1 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Konferencja prasowa PAP 16 września 2015sponsorzy patroni medialni Tygodnik

2 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Merytoryczne opracowanie projektu badawczego Rada Monitoringu Społecznego w składzie: dr Dominik Batorski, UW dr hab. Janusz Czapiński, prof. UW i WSFiZ (przewodniczący) prof. dr hab. Janusz Grzelak, UW mgr Teresa Kamińska, Instytut PRO PUBLICO BONO prof. dr hab. Irena E. Kotowska, SGH mgr Wiesław Łagodziński, GUS (sekretarz) prof. dr hab. Tomasz Panek, SGH (wiceprzewodniczący) prof. dr hab. Antoni Sułek, UW prof. dr hab. Tadeusz Szumlicz, SGH

3 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 UWAGI METODOLOGICZNE Dane pochodzą z czterech badań panelowych: , , i ; większość z lat W badaniach stosowano dwa odrębne kwestionariusze: kwestionariusz gospodarstwa domowego (wywiad z osobą najlepiej zorientowaną w sytuacji gospodarstwa) i kwestionariusz indywidualny wypełniany samodzielnie przez wszystkich dostępnych członków gospodarstwa w wieku 16+ lat. W 2015 były dwa różne kwestionariusze indywidualne: Diagnozy i Międzynarodowego Programu Badań Społecznych. Wielkości prób zróżnicowane: gospodarstw domowych od 3 tys. do ponad 11 tys. (2009,2011,2013, 2015), indywidualnych respondentów od 4 tys. do ponad 24 tys. (2009,2011,2013, 2015) Termin realizacji w 2015 r. marzec-połowa czerwca Wykonawca: Biuro Badań i Analiz Statystycznych Polskiego Towarzystwa Statystycznego, ankieterzy GUS

4 MISZ-MASZ Janusz CzapińskiDIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 MISZ-MASZ Janusz Czapiński Uwagi metodologiczne Ekonomia Kultura Zdrowie Emigracja Psychologia Kapitał społeczny Miscellanea

5 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 EKONOMIA

6 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Skumulowana procentowa zmiana realnych wartości dochodu rocznego gospodarstw domowych na jednostkę ekwiwalentną i PKB w okresie od 1999 r. do 2014 r. Źródło danych: GUS i Diagnoza Społeczna

7 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Współczynnik Giniego w latach w Polsce i 27 krajach Unii Europejskiej

8 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Współczynnik Giniego w wybranych krajach w roku najbliższym 2015 (zazwyczaj w r.) wg Banku Światowego i w Polsce wg Diagnozy Społecznej z 2011 i 2015 r.

9 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procentowa zmiana dochodu gospodarstw domowych na jednostkę ekwiwalentną w cenach stałych z 2011 r. w latach i w grupach gospodarstw według decyli dochodu w próbach panelowych

10 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Zasięg ubóstwa (proc. gospodarstw domowych poniżej minimum egzystencji) Liczba dzieci w gospodarstwach ubogich tys., liczba dzieci w gospodarstwach ubogich, w których brakuje pieniędzy na jedzenie tys. (w 2013 r. 120 tys.)

11 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Radzenie sobie gospodarstw domowych przy uzyskiwanych dochodach w latach w całych próbach

12 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Odsetek gospodarstw domowych deklarujących, że ich stałe dochody nie pozwalają na zaspokojenie bieżących potrzeb w latach w całych próbach

13 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent gospodarstw domowych, których nie stać na zakup wystarczających ilości różnych artykułów żywnościowych w latach r. w całych próbach

14 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent gospodarstw posiadających oszczędności i odsetek gospodarstw z różną wysokością oszczędności wśród wszystkich posiadających oszczędności w latach

15 Formy oszczędności gospodarstw domowych w latach 2000-2015DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Formy oszczędności gospodarstw domowych w latach

16 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Odsetek gospodarstw zadłużonych i odsetek gospodarstw o różnej wysokości zadłużenia wśród zadłużonych w latach

17 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Cele zaciągniętych przez gospodarstwa domowe kredytów i pożyczek wśród gospodarstw zadłużonych w latach

18 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Odsetek gospodarstw domowych zalegających ze spłatą kredytu mieszkaniowego w latach w całych próbach w grupie gospodarstw posiadających taki kredyt

19 Kiedy Polska powinna przystąpić do strefy euro (próba panelowa)DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Kiedy Polska powinna przystąpić do strefy euro (próba panelowa)

20 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Wyposażenie gospodarstw domowych w wybrane dobra trwałego użytku w latach

21 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie na poziomie doktoratu, magisterium i licencjatu wśród osób aktywnych zawodowo w latach

22 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie na poziomie doktoratu, magisterium i licencjatu wśród mężczyzn i kobiet aktywnych zawodowo w 2015 r.

23 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie na poziomie doktoratu, magisterskim i licencjackim wśród kobiet i mężczyzn w zależności od sektora zatrudnienia

24 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie wyższe na różnych kierunkach studiów wśród osób aktywnych zawodowo w latach, 2009, 2013 i 2015

25 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie wyższe na różnych kierunkach studiów dla kobiet i mężczyzn aktywnych zawodowo

26 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 KULTURA

27 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Czy ktokolwiek z członków gospodarstwa domowego musiał z powodu braku pieniędzy zrezygnować w ostatnim roku z: (dane w całych próbach z lat w procentach odpowiedzi)

28 Ile książek Polacy przeczytali (wysłuchali) w ciągu roku?DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Ile książek Polacy przeczytali (wysłuchali) w ciągu roku?

29 Zakupiły określoną liczbę książek wśród tych, które zakupiły książkiDIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Odsetek gospodarstw domowych, które zakupiły w minionym roku określoną liczbę książek innych niż podręczniki i instrukcje w wersji papierowej lub elektronicznej Rok Zakupiły książki Zakupiły określoną liczbę książek wśród tych, które zakupiły książki 1-3 4-6 7-10 11-20 Powyżej 20 2013 47,6 30,2 28,1 21,8 12,3 7,6 2015 52,2 33,9 26,1 20,7 11,5 7,7

30 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Ile godzin tygodniowo Polacy poświęcają na czytanie prasy (gazet, tygodników, miesięczników)?

31 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Intensywność oglądania telewizji a poczucie nieszczęścia przy kontroli płci i wieku

32 Intensywność oglądania telewizji a otyłość przy kontroli płci i wiekuDIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Intensywność oglądania telewizji a otyłość przy kontroli płci i wieku

33 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Intensywność oglądania telewizji a poziom aktywności fizycznej przy kontroli płci i wieku

34 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 ZDROWIE

35 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent gospodarstw domowych, które zrezygnowały z korzystania z wybranych rodzajów świadczeń zdrowotnych z powodu trudności finansowych w latach

36 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent gospodarstw domowych ponoszących w okresie jednego kwartału wydatki na ochronę zdrowia i przeciętna wysokość tych wydatków w latach w cenach stałych z 2011 r. w całych próbach Leki i artykuły farmaceutyczne Kupowanie usług w zakresie ambulatoryjnej opieki zdrowotnej Opłaty nieformalne, tzw. dowody wdzięczności („łapówki”) Prezenty jako dowody szczerej wdzięczności Opłaty w szpitalu publicznym 2015 2013 2011 Procent gospodarstw ponoszących wydatki danego rodzaju 98 91 87 44 39 2,2 1,4 1,7 2,3 1,9 1,6 1,8 2,1 Przeciętna wysokość wydatków w zł 364 392 366 570 568 555 362 261 310 142 122 143 282 249 290

37 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent gospodarstw domowych niezainteresowanych i zainteresowanych wykupieniem dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego w wysokości do 100 i powyżej 100 zł miesięcznie w 2011, 2013 i 2015 r. w próbie panelowej

38 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Przeciętna liczba poważnych symptomów chorobowych doświadczanych w minionym miesiącu przez co najmniej dwa tygodnie i procent zadowolonych ze stanu własnego zdrowia w latach 1996 i w próbach respondentów w wieku 18+ lat

39 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent mieszkańców wybranych krajów w wieku 18+ lat z I, II i III stopniem otyłości (BMI >= 30) Źródło danych: WHO Global Database on Body Mass Index (dla Polski DS. Diagnoza Społeczna 2015)

40 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Odsetek palaczy i średnia liczba wypalanych dziennie papierosów w latach w próbach osób w wieku 18+

41 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Odsetek palaczy i średnia liczba wypalanych dziennie papierosów w latach w próbach osób w wieku 18+

42 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Przeciętne natężenie stresu życiowego w całych próbach w latach

43 Przeciętne natężenie czterech rodzajów stresu w latach 2000-2015DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Przeciętne natężenie czterech rodzajów stresu w latach

44 Przeciętne natężenie czterech rodzajów stresu w latach 2000-2015DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Przeciętne natężenie czterech rodzajów stresu w latach

45 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 EMIGRACJA

46 Procent zamierzających emigrować zarobkowo w ciągu następnych 2 latDIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent zamierzających emigrować zarobkowo w ciągu następnych 2 lat

47 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Najpopularniejsze kierunki zamierzonych emigracji zarobkowych w latach UWAGI: otwarcie rynków pracy dla Polaków: Wielka Brytania i Irlandia 2004, Holandia 2007, Norwegia 2009, Niemcy 2011

48 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent respondentów, którzy uznali, że miniony rok należał w ich życiu do udanych w latach

49 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Od kogo zależało, że miniony rok był w życiu respondenta udany lub nieudany? (procent wskazań na samego siebie, na władze, los i innych ludzi wśród osób oceniających miniony rok jako udany lub nieudany w 2000, 2003, 2009, 2011 i 2015 r.)

50 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent respondentów pozytywnie oceniających całe swoje dotychczasowe życie (jako „wspaniałe”, „udane” lub „dosyć dobre”)

51 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent osób pozytywnie oceniających swoje życie w 28 krajach Unii Europejskiej wiosną 2014 r. i w Polsce wiosną 2015 r. Źródło danych: Eurobarometr wiosna 2014 (file:///C:/Users/czapinski/Desktop/eb81_publ_en.pdf) i Diagnoza Społeczna 2015

52 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent osób pozytywnie oceniających swoje życie w 28 krajach Unii Europejskiej

53 Procent respondentów bardzo i dosyć szczęśliwychDIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent respondentów bardzo i dosyć szczęśliwych

54 Przeciętne natężenie symptomów depresji psychicznejDIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Przeciętne natężenie symptomów depresji psychicznej

55 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent osób w wieku 18+ którzy są „bardzo zadowolone” lub „zadowolone” ze stosunków z najbliższymi w rodzinie, ze stosunków z kolegami (grupą przyjaciół), z małżeństwa i z dzieci w latach

56 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent osób w wieku 18+ którzy są „bardzo zadowolone” lub „zadowolone” z własnych osiągnięć, z perspektyw na przyszłość, z własnego wykształcenia i z pracy w latach

57 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 KAPITAŁ SPOŁECZNY

58 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Odsetek osób ufających innym ludziom, działających na rzecz społeczności lokalnej, będących członkami nieobligatoryjnych organizacji i wolontariuszy

59 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procent aktywnie działających w różnych rodzajach organizacji wśród osób należących do jakiejś organizacji

60 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Intensywność korzystania z telewizji a poziom kapitału społecznego przy kontroli wieku i płci

61 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Intensywność korzystania z internetu a poziom kapitału społecznego przy kontroli wieku i płci

62 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 MISCELLANEA

63 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Odsetek osób dorosłych uczestniczących w nabożeństwach i innych uroczystościach religijnych co najmniej 4 razy w miesiącu i modlących się do Boga w trudnych sytuacjach w latach

64 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Wartość standaryzowanego wskaźnika religijności w przekroju wojewódzkim Grupa Religijność 2015 2013 2011 Ogółem -,04 -,01 ,00 Województwo Podkarpackie ,97 ,95 ,90 Małopolskie ,61 ,64 Opolskie ,50 ,36 ,51 Lubelskie ,41 ,30 Śląskie ,02 ,04 Podlaskie ,01 ,16 ,05 Pomorskie -,09 ,11 ,14 Świętokrzyskie -,15 -,52 -,42 Mazowieckie -,23 -,21 -,25 Kujawsko-Pomorskie -,29 -,20 -,02 Wielkopolskie -,31 Dolnośląskie -,34 -,36 Lubuskie -,35 -,28 Zachodniopomorskie -,39 -,46 -,53 Łódzkie -,56 -,49 Warmińsko-Mazurskie -,62

65 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Standaryzowany wskaźnik religijności (częstości praktyk religijnych, modlitwy i wskazania Boga jako wartości kardynalnej)

66 Stopa bezrobocia wśród osób w wieku aktywności zawodowejDIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Odsetek bezrobotnych wśród osób w wieku aktywności zawodowej (kobiety lat, mężczyźni lat) bez emerytów, rencistów i uczących się w trybie dziennym według różnych kryteriów bezrobocia Kryterium bezrobocia Stopa bezrobocia wśród osób w wieku aktywności zawodowej 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Rejestracja w urzędzie pracy 17,6 12,5 9,9 10,9 13,9 9,5 Rejestracja + gotowość podjęcia pracy 14,7 8,9 7,2 9,0 11,4 5,9 Rejestracja + gotowość podjęcia pracy + poszukiwanie pracy + niepracowanie 11,9 6,5 5,1 6.5 8,6 5,4 Łącznie z bezrobotnymi niezarejestrowanymi (bierni zawodowo gotowi do podjęcia pracy i poszukujący jej, N w 2013=278, w 2015=214) 10,3 6,7

67 Forma zatrudnienia w latach 2011-2015na umowach „śmieciowych” 6,8%

68 Status społeczno-zawodowy osób pracujących na umowach „śmieciowych”

69 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Procentowy rozkład odpowiedzi na pytanie, „Czy Pana(-i) zdaniem, reformy w Polsce po 1989 r. udały się ogólnie czy raczej nie udały?”, w latach wśród osób w wieku 18+ lat

70 DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015 Profile demograficzno-społeczno-psychologiczne elektoratów 4 partii politycznych w latach 2013 i 2015

71 Która z przyczyn katastrofy polskiego samolotu pod Smoleńskiem 10 IV 2010 r jest Pana/Pani zdaniem najbardziej prawdopodobna? (proszę zaznaczyć najwyżej dwie z poniższych przyczyn)