1 Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy EuropejskichANALIZA WSKAŹNIKÓW DOTYCZĄCYCH POTENCJAŁU SPOŁECZNO-EKONOMICZNEGO WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W OBSZARZE ODDZIAŁYWANIA EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO Posiedzenie Komitetu Monitorującego RPO WM na lata grudnia 2016 Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich
2 Komitet Monitorujący RPO WM 2014-2020Zalecenie Komisji Europejskiej, Dyrekcji Generalnej ds. Zatrudnienia, Spraw Socjalnych i Włączenia Społecznego Przygotowanie przez Departament RF materiału - wskaźniki i dane jakościowe nt. demografii, rynku pracy, obszaru integracji społecznej oraz edukacji i wykształcenia w województwie mazowieckim Weryfikacja, analiza i sformułowanie rekomendacji przez Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego, Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej, Departament Edukacji Publicznej i Sportu w UM WM oraz komórki wewnętrzne Departamentu RF Akceptacja dokumentu wraz z załącznikami przez Zarząd Województwa Mazowieckiego Komitet Monitorujący RPO WM
3 Założenia przyjęte w opracowaniu danych ilościowych i jakościowychWskaźniki zagregowane zgodnie ze wzorem przedstawionym przez KE Przedstawienie większości wskaźników w układzie dwuletnim na rok 2013 i 2015 Rozszerzenie katalogu wskaźników i danych jakościowych z uwzględnieniem specyficznej sytuacji województwa mazowieckiego
4 Główne wnioski z analizy wskaźników i wyników badań: DEMOGRAFIAzróżnicowanie struktury demograficznej - przestrzennie największej liczba ludności – 14% ogółu kraju wzrost miejsc w żłobkach o 44%, duże zapotrzebowaniu na opiekę żłobkową - w 2015 r. brak miejsc dla prawie 11 tys. dzieci wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym w regionie OBSZARY ZURBANIZOWANE OBSZARY PERYFERYJNE koncentracja potencjału ludnościowego stopniowa depopulacja gmin rolniczych dodatni przyrost naturalny ujemny przyrost naturalny cel wewnętrznych i zewnętrznych migracji zarobkowych wyższy wskaźnik obciążenia demograficznego większa liczba osób lepiej wykształconych niższy współczynnik feminizacji
5 Główne wnioski z analizy wskaźników i wyników badań: RYNEK PRACYkoncentracja rynku pracy wokół Warszawy i obszarów zurbanizowanych; Najwyższy w Polsce udział zatrudnionych - prawie 17%, co druga osoba zatrudniona w Warszawie; zmniejszająca się stopa bezrobocia – od 2013 r. spadek o 3,7 pkt. procentowego; wzrost wskaźnika zatrudnienia o 2 pkt. procentowe i wskaźnika aktywności ekonomicznej o 2,4 pkt. procentowego; największa liczba bezrobotnych w kraju – co siódmy bezrobotny w Polsce jest mieszkańcem Mazowsza; OBSZARY ZURBANIZOWANE OBSZARY PERYFERYJNE niższa stopa bezrobocia, najniższa w Warszawie – 3% wyższa stopa bezrobocia, najwyższa w powiecie szydłowieckim – 27,5% lepsza dostępność przestrzenna do rynków pracy słaba dostępność przestrzenna do dużych rynków pracy koncentracja większej części mobilnej ludności w wieku produkcyjnym słaba jakościowo struktura kapitału ludzkiego i sił wytwórczych
6 Główne wnioski z analizy wskaźników i wyników badań: INTEGRACJA SPOŁECZNAZagrożenie ubóstwem relatywnym - 10,3% ludności województwa ponad 348 osób/10 tys. mieszkańców korzystało ze świadczeń pomocy społecznej – czwarty wynik w skali kraju najczęstsze przyczyny przyznawania gospodarstwom domowym w 2015 r. świadczeń pomocy społecznej: ubóstwo, bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba i niepełnosprawność przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto - wyższe niż w kraju (122% średniej krajowej) blisko 10% ludności regionu to osoby niepełnosprawne, prawie połowa z nich to osoby w wieku produkcyjnym wzrasta znaczenie nieinstytucjonalnych form pieczy zastępczej; OBSZARY ZURBANIZOWANE OBSZARY PERYFERYJNE relatywnie mniejsza liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej część mieszkańców - trwale odsunięta od rynku pracy i uzależniona od świadczeń pomocy społecznej wyższa wartość miesięcznego wynagrodzenia brutto w relacji do średniej krajowej - w Warszawie i na obszarach graniczących ze stolicą niższa wartość przeciętnych wynagrodzeń brutto większy udział osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej
7 Główne wnioski z analizy wskaźników i wyników badań: EDUKACJAodsetka dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym - 89,6% - drugi wynik w kraju największa liczba dzieci objętych edukacją przedszkolną w kraju – ponad 160 tys. wzrost poziomu wykształcenia mieszkańców regionu – największa liczba osób z wykształceniem wyższym w kraju (co trzeci mieszkaniec województwa) Mazowsze liderem pod względem korzystania z różnych form kształcenia ustawicznego; niewystarczający poziom współpracy z pracodawcami pod względem odsetka szkół zaangażowanych w szeroki zakres jej rodzajów – głównie organizacja praktyk zawodowych oraz zajęć praktycznych doradztwo zawodowe w szkołach przeważnie w formie zajęć grupowych, prowadzone niesystematycznie, w większości przez osoby bez formalnego wykształcenia w tym kierunku OBSZARY ZURBANIZOWANE OBSZARY PERYFERYJNE większy potencjał edukacyjny – dostępność instytucji edukacyjnych na wyższym poziomie kształcenia i szerszą ofertą niska wartość wskaźnika upowszechnienia wychowania przedszkolnego - w blisko 70 gminach nie przekracza ona 40% wyższy odsetek dzieci uczęszczających do przedszkoli 15% mieszkańców tych terenów ma wykształcenie wyższe, 30% zasadnicze zawodowe, a ponad 22% gimnazjalne, podstawowe lub niższe relatywnie wyższe wykształcenie mieszkańców aglomeracji
8 REKOMENDACJE WYNIKAJĄCE Z ANALIZY SYTUACJI SPOŁECZNO-EKONOMICZNEJ DLA WDROŻENIA EFS W REGIONIEDEMOGRAFIA przygotowanie działań aktywizujących obszary peryferyjne oraz łagodzących skutki depopulacji na tych terenach; stworzenie systemu zachęt, zatrzymujących i zagospodarowujących najcenniejszy kapitał ludzki, w szczególności zapobieganie odpływowi osób, będących lokalnymi liderami rozwoju na obszarach peryferyjnych; wzmocnienie infrastruktury społecznej i systemu opieki, odpowiadającej na potrzeby osób starszych, w szczególności na obszarach peryferyjnych województwa; wzmacnianie więzi międzypokoleniowych oraz kreowanie tożsamości lokalnej i związków z rodzinnym miejscem zamieszkania, w celu wykorzystania potencjału, doświadczenia i aktywności osób migrujących z tych terenów dla rozwoju lokalnej gospodarki i społeczności;
9 RYNEK PRACY podtrzymanie głównego kierunku interwencji określonego w RPO WM , dotyczącego intensyfikacji działań na rzecz włączenia do zatrudnienia niewykorzystanych rezerw regionalnego rynku pracy, z uwzględnieniem zmniejszającej się stopy bezrobocia w regionie i rosnącego wskaźnika zatrudnienia oraz przestrzennego zróżnicowania na regionalnym rynku pracy; potrzeba kontynuacji wdrażania pakietu skierowanego do osób biernych zawodowo, niezarejestrowanych w PUP jako uzupełnienie interwencji prowadzonej przez powiatowe urzędy pracy tworzenie dogodnych warunków dotyczących powrotu do aktywności zawodowej osób sprawujących opiekę nad dziećmi do lat 3, poprzez organizację miejsc opieki, z uwzględnieniem prognozy demograficznej w perspektywie najbliższych lat, co pozwoli na dopasowanie interwencji do popytu
10 INTEGRACJA SPOŁECZNA W związku z dużym zróżnicowaniem przestrzennym społeczeństwa - kontynuowanie preferowania poprzez kryteria wyboru projektów przedsięwzięć, które obejmują swoim zasięgiem osoby z terenów najbardziej zagrożonych marginalizacją kontynuowanie działań profilaktycznych i aktywizujących, których realizacja zgodnie z zapisami RPO WM przewidziana jest w dużym stopniu przez jednostki ustawowo realizujące zadania pomocy społecznej w związku ze zjawiskiem starzenia się społeczeństwa - konieczna kontynuowanie działań sprzyjających rozwijaniu usług społecznych świadczonych w społeczności lokalnej oraz deinstytucjonalizacji usług społecznych wzmacnianie aktywności jednostek samorządu terytorialnego (gmin i powiatów), jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (PCPR, OPS) oraz instytucji rynku pracy, wspólnie z Ośrodkami Wsparcia Ekonomii Społecznej do działań skierowanych na tworzenie podmiotów ekonomii społecznej w małych, lokalnych społecznościach wykorzystywanie pojawiającego się zapotrzebowanie na rozwój sektora „srebrnej” gospodarki, który odpowiadając na potrzeby osób starszych, może przyczynić się do tworzenia nowych miejsc pracy i pobudzenia rynku lokalnego, także w formie rozwoju podmiotów ekonomii społecznej tworzenie zindywidualizowanej i kompleksowej oferty wsparcia dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym przez kreowanie warunków i zachęt do współpracy podmiotów świadczących usługi społeczne i wywodzących się z różnych sektorów (publiczny, prywatny i społeczny)
11 EDUKACJA dalsza realizacja działań przewidzianych w RPO WM w zakresie rozwijania kompetencji kluczowych i kwalifikacji oraz wzmacnianie wiedzy wśród nauczycieli o tym, jak są one wykorzystywane na rynku pracy intensyfikacja działań adresowanych do szkół i ich otoczenia społeczno-gospodarczego na rzecz rozwoju doradztwa edukacyjno-zawodowego, w tym współpracy z rynkiem pracy podnoszenie kwalifikacji i umiejętności nauczycieli wyznaczonych do realizacji zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego w szkołach oraz wzmocnienie działań w celu doskonalenia umiejętności i kompetencji zawodowych nauczycieli zawodu i instruktorów praktycznej nauki zawodu w celu lepszego dopasowania przygotowanie uczniów/słuchaczy do zapotrzebowania na kompetencje ze strony pracodawców - nasilenie działań na rzecz większego zaangażowania partnerów społecznych, w tym pracodawców w określanie kierunku rozwoju systemu kształcenia i szkolenia zawodowego na poziomie regionalnym oraz pożądanych kierunków rozwoju kompetencji zgodnie z założonym rozwojem regionu, w tym w ramach inteligentnych specjalizacji dalsze wspieranie finansowe uzdolnionej młodzieży, w szczególności z obszarów wiejskich, a także uczniów z niepełnosprawnością kontynuowanie działań w celu lepszego dopasowania podaży kompetencji do potrzeb rynku pracy, z naciskiem na wdrażanie rozwiązań wspierających uczenie się przez całe życie, w różnych formach, w tym z uwzględnieniem kompetencji kluczowych
12 Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy EuropejskichDziękuję za uwagę! Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich UMWM w Warszawie al. Solidarności 61 Warszawa