1 Czy zaangażowani rodzice są potrzebni w szkole? O wpływie rodziców na edukację szkolną dziecka Joanna Kołodziejczyk (UJ) Bartłomiej Walczak (UW)

2 Cele sesji przedyskutowanie tego, jak rozumieć partnerstwo między szkołą a rodzicami, wspólne rozumienie, czym jest zaangażowanie rodziców w edukację szkolna ich dzieci zapoznanie z wynikami badań dotyczącymi zaangażowania rodziców, ich wpływu na osiągnięcia edukacyjne uczniów i determinant tego zaangażowania.

3 „Zazwyczaj jesteśmy skłonni do zbyt indywidualistycznego poglądu na szkołę, jako na stosunek, zachodzący miedzy nauczycielem a uczniem, albo miedzy nauczycielem a rodzicami. Jednakże zakres pola naszego widzenia powinien być znacznie rozszerzony. To, czego najlepszy i najrozumniejszy ojciec pragnie dla swego dziecka, tego powinna społeczność pragnąć dla wszystkich swoich dzieci” Dewey

4 Metafora szkoła z perspektywy rodzica jest jak ….

5 Zaangażowanie rodziców Co oznacza „zaangażowanie rodziców” w edukację szkolną dzieci?

6 Rodzice w szkole – ramy prawne i instytucjonalne na poziomie makro rodzice są jednym z interesariuszy wpływających na centralną politykę edukacyjną. konsultowanie projektów ustaw i rozporządzeń z organizacjami rodzicielskimi oraz zorganizowanie w strukturach MEN „Forum Rodziców”, zrzeszającego przedstawicieli organizacji rodziców

7 Rodzice w szkole – ramy prawne i instytucjonalne na poziomie mikro zaangażowanie rodziców możemy traktować jako aktywność na poziomie konkretnej szkoły lub placówki zakres działań podejmowanych przez rodziców reguluje Ustawa o Systemie Oświaty, na poziomie szczegółowym – lokalne zwyczaje, statuty i wewnętrzne regulaminy

8 Rodzice w szkole – ramy prawne i instytucjonalne Zgodnie z Ustawą Rada Rodziców uchwala: program profilaktyki program wychowawczy opiniuje projekt planu finansowego szkoły program poprawy efektywności kształcenia.

9 Rodzice w szkole – ramy prawne i instytucjonalne Zgodnie z Ustawą Rada Szkoły uchwala: statut szkoły, zgłasza wnioski do budżetu, może wystąpić do kuratorium o ocenę działalności szkoły, dyrektora lub poszczególnych nauczycieli, opiniuje istotne sprawy dla życia szkoły. Nieobligatoryjny charakter rad sprawia, że funkcjonują one w zaledwie kilku procentach szkół

10 Wymaganie „Rodzice są partnerami szkoły” Charakterystyka na poziomie „D” 1.Szkoła lub placówka pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy. 2. W szkole lub placówce współpracuje się z rodzicami na rzecz rozwoju ich dzieci. 3. Rodzice współdecydują w sprawach szkoły lub placówki i uczestniczą w podejmowanych działaniach Charakterystyka na poziomie „B” 4. W szkole i placówce są realizowane inicjatywy rodziców na rzecz rozwoju uczniów oraz szkoły i placówki

11 Rodzaje partycypacji Informacyjna Konsultacyjna Decyzyjna Bezpośrednia Przedstawicielska

12 Rodzaje (formy) partycypacji Informacyjna - prawo rodziców do uzyskiwania informacji na temat ich dzieci i funkcjonowania szkoły

13 Rodzaje (formy) partycypacji Konsultacyjna - oznacza prawo rodziców do przedstawiania propozycji, prawo do doradzania i sugerowania, opiniowania, występowania ze skargami, prawo do kontroli oraz prawo do protestu „Szkoła lub placówka pozyskuje i wykorzystuje opinie rodziców na temat swojej pracy”.

14 Rodzaje (formy) partycypacji Decyzyjna – rodzicom przysługuje głos przy podejmowaniu decyzji; uczestniczą w procesach podejmowania decyzji, są współodpowiedzialni (co najmniej w sensie moralnym) za ich wynik. „Rodzice współdecydują w sprawach szkoły lub placówki i uczestniczą w podejmowanych działaniach”

15 Poziomy partycypacji Posiadanie władzy do podejmowania decyzji i ponoszenia odpowiedzialność Włączanie w proces podejmowania decyzji Punkt widzenia brany pod uwagę podczas podejmowania decyzji Wspieranie w przedstawianiu punktu widzenia Wysłuchiwanie Wzrastająca siła i odpowiedzialność

16 W szkole lub placówce współpracuje się z rodzicami na rzecz rozwoju ich dzieci Partnerstwo oznacza tu m.in. : współpracę między szkołą a rodzicami w procesach edukacyjnych służącą rozwojowi dzieci, obejmującą nie tylko wspieranie rodziców przez pracowników szkoły, ale i uznawanie przez szkołę podmiotowości rodziców jako ekspertów w wychowaniu i uczeniu się dzieci i wykorzystywanie wiedzy rodziców w tym obszarze

17 Charakterystyka wymagania na poziomie „B” W szkole i placówce są realizowane inicjatywy rodziców na rzecz rozwoju uczniów oraz szkoły i placówki

18 „Parental involvement” a „parental engagement” „Parental involvement”- wiąże się z aktywnością szkoły zorientowaną na włączanie rodziców w edukację dzieci - rodzice realizują pomysły, oczekiwania szkoły. „Parental engagement” oznacza natomiast aktywność rodziców, ich inicjatywy, które są realizowane przez szkołę: „W szkole i placówce są realizowane inicjatywy rodziców na rzecz rozwoju uczniów oraz szkoły i placówki”

19 Typologia Joyce Epstein rodzicielstwo (parenting), komunikowanie się (communicating), wolontariat (volunteering), uczenie się w domu (learning at home), podejmowanie decyzji (decision making), współpraca ze społecznością (collaborating with community).

20 Parental involvement - Co wynika z angażowania się rodziców? Analiza wyników badań

21 Co wynika z danych pozyskanych w trakcie ewaluacji? (okres: 1.09.2013 – 31.03.2014) Zdecydowana większość rodziców uczniów wszystkich typów szkół zadeklarowała, że wie, jak może angażować się w pracę szkoły, w najmniejszym stopniu rodzice gimnazjalistów – prawie co piąty rodzic ucznia gimnazjum nie wie, w jaki sposób mógłby włączyć się w życie szkoły.

22 Rozkład odpowiedzi respondentów na pytanie: „Wiem, w jaki sposób mogę się zaangażować w pracę szkoły” w podziale na typy szkół (szkoła podstawowa – N= 12420 ; Gim – N=11435 ; LO N= 4401; Tech. N=1770 ; ZSZ=876

23 Co wynika z danych pozyskanych w trakcie ewaluacji? (okres: 1.09.2013 – 31.03.2014) c.d. Więcej niż połowa wszystkich ankietowanych rodziców stwierdziła, że bierze udział w procesach decyzyjnych w szkole. Widoczny jest spadek angażowania się rodziców w tym obszarze po skończeniu przez uczniów szkoły podstawowej. Najbardziej aktywni w zgłaszaniu inicjatyw są rodzice uczniów z techników (56,4%), najmniej – rodzice licealistów (30,8%). Wyniki sugerowałyby, że aktywne, motywowane własnymi potrzebami angażowanie się rodziców (engagement) nie ma prostego związku z wiekiem dziecka. W wypadku szkół ponadgimnazjalnych może mieć natomiast związek z profilem kształcenia.

24 Co wynika z danych pozyskanych w trakcie ewaluacji? (okres: 1.09.2013 – 31.03.2014) c.d. Rodzice uczniów techników twierdzą najczęściej, że ich inicjatywy są realizowane (około 42% rodziców z tego typu szkół potwierdza działania szkoły w tym obszarze), najrzadziej taką opinię wyrażają rodzice gimnazjalistów (nieco więcej niż jedna czwarta rodziców). Zaobserwowano wysoki odsetek braku odpowiedzi na pytanie o to, czy szkoła realizuje inicjatywy rodziców (od 30,3% w wypadku techników po 37,8% w gimnazjach), co może wynikać ze słabego przepływu informacji między szkołą a domem (być może rodzice nie wiedzą, czy ich inicjatywy są realizowane przez szkoły).

25 Co wynika z danych pozyskanych w trakcie ewaluacji? (okres: 1.09.2013 – 31.03.2014) c.d. Realizacja inicjatyw rodziców dotyczy głównie dwóch typów działań: związanych z wolontariatem i podejmowaniem decyzji przez rodziców. W największym stopniu, bez względu na typ szkoły, rodzice widzą dla siebie przestrzeń do działania w organizowaniu uroczystości szkolnych, imprez szkolnych i klasowych. Inne obszary aktywności rodziców (w różnym natężeniu w zależności od etapu kształcenia) to przede wszystkim: finansowanie różnych przedsięwzięć, nagród, doposażanie szkoły, organizowanie wycieczek, wyjazdów, współdecydowanie o ofercie szkoły i udział w jej realizacji, świadczenie usług na rzecz szkoły (np. remonty, dowozy uczniów, szycie strojów, pieczenie ciast), uczestniczenie w akcjach charytatywnych, działaniach prospołecznych.

26 Co wpływa na angażowanie się rodziców w edukację ich dzieci?

27 płećSPGimnazjumLOTechnikumZSZrazem kobieta88%85%82%79%76%13206 mężczyzna12%15%18%21%24%2408 100%=5386100%=4903100%=3649100%=1179100%=49715614 Kto wypełnia ankiety?

28 Współczynniki a Model Współczynniki niestandaryzowane Współ czynniki standaryzowa ne t Istotność B Błąd standardowy Beta (Stała) 1,09 3,124 8,849, 000 nakłady na oświatę 6,83 5,000,028, 730, 466 urbanizacja -,260,091-,138 - 2,860, 004 Korzystanie z pomocy społecznej -,650,419-,067 - 1,552, 121 Kapitał kulturowy - 1,650,000-,117 - 2,477, 013 a. Zmienna zależna: współczynnik responsywnosci

29 Jak rozwijać współpracę szkoły z rodzicami?

30 Rola ucznia w relacjach szkoła-dom jak dzieci wpływają na kształt relacji szkoła- dom? na ile w tych relacjach (szkoła-rodzina) traktujemy dzieci podmiotowo?

31 Proszę dokończyć jedno ze zdań Najważniejsze dla mnie na tej sesji było… Kiedy myślę o współpracy z rodzicami to ….

32 Dziękujemy za uwagę [email protected] [email protected]