1 Cyprian Golda Katedra Prawa Finansowego Wrocław 2017Podatek od nieruchomości Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 716 z późn. zm.) (dalej: u.p.o.l.) Cyprian Golda Katedra Prawa Finansowego Wrocław 2017

2 Podstawowe informacjeW Polsce nieruchomości oraz obiekty budowlane nie zostały przez ustawodawcę opodatkowane w sposób jednolity. Wyróżnia się trzy różne podatki, które w różny sposób odnoszą się do opodatkowania tego rodzaju rzeczy. Są to: podatek od nieruchomości, podatek rolny i podatek leśny. Podatek od nieruchomości swoją konstrukcją odwołuje się do regulacji prawnej występującej w niektórych państwach dawnego bloku wschodniego. Podstawę opodatkowania nie stanowi tu wartość, ale powierzchnia. Z kolei w państwach zachodnich rozwinął się system oparty na wartości nieruchomości ustalonej i wynikającej z katastru nieruchomości. System katastralny nie jest systemem jednolitym i w wielu państwach występują różne jego warianty. Podstawą opodatkowania może być np. rzeczywista wartość nieruchomości, ale także jej wartość czynszowa. W wielu państwach istotne znaczenie ma również przeznaczenie nieruchomości na konkretny cel, ale również wiek nieruchomości budynkowej. Fakty te wpływają na stawki podatku. Przykładem są tutaj np. Włochy, czy Portugalia.

3 Informacje ogólne- cd. Podatek od nieruchomości jest podatkiem samorządowym. Tzn. że jest to podatek, w którym organami podatkowymi są organy władzy wykonawczej jednostki samorządu terytorialnego (wójt, burmistrz i prezydent miasta). Podatek ten stanowi również źródło dochodów podatkowych gmin. Tylko one posiadają udział we wpływach podatkowych z tytułu tego podatku. Gminy, na podst. art. 5 i art. 7 ust. 3 u.p.o.l. posiadają także władztwo podatkowe. Oznacza to, że mają one prawo kreować nie tylko stawki podatku, ale także zwolnienia przedmiotowe. Jednocześnie gminy mają prawo ustalić, iż pobór podatku nastąpi w drodze inkasa.

4 Zakres podmiotowy podatkuZgodnie z treścią art. 3 ust. 1 u.p.o.l. podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, które jednocześnie są: właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych; posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych; użytkownikami wieczystymi gruntów;

5 Zakres podmiotowy- cd. posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, których posiadanie: Wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Nieruchomości Rolnej lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości, jest bez tytułu prawnego. Z kolei w przypadku przedmiotów opodatkowania wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, obowiązek podatkowy ciąży odpowiednio na jednostkach organizacyjnych Agencji Nieruchomości Rolnej i jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających nieruchomościami lub obiektami budowlanymi.

6 Problematyka współwłasnościW przypadku współwłasności nieruchomości lub obiektu budowlanego ustawodawca postanowił, że przedmiot opodatkowania zostanie wyodrębniony spośród innych przedmiotów należących do każdego z właścicieli samodzielnie (będzie stanowił odrębny przedmiot opodatkowania). Obowiązek i zobowiązanie podatkowe w przypadku tak wyodrębnionego przedmiotu opodatkowania będą ciążyły solidarnie na każdym ze współwłaścicieli. Zasada ta, uregulowana w art. 3 ust. 4 u.p.o.l. doznaje jednak ograniczeń. Stanowi o tym ust. 4a i 5 art. 3 ustawy.

7 Problematyka współwłasnościZasady odpowiedzialności solidarnej, o której mowa była na poprzednim slajdzie, a o której stanowi art. 3 ust. 4 ustawy, nie stosuje się przy współwłasności w częściach ułamkowych lokalu użytkowego – garażu wielostanowiskowego w budynku mieszkalnym wraz z gruntem stanowiących odrębny przedmiot własności. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy ciąży na współwłaścicielach w zakresie odpowiadającym ich udziałowi w prawie własności. Z kolei ust. 5 przepisu stanowi, że jeżeli zostało dokonane wyodrębnienie własności lokali, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz od części budynku stanowiących nieruchomość wspólną w rozumieniu art. 3 ustawy o własności lokali ciąży na właścicielach w zakresie odpowiadającym ich udziałowi w nieruchomości wspólnej.

8 Zakres przedmiotowy Art Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane: grunty; budynki lub ich części; budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

9 Definicje legalne podstawowych pojęć:budynek – obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach; budowla – obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem;

10 Definicja budowli w ustawie-Prawo budowlanePrzez budowlę należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

11 Definicje legalne w ustawie-Prawo budowlaneobiekt małej architektury – należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności: a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury, b) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, c) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.

12 Definicje legalne podstawowych pojęć- cz. 2:grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej – grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, powierzchnia użytkowa budynku lub jego części – powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian na wszystkich kondygnacjach, z wyjątkiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dźwigowych; za kondygnację uważa się również garaże podziemne, piwnice, sutereny i poddasza użytkowe.

13 Zakres przedmiotowy Ze względu na charakter prawny oraz system prawa podatkowego, w którym podatek od nieruchomości, podatek rolny i podatek leśny pełnią funkcję uzupełniającą względem siebie, z opodatkowania podatkiem od nieruchomości zostały wyłączone na podst. art. 2 ust. 2 u.p.o.l użytki rolne oraz lasy. Wyłączenie z opodatkowania podatkiem od nieruchomości tychże nieruchomości nie jest jednak bezwzględne (bezwarunkowe). Ustawodawca zastrzegł bowiem w w/w przepisie, że w przypadku, gdy tego rodzaju nieruchomości zajęte są na działalność gospodarcza, nieruchomości te podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

14 Wyłączenia z opodatkowania podatkiem od nieruchomośći- cd.Również ust. 3 art. 2 zawiera katalog nieruchomości lub obiektów budowlanych, które zostały wyłączone spod opodatkowania. Wyłączenia te mają charakter podmiotowo-przedmiotowy. Są to: nieruchomości będące własnością państw obcych lub organizacji międzynarodowych albo przekazane im w użytkowanie wieczyste, przeznaczone na siedziby przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i innych misji korzystających z przywilejów i immunitetów na mocy ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych (pod istotnym warunkiem, że na zasadzie wzajemności polskie nieruchomości o tym samym przeznaczeniu znajdujące się na terytorium państwa drugiego korzystają ze zwolnienia z opodatkowaniem odpowiednim podatkiem

15 Wyłączenia uregulowane w art. 2 ust. 3 u.p.o.l.- cd.grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi, z wyjątkiem gruntów pod wodami jezior lub zbiorników sztucznych; grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi; nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych, urzędów związków metropolitalnych i urzędów marszałkowskich; grunty zajęte pod pasy drogowe dróg publicznych w rozumieniu przepisów o drogach publicznych oraz zlokalizowane w nich budowle – z wyjątkiem związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej innej niż eksploatacja autostrad płatnych.

16 Podstawa opodatkowaniaPodstawa opodatkowania została zróżnicowana w zależności od przedmiotu opodatkowania. Bywa wyrażona na trzy sposoby- w metrach kwadratowych, hektarach lub w wartości amortyzacyjnej rzeczy. Art Podstawę opodatkowania stanowi: dla gruntów – powierzchnia wyrażona w metrach kwadratowych lub hektarach; dla budynków lub ich części – powierzchnia użytkowa wyrażona w metrach kwadratowych; Szczególne zasady wyliczania powierzchni użytkowej dotyczą m.in. nieruchomości budynkowej o wysokości pomieszczeń poniżej 2,20 metra i 1,40 metra (art. 4 ust. 2 u.p.o.l.).

17 Podstawa opodatkowaniadla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej– wartość amortyzacyjna, tj. wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego. Dla budowli, dla których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych – podstawę opodatkowania stanowi ich wartość rynkowa, określona przez podatnika na dzień powstania obowiązku podatkowego.

18 Stawki podatku Stawki podatku zostały uregulowane przez ustawodawcę w art. 5 ustawy. Są one zróżnicowane w zależności od przedmiotu opodatkowania oraz w zależności od przeznaczenia rzeczy. Mają charakter stawek maksymalnych. Wspomnieć bowiem należy, że zgodnie z tym, co powiedziano na wstępie, rada gminy posiada w zakresie podatku od nieruchomości władztwo podatkowe przejawiające się m.in. w kompetencji do kreowania stawek podatku. Stawki podatku mają charakter kwotowy lub procentowy.

19 Stawki podatku od gruntów:związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – 0,62 zł od 1 m2 powierzchni, pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych – 4,58 zł od 1 ha powierzchni, pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 0,30 zł od 1 m2 powierzchni niezabudowanych objętych obszarem rewitalizacji, o którym mowa w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji, i położonych na terenach, dla których miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, usługową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym obejmującym wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu w odniesieniu do tych gruntów upłynął okres 4 lat, a w tym czasie nie zakończono budowy zgodnie z przepisami prawa budowlanego – 3 zł od 1 m2 powierzchni

20 Stawki podatku od budynków i ich części:mieszkalnych – 0,51 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 17,31 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – 8,06 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń – 4,27 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 5,78 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej

21 Stawki podatku od budowli:od budowli – 2% ich wartości

22 O zakwalifikowaniu danego przedmiotu do opodatkowania jako związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą nie decyduje faktyczne przeznaczenie/wykorzystanie rzeczy, ale sam fakt posiadania jej przez przedsiębiorcę. „Tymczasowy brak wykorzystywania danego obiektu dla celów działalności gospodarczej nie uprawnia do przyjęcia, że nie stanowi on nieruchomości związanej z działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia r. o podatkach i opłatach lokalnych”. Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 6 czerwca 2006 r. sygn. akt: I SA/Gd 481/05, Legalis.

23 Powstawanie obowiązku podatkowegoObowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem. Jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku, a w szczególności zmiana sposobu wykorzystywania przedmiotu opodatkowania lub jego części, podatek ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie.

24 Obowiązki osób fizycznych nieprowadzących działalność gospodarczą:Osoby fizyczne obowiązane są złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych. Informację tą składa się na formularzu według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości lub od dnia zaistnienia zdarzenia, które skutkuje obniżeniem lub podwyższeniem podatku od nieruchomości.

25 Powstanie zobowiązania podatkowego oraz termin zapłaty podatku:W przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej podatek ten ustalany jest w drodze decyzji podatkowej wydanej przez właściwy organ. Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnie do okresu trwania obowiązku podatkowego w terminach: 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada.

26 Powstanie zobowiązania podatkowego oraz termin zapłaty podatku:Z kolei w przypadku osób prawnych, jednostek organizacyjnych oraz spółek niemających osobowości prawnej, jednostek organizacyjnych Agencji Nieruchomości Rolnej, a także jednostek organizacyjnych Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, ustawodawca w art. 6 ust. 9 ustawy postanowił, że podmioty te będą samodzielnie dokonywać zapłaty podatku na podstawie uprzednio złożonych przez siebie deklaracji na tenże podatek. Podatek ten będzie płatny w ratach do 15. dnia każdego miesiąca, a za styczeń do dnia 31 stycznia. W przypadku, gdy osoby fizyczne są współwłaścicielami przedmiotu opodatkowania z podmiotem, o którym mowa w 1. punkcie tego slajdu, na osobie fizycznej ciążą takie same obowiązki jak na tym podmiocie!!! (Art. 6 ust. 11 u.p.o.l.) W przypadku, gdy podatek nie przekracza kwoty 100 zł płatny jest jednorazowo w terminie do 15 marca roku podatkowego (art. 6 ust. 11a u.p.o.l.).

27 Zwolnienia z podatku od nieruchomościUstawowy katalog zwolnień jest bardzo szeroki i obejmuje zarówno zwolnienia przedmiotowe, jak i podmiotowe. Tytułem przykładu wymienić można: grunty i budynki we władaniu muzeów rejestrowanych, grunty i budynki wpisane indywidualnie do rejestru zabytków, pod warunkiem ich utrzymania i konserwacji, zgodnie z przepisami o ochronie zabytków, z wyjątkiem części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej, budowle wałów ochronnych, grunty pod wałami ochronnymi i położone w międzywalach, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej przez inne podmioty niż spółki wodne, ich związki oraz związki wałowe, budynki, budowle i zajęte pod nie grunty na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego, nieruchomości lub ich części zajęte na prowadzenie nieodpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego,

28 Zwolnienia z podatku od nieruchomości- cd.budynki położone na terenie rodzinnych ogrodów działkowych, nieprzekraczające norm powierzchni ustalonych w przepisach Prawa budowlanego dla altan i obiektów gospodarczych, z wyjątkiem zajętych na działalność gospodarczą. Oznacza to, iż altana na działce w rodzinnym ogrodzie działkowym musi posiadać powierzchnię zabudowy do 25 m kw. w miastach i do 35 m kw. poza granicami miast, grunty i budynki lub ich części, stanowiące własność gminy, z wyjątkiem zajętych na działalność gospodarczą lub będących w posiadaniu innych niż gmina jednostek sektora finansów publicznych oraz pozostałych podmiotów, uczelnie (zwolnienie nie dotyczy przedmiotów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej).

29 KAZUS 1 1. Pan Andrzej jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. W dniu 15 kwietnia 2015 r. na posiadanej działce rozpoczął on, bez uzyskania stosownego pozwolenia, budowę wolnostojącego jednorodzinnego domu mieszkalnego. Budowa została zakończona 5 lipca 2016 r. Pytania: a) Od jakiego momentu na panu Andrzeju będzie spoczywał obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości? b) Czy pan Andrzej powinien dopełnić obowiązków administracyjnych? Jeżeli tak, to jakich i w jaki sposób?

30 WYROK WSA W POZNANIU Z 13.11.2013 R., SYGN. AKT III SA/PO 896/13Dopuszczalne jest opodatkowanie podatkiem od nieruchomości obiektu wzniesionego w warunkach samowoli budowlanej. Przepisy prawa podatkowego uzależniają bowiem opodatkowanie budynków od określonego stanu faktycznego (zakończenia budowy lub rozpoczęcia użytkowania przed ostatecznym wykończeniem budynków), a nie stanu prawnego (uzyskania prawa do wybudowania lub użytkowania budynków). Wynika to wprost z art. 6 ust. 2 upol, który w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego odwołuje się do zakończenia budowy oraz rozpoczęcia użytkowania budynku lub budowli (lub ich części) przed ich ostatecznym wykończeniem bez względu na to, czy zostały spełnione przesłanki budowy i użytkowania tych obiektów przewidziane w przepisach prawa budowalnego.

31 KAZUS 2 Pan Janek chce zareklamować swoją działalność gospodarczą. Wydzierżawił od pana Staszka fragment działki, na której postawił tablice reklamowe. Tablice te umiejscowione są na drewnianych palach, które z łatwością można wyjąć z dołka, do którego zostały wkopane. Pytanie: Czy takie tablice reklamowe będą objęte podatkiem od nieruchomości? Jeżeli tak, to który z Panów będzie zobowiązany do zapłaty podatku?

32 KAZUS 3 Pani Karolina S. jest właścicielką domu jednorodzinnego, altany oraz pawilonu handlowego, którego użytkowanie rozpoczęła w styczniu tego roku. Oceń konieczność rozliczeń podatkowych z tytułu powyższych nieruchomości.

33 KAZUS 4 Na zdewastowanym placu składowym spółki akcyjnej „Maximus” pomiędzy popękanymi płytami betonowymi wyrosły liczne drzewka- samosiejki. Po stwierdzeniu tej okoliczności Spółka zadeklarowała i wpłaciła podatek według przepisów o podatku leśnym, a nie o podatku od nieruchomości, jak to czyniła wcześniej. Czy słusznie?

34 KAZUS 5 Spółka cywilna Cezarego Dobosza oraz Eugenii Flisikowskiej prowadzi pod nazwą „Bomba” działalność handlową w lokalu użytkowym, objętym własnością łączną wspólników jako majątek spółki. Kto jest podatnikiem?

35 KAZUS 6 Grzegorz Halabarda wynajmuje mieszkanie od Ireny Jasińskiej.Kto jest podatnikiem? Czy strony umowy najmu mogą przenieść prawa i obowiązki podatnika na drugą stronę?

36 KAZUS 7 Pan Iksiński nabył garaż w budynku mieszkalnym o powierzchni 19,70 m2 i udział w prawie współwłasności działki, a także posiada on prawo do części działki w udziale 1970/ w odniesieniu do garażu i w udziale 5340/ w stosunku do lokalu mieszkalnego. Prezydent Miasta W. wyda decyzję dotyczącą ustalenia wysokości podatku od nieruchomości - garażu, będącej własnością Pana Iksińskiego. Jak kwota podatku od nieruchomości powinna zostać obliczona w zakresie opodatkowania garażu?

37 Ustawa o podatkach i opłatach o lokalnych nie wskazuje w swej treści ani definicji nieruchomości lokalowej, ani podstawy do obliczania wysokości stawek jej dotyczących - podstawa opodatkowania w podatku od nieruchomości jest zróżnicowana i zależy od rodzaju nieruchomości bądź obiektu budowlanego oraz sposobu ich wykorzystania.

38 Stawki podatku dla budynków lub ich części:Art. 5. 1. Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość stawek podatku od nieruchomości, z tym że stawki nie mogą przekroczyć rocznie: 2) od budynków lub ich części: a) mieszkalnych – 0,51 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, e) pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 5,78 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej

39 Wyrokiem z dnia 27 października 2010 r. (sygnWyrokiem z dnia 27 października 2010 r. (sygn. Akt I SA/Bk 353/09), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku oddalił skargę podatnika. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, iż organy zasadnie przyjęły, że sporny lokal (garaż), stanowiący odrębną własność, stosownie do art. 3 ust. 5 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, powinien być opodatkowany podatkiem od nieruchomości, przy zastosowaniu stawki podatkowej od budynków lub ich części pozostałych, a nie jak od budynków lub ich części mieszkalnych.

40 WSA : W następstwie zajęcia stanowiska zbieżnego z reprezentowanym w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lutego 2012 r. o sygn. akt II FPS 4/11, Sąd przyjął, iż garaż stanowiący przedmiot odrębnej własności, usytuowany w budynku mieszkalnym wielorodzinnym, podlega opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości według stawki podatku przewidzianej w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e u.p.o.l. W uzasadnieniu wyroku Sąd zaznaczył również, że dokonana przez Sąd pierwszej instancji wykładnia mających w sprawie zastosowanie przepisów, zbieżna jest z kierunkiem orzecznictwa wyznaczonym m.in. przez uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego.

41 Problematyka wyrobisk górniczychProblem ten dotyczył przedmiotu opodatkowania. Czy może nim być samo wyrobisko czy też infrastruktura techniczna zlokalizowana pod powierzchnią ziemi celem wydobywania zlokalizowanego w danym miejscu złoża naturalnego. Część organów podatkowych stała na stanowisku, że za budowlę można uznać nie tylko infrastrukturę techniczną służącą drążeniu, ale także samo wyrobisko, co w znacznym stopniu podnosiło wartość podlegającą opodatkowaniu. W związku z istotą zagadnienia kwestia ta została poddana pod osąd TK.

42 WYROK TK z dnia 13 września 2011 r. Sygn. akt P 33/09Rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego w niniejszej sprawie przybrało postać wyroku interpretacyjnego, którego treść wymaga bliższego omówienia. Trybunał uznał, że art. 2 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., rozumiany w taki sposób, że nie odnosi się do podziemnych wyrobisk górniczych oraz może odnosić się do obiektów i urządzeń zlokalizowanych w tych wyrobiskach, jest zgodny z zasadą ustawowej określoności regulacji podatkowych i zasadą poprawnej legislacji wywodzonymi z art. 217 w związku z art. 84 i art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Stwierdzenie, że zakwestionowana regulacja przewidująca opodatkowanie podatkiem od nieruchomości budowli w rozumieniu u.p.o.l. nie narusza ustawy zasadniczej, jeżeli będzie interpretowana jako nieodnosząca się do podziemnych wyrobisk górniczych, oznacza, iż w świetle obowiązujących przepisów prawa opodatkowanie wskazanych wyrobisk rozważanym podatkiem należy uznać za niedopuszczalne z konstytucyjnego punktu widzenia. Podziemne wyrobiska górnicze nie są bowiem obiektami budowlanymi (urządzeniami budowlanymi) w ujęciu u.p.b., lecz przestrzenią powstałą w wyniku prac górniczych, a w konsekwencji nie mogą być kwalifikowane jako budowle na gruncie u.p.b. Tym samym nie stanowią one przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości ani samodzielnie (jako wyrobiska w znaczeniu fizycznym), ani wespół ze znajdującą się w nich infrastrukturą (jako wyrobiska w znaczeniu kompleksowym).

43 Stwierdzenie z kolei, że zakwestionowana regulacja przewidująca opodatkowanie podatkiem od nieruchomości budowli w rozumieniu u.p.o.l. nie narusza ustawy zasadniczej, jeżeli będzie interpretowana jako mogąca się odnosić do obiektów i urządzeń zlokalizowanych w podziemnych wyrobiskach górniczych, oznacza, iż w świetle obowiązujących przepisów prawa opodatkowanie wskazanych obiektów i urządzeń rozważanym podatkiem nie jest wykluczone z konstytucyjnego punktu widzenia.

44 Nie istnieje bowiem jakikolwiek przepis prawa, który generalnie wyłączałby możliwość zakwalifikowania elementów infrastruktury usytuowanej w podziemnych wyrobiskach górniczych jako obiektów budowlanych (urządzeń budowlanych) w ujęciu u.p.b., a tym samym jako budowli na gruncie u.p.o.l. Posłużenie się przez Trybunał Konstytucyjny w sentencji niniejszego wyroku zwrotem „rozumiany w taki sposób, że (…) może odnosić się do” (zamiast zwrotu „rozumiany w taki sposób, że (…) odnosi się do”) nie jest przypadkowe, gdyż Trybunał w żadnej mierze nie przesądza, czy rozważane obiekty i urządzenia dają się zakwalifikować jako budowle w ujęciu u.p.o.l. Rozstrzygnięcie tej kwestii leży w kompetencji organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, powołanych do kontroli ich działalności. Konieczne w tym kontekście wydaje się jednak przypomnienie wcześniej poczynionych zastrzeżeń, których uwzględnienie warunkować będzie zgodność procesu stosowania prawa w rozważanych sprawach z Konstytucją. Należy zatem wskazać raz jeszcze, że za budowle w rozumieniu u.p.o.l. można uznać: jedynie budowle wymienione expressis verbis w art. 3 pkt 3 u.p.b., w innych przepisach tej ustawy lub w załączniku do niej, będące wraz z instalacjami i urządzeniami obiektem budowlanym, o którym mowa w art. 3 pkt 1 lit. b u.p.b., czyli pod warunkiem, że stanowią one całość techniczno-użytkową,

45 jedynie urządzenia techniczne scharakteryzowane w art. 3 pkt 9 u. p. bjedynie urządzenia techniczne scharakteryzowane w art. 3 pkt 9 u.p.b. lub w innych przepisach tej ustawy albo w załączniku do niej, co – jeżeli omawiane urządzenia nie zostały wskazane expressis verbis – wymaga wykazania, że zapewniają one możliwość użytkowania obiektu budowlanego zgodnie z jego przeznaczeniem, z wyłączeniem jednak: (1) urządzeń budowlanych związanych z obiektami budowlanymi w postaci budowli w rozumieniu u.p.b., które to obiekty budowlane nie dają się zakwalifikować jako budowle w ujęciu u.p.o.l., oraz (2) urządzeń budowlanych związanych z obiektami budowlanymi w postaci obiektów małej architektury, przy zastrzeżeniu, że urządzeniami budowlanymi w rozumieniu u.p.b. nie są instalacje; mając zarazem na uwadze, iż nie jest wykluczone, że o statusie poszczególnych obiektów i urządzeń współdecydować będą również inne przepisy rangi ustawowej, uzupełniające, modyfikujące czy doprecyzowujące prawo budowlane.

46 Podsumowanie Wyrobiska górnicze nie mogą podlegać opodatkowaniu ani samodzielnie, ani wespół ze zlokalizowanymi w nich urządzeniami (jako kompleksowa całość), a przedmiotu opodatkowania można jedynie upatrywać w konkretnych obiektach i urządzeniach zlokalizowanych w tychże wyrobiskach górniczych.