1 Polityka społeczna i system ubezpieczeń społecznych dr Renata Babińska - Górecka

2 Definicja państwa opiekuńczego (socjalnego)Państwo socjalne (opiekuńcze) to kompleks instytucji, uregulowań i procedur, które korygują i uzupełniają sterowanie rynku pracy przez rynek, poprzez redystrybucję dochodów i które przyznają państwu oraz grupom społecznym aktywną rolę w procesie gospodarczym.

3 Funkcje państwa opiekuńczego-funkcja korporacyjna i integrująca klasy niższe ze społeczeństwem mieszczańskim, funkcja produktywna państwa socjalnego- w ramach socjalno- państwowych układów były wytwarzane warunki kapitalistycznego rozwoju w XX wieku,

4 -funkcja regulująca i pacyfikująca,-funkcja produkująca „kapitał ludzki”, zapewnia pokojową koegzystencję demokracji i kapitalizmu.

5 Zasadnicze obszary państwa opiekuńczego:- sfera zabezpieczenia społecznego, -ochrona zdrowia, -służby socjalne, -rynek pracy i zatrudnienie, - prawo podatkowe.

6 Typy państw opiekuńczychw Unii Europejskiej: Konserwatywne państwo opiekuńcze -silne tradycje bismarckowskie, -wysokość świadczeń socjalnych determinują forma zatrudnienia oraz różnice w dochodach,

7 -rozwinięta ochrona zatrudnienia i system gwarancji;-wysokość świadczeń pozwala zastąpić utracone zarobki, na ogół w stopniu wyższym niż minimalny; -rozwinięta ochrona zatrudnienia i system gwarancji; - zapewnienie bezpieczeństwa osobom posiadającym stałe, długoletnie zatrudnienie,

8 -istnieje silne partnerstwo publiczno- prywatne (społeczne);-skromna oferta publicznych usług socjalnych- wypełnia te zadania trzeci sektor lub prywatni usługodawcy;

9 -ubezpieczenia są obowiązkowe i mają powszechny charakter pod względem podmiotowym i przedmiotowym,-występuje głównie w Austrii, Belgii, Francji i Niemczech oraz we Włoszech.

10 Model śródziemnomorski- tzw. elementarne państwa opiekuńcze-konstytucje państw zawierają obietnicę stworzenia państwa opiekuńczego, - brak prawnej, instytucjonalnej i społecznej infrastruktury;

11 -opieką są objęte osoby starsze, wysokie świadczenia emerytalne; -słabo rozwinięta polityka rodzinna,

12 -słabo rozwinięty system świadczeń z tytułu bezrobocia;-stosunkowo liczna grupa osób jest nieobjęta zabezpieczeniem społecznym;

13 -dotyczy głównie Grecji, Hiszpanii, Portugalii.-niewielkie zaangażowanie państwa w działania z zakresu pomocy społecznej; -główny podmiot polityki społecznej to nie państwo, lecz rodzina, organizacje obywatelskie, wspólnoty lokalne, kościół i organizacje charytatywne; -dotyczy głównie Grecji, Hiszpanii, Portugalii.

14 Społeczno-demokratyczne państwo opiekuńcze-koncepcja powszechnego prawa do świadczeń dla wszystkich obywateli; -obowiązkiem publicznym jest sprawiedliwie zabrać i sprawiedliwie podzielić dochód społeczny; -zapewnienie wszystkim obywatelom równego i równie wysokiego standardu opieki; -wysoki poziom świadczonych usług socjalnych z wysokimi świadczeniami;

15 -podstawowym pojęciem jest równość;-odejście od modelu wspierania rodziny w celu wzmocnienia rodziny oraz większej samodzielności poszczególnych osób; -podstawowym pojęciem jest równość; -prawo do zabezpieczenia społecznego to uniwersalne prawo wszystkich obywateli;

16 -oddzielenie praw socjalnych od mechanizmów rynkowych;świadczenia finansowane są z podatków, ale prawo do nich jest niezależne od własnego wkładu jednostki; Dotyczy Szwecji, Danii, Finlandii, Norwegii oraz Holandii.

17 -ryczałtowe zabezpieczenie dochodu;Model anglosaski -ryczałtowe zabezpieczenie dochodu; -słabo rozwinięty system wsparcia dla rodziny; -słabo rozwinięty system publicznych usług socjalnych;

18 -ograniczenie świadczeń do osób najbardziej potrzebujących;-dążenie do rozwiązań opartych na mechanizmach rynkowych; -niewielka rola związków zawodowych;

19 -niski poziom ochrony zatrudnienia; -szeroki zakres świadczeń adresowanych do osób bezrobotnych; -dotyczy Wielkiej Brytanii i Irlandii.

20 Model postkomunistyczny-łączy elementy systemu konserwatywnego, kontynentalnego modelu państwa opiekuńczego i liberalnego modelu atlantyckiego; -pozostaje wierny wartościom socjalistycznym; -często występuje zarządzanie centralne i jednorodna struktura instytucji zajmujących się polityką społeczną; -dotyczy państw przyjętych do UE po 2004 r.