1 Czy substancje można mieszać?Otrzymywanie mieszanin Rozdzielanie mieszanin niejednorodnych Rozdzielanie mieszanin jednorodnych

2 Mieszaniny i ich rodzajeMieszanina – co najmniej dwie różne substancje zmieszane w dowolnych proporcjach wagowych lub objętościowych Doświadczenie - obserwacje mieszanin: siarka + opiłki żelaza woda + kreda lub mąka woda + olej jadalny woda + sól kuchenna lub cukier

3 Mieszaniny i ich rodzajeJednorodne (homogeniczne) Niejednorodne (heterogeniczne) Składników mieszaniny nie można odróżnić „gołym - nieuzbrojonym” okiem Składniki mieszaniny można odróżnić „gołym - nieuzbrojonym” okiem Przykłady: mieszanina wody z cukrem, solą lub kwasem octowym, mieszania powietrza Przykłady: mieszania wody z olejem, piaskiem lub mąką, siarka z opiłkami żelaza, cukier i mak

4 Metody rozdzielania mieszaninRozdzielanie mieszanin – mieszanie substancji jest procesem fizycznym, to też składniki mieszaniny można rozdzielić metodami fizycznymi wykorzystując różnice we właściwościach fizycznych substancji wchodzących w skład mieszaniny: Rozpuszczalność w typowych rozpuszczalnikach (woda, benzyna, nafta, alkohol) Temperatura wrzenia lub topnienia Gęstość substancji lub średnica drobin Szybkość przemieszczania się w rozpuszczalniku

5 Rozdzielanie mieszanin niejednorodnychRozdzielanie mieszaniny siarki i opiłków żelaza: różnice we właściwościach magnetycznych składników mieszaniny Rozdzielanie mieszaniny wody i kredy: wykorzystanie nierozpuszczalności kredy w wodzie: dekanacja – oddzielenie ciała stałego i cieczy przez zlanie klarownej cieczy z nad osadu sedymentacja – proces opadania na dno drobin ciała stałego w cieczy pod wpływem siły ciężkości filtracja (sączenie) – przepuszczenie mieszaniny ciała stałego i cieczy prze filtr (sączek) przepuszczający ciecz ale zatrzymujący osad

6 Rozdzielanie mieszanin niejednorodnychRozdzielanie mieszaniny wody i oleju wykorzystanie nierozpuszczalności cieczy w sobie i różnej gęstości substancji w mieszaninie użycie rozdzielacza – naczynie z kranikiem do spuszczania cieczy o większej gęstości Pozostałe metody rozdzielania mieszanin: Odwirowanie (np. rozdzielenie mleka od śmietany) Przesiewanie na sicie (np. rozdzielenie mąki i maku) Odparowanie cieczy od ciała stałego (np. woda i piasek)

7 Rozdzielanie mieszanin jednorodnychRozdzielanie mieszaniny wody i soli kuchennej wykorzystanie bardzo dużej różnicy wrzenia substancji - woda 100oC , sól – 610oC odparowanie – ogrzanie mieszaniny cieczy i rozpuszczonej w niej ciała stałego (sól, cukier) w celu odparowaniu cieczy – rozpuszczalnika krystalizacja – wydzielenie substancji stałej w postaci kryształów w wyniku obniżenia temp. lub częściowego odparowania rozpuszczalnika w roztworze nasyconym – roztwór przechodzi w przesycony i substancja stała w nadmiarze ulega krystalizacji

8 Rozdzielanie mieszanin jednorodnychRozdzielenie mieszaniny dwóch cieczy lub gazów wzajemnie się rozpuszczających: Wykorzystanie różnić temp. wrzenia: woda – 100oC + ocet – 118oC, woda + alkohol – 78oC, ropa naftowa), gazów: tlen (-182oC) azot (-195oC), wodór (-253oC) Destylacja frakcjonowania – rozdzielenie mieszaniny cieczy lub skroplonych gazów różniących się temp. wrzenia: składnik o niższej temp. wrzenia odparowuje w pierwszej kolejności, przeprowadzony w pary po schłodzeniu ulega skropleniu Chromatografia bibułowa lub cienkowarstwowa – wykorzystanie różnych szybkości przemieszczania się składników mieszaniny z rozpuszczalnikiem np. w bibule

9 Zadanie domowe – hodowla kryształówW ciepłej wodzie porcjami rozpuszczaj mieszając sól kuchenną aż do momentu gdy ostatnia porcja nie ulega rozpuszczeniu. Na patyczku zaczep nić bawełnianą i jej koniec zanurz w roztworze soli kładąc patyczek na krawędziach naczynia (słoiczek, szklanka) i postaw w ciepłym miejscu (np. obok kaloryfera) Codziennie obserwuj zmiany i zapisz obserwacje)