1 czyli na tropach poetyckich tropów Środki stylistyczne… czyli na tropach poetyckich tropów 

2 Określenia synonimiczne:Środki stylistyczne Określenia synonimiczne: Funkcje: środki językowe środki poetyckie środki wyrazu chwyty poetyckie figury retoryczne wyrażenie emocji rozbudzenie emocji u odbiorcy wiersza pobudzenie wyobraźni czytelnika budowanie nastroju w utworze budowanie świata przedstawionego

3 Porównanie Definicja i funkcja PrzykładCo to jest porównanie? Zestawienie dwóch zjawisk ze względu na pewną wspólną im cechę Znaki szczególne: obecność spójników: jak, jakby, niby, jak gdyby, na kształt Jaki jest cel użycia? Pobudzenie wyobraźni Wiewiórki lubią jesienie, bo same są jak rude płomienie. Płyną liście w powietrzu jesieni niby zielona łódka. Mrok gęstniał i tylko w gaju i około w łozach, błyskały wilcze oczy jako świeczki.

4 Przenośnia (metafora)Definicja i funkcja Przykłady: Co to jest przenośnia? Nietypowe połączenie wyrazów, które zmienia ich dosłowne znaczenie Znaki szczególne Niedosłowność Jaki jest cel użycia? Pobudzenie wyobraźni i budowanie nastroju Niebo mam pod ręką. Siano pachnie snem. Noszę w sercu Twój obraz.

5 Metafora czysta zieloność - zieleń odmęt odmęt zieloności(rozległe miejsce porośnięte gęstą, intensywnie zieloną roślinnością) odmęt (głęboka, wzburzona woda, otchłań, toń) zieloność - zieleń (zielone rośliny, tereny pokryte roślinami)

6 Ożywienie (animizacja)Definicja i funkcja Przykłady: Co to jest ożywienie? Nadanie przedmiotom nieożywionym lub pojęciom abstrakcyjnym cech istot żywych Znaki szczególne Rodzaj metafory Jaki jest cel użycia? Pobudzenie wyobraźni i budowanie nastroju Skacze dżdżu wodnisty puszek. Odfruwają od okien wspomnienia. Przeciągają się fale, mruczą.

7 Uosobienie (personifikacja)Definicja i funkcja Przykłady: Co to jest uosobienie? Przedstawianie zwierząt i roślin, przedmiotów nieożywionych, zjawisk lub idei jako osób ludzkich Znaki szczególne Rodzaj metafory Jaki jest cel użycia? Pobudzenie wyobraźni i budowanie nastroju Chmurki siedzą przed progiem w murawie. Czy to śpiewa wilga, czy ja? Stoi na stacji lokomotywa, Ciężka, ogromna i pot z niej spływa - Pan pomidor wlazł na tyczkę I przedrzeźnia ogrodniczkę. Księżyc idzie srebrne chusty prać. Każdy kwiat o usta pszczół prosi.

8 Epitet Definicja i funkcja Przykłady: Ach, te inne uczucia –Co to jest epitet? Określenie rzeczownika Jaki jest cel użycia? Pobudzenie wyobraźni, uplastycznienie opisu, budowanie nastroju Ach, te inne uczucia – cherlawe i ślamazarne. Dzieciństwo sielskie, anielskie. Żarząca paszcza fabryk.

9 Wyraz dźwiękonaśladowczyDefinicja i funkcja Przykłady: Co to jest wyraz dźwiękonaśladowczy? Użycie wyrazu, który swoim brzmieniem naśladuje zjawiska i wydawane przez niego dźwięki Jaki jest cel użycia? Budowanie nastroju, budowanie brzmienia utworu I dudni, i stuka, łomocze i pędzi. Że pędzi, że wali, że bucha buch, buch? I koła turkocą, i puka, i stuka to: Tak to to tak, tak to to tak, tak to to tak, tak to to tak!

10 Jakie chwyty odnajdujesz w wierszu?Rosła kalina z liściem szerokim, Nad modrym w gaju rosła potokiem, Drobny deszcz piła, rosę zbierała, W majowym słońcu liście kąpała. W lipcu korale miała czerwone. W cienkie z gałązek włosy wplecione Tak się stroiła jak dziewczę młode I jak w lusterko patrzyła w wodę. (Tadeusz Lenartowicz, Rosła kalina)

11 Epitety Rosła kalina z liściem szerokim, Nad modrym w gaju rosła potokiem, Drobny deszcz piła, rosę zbierała, W majowym słońcu liście kąpała. W lipcu korale miała czerwone. W cienkie z gałązek włosy wplecione Tak się stroiła jak dziewczę młode I jak w lusterko patrzyła w wodę. (Tadeusz Lenartowicz, Rosła kalina)

12 Epitety Cytat: Funkcjaliść szeroki modry potok drobny deszcz majowe słońce korale czerwone cienkie włosy z gałązek włosy wplecione korale dziewczę młode budowanie świata przedstawionego nadawanie plastyczności uwydatnianie cech przyrody budowanie nastroju (sielski, pogodny, miły)

13 Porównania Rosła kalina z liściem szerokim, Nad modrym w gaju rosła potokiem, Drobny deszcz piła, rosę zbierała, W majowym słońcu liście kąpała. W lipcu korale miała czerwone. W cienkie z gałązek włosy wplecione Tak się stroiła jak dziewczę młode I jak w lusterko patrzyła w wodę. (Tadeusz Lenartowicz, Rosła kalina)

14 Porównania Cytat: Funkcja pobudzenie wyobraźniTak się stroiła jak dziewczę młode I jak w lusterko patrzyła w wodę pobudzenie wyobraźni budowanie świata przedstawionego oddanie plastyczności uwydatnianie cech przyrody budowanie nastroju (sielski, pogodny, miły)

15 Przenośnie Rosła kalina z liściem szerokim, Nad modrym w gaju rosła potokiem, Drobny deszcz piła, rosę zbierała, W majowym słońcu liście kąpała. W lipcu korale miała czerwone. W cienkie z gałązek włosy wplecione Tak się stroiła jak dziewczę młode I jak w lusterko patrzyła w wodę. (Tadeusz Lenartowicz, Rosła kalina)

16 Przenośnie Cytat: Funkcja pobudzenie wyobraźniDrobny deszcz piła, rosę zbierała W majowym słońcu liście kąpała W lipcu korale miała czerwone. W cienkie z gałązek włosy wplecione Tak się stroiła pobudzenie wyobraźni budowanie świata przedstawionego oddanie plastyczności uwydatnianie cech przyrody budowanie nastroju (sielski, pogodny, miły) Przedstawienie kaliny jako młodej dziewczyny to uosobienie (personifikacja)