. architekta. S.Adolph, P.Bramble, A.Cockburn, A.Pols Patterns for effective use cases Addison-Wesley, 2002

13 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Plan wykładu Zespół Zakres produktu Ogólny opis produktu Kluczowe wymagania i ich doskonalenie Pozostałe dobre praktyki Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

14 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Schemat kroku w procesie zbierania wymagań Prolog Spotkanie Epilog

15 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Agenda spotkania dot. zakresu produktu Prolog Spotkanie Epilog 0 Sprawdzenie obecności i zatw. agendy 5 1 Krótka charakterystyka klienta 5 2 Na czym polega problem? 15 3 Kogo ten problem dotyczy? 5 4 Implikacje problemu 10 5 Koncepcja rozwiązania problemu 10 6 Sprawy organizacyjne 10 Jak będzie wyglądał epilog? Kiedy raport i kiedy jego ew. zatw.?

16 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Agenda spotkania dot. zakresu produktu Prolog Spotkanie Epilog 0 Sprawdzenie obecności i zatw. agendy 5 1 Krótka charakterystyka klienta 5 2 Na czym polega problem? 15 3 Kogo ten problem dotyczy? 5 4 Implikacje problemu 10 5 Koncepcja rozwiązania problemu 10 6 Sprawy organizacyjne 10 Info dla klienta: Cel spotkania (zakres) + prop. agendy Pytania: Kto przyjdzie? Ile czasu? (

17 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Agenda spotkania dot. zakresu produktu Prolog Spotkanie Epilog 0 Sprawdzenie obecności i zatw. agendy 5 1 Krótka charakterystyka klienta 5 2 Na czym polega problem? 15 3 Kogo ten problem dotyczy? 5 4 Implikacje problemu 10 5 Koncepcja rozwiązania problemu 10 6 Sprawy organizacyjne 10 Info dla klienta: Cel spotkania (zakres) + prop. agendy Pytania: Kto przyjdzie? Ile czasu? (

18 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Realizowalność Oceń realizowalność systemu. Realizowalność techniczna Realizowalność biznesowa

19 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Dobre rady Nagrywać spotkanie (o ile uczestnicy się zgodzą). Zakres powinien być krótki (najlepiej 1 strona A4). Notować źródła wiedzy (osoby, strony www, książki, ustawy i rozporządzenia itp.) Zapisuj źródła wymagań.

20 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Plan wykładu Zespół Zakres produktu Ogólny opis produktu Kluczowe wymagania i ich doskonalenie Pozostałe dobre praktyki Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

21 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Agenda spotkania dot. opisu produktu Prolog Spotkanie Epilog 0 Sprawdzenie obecności i zatw. agendy 5 1 Przypomnienie zakresu produktu 5 2 Kontekst funkcjonowania 10 3 Charakterystyka użytkowników 15 4 Główne funkcje produktu 30 5 Ograniczenia 10 6 Założenia i zależności 10 7 Sprawy organizacyjne 5 Raport: jak dla zakresu + zarys dokumentu SRS. Prośba: Decyzja dot. zatw. zakresu + opinia o realizowalności

22 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Agenda spotkania dot. opisu produktu 0 Sprawdzenie obecności i zatw. agendy 5 1 Przypomnienie zakresu produktu 5 2 Kontekst funkcjonowania 10 3 Charakterystyka użytkowników 15 4 Główne funkcje produktu 30 5 Ograniczenia 10 6 Założenia i zależności 10 7 Sprawy organizacyjne 5 Kieruj się potrzebami biznesowymi przy zbieraniu wymagań.

23 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Agenda spotkania dot. opisu produktu 0 Sprawdzenie obecności i zatw. agendy 5 1 Przypomnienie zakresu produktu 5 2 Kontekst funkcjonowania 10 3 Charakterystyka użytkowników 15 4 Główne funkcje produktu 30 5 Ograniczenia 10 6 Założenia i zależności 10 7 Sprawy organizacyjne 5 Zdefiniuj środowisko, w którym ma działać budowany system.

24 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Dobre rady Rozdz. 3 (4) może zwierać jedno zdanie: Do tej pory nie zebrano jeszcze szczegółowych wymagań funkcjonalnych (pozafunkcjonalnych). Na bieżąco aktualizować: 1.3 Definicje, akronimy i skróty 1.4 Odwołania do literatury

25 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Plan wykładu Zespół Zakres produktu Ogólny opis produktu Kluczowe wymagania i ich doskonalenie Pozostałe dobre praktyki Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

26 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Metoda FAST / JADArchitekt KlientKlient Prowadzący Analityk BiznesTechnologia >= 2 sesje: Z punktu widzenia klienta + architekta

27 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Agenda spotkania dot. kluczowych wymagań - klient Prolog Spotkanie Epilog 0 Sprawdzenie obecności i zatw. agendy 5 1 Przypomnienie zakresu produktu 5 2 Przypomnienie opisu produktu 10 3 Identyfikacja funkcji kluczowych dla biznesowej misji systemu 15 4 Specyfikacja przypadków użycia 60 5 Specyfikacja wymagań pozafunkc. 20 6 Sprawy organizacyjne 5 Raport: jak dla zakresu + nowa wersja dokumentu SRS. Prośba: Decyzja dot. zatw. zakresu + opinia o realizowalności

28 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Agenda spotkania dot. kluczowych wymagań - architekt Prolog Spotkanie Epilog 0 Sprawdzenie obecności i zatw. agendy 5 1 Przypomnienie zakresu produktu 5 2 Przypomnienie opisu produktu 10 3 Identyfikacja funkcji najtrudniejszych do realizacji 15 4 Specyfikacja przypadków użycia 60 5 Specyfikacja wymagań pozafunkc. 20 6 Sprawy organizacyjne 5

29 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Agenda spotkania dot. doskonalenia wymagań Prolog Spotkanie Epilog 0 Sprawdzenie obecności i zatw. agendy 5 1 Przypomnienie zakresu produktu 5 2 Przypomnienie opisu produktu 10 3 Przypomnienie najważniej. funkcji 15 4 Identyfikacja kolejnych ważn. funkcji 15 5 Specyfikacja przypadków użycia 45 6 Specyfikacja wymagań pozafunkc. 20 7 Sprawy organizacyjne 5

30 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Plan wykładu Zespół Zakres produktu Ogólny opis produktu Kluczowe wymagania i ich doskonalenie Pozostałe dobre praktyki Kontrola jakości Szacowanie rozmiaru i Standardy serii ISO 9000 Modele CMM/CMMI Inżynieria wymagań Zarządzanie projektami Personal Software Process Team Software Process Zwinne metodyki Rational Unified Process Projekty dyplomowe

31 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Klasyfikacja dobrych praktyk Dokument SRS Zbieranie wymagań Analiza i negocjacja wymag. Opisywanie wymagań Modelowanie systemu Walidacja wymagań Zarządzanie wymaganiami IW dla systemów krytycznych Podst.Pośred.Zaaw. 8 6 5 4 3 4 4 2 36 - 6 2 1 3 3 3 3 21 - 1 1 - - 1 2 4 9

32 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Praktyki podstawowe Krokodyla daj mi luby! Oceń realizowalność systemu Bądź świadom organizacyjnych i politycznych uwarunkowań Zidentyfikuj udziałowców systemu i skonsultuj się z nimi Zapisuj źródła wymagań Zdefiniuj środowisko działania systemu Kieruj się potrzebami biznesowymi przy zbieraniu wymagań

33 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Praktyki pośrednie i zaawansowane Krokodyla daj mi luby! Szukaj uwarunkowań dziedzinowych Zapisuj uzasadnienie wymagań (przyp.uż.) Zbieraj wymagania z różnych punktów widzenia Prototypuj trudne do zrozumienia wymag. Stosuj scenariusz do zbierania wymagań Zdefiniuj procesy operacyjne (biznesowe) * * * Wykorzystuj wymagania powtórnie

34 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Podsumowanie Kroki zbierania wymagań: Zakres Opis produktu Kluczowe Doskonalenie Spotkania: rola prologu i epilogu Praktyki Sommervillea-Sawyera: prawie wszystkie podstawowe

35 J.Nawrocki, Zbieranie wymagań Ocena wykładu 1. Wrażenie ogólne (1 - 6) 2. Za szybko czy za wolno? 3. Czy dowiedziałeś się czegoś ważnego? 4. Co i jak poprawić?