1 Definicje

2 Podział definicji ze względu na funkcję Realne –podają jednoznaczną charakterystykę przedmiotu Nominalne- podają informację o znaczeniu wyrażenia

3 PODZIAŁ DEFINICJI ze względu na ich ZADANIA SPRAWOZDAWCZEPROJEKTUJĄCE KONSTRUKCYJNE czysto arbitralne REGULUJĄCE liczące się ze znaczeniem zwyczajowym

4 PODZIAŁ DEFINICJI ze względu na ich BUDOWĘ RÓWNOŚCIOWEWYRAŹNEKONTEKSTOWE NIE- RÓWNOŚCIOWE

5 Definiendum- wyraz definiowany BursztynAport spójnik jest to Definiens- wyrażenie definiujące żywica skamieniała wkład niepieniężny Budowa definicji równościowej

6 Cechykonstytutywnekonsekutywneakcydentalne

7 Klasyczna formuła definicji: Wyraz A znaczy tyle co B, mające cechę C. Definiując A należy podać: najbliższy rodzaj B ( genus proximus) różnicę gatunkową C (differentia specifica) Przykład: Kwadrat (A) jest to prostokąt (B) równoboczny (C).

8 DEFINICJA KONTEKSTOWA Definiendum Logarytmem liczby dodatniej N przy danej podstawie dodatniej a spójnik nazywamy definiens wykładnik potęgi X, do której trzeba podnieść podstawę a, aby otrzymać liczbę N.

9 Definicja klasyczna jest: realna równościowa wyraźna o dwuczłonowym definiensie (genus+ differentia specifica)

10 Definicje klasyczne naturalnefinalnegenetyczne

11 Definicja naturalna definiendumspójnikgenus proximus- rodzaj najbliższy differentia specifica- różnica gatunkowa Adrenalinajest to hormonwydzielany przez nadnercza. Oportunistajest to osobapozbawiona stałych zasad, naginająca się do okoliczności dla osobistych korzyści. Szmirajest toobraz, rzeźba utwór literacki, muzyczny, teatralny lub filmowy pozbawiony wartości artystycznych i ideowych.

12 Definicja genetyczna definiendumspójnikgenus proximus- rodzaj najbliższy differentia specifica- różnica gatunkowa Szadźjest tobiały osad kryształków lodu narastający na cienkich przedmiotach wskutek zamarzania kropelek przechłodzonej mgły przy ich zetknięciu z przedmiotami w temperaturze niższej od 0 C. Paraplegiajest toporażenie obu kończyn dolnych występujące w następstwie uszkodzenia rdzenia kręgowego.

13 Definicja finalna definiendumspójnikgenus proximus- rodzaj najbliższy differentia specifica- różnica gatunkowa Propagandajest to szerzenie, wyjaśnianie lub rozpowszech- nianie pewnych poglądów, idei, haseł w celu pozyskania zwolenników, wywołania u nich odpowiednich dążeń lub skłonienia ich do odpowie- dniego postępowania. Szykanowaniejest torozmyślne działanie w celu zrobienia komuś przykrości lub stwarzania mu utrudnień.

14 Definicja przez abstrakcję- jest stosowana do określenia wspólnej własności przysługującej przedmiotom pod jakimś względem jednakowym. Schemat ogólny definicji przez abstrakcję terminu P: P(x)=P(y)↔ xRy P(x)- własność P przedmiotu x R- relacja równoważności ( symetryczna, zwrotna, przechodnia)

15 Przykłady definicji przez abstrakcję Ciężar ciała x jest identyczny z ciężarem ciała x ↔ ciało x równoważy się na wadze z ciałem y. Dwa zbiory posiadają tę samą liczbę kardynalną ↔ gdy zbiory te są równoliczne: liczba kardynalna zbioru X równa się liczbie kardynalnej zbioru Y ↔ gdy istnieje wzajemne jednoznaczne odwzorowanie zbioru X na zbiór Y.

16 Definicje bez- warunkowe zwykłe operacyjne redukcyjne Definicje-zakres stosowalności

17 Definicje bezwarunkowe to te, których stosowanie nie wymaga żadnych ograniczeń. Schemat ogólny: A(x)↔Φ(x) A-definiowany atrybut Φ(x)-symbol schematu zdaniowego x-zmienna wolna (nie związana kwantyfikatorem) Przykład: x jest murzynem ↔ x jest człowiekiem  x jest czarnoskóry.

18 Definicje warunkowe to te, których sens i ważność zależne są od jakiegoś warunku ograniczającego zakres ich stosowalności. Schemat ogólny: P(x)→[A(x)↔Φ(x)] P- predykat opisujący warunek stosowalności Przykład zwykłej definicji warunkowej: Definicja dzielenia liczb rzeczywistych y≠0→(x:y=z ↔ z∙y=x)

19 Definicję warunkową atrybutu A nazywamy definicją operacyjną jeżeli w schemacie P(x)→[A(x)↔Φ(x)] predykat na miejscu zmiennej P opisuje jakąś czynność lub operację wykonaną na przedmiocie x. Przykład: ( Umieszczamy x w bliskości opiłków żelaznych)→ (x jest MAGNESEM ↔ x przyciąga opiłki )

20 Definicję warunkową atrybutu A nazywamy definicją redukcyjną jeżeli w schemacie P(x)→[A(x)↔Φ(x)] predykat na miejscu zmiennej P opisuje stan lub sytuację statyczną przedmiotu x. Przykład: (x jest prawem majątkowym)→ (x jest zbywalne ↔ zasadna jest możliwość przeniesienia prawa x na inne podmioty.)

21 Błędy definiowania: 1.Nieznane przez nieznane –ignotum per ignotum 2.Błędne koło : bezpośrednie idem per idem pośrednie 3.Nieadekwatność definicji: Definicja za szeroka Definicja za wąska Definicja, w której zakresy definiendum i definiensa się krzyżują Błąd przesunięcia kategorialnego 4.Wieloznaczność definicji 5. Pleonazm definicji (zbędne przepełnienie)

22 amfibolia niedopowiedzenie leksykalne i ekwiwokacje Wieloznaczność wypowiedzi błąd egzemplifikacji błąd generalizacji sprzeczność w terminach Niedopuszczalne zestawienie słów Wypowiedź, która głosi coś innego, niż chciał powiedzieć jej autor. aliowokacje Błędy logiczne wypowiedzi

23 Amfibolia – wyrażenie wieloznaczne ze względu na wadliwą budowę. Wieloznaczność strony czynnej Dzieci dostrzegły rekiny. Wieloznaczność składni dopełniacza Oskarżenie Kowalskiego Inne Depesza: WYPUŚCIĆ NIE WOLNO ROZSTRZELAĆ

24 Ekwiwokacja - błąd logiczny wypowiedzi powstały na skutek używania w wywodzie tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach, pomimo, iż względy poprawności wymagają, by znaczenie było to samo. Przykład: Kto ukończył 18 lat, może kupić samochód. Kto może kupić samochód, ma dużo pieniędzy. Zatem: Kto ukonczył18 lat, ma dużo pieniędzy.

25