1 CHOROBA NOWOTWOROWA DOROSŁYCH JAKO SYTUACJA TRUDNA, KRYZYSOWA I MOŻLIWOŚCI RADZENIA SOBIE Z NIĄ

2 Czym może być choroba? poważnym zakłóceniemsytuacją o szczególnym znaczeniu wyzwalającą opór przed jej przyjęciem (mechanizmy obronne) może nie mieć większego znaczenia (łatwość wejścia w rolę chorego) może oznaczać karę, przeszkodę...

3 Czym jest choroba? To sytuacja trudna stres.Stres to transakcja między – sytuacją, chorobą a podmiotem. Chory ocenia sytuację czy choroba stwarza wymagania przekraczające możliwości poradzenia sobie (zasoby).

4 Rola chorego Przyjęcie roli chorego uzależnione jest od – sytuacji życiowej, lęku, doświadczenia, radzenia sobie z trudnościami przed zachorowaniem. Predyspozycje, umiejętność korzystania z przywilejów, wypełnianie obowiązków.

5 Adaptacja do sytuacji potrzebny jest adekwatny obraz choroby – przekształcenie go na zadanie do wykonania potrzebny jest czas mechanizmy obronne przebieg ma swoja dynamikę obraz choroby może ulegać zmianie.

6 Źródła zmian Diagnoza lekarska samopoczucie opinia rodzinyinni chorzy na tą samą chorobę literatura środki masowego przekazu żal po sobie zdrowym żałoba – opłakanie zdrowia

7 Przewidywania słabego stylu radzenia sobieizolacja społeczna niski status socjoekonomiczny uzależnienie od alkoholu lub narkotyków psychiatryczna przeszłość wcześniejsze doświadczenia z rakiem (śmierć bliskiej osoby) ostatnia strata sztywność i brak elastyczności w stylach radzenia sobie pesymistyczna filozofia życia brak wiary w możliwość poprawy zwiększenia obowiązków.

8 Mechanizmy obronne Podział na represywne i sensytywne.Mechanizmy represywne – zapobiegają dostrzeganiu niebezpieczeństwa choroby przez selekcję lub zniesienie spostrzegania albo spostrzeganie niezgodne z rzeczywistością zaprzeczanie wyparcie tłumienie projekcja racjonalizacja

9 Mechanizmy obronne Mechanizmy sensytywne – prowadzą do zmniejszenia niebezpieczeństwa choroby przez „zmierzenie się z nią”, lepsze jej poznanie, mobilizację środków do walki, umacnianie nadziei selektywne przetwarzanie informacji zachowania magiczne rozszczepienie obrazu choroby zabezpieczanie się ucieczka w marzenia

10 Potrzeby – deprywacja w chorobie nowotworowejpotrzeba bliskości potrzeba kontaktu emocjonalnego potrzeba seksualna

11 Ważne Podwójna hierarchia potrzebrzeczywista – wyznaczona przez siłę poszczególnych potrzeb w określonym momencie życia deklaratywna – odpowiedź na określone wymagania społeczne, w deklaracjach ranga potrzeby jest pomniejszana. Prowadzi do: tłumienia, ukrywania zachowań seksualnych przed samym sobą i otoczeniem.

12 Czy można mówić o rozwoju poprzez/ dzięki chorobie?Rolę odgrywa: Wola życia Odkrywanie zasobów Możliwość zatrzymania się w biegu.

13 Rola psychologa/ lekarzaszanować indywidualność słuchać pozwalać na dyskusję wspierać emocjonalnie, informacyjnie akceptować mechanizmy obronne odwracać uwagę szukać wspólnie z pacjentem zasobów proponować różne techniki terapeutyczne prowadzić psychoterapię

14 Czym jest posttraumatyczny wzrost?Znaczącą, korzystną zmianą w poznawczym, emocjonalnym i behawioralnym życiu pacjenta. Jest to wynik walki chorego z traumatyczną sytuacją

15 Zmiany pozytywne percepcja siebie relacje interpersonalnefilozofia życia

16 PTG - wzrost mądrości życiowejRefleksja i działanie w równowadze Wiadomo co jest wiadome a co nie jest Wiedza kiedy działać a kiedy się wycofać Akceptacja niewiadomych i paradoksów

17 Cechy sprzyjające PTG całościowe spostrzeganie wydarzeńzdrowie psychiczne przed zachorowaniem aktywność, ekstrawersja, optymizm poznanie nad emocjami otwartość na doświadczenia wewnątrz-sterowność nadzieja motor wsparcia

18 Śmierć bliskiego jako czynnik wzrostukonfrontacja z własnym życiem, sensem, własną śmiertelnością przejawy wzrostu – nie odkładanie na potem, troska o własne zdrowie cieszenie się i radowanie – smucenie się i inne niekochane emocje