1 Czyli zbiór najważniejszych informacji praktycznychUpadłość konsumencka Czyli zbiór najważniejszych informacji praktycznych
2 Podstawa prawna Ustawa PRAWO UPADŁOŚCIOWE (uwaga na właściwą nazwę ustawy) z dnia 28 lutego 2003 r. (Dz.U. Nr 60, poz. 535) Aktualny tekst jednolity: z dnia 7 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 2171) CZĘŚĆ TRZECIA. ODRĘBNE POSTĘPOWANIA UPADŁOŚCIOWE. Tytuł V. Postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
3 Podstawa Prawna W zakresie nieuregulowanym postępowanie toczy się w trybie przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego.
4 Kto może ogłosić upadłość konsumenckąKażdy dłużnik, który jest osobą fizyczną i nie prowadzi działalności gospodarczej. Osoby prawne nie posiadają konsumenckiej zdolności upadłościowej. Wierzyciel! Wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok.
5 Były przedsiębiorca Czy były przedsiębiorca może ogłosić upadłość konsumencką? Od jakiej daty staje się to możliwe? (Zobacz zmianę redakcji art. 8 ustawy – porównaj 2015 i 2016 rok). Czy można oddłużyć się z długów zaciągniętych w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej?
6 Były przedsiębiorca może zgłosić wniosek o upadłość konsumenckąByły przedsiębiorca może zgłosić wniosek o upadłość konsumencką. Może to uczynić następnego dnia po wykreśleniu z rejestru. Do 2016r. musiał jednak czekać rok. W konsekwencji w upadłości konsumenckiej można oddłużyć się z długów z czasów prowadzenia działalności gospodarczej. W praktyce jednak nie jest to takie proste.
7 Przesłanką do oddalenia wniosku o upadłość konsumencką jest m. inPrzesłanką do oddalenia wniosku o upadłość konsumencką jest m.in. niezgłoszenie wniosku o upadłość przedsiębiorcy we właściwym terminie wbrew przepisom ustawy art. 491(4) ust. 2 pkt 3. Tym samym jeżeli przedsiębiorca stał się niewypłacalny i nie zgłosił wniosku o upadłość przedsiębiorcy (wystarczy zgłoszenie poprawnego wniosku, a nie pozytywne rozstrzygnięcie Sądu) to zamyka sobie drogę do upadłości konsumenckiej na 10 lat. Wyjątek: względy słuszności lub względy humanitarne (?).
8 Upadłość konsumencka TANIA! – wniosek kosztuje 30 zł i to wszystkie koszty ponoszone przez dłużnika (oczywiście bez kosztów pełnomocnika – jeżeli z niego korzysta). Możliwość korzystania z pełnomocnika z urzędu – zgodnie z Kodeksem Postępowania Cywilnego. Prosta! – wniosek składa się na łatwym do wypełnienia formularzu.
9 Warunki formalne Sąd bada warunki formalne wniosku – złożenie go na formularzu, podpisanie, opłata, wymienienie wszystkich istotnych elementów: Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien zawierać: 1)imię i nazwisko, miejsce zamieszkania oraz numer PESEL dłużnika, a jeśli dłużnik nie posiada numeru PESEL - dane umożliwiające jego jednoznaczną identyfikację; 2)wskazanie miejsc, w których znajduje się majątek dłużnika
10 Warunki formalne 3)wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie; 4)aktualny i zupełny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników; 5)spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty; 6)spis wierzytelności spornych z zaznaczeniem zakresu w jakim dłużnik kwestionuje istnienie wierzytelności; wskazanie wierzytelności w spisie wierzytelności spornych nie stanowi jej uznania; 7)listę zabezpieczeń ustanowionych na majątku dłużnika wraz z datami ich ustanowienia, w szczególności hipotek, zastawów i zastawów rejestrowych; 8)oświadczenie dłużnika, że nie zachodzą okoliczności wskazane w art ust. 2 i 3.
11 Sąd bada MORALNOŚĆ DŁUŻNIKASąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Rażące niedbalstwo to nie zwykłe niedbalstwo, ale kwalifikowane. Rażącym niedbalstwem może być np.: zaciąganie kolejnych zobowiązań na spłatę poprzednich (spirala długu) podczas gdy już i tak brakuje środków na spłatę starych.
12 Oddalenie wniosku Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku: 1) w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów tytułu niniejszego, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika, 2) ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono na podstawie przepisu art , 3) dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, 4) czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli – skarga pauliańska, sprawy karne o pokrzywdzenie wierzycieli - chyba że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
13 Oddalenie wniosku Sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
14 Orzeczenie Sądu Sąd rozstrzyga sprawę w składzie jednego sędziego.Sąd orzeka postanowieniem. Na postanowienie przysługuje zażalenie.
15 Co dalej? Po ogłoszenie upadłości Sąd wzywa wierzycieli upadłego do zgłaszania wierzytelności w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze; Wzywa osoby, którym przysługują prawa oraz prawa i roszczenia osobiste ciążące na nieruchomości należącej do upadłego, jeżeli nie zostały ujawnione w księdze wieczystej, do ich zgłaszania w terminie trzydziestu dni od dnia obwieszczenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Rejestrze, pod rygorem utraty prawa powoływania się na nie w postępowaniu; wyznacza sędziego-komisarza oraz syndyka.
16 Co dalej? Z upadłym kontaktuje się syndyk. Upadły ma obowiązek wskazania całego majątku syndykowi. Syndyk sporządza plan podziału sumy uzyskanej z likwidacji majątku dłużnika upadłego, który podlega zatwierdzeniu przez sąd.
17 Plan spłaty wierzycieliW postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli sąd określa, w jakim zakresie i w jakim czasie, nie dłuższym niż trzydzieści sześć miesięcy, upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania uznane na liście wierzytelności, niewykonane w toku postępowania na podstawie planów podziału, oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli. Plan spłaty uwzględnia możliwości finansowe dłużnika. Sąd ustala ile dłużnik potrzebuje na życie, a resztę rozdziela pomiędzy wierzycieli w ratach.
18 Obowiązki upadłego W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych, dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonania planu spłaty wierzycieli. Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy, w którym wykazuje osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ostatni kwartał okresu sprawozdawczego, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Do sprawozdania upadły dołącza kopię złożonego rocznego zeznania podatkowego.
19 Umorzenie zobowiązań Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. Na postanowienie przysługuje zażalenie.
20 Nie podlegają umorzeniuNie podlegają umorzeniu zobowiązania o charakterze alimentacyjnym, zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, zobowiązania do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie, jak również zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem oraz zobowiązania, których upadły umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.
21 Mieszkanie Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.
22 Co jeśli dłużnik nie ma majątku?Sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.