1 Cyrkulacja atmosfery - układy baryczne, masy powietrza, fronty Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy Cyrkulacja atmosfery - układy baryczne, masy powietrza, fronty Co to są układy baryczne ? Grzegorz Pietrucha Biuro Meteorologicznych Prognoz Morskich Oddział Morski IMGW-PIB w Gdyni (2016) 1

2 I.UKŁADY BARYCZNE 1.Ciśnienie atmosferyczne. Podstawowe informacje.Ciśnienie atmosferyczne określa nacisk słupa atmosfery na jednostkę powierzchni. Jednostką pomiaru ciśnienia w układzie SI jest Pascal (1N/m2). W przypadku pomiarów ciśnienia atmosferycznego, używając tej jednostki, uzyskiwałoby się duże wartości, z tego względu używa się jako jednostki podstawowej jednostki stukrotnie większej - hektopaskala (skrót - hPa). W celu porównania ciśnienia należy: dokonać pomiaru w różnych miejscach w tym samym czasie zmierzone ciśnienie sprowadzić do standardowego poziomu morza Na podstawie tych danych sporządza się mapy synoptyczne, po których wykreśleniu otrzymujemy obraz układów barycznych na danym obszarze. Daje to nam możliwość oceny warunków meteorologicznych na danym terenie i podstawę do ich prognozowania.

3 2. Pomiary na stacjach synoptycznych.

4 Zapisana na stacji synoptycznej wartość ciśnienia zredukowana do poziomu morza. Wartość odczytana :1013,7 hPa.

5 Fragment mapy synoptycznej Polski z naniesionymi danymi meteoroloricznymi.

6 Dane synoptyczne naniesione na mapę Europy

7 3.Izobary ,czyli linie na mapie łączące miejsca o jednakowych wartościach ciśnienia atmosferycznego zredukowanego do poziomu morza. . 993 . 994 . 996 995 . 999 . 1004 . 1002 1000 . 1007 1005 Interpolacja – wskazanie położenia wybranej wartości pośredniej między dwiema wartościami.  

8

9 Izobary wykreślone automatycznie z wartością co 1 hPa na mapie synoptycznej Polski.

10 Obraz sytuacji barycznej na terenie Europy( dolna mapa synoptyczna BMPM w Gdyni z godziny 09:00 UTC ). Izobary kreślone manualnie co 2 hPa.

11 4. Rodzaje układów barycznych4.Rodzaje układów barycznych. Niż baryczny (cyklon, depresja) – jest to obszar niskiego ciśnienia atmosferycznego, w którym ciśnienie maleje do środka układu.

12 Niż baryczny to wir atmosferyczny najczęściej z układem frontów atmosferycznych , w którym ciśnienie maleje ku centrum układu. Na półkuli północnej kierunek przemieszczania się mas powietrza jest przeciwny do ruchu wskazówek zegara , na półkuli południowej zgodny z jednoczesnym odchyleniem do ośrodka układu. Na mapach rozkładu ciśnienia układy niżowe odwzorowują się jako koncentrycznie ułożone izobary. W tym układzie ciśnienia mamy do czynienia z ruchami wstępującymi mas powietrza. Z przechodzeniem niżu wiąże się zwykle pogoda pochmurna z opadami atmosferycznymi.

13 Rodzaje układów barycznychRodzaje układów barycznych. Wyż baryczny (antycyklon) – jest to obszar wysokiego ciśnienia atmosferycznego, w którym ciśnienie rośnie do środka układu.

14 Wyż baryczny jest obszarem wysokiego ciśnienia atmosferycznego odwzorowanym na mapach synoptycznych koncentrycznym układem izobar , których wartość wzrasta ku centrum układu . Kierunek ruchu mas powietrza jest w nich na półkuli północnej zgodny , a na półkuli południowej przeciwny do ruchu wskazówek zegara , z lekkim odchyleniem na zewnątrz. W układach tych mają miejsce ruchy wstępujące powietrza. W centrach wyżów ruchy mas powietrza (wiatrów) są słabe i zmienne , często występuje cisza. Na mapach rozkładu ciśnienia centrum wyży oznaczane jest literą : W (Polska) , H (Wielka Brytania , Niemcy). Z obecnością wyżów związana jest zwykle pogoda bezchmurna lub o małym zachmurzeniu z dużymi na ogół, dobowymi amplitudami temperatur. Latem wyżowa pogoda cechuje się wysoką temperaturą w dzień i znaczącym spadkiem w nocy. Zimą podobnie , ale z jeszcze większymi różnicami dobowymi.

15 Rodzaje układów barycznychRodzaje układów barycznych. Zatoka niżowa jest to peryferyjna część niżu w kształcie wydłużonego obszaru obniżonego ciśnienia. Na mapach synoptycznych charakteryzuje ją układ izobar w kształcie litery U lub V. zatoka niżowa

16 Rodzaje układów barycznychRodzaje układów barycznych. Klin wyżowy (wysokiego ciśnienia)- jest to obszar podwyższonego ciśnienia atmosferycznego będący peryferyjną częścią wyżu. klin wyżowy

17 Rodzaje układów barycznychRodzaje układów barycznych. Wał wysokiego ciśnienia i bruzda obniżonego ciśnienia : Wał wysokiego ciśnienia - jest to obszar podwyższonego ciśnienia położony między dwoma niżami Bruzda obniżonego ciśnienia – jest to obszar obniżonego ciśnienia położony między dwoma wyżami. bruzda wał

18 Rodzaje układów barycznychRodzaje układów barycznych. Siodło baryczne – jest to obszar pomiędzy dwoma obszarami wysokiego i dwoma niskiego ciśnienia położonymi naprzeciw siebie. siodło

19 4.Co się dzieje z układami barycznymi?A) Niż baryczny może się : -pogłębiać i szybko przemieszczać (poniżej przedstawiono tor przemieszczania się niżu w okresie ) - wypełniać i wolno przemieszczać się lub stacjonować (niż ten dnia zaczyna wypełniać się i stacjonować).

20 Przykład pogłębiania się i szybkiego przemieszczania się ośrodka niżowego.

21

22

23

24 B) Wyż baryczny może się :-umacniać i przemieszczać, czyli ciśnienie na jego obszarze wzrasta i rozszerza się jego zasięg. (Na mapach poniżej przykład takiego wyżu). - słabnąć i wolno przemieszczać się lub stacjonować, czyli ciśnienie na jego obszarze spada i zmniejsza się jego zasięg).

25 Wyróżnia się wyże stacjonarne i wędrowneWyróżnia się wyże stacjonarne i wędrowne. Stacjonarne – zajmują rozległe obszary na przestrzeni tysięcy kilometrów i utrzymują się przez długi czas (nawet parę miesięcy). Np. Wyż Azorski nad Atlantykiem , Wyż Syberyjski znad Rosji , Wyż Antarktyczny , Wyż Australijski itd. Latem przeważają nad oceanami a zimą nad obszarami kontynentalnymi. Ciśnienie w ich centrach przekracza często 1030 hPa. Wędrowne – są zamkniętymi ośrodkami podwyższonego ciśnienia znajdującymi się pomiędzy poszczególnymi przemieszczającymi się niżami.

26 5. Przykłady opisu sytuacji barycznych przed prognozami w różnych służbach meteoSYTUACJA BARYCZNA Z GODZINY 09:00 UTC: Aktywny niż z ośrodkiem 990 hPa znad południowej Szwecji pogłębia się i szybko przemieszcza się na wschód. Klin wyżowy znad Białorusi i zachodniej Rosji słabnie i przemieszcza się na południowy-wschód. (Gdynia) general synoptic situation: high 1025 russia to poland moving northeast, weakening alittle. ridge 1020 southern poland weakening. low 990 southeastjan mayen weakening, moving northnortheast. low 1000eastscotland moving east slowly. thundery trough 1010northfrance, 1015 southwestfrance moving northeast slowly. highpressure ridge 1032 labrador, 1027 azores nearly unchanged. high 1022 northern part adriatic sea, sardinia and strait ofsicily a little moving east. low 1005 western part of the blacksea nearly unchanged. (Hamburg) tytuł slajdu

27 Developing Atlantic low 270 miles west of Rockall 987 expected Faeroes 970 by 0700 tomorrow. Low 270 miles north of Viking 982 losing its identity by same time. High Biscay 1026 dissipating by that time. (UK Metoffice). A low over the southern Tasman Sea is moving gradually southwards while a slow moving high pressure ridge lies over the NSW coast. The ridge will contract to the northeast on Wednesday as a front approaches from the southwest. This front is expected to bring a southerly change to southern and central parts of the coast during Thursday.(Australian Bureau of Meteorology).

28 Obraz układów barycznych towarzyszył od samego początku mediów telewizyjnych zarówno w W. Brytanii jak i w Polsce…

29 Dziękuję za uwagę Grzegorz PietruchaInstytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy Dziękuję za uwagę Grzegorz Pietrucha Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy Oddział Morski w Gdyni 29